Catullus Online

1.1

Cui dono lepidum nouom libellum

Cui OGR, Scholia Veronensia in Verg. Ecl. 6.1, Caesius Bassus GL 6.261.21, Aphthonius GL 6.148.22, Terentianus Maurus De Metris 2562, Isid. Orig. 6.12.3, Auson. Ecl. 1.1 : Qui Pastrengicus De Originibus Rerum 88v ed. Veneta, MS. 12 a. 1445 ca., MS. 1 a. 1451, prob. Munro 1872a, Ellis 1878 : Quoi MS. 98 a. 1450 ca., MS. 122 a. 1460 : quui MS. 9 a. 1465 ca. : cuoi MS. 13 a. 1474 : quin MS. 'Patavinus alter' teste Statio 1566, at ego D.K. hunc codicem reperire nequiui | lepidum <et> 'poterat ... scripsisse, si nostro more ineptire uoluisset' ita Fruterius (†1566) 1605 341 | nouom Postgate 1893a in contextu, Friedrich 1908 : nouum OGR : meum MS. 19 a. 1450 ca., MS 45 a. 1465 ca.

1.2

arida modo pumice expolitum?

arida uel arrida Pastrengicus de Originibus Rerum 88v ed. Veneta, quod ut uid. e Seruio in Verg. Aen. 12.587 sumpsit; arrida secunda manus in MS. 4 fere a. 1463-1525 scribens; arida Parthenius 1485 et B. Guarinus (†1503) 1521 e Seruio : arido OGR, Scholia Veronensia in Verg. Ecl. 6.1, Caesius Bassus GL 6.261.1, Aphthonius GL 6.148.23, Terentianus Maurus De Metris 2563, Isid. Orig. 6.12.3, Auson. Ecl. 1.1 | punice R, corr. R²

1.3

Corneli, tibi: namque tu solebas

Corneli? tibi codd. plerique teste Ellis 1867 | uolebas Pleitner 1876 100

1.4

meas esse aliquid putare nugas

meas OGR : nostras male Plinio (N.H. praef. 1) attribuit Marcilius 1604 5 et Vossius 1684

1.5

iam tum, cum ausus es unus Italorum

tum MS. 59 a. 1450 ut uid., MS. 98 a. 1450 ca. : tamen OGR | cum OGR : quom MS. 73 post a. 1450, MS. 50 a. 1460 ca., MS. 44 a. 1474 | es MS. 98 a. 1450 ca., MS. 122 a. 1460 : est OGR | es ausus MS. 13 a. 1474 | ausus cum tamen es MS. 116 a. 1465 ca., MS. 108 a. 1479 : ausus quum tamen MS. 74 saec. XV fin., MS. 14 a. 1495 ca., MS. 85 a. 1500 ca. (cum) : iam tandem ausus es Owen 1893

1.6

omne aeuom tribus explicare cartis

aeuom Postgate 1893a et Friedrich 1908 in contextu : euum OR²mG^2?, Pastrengicus De Originibus Rerum 16r ed. Veneta : eum GR

1.7

doctis, Iuppiter, et laboriosis.

iupiter OGR | doctis et pariter laboriosis B. Guarinus (†1503) 1521

1.8

quare habe tibi, quicquid hoc libelli <est>,

1.8-9 habe tibi quicquid hoc libelli; / qualecumque, quod ita interpungendum esse censuit Piernavieja 1974 | 1.8 habe tibi MS. 19 a. 1450 ca., MS. 122 a. 1460 : tibi habe OGR : habe hoc tibi Avancius 1535, MS 120 s. XVI, nescio quis (Basilius Zanchus?) in Ald. 1502 in Biblioteca Vaticana (Ald. III 20) | hoc OGR : est MS. 116 a. 1465 ca., ed. 1472 | libelli <est> MS. 52 a. 1467 : libelli OGR, al’ mei G¹R² : libelli <et> se e ueteribus libris sumpsisse dixit Vossius 1684 in comm., at ego D.K. hanc lectionem in codicibus manu scriptis haud repperi | habe hoc tibi quicquid est libelli MS. 98 a. 1450 ca., MS. 53 a. 1475 ca. : quicquid habe hoc tibi libelli dub. Spengel 1828 112 : tu tibi habe mei hoc libelli Baehrens 1874 41-2 : quicquid habet mei hoc libelli Slater 1913 128 : <hoc tu> tibi habe. quid? hoc libelli? Pascoli 1929 30 | post hunc uersum codicem Mureti secutus lacunam indicauit Leutsch 1855 1991, at Muretus 1554 non huius uersus, sed sequentis finem in bonis codicibus deesse censuit; uide etiam Statium 1566 in uersum sequentem

1.9

qualecumque quidem, <o> patrona uirgo,

1.9-10 quod - saeclo del. Hand 1809 26, at eum ambo uersus integros deleuisse refert male Schwabe 1866 | 1.9 'ante hunc uersum desit fortasse quippiam' ita Statius 1566 | hunc uersum funditus corruptum esse suspicatus est Menozzi 1907 80-1 | inter qualecumque et quod patrona uirgo lacunam unius uersus indicauit Della Corte 1977 | quale et cumque (cunq- scr. Guyet) Guyet ante 1656 a & b, iterum coni. ut uid. Maehly 1871 343 | quidem MS. 22 a. 1400-1425 ca., MS. 98 a. 1450 ca., queidem MS. 47 a. 1465 ca. : quod OGR : quid MS. 116 fere a. 1465, manus secunda in MS. 8 (Hermolaus Barbarus) ante a. 1496 : quo <et> manus secunda in MS. 118 post a. 1460 : mei Richmond 1913 : habeas dub. Slater 1913 128 | <o> add. manus prima in MS. 52 (Pacificus Irenaeus Maximus) paulo post a. 1467, manus secunda in MS. 42 post a. 1460 : <est> (= <ē>) add. MS. 116 a. 1465 ca., manus prima in MS. 7 paulo post a. 1480, manus secunda in MS. 8 (Hermolaus Barbarus) ante a. 1496, subaudi ē suprascr. iam O¹ : <haec> MS. 86 post a. 1474 : <a> C.H. Weise 1843 : <en> dub. Rossbach 1854 | patrona uirgo OGR, def. Gaertner 2007 1-5 et alii : patroa uirgo Calphurnius 1481, manus secunda in MS. 8 (Hermolaus Barbarus) ante a. 1496 : patrima uirgo MS. 126 post a. 1486, coni. ut uid. Scaliger 1577 6, scr. Scaliger 1577a (Scaligero etiam patruna uirgo attribuitur, at Scaliger 1600 7 tantummodo typothetae errore patruna in codice quodam legisse uisus est, ubi Scaliger 1577 6 patrona scripserat) : paterna uirgo MS. 127 a. 1500 ca., etiam Barthius ut uid. : patrea uirgo manus secunda in MS. 39 post a. 1458 : patrua uirgo Petreius 1528 ca. : uirum per ora Avancius 1535 : perenna uirgo Guyet ante 1656 a & b, iterum coni. ut uid. Muncker 1774, peranna uirgo 'lutio [?] placit' teste Guyet ante 1656 a & b : per ora uulgi Fruterius (†1566) 1584 128 et 1605a 400 : perenniuirgo Marcilius 1604 5 : patrone, per te Eglinus 1606, prob. Hand 1849 4 : peranna uirgo Meleager 1618 12 : patrone gyro Heinsius (†1681) 1742 633 : pater leporum Verburgius 1826 12 : patroni (-ei Munro 1878 1) ut ergo Bergk 1857 : patrone, circo Radke 1995 253 : Thaleia uirgo Trappes-Lomax 2007 35-6 : patrone, uulgo Giardina 2011 | qualecumque quod patrona uirgine MS. 58 a. 1430 ca. : qualecumque per ora quod uirorum Pontano attribuit Avancius 1495 5v, quod legitur etiam in MS. 113 : qualecumque quod ora per uirorum MS. 106 a. 1495 ca., Pontanus teste Puccio 1502b 1502m 1502p 1502vi et Fruterio (†1566) 1605a 388 (ora per uirorum Pontanus teste Mureto 1554; Pontanum non corruptelam emendauisse, sed lacunam in codice suo inuentam suppleuisse censuit Muretus 1554 et Hand 1809 25, at ego D.K. hoc loco in nullo codice manu scripto lacunam repperi) : qualecunque quidem ora per uirorum Ald. 1502 : qualecumque, quod, optem, Itoni uirgo Eldick 1785 : quod fac, quaeso equidem, patrona uirgo, Froehlich 1849 235 : qualecumque, quod (<en> patrona uirgo) dub. Rossbach 1854 in app. : qualecumque tuo patrone uerbo Froehner 1858 148, male Froehlichio attribuit Kroll 1923 : qualecumque, tuo patrone signo Peiper 1875 23 : qualecunque quod, <o> patrone uere Cumpfe 1883 197 : qualecumque mei; patronei ut ergo Richmond 1913 : qualecumque, tua, patrone, uirga Agar 1925 273 : qualecumque <ali>quid. patro<ci>ni ergo Gratwick 2002 | post hunc uersum alterum excidisse censuit et exempli gratia <quae sanctos tueris fauens poetas> suppleuit Hermes 1889 6 : fragmentum 14b huc inserere uisus est Latini (†1593) 1677, profecto editoris sui errore

1.10

plus uno maneat perenne saeclo.

perenne GR : perire O : peremne scr. Pascoli 1929 30 : proinde Radke 1995 253 | saecli Heinsius (†1681) 1742 633, fort. typothetae errore, idem coni. Radke 1995 253 (post 1.9 saecli)

2.1

Passer, deliciae meae puellae,

delicium 'alii se legisse adfirmant' teste Statio 1566, at ego D.K. nescio qui

2.2

quicum ludere, quem in sinu tenere,

loedere Trappes-Lomax 2007 69 | in del. Dousa filius 1592 19

2.3

cui primum digitum dare appetenti

qui OGR, def. Munro 1872a : al’ cui O¹: quoi MS. 84 a. 1450 ca., MSS. 18 et 93 a. 1455 ca. | appetenti MSS. 98 et 129a a. 1450 ca., MSS. 3 et 18 et 65 et 104 a. 1455 ca. (adpetenti MS. 126 post a. 1486) : at petenti OGR, al’ patenti G¹R², al' parenti manus recentior in G : ac petenti MS. 8 a. 1412 : et patenti MS. 117 a. 1445 ca. : ac potenti MS. 1 a. 1451 : ac potentes manus secunda in MS. 71 post a. 1452 : ac parenti MS. 31 a. 1457 super lineam : ac patentes 'ex librorum veterum auctoritate' Vossius 1684 in comm. (-is Vossius 1684 in contextu), at ego D.K. hanc lectionem in libris MSS. haud repperi

2.4

et acris solet incitare morsus,

et R² : ea OGR : adque Pleitner 1876 102 : atque aut aut Heyworth 1998 86 | acres MS. 44 a. 1474 : acreis Muretus 1554 in contextu | irritare MS. 92 a. 1500 ca. : exciere Maehly 1871 343 : excitare male Maehlyo attribuit Baehrens 1885 | unum uersum excidisse censuit et e.g. <passer conscius est meae puellae> suppleuit Slater 1913 124

2.5

cum desiderio meo nitenti

2.5-7 del. Trappes-Lomax 2012 634 | 2.5 quum Scaliger 1577 7 et 1577a | meo nitenti OGR : mei nitenti MS. 31 a. 1457, iterum coni. Hoeufft 1807-8 4 et Heyworth 1998 85 : meo innitenti MS. 70 post a. 1459 : al' euidenti manus prima in MS. 44 a. 1474 iam exarato : mei tuentis Heinsius 1646-81 e codice manuscripto aut impresso, ut uid. : mei uidentis dub. Heinsius 1646-81: mei intuentis Heinsius (†1681) 1742 634 : mei uidentis et mei obtuentis Heinsius teste Broukhusio 1826 1 : meo calenti Pleitner 1876 102, iterum coni. Slater 1913 124 : meo tenetur Phillimore 1910 218 : meo mouetur coniecit et ipse damnauit Phillimore 1910 218 : meo incidente Postgate 1912 2 | desiderium meum intuenti Clumper 1850 146

2.6

carum nescioquid lubet iocari

carum m : karum OGR : rarum MS. 23 a. 1425 ca., MSS. 19 et 99 a. 1450 ca., MS. 1 a. 1451, in codice R male legit Statius 1566 (uide Ullman 1908 11-5) : charum MS. 12 a. 1445 ca. : paruum Heinsius (†1681) 1742 634 (parum Heinsio attribuit Pfeiffer 1834 17) : horum dub. A. Palmer 1896 in app., iterum coni. Slater 1913 123 : gratum dub. Heyworth 1998 86 : erae e.g. coni. Harrison 1998 86 : castum Diggle 2006 87 | lubet nescio quis : libet OGR : al’ iubet O¹ | uocari MS. 46 a. 1460, MS. 56 a. 1465 ca. ante correctionem : iocaris MS. 13 a. 1474 | post hunc uersum lacunam indicauit et <curarum ut breue sit tibi leuamen> / et ... suppleuit Heyse (†1884) 1889

2.7

ad solaciolum sui doloris:

2.7-8 parentheseos loco posuit Scaliger 1600a : eos deleuit dub. Gurlitt 1787 93, et suo Marte Clumper 1850 146-7 | 2.7 post 2.1 transp. Statius 1566 18, denuo Herrmann 1957 in contextu et in apparatu : post 2.2 Herrmann 1957a 677, profecto memoria lapsus : post 2.8 Heinsius (†1681) 1742 634, et item Munro 1872 242, qui credo ut, cum grauis acquiescet ardor, / sit ... scripsit : hunc uersum del. Tartara 1881 16 : numeris uersuum confusis hunc delere uisus est etiam Heyworth 1998 87 | ad dub. Doering 1788 in comm., iterum coni. ut uid. Ramler 1793, dub. Munro 1872 241 ('etiam commendari possit'), Oksala 1965 10 : et OGR : ut MS. 126 post a. 1486, MS. 106 a. 1495 ca., Ald. 1502 : hei I. Palmerius 1580 51: in MS. 7 a. 1481, iterum coni. ut uid. Verburgius 1826 17, suo Marte ut uid. dub. Doering 1788 in comm. : tu Fruterius (†1566) 1605 381, dub. Heinsius (†1681) 1646-81 et 1742 634, iterum coni. ut uid. Gurlitt 1787 93 et Hermes 1889 7 : id dub. Heinsius 1646-81 : est Hand 1809 40, iterum coni. Rossberg 1877a 841 et Lund 1986 156 : es Jacobs 1826 13, iterum coni. Harnecker 1879, item nescio quis damnante Heyworth 1998 86 : sit Munro 1872 272 : ut iam Tartara 1882 7 : te Meyer 1889 247, iterum coni. Phillimore 1910 218 et Powell 1998 : tu es damn. Heyworth 1998 86 | solatiolo Heinsius (†1681) 1742 634 : solaciolumst (post et) dub. Schoell 1880 493 | sui OGR : mei MS. 23 a. 1425 ca., MS. 99 a. 1450 ca. : siet Marcilius 1604 5 : es mei Hermes 1889 7 : simul Garrod ap. Fordyce 1961 | doloris OGR : laboris MS. 100 post a. 1460, quod correxit ipse : caloris Pleitner 1876 102 | ut solaciolum siet doloris Marcilius 1604 5 : hoc solatiolum fuit doloris ('fuit pro fuerit') Guyet ante 1656 a & b : tu solaciolum es mei doloris Hermes 1889 7 : en solaciolum mei doloris! Slater 1913 124 | post hunc uersum lacunam indicauit Spengel 1828 110 : uersus 2b.1-3 huc inseruit Phillimore 1910 218-9 : hic suo ut uid. Marte lacunam indicauit et exempli gratia <tecum quaerere saeuiente flamma> suppleuit Newman 1990 146

2.8

credo, tum grauis acquiescit ardor.

2.8 post 2.2 transp. Herrmann 1957 in contextu et in apparatu : post 2.3 Herrmann 1957a 677, profecto memoria lapsus | hunc uersum del. dub. Tartara 1881 16, item suo Marte Heyworth 1998 86 | credunt MS. 126 post a. 1486 : credont Scaliger 1577 7 : cedo Dousa pater teste Dousa filio 1592 19, Pleitner : corde manus s. XVI (Basilius Zanchi?) in Ald. 1502 in Bibl. Vat. (Ald. III 20), Heinsius 1646-81 et 1742 634 : certe aut certo dub. Gurlitt 1787 93 : cedo Pleitner 1858 91 : cordi est A. Palmer 1879 300 : credit Postgate 1886 433 et 1886a, iterum coni. Powell 1998 : cordis Lund 1986 158 | tum Westphal 1867 50, iterum coni. Baehrens 1876 : ut cum OGR (ut quom MS. 18 a. 1455 ca., MS. 52 a. 1467) : ut MS. 117 a. 1445 ca., MS. 41 a. 1451 : cum MS. 38 a. 1465 ca., quum MS. 126 post a. 1486 : ut tum MS. 110 a. 1470 ca., MS. 7 a. 1481, Ald. 1502, B. Guarinus (†1503) 1521 : ut tam Dousa pater teste Dousa filio 1592 19, iterum coni. Hoeufft 1807-8 4, J. Préaux ap. Bardon 1970 : ut mi Marcilius 1604 5 : ac dum Fruterius 1605 381 : et tum Meleager 1618 14, iterum coni. Schoell 1880 493, Slater 1913 125 : ut dum male ut uid. Scaligero attribuit Barth 1624 409, iterum coni. ut uid. Pleitner 1858 91 : uti Schrader ante 1784 78r : dum Verburgius 1826 18 : ut quo Jacobs 1826 13 : et cum dub. Ellis 1867 : ut iam L. Mueller 1870 xv : ut cum Postgate 1886a, iterum coni. Meyer 1889 247-8 : et quo Postgate 1888 228 : iam Hermes 1889 7 : et tam Bardon 1970 | acquiescit secunda manus in MS. 8 (Hermolaus Barbarus) ante a. 1496, MS. 26 a. 1475, iterum coni. ut uid. dub. Ellis 1867 : acquiescet OGRm : adquiescet G² : acquiesset Parthenius 1485 in contextu : acquiescat manus prima in MS. 76 non multum post a. 1466, MS. 17 a. 1495, MSS. 14 et 106 a. 1495 ca., adquiescat Landor 1842 342 : acquiescere MS. 102 a. 1450-1500 ca. : aggrauescit Froehlich 1849 235 : acquierit haud ueri simile secundum Postgate 1888 228 | ardor OGR : error 'uetus scriptorum librorum lectio' teste Scaliger 1577 7, at certe typotheta errauit, ut demonstrat Scaliger 1577a ardor; his rebus confusus lectionem error male codici Cuiaciano (i.e. MS. 52 a. 1467), quo Scaliger usus erat, attribuit Sillig 1823 | credo. ut mi grauis adquiescat ardor Marcilius 1604 5 : quaerat, (quaerit, iterum coni. Maunde Thompson 1900 78) quo grauis acquiescat ardor Pohl 1860 19 : credo, utcumque grauis quiescet ardor Maehly 1871 343, iterum coni. Gaertner 2007 7 : (credo) et tum grauis acquiescet ardor Schoell 1880 493 : utcumque est grauis, acquiescet ardor dub. Ellis 1889 : ut tecum grauis acquiesset ardor! Phillimore 1910 218 : cordis cum grauis acquiescit ardor Lund 1986 158 : credo, utcum<que> grauis quiescet ardor Gaertner 2007 7 | non ante, sed post credo fortiter interpunxit Greve 1912 3 | post hunc uersum lacunam indicauit Rossbach 1854

2.9

tecum ludere sicut ipsa possem

uersus 2.9-2b.3 non ipsius Catulli personae, sed Lesbiae attribuit Birt 1894 vii | tecum OGR : al’ secum O¹ | 2.9 ludere O¹GR : luderem O : al’ luderem suprascr. G¹ : loedere Trappes-Lomax 2007 69 | sic ut Puccius 1502m 1502vi, male Leutschio attribuit Schwabe 1886 | ipse MS. 128 ca. a. 1460, MSS. 5 et 75 a. 1465 ca., iterum coni. Radke 1995 253 : illa Turnebus 1573 26 : Issa Bergk 1856 | possem OGR : possum MS. 48 a. 1475 ca., quod in possem commutauit ipse, at iterum coni. Giri 1894 56 : possim Turnebus 1573 26, Dousa pater teste Dousa filio 1592 19, Heinsius (†1681) 1742 634, Broukhusius 1826 18 : posse Vossius 1684 : posset dub. Heinsius 1646-81 : passer Hermes 1889 7, iterum coni. Housman ap. Postgate 1893a et Heyworth 1998 87 | posse, sicut ipsam dub. Ellis 1867 in app. : sic ut ipsa possim Baehrens 1885 : siquid ipsa possum aut sic quod ipsa possum Birt 1894 vii, qui uersus 2.9-2b.3 non Catullo, sed Lesbiae attribuit : sic, ut ipsa possum Birt 1904 426 (cfr. infra ad 2b.1) : mi Catulle, possem Slater 1913 123

2.10

et tristis animi leuare curas.

tristes MS. 57 a. 1475 ca. : tristeis Ald. 1502 | est Avancius 1535 | legare Fruterius (†1566) 1605 381 | curas, Vossius 1684

2b.1

… tam gratum est mihi, quam ferunt puellae

hic initium carminis noui indicare uisus est A. Guarinus 1521 in comm. ('Post hoc carmen in codice antiquissimo et manu scripto ingens sequitur fragmentum'), Petreius 1528 ca. ('in v(etere) c(odice) spatium est hic longum') : dissensit Vossius 1684, item Harrison 2003 et Birt 1904 426, qui tecum ludere ... ligatam poetae attribuit : 2b.1-3 carmen integrum constituere censuit Tar 2005 : tantummodo lacunam (unius uersus ut uidetur) post uersum 2.10 indicauit et 2b.1-3 eiusdem carminis fragmentum esse censuit Lachmann 1829, item Ellis 1867 : exempli gratia <tecum dispeream nisi otiari> aut <tecum ludere, sic ut ipsa ludit> inter 2.10 et 2b.1 suppleuit Ellis 1889 : item <nam si ludere sicut ipsa possum> Newman 1990 146 : <passer, deliciae meae puellae> initium carminis noui ante 2b.1 ita suppleuit Earle 1903 270 : <Quod certamine te facetiisque / haud sane illepidis, meisque nugis / uictum abisse domo fatere nostra / (quamquam audire tuis uenustiores / uersus non memini magisque doctos), / et me carminibus remunerare / quae Lesbi cecinit puella dulcis, / ascribis sapienter, illud, Alli> ita autem Pighi 1961 | uersus 2b.1-3 post 2.7 inseruit Phillimore 1910 218-9 : post 2.8 Pearcy 1980 : post 3.13 A. Weise 1862 17, tam gratum mihi scribens : post 14b.3 Pleitner 1858 90 : post 14b.3 inseruit et 14b.1-2b.3 ante 2.1 transposuit R. Klotz 1859 xiiii-xv, item Pleitner 1876 68-98, Benoist 1879 et 1882 : 2b.1-3 suo Marte post 14b.3 inseruit Herrmann 1957 et 1957a 672 : eos post 38.8 inseruit Froehlich 1849 242-3 | est OGR : om. MS. 126 post a. 1486, Ald. 1502, nescio an iam MS. 75 a. 1465 ca. : es Puteolanus 1473, iterum coni. ut uid. Housman 1886-1936, prob. Harrison 2003 88 : id Muretus 1554 2v in contextu : et Heyse (†1884) 1889 | mihi OGR : tibi manus saec. XVI (Basilius Zanchi?) in Ald. 1502 in Bibl. Vat. (Ald. III 20) : sibi Heinsius 1646-81 | gratum sit mihi quam ferunt puellae A. Palmer 1879 300-1

2b.2

pernici aureolum fuisse malum,

2b.3

quod zonam soluit diu ligatam.

çonā O : çonam GR | soluat Fruterius (†1566) 1605 381 | ligatam Priscianus Inst. 1.22, item R² in rasura, in marg. erat negatam addens, cfr. etiam CE 1504.49 : negatam OGR

3.1

Lugete, o Veneres Cupidinesque

hic initium carminis noui indicauit Sabellicus 1490-93 10r, iam 'codex meus ... ut agnouit Sabellus noster' teste Avancio 1495 2r | ueneres OGR : iuuenes Sabellicus 1490-93 10r, profecto memoria lapsus aut typothetae errore

3.2

et quantum est hominum uenustiorum!

uetustiorum MS. 15 ante a. 1479

3.3

passer mortuus est meae puellae,

mortuus ORmG² : motuus G

3.4

passer, deliciae meae puellae,

3.4 om. MS. 8 a. 1412, MS. 22 a. 1400-1425 ca., et nonnulli alii MSS. recentiores, quod prob. Sillig 1823 : 'nimis sane morosi, qui illa repetitione offensi sunt' ita Scaliger 1577 8 | delitium secunda manus in MS. 22 ca. a. 1450-1500 scribens

3.5

quem plus illa oculis suis amabat:

3.6

nam mellitus erat suamque norat

eram Tucker 1910 1 | suamque OGR : piusque dub. Monse 1884 4 : sonumque Hermes 1889 7

3.7

ipsam tam bene quam puella matrem,

ipsam OGR (Ipsam Fröhner 1858 148) : ipsa MS. 8 a. 1412, MS. 58 a. 1430 ca., 'K.' in MS 119 a. 1530, 'in manuscriptis quibusdam ... quod placet etiam' Statius 1566, 'in vetustis libris' probante Vossio 1684, iterum coni. ut uid. Hermes 1889 7 : ipse MS 120 s. XVI, iterum coni. dub. Postgate 1889 : Issa Bergk 1856 : Issam falso Bergkio attribuit nescio quis | matrem OGR : nostrum Hermes 1889 7

3.8

nec sese a gremio illius mouebat,

3.9

sed circumsiliens modo huc, modo illuc

circumsiliens R², m² uersum in margine addens, G²: circumsilens OGR : al’ siliens O¹: circum saliens Trappes-Lomax 2007 39 | illuc G post rasuram, MS. 8 a. 1412 : illius mouebat O : illuc mouebat G ante rasuram, R : al’ uacat hoc uerbum G¹R² (postea erasum in G)

3.10

ad solam dominam usque pipiabat.

pipiabat manus prima in MS. 10 et in MS. 49 circa a. 1460 scribentes : piplabat OGR : pipilabat MS. 40 a. 1453, MS. 46 a. 1460, prob. A. Guarinus 1521 in comm., Turnebus 1573 26, Scaliger 1577 8 et 1577a : pipillabat MS. 50 post a. 1450 conscriptus, Parthenius 1485 : pipulabat 'Parthenius ut accepi legit' ita probans Avancius 1495 2r, fort. adnotationes suas perperam interpretans (il > u), at male Avancio attribuit Muretus 1554 5r : pippilabat A. Guarinus 1521 in contextu : pipebat usque manus s. XVI (Basilius Zanchi?) in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) : pippiebat Paulus Manutius probante Mureto 1554 5r : piplilabat 'scriptum fuisse arbitror' Statius 1566, nescio an typothetae errore : pipitabat Gifanius 1565 375 : pipiebat, pupilabat, piplabat et pupulabat agn. Broekhusius 1826 25 : titiabat Trappes-Lomax 2007 39 | pipebat usque Avancius 1535

3.11

qui nunc it per iter tenebricosum

tenebricosum MS. 51 post a. 1440, Parthenius 1485 : tenebrosum OGR

3.12

illuc, unde negant redire quemquam.

al’ illuc O¹: illud OGR : illic Fruterius (†1566) 1605a 388

3.13

at uobis male sit, malae tenebrae

3.14

Orci, quae omnia bella deuoratis.

orci quae MS. 78 a. 1423 : orcique OGR : al’ quae G¹ | bella OGR : suprascr. .i. pulcra O¹G¹

3.15

tam bellum mihi passerem abstulistis!

iam scr. Gigli 1880, nisi fallor, typothetae culpa | passarem R, corr. R²

3.16

o factum male! o miselle passer!

o (1°) MS. 116 a. 1465 ca. ut uid., ed. 1472, fort. e Cic. Att. 15.1.1 (oh Corradinus de Allio 1738) : bonum OGR : heu Lindemann 1825 : proh Froehlich 1849 236 (pro Heyse 1855) : uae dub. Ellis 1867 | o miselle MS. 45 a. 1465 ca., Puteolanus 1473 (oh Corradinus de Allio 1738) : bonus ille OGR : bellus ille MS. 47 a. 1465 ca., MS. 116 a. 1465 ca. ut uid., R³, Ald. 1502 : proh miselle B. Guarinus (†1503) 1521 : uae pusille Meleager 1618 14 : io miselle Lachmann 1829 : uae miselle dub. Ellis 1867 : quod, miselle Goold 1969, cfr. iam Goold 1958 109 | o factum male o malae tenebrae Muretus 1554 in contextu : pro factum male! pro pusille passer! Birt 1894 xi

3.17

tua nunc opera meae puellae

tua OGR (quia suprascr. O², explicandi causa, nisi fallor) : uestra secunda manus in MS. 46 post a. 1459 scribens, 'codex meus' Avancius 1495 2v, iterum coni. Giardina 1983 229 : qua 'in veteribus quibusdam exemplaribus' inuenit Vossius 1684 : cuia Vossius 1684 : mea scholiastae ad Iuu. 6.8 male attribuit Schwabe 1866

3.18

flendo turgiduli rubent ocelli.

turgidoli R (corr. R²), Scholiasta ad Iuuenalem 6.8 : turbiduli Avancius 1535, 'Iuuenal. tamen principio Sat. VI. uidetur legisse' secundum Marcilium 1604 5 | rubent OGR : tument MS. 8 a. 1412, MS. 22 a. 1400-1425 ca.

4.1

Phaselus ille quem uidetis, hospites,

phaselus mG², Terentianus Maurus De Metris 2277, Aphthonius GL 6.134.4 (Graece φάσηλος) : phasellus OGR : phaselos Trappes-Lomax 2007 41 | iste MS. 109 a. 1430 ca., ‘Censorinus’ de metris, GL 6.612.18

4.2

ait fuisse nauium celerrimus

ait Calphurnius 1481, Catalepton 10.2 : aiunt OGR et fort. Schol. Bern. in Verg. Geo. 4.289 : aiiit (sic!) dub. Schulze 1909 268 | celerrimus Parthenius 1485, Catalepton 10.2 : celerimum O : celerrimum GR

4.3

neque ullius natantis impetum trabis

ullius Calphurnius 1481, cfr. Catalepton 10.3 : illius OGR | natantis OGR : uolantis Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi, Latini (†1593) 1677 | impetum trabis Avancius 1495 3r, cfr. Catalepton 10.3 impetum cisi : impedum tardis OGR : tardum impetum ed. 1472 : trabis impetum manus prima in MS. 44 a. 1474 iam exarato, Calphurnius 1481 : impetum alitis Puccius 1502b 1502v 1502vi, 'in antiquo manuscripto' teste Columna 1590

4.4

nequisse praeterire, siue palmulis

nequisse Catalepton 10.4, MS. 52 a. 1467 : neque esse OGR : nequeisse Schmid 1974 80 | siue fort. iam MS. 40 a. 1453 ante correctionem, at certe manus prima in MS. 122 a. 1460 scribens : sine OGR | preterire OGR : praeter ire L. Mueller 1870 xv, Munro 1872 232 : se praeire Maehly 1871 344

4.5

opus foret uolare siue linteo.

siue fort. iam MS. 40 a. 1453 ante correctionem, at certe manus prima in MS. 122 a. 1460 scribens : sine OGR

4.6

et hoc negat minacis Hadriatici

neque hoc MS 120 s. XVI | negat OGR, item Catalepton 10.6 : negant MS. 118 a. 1465 ca., MS. 116 a. 1465 ca. ut uid., MS. 108 a. 1479, ed. Rom. 1479 ca., unde nec aut Vossius 1684 | minacis MS. 45 a. 1465 ca. : mina ei OGR

4.7

negare litus insulasue Cycladas

rogare MS 120 s. XVI, nescio quis s. XVI (Basilius Zanchi?) in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) | insulasue cicladas RmG² : insulasue cieladas G : insula uegeladas O : insulasque Cycladas scr. Vossius 1684

4.8

Rhodumue nobilem horridamue Thracia

Rhodum ve MS. 46 a. 1460, MS. 10a a. 1465 : rhodumque OGR : Rhodonque Trappes-Lomax 2007 41 | horridamue scr. Muretus 1554, coni. Madvig 1843 : horridamque OGR | Thracia J.A.K. Thomson 1950, cui male Thrascia attribuit Oliver 1959 : tractam OGR : traciam MS. 22 a. 1400-1425 ca., nescio an etiam MS. 12 a. 1412 (Thraciam, ita interpunxit Ald. 1502, ita interpungendum esse censuit Van Dam 1990) : thracem Puteolanus 1473 : Thraciae Lachmann ut uid.

4.9

Propontida trucemue Ponticum sinum,

Propontidem 'alii' teste A. Guarino 1521, nescio quis s. XVI (Basilius Zanchi?) in Ald. 1502 Bibliothecae Vaticanae (Ald. III 20) | trucem que MS. 46 a. 1460, MS. 10a a. 1465 | siniam O

4.10

ubi iste post phaselus antea fuit

ubuste O | post phaselus mG² : post phasellus OGR : postphasellus Avancius 1535

4.11

comata silua: nam Cytorio in iugo

silua om. O, add. O^2? | cytorio MS. 122 a. 1460 : citeono O : citeorio GR : citerio MS. 1 a. 1451 : citherio MS. 73 post a. 1450 conscriptus, MS. 103 a. 1475 ca. ut uid. : cithereo MS. 38 ca. a. 1465

4.12

loquente saepe sibilum edidit coma.

4.13

Amastri Pontica et Cytore buxifer,

cytore MS. 122 a. 1460 : citheri OGR : cithore MS. 56 ca. a. 1465 | Brutifer MS. 1 a. 1451

4.14

tibi haec fuisse et esse cognitissima

cognitissima MS. 51 a. 1440-1442, MS. 1 a. 1451, codices nonnulli ad Catalepton 10.13 : cognotissima OGR, codices nonnulli ad Catalepton 10.13

4.15

ait phaselus ultima ex origine:

phaselus mG² : phasellus OGR : phaselos Trappes-Lomax 2007 41 | non post phaselus, sed post origine interpungendum esse monuit R. Klotz 1859 iiii

4.16

tuo stetisse dicit in cacumine,

4.17

tuo imbuisse palmulas in aequore,

tuo OG² : tuas GRm

4.18

et inde tot per impotentia freta

impotencia O : in potentia R (corr. R¹) | et inde facta tot per impotentia nescio quis s. XVI (Basilius Zanchi?) in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20)

4.19

erum tulisse, laeua siue dextera

herum OGR

4.20

uocaret aura, siue utrumque Iuppiter

uocaret aura MS. 22 a. 1400-1425 in rasura ut uid., prima ut uid. manus in MS. 51 a. 1460 conscripto, nescio quae manus in MS. 56 fere a. 1465 conscripto : uocare cura OGR : uagaret aura Lachmann 1850 178 : uocaret ora Peiper 1875 24 | utrumque OGR : utcunque Ald. 1502 : utrimque MS 10a a. 1465 (-im q-), 'alii' teste A. Guarino 1521 in comm. | Jupiter OG : iupiter R

4.21

simul secundus incidisset in pedem;

semel 'L.' (=legitur?) teste MS 119 a. 1530 | secundos male ut uid. in codice O legit Ellis 1867 | -de- in ras. add. R²

4.22

neque ulla uota litoralibus deis

littoralibus O : litoralibus G : literalibus R | deis nescio quis : diis OGR

4.23

sibi esse facta, cum ueniret a mari

cum OGR : dum Pleitner 1876 102, iterum coni. Gaertner 2007 10 | a mari manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens, MS. 56 a. 1465 ca. : amaret OGR : a mare 'ita psc. legit' (i.e. profecto Priscianus) teste Puccio 1502m 1502vi, MS 119 a. 1530, Muretus 1554 in contextu, Statius 1566 : a marei Lachmann 1829 | cum ueniret a mari ] praeter hoc nouissimum Trappes-Lomax 2007 43-4

4.24

nouissimo hunc ad usque limpidum lacum.

nouissimo MS. 46 a. 1460 : nouissime OGR, cfr. Catalepton 10.21 : nouissem damn. Sabellicus 1490-93 10r, 'posteriorum impressorum codices' damnante Avancio 1495 3r

4.25

sed haec prius fuere: nunc recondita

haec Priscianus Inst. 9.49, hec MS. 8 a. 1412 : hoc OGR | prius om. Priscianus ibid. | recomdita O

4.26

senet quiete seque dedicat tibi,

sedet MS. 46 a. 1460, damn. Barthius (†1658) 1827 106

4.27

gemelle Castor et gemelle Castoris.

castor MS. 122 a. 1460, Catalepton 10.26, Diomedes : castrum OGR : al’ castorum G¹R² : Kastor Fröhner 1858 149 | Kastorus Fröhner 1858 149

5.1

Viuamus, mea Lesbia, atque amemus

5.2

rumoresque senum seueriorum

5.3

omnes unius aestimemus assis.

omneis Ald. 1502 : omnis Scaliger 1577a | estinemus O : extimemus GR

5.4

soles occidere et redire possunt:

ocidere O

5.5

nobis cum semel occidit breuis lux,

nobiscum OGR : nobis quum Puteolanus 1473 | non post, sed ante nobis interpunxit Calphurnius 1481, ita interpungendum esse monuit R. Klotz 1859 v : et ante et post interpunxit Ald. 1502 : non ante, sed post Birt 1904 433

5.6

nox est perpetua una dormienda.

perpetuo Huschke 1826 40 et nisi fallor, nescio qui iam antea | dormiunda dub. Owen 1890 312

5.7

da mi basia mille, deinde centum,

5.8

dein mille altera, dein secunda centum,

dein mille Calphurnius 1481 : deinde mille OGR : deinde mi R²mG² : deinde usque MS. Heinsii teste Broukhusio 1826 40 | dein (2°) Ald. 1502 : deinde OGR : da R²mG² | dein mi altera da secunda centum 'in melioris notae exemplaribus' legitur probante Vossio 1684 : deinde mi altera mille, deinde centum Heyse 1855

5.9

deinde usque altera mille, deinde centum,

dein ... deinde ed. 1472 : dein ... dein Puteolanus 1473

5.10

dein, cum milia multa fecerimus,

dein MS. 122 a. 1460 : deinde OGR | millia GR | legerimus (quod iterum coni. Maehly 1871 344) aut fixerimus (quod malit) dub. Heinsius (†1681) 1646-81 et 1742 634 : 'Heinsius coniiciebat iecerimus, postea tamen maluit fixerimus' Broukhusius 1826 41 : legerimus Maehly 1871 344

5.11

conturbabimus illa, ne sciamus,

conturbabimus MS. 52 a. 1467 : conturbauimus OGR | nesciamus OGR : ne sciamur Petreius 1528 ca. : ne sciantur dub. Heinsius 1646-81 : ne sciatur Heinsio attrib. Broukhusius 1826 41 | uersus 7.11-12 et deinde quod restat carminis 7 huc iunxit Herrmann 1957 et 1957a 677

5.12

aut ne quis malus inuidere possit,

5.12-13 deleuit et <quot sint. deinde iterum recenseamus> suppleuit Maurer 1859 | 5.12 ut ne manus prima in marg. MS. 75 a. 1460 scribens

5.13

cum tantum sciat esse basiorum.

5.13 del. Ribbeck 1863, nec G. Richter, ut male refert Schwabe 1866 | tantum manus prima in MS. 78 a. 1423 scribens, secunda (nisi fallor) manus in MS. 22 a. 1400-1425 exarato : tantus OGR | sciat OGR : sciet Puteolanus 1473, profecto e Priapeorum 52.13, iterum coni. Buecheler 1863 | tantusciat 'scriptum fuerat in [archetypo]' ita Ellis 1867

6.1

Flaui, delicias tuas Catullo,

catulo O

6.2

ni sint illepidae atque inelegantes,

ni MS. 52 a. 1467 : ne OGR : nei Lachmann 1829 | sint OGR : essent Froehlich 1849 236

6.3

uelles dicere nec tacere posses.

uelis ... possis Heinsius (†1681) 1646-81 et 1742 634, prob. aut iterum coni. aut prob. Reisig (†1829) 1839 : ueleis ... posseis Baehrens 1874 25

6.4

uerum nescio quid febriculosi

uerum OGR : utrum Barthius (†1658) 1827 111

6.5

scorti diligis: hoc pudet fateri.

hic O | scorti diligis? hoc pudet fateri? ita interpungere uoluit Barthius (†1658) 1827 111

6.6

nam te non uiduas iacere noctes

uersus 6.6-11 et 6.12-14 uariantes quae dicuntur auctoriales esse censuit Helm 1924

6.7

nequiquam tacitum cubile clamat

nequiquam Haupt 1853 : nequid quā O : nequicquam G : nequaquam dub. Statius 1566, dub. Heinsius (†1681) 1742 634, iterum coni. Rossberg 1877a 841 : nec quidquam Baehrens 1876 | post tacitum interpunxit Sillig 1830 274, uirgulam posuit Postgate 1889 | ecquidnam tacitum? B. Schmidt 1887

6.8

sertis ac Syrio fragrans oliuo,

sertisque MS. 129a ca. a. 1450, MS. 46 a. 1460, secunda manus in MS. 31 a. 1457-1463 scribens : uestisque Giardina 2012 219 | ac Syrio manus prima in MS. 44 a. 1474 iam exarato, iterum coni. ut uid. Avancius 1495 2v, Statius 1566 : asirio OG : a sirio R : a syrio m : assirio MS. 78 a. 1423 : assyrio MS. 71 a. 1453, MS. 31 a. 1457 : asyrioque MS. 46 a. 1460 : assyrio et Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi : et Syrio Ald. 1502, Baehrens 1874 42 : -que assyrio Ald. 1515 : -que ac Syrio Ellis 1867 | fragrans MS. 31 a. 1457 : flagrans OGR : fraglans uide Ellis 1867 344-8 | oliuo OGR : amomo manus recentior in MS. 46 post a. 1460 scribens, dubitanter coni. Baehrens 1876, prob. Trappes-Lomax 2007 46-7 : odore Peiper 1875 24 | sertis assyriae flagrans oliuae manus prima in codice MS. 122 a. 1460 scribens : sertisque Asyrie fragrans oliuae Puteolanus 1473 : sertis a Syria fragrans oliua Birks 1885

6.9

puluinusque peraeque et hic et illic

puluinus quae Avancius, Em. 1500 2v : puluinus qui Avancius teste Sillig 1823 | perinde scr. Vossius 1684 in contextu | et hic et illic ed. 1472 (cfr. 10.14) : et hec et illo OGRm, hic suprascr. G¹ (al’ praescr. et al’ ille add. G²), al’ hic et postea al’ ille R²m¹ : et hic et ille MS. 109 a. 1430 ca. : et hic et illac MS. 71 a. 1453 : et hinc et illinc Latini (†1593) 1677 : et hic et illoc dub. Froehlich 1849 236 : et heic et illeic archetypo subiacere sed iam ipsum corruptum esse censet Baehrens 1885 (et heic et illei Baehrens teste D'Arbela 1947), at id scribendum esse censuit Postgate 1888 267 : et hac et illac B. Schmidt 1887 : et hic et illi Schulze 1893 7, iterum coni. Pighi 1961

6.10

attritus, tremulique quassa lecti

quassa OGR : cassa MS. 4 a. 1463 : spissa Pleitner 1876 103 : quassi nescio qui ante Baehrens 1885 : lassa Baehrens 1885 : uasta Agar 1925 171

6.11

argutatio inambulatioque.

6.12

†nam inista preualet† nihil tacere.

6.13 - 6.12 - 6.14 hoc ordine scribendos esse censuit Marcilius 1604 6, et ita maxime: nei tu quid facias ineptiarum, / nei res praeualet ista, nil taceres / cur nunc tam etc. | 6.12 del. Trappes-Lomax 2002b 581 | nam OGR : nae Doering 1834 in comm. : iam male ut uid. Bergkio attributum, coniecerat 'ego aliquando' ita Schwabe 1866 in app., iterum coni. ut uid. B. Schmidt 1887, Owen 1893, Herrmann 1957 et 1957a 678, prob. Fuchs 1968 | inista preualet O : ni ista preualet GR : ni ista pręualent MS. 15 ante a. 1479 : ni preualet ista ed. 1472 : mi praeualet ista manus prima in MS. 44 a. 1474 iam exarato, Ald. 1502, Politianus teste Spengel 1827 7, at fort. iam huc spectabat manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens : ni te pigeat Puccius 1502b 1502m 1502vi : ni te pudet ista Avancius 1535 : ista in parte ualet amici Mureti, equidem nescio ubi : nil mi praeualet ista Statius 1566 in lemmate : ni est turpe, uolens Statius 1566 : ni stupra, ualet Scaliger 1577 9 et 1577a : ni te pudeat MS. 120 s. XVI, etiam excerpta Ruhnkeniana, profecto saec. XVI conscripta, teste Bondam 1759 130 : ni praecauet ista MS. 120 s. XVI, Latini (†1593) 1677 : nil praeualet ista Dousa filius 1592ed : ni praelauet ista dub. Passeratius 1608 : ni istapte, ualet Vossius 1684 : mi ista ipsa ualet Corradinus de Allio 1738 : ni ista pudent dub. Bondam 1759 130 : mi stupra ualet coni. et ipse damn. Hickie 1821, iterum coni. Baehrens 1876 et Radke 1995 254 : nil ista ualet dub. Lachmann 1829, prob. Fuchs 1968 : ista praeualeat Sillig 1830 274 : nil stupra ualet (uales dub. Kroll 1923) Haupt 1853 : ni ista ore ualet Heyse 1855, quod male Rossbachio attribuit nescio quis : nil stupra uales 'ego aliquando' Schwabe 1866 in app. : nil stare ualet Ellis 1867 olim : ista stupra ualet A. Palmer 1879 308 : nil ista ualent Tartara 1881 23 : mi ista ipse ualet Baehrens 1885 (ipse? ualet Luck 1966 280) : nil stare ualet Birks 1885, iterum coni. Grebe 1912 [237] : nam in ista arte Heyse (†1884) 1889 : mi te ualet ista Owen 1890 312 : tu ista ipse uales Owen 1893 : nil uerpa ualet Ellis 1904 : in ista ualet (placet Lenchantin de Gubernatis teste nescio quo) Lenchantin de Gubernatis 1928 : nil ista pudet Pighi 1951 42-3 : instans praua ualet Oksala 1965 17 : inuenusta ualet Most 1984 164 : nil ista potest Newman 1990 280 : nisi ista, ualet Rohdich 2000 : sane ista ualet (post iam) Arbabzadah 2006 | nichil OGR : nil ed. 1472 | tacere OGR : taceres ed. 1472 : fateri Barthius (†1658) 1827 113, iterum coni. Pighi 1961 | nam nil praeualet ista mi tacere Fruterius (†1566) 1605a 397 : nei res praeualet ista, nil taceres Marcilius 1604 6 : numne stupra uales mihi tacere? Meleager 1618 15 : anne incesta pauet natis fateri? Barthius (†1658) 1827 113 : nam quid praeualet ista mi tacere dub. Heinsius 1646-81 : quum nil praeualet ista mi tacere Heinsius (†1681) 1742 634 : nam ni praeualet, ista nil tacere, Pfeiffer 1834 43 : quamquam frustra etiam haec uolent tacere Froehlich 1849 236 : nonne praeualet ista nil tacere? Pohl 1860 31-2 : iam nil stupra uales, nihil tacere 'ego aliquando' ita Schwabe 1866 in app : nec nimis tamen id mihi taceres Pleitner 1876 103 : Mani, stupra uales nihil tacere Munro 1878 26 : non ista ipse uales mihi tacere R. Richter 1881 15 : nil celare ualet, nihil tacere Riese 1884 : nomen is <po>te, alid nihil tacere Novák 1886 338 : iam tu ista ipse nihil uales tacere B. Schmidt 1887 : clamas ipse, ualet nihil tacere Giri 1894 68 : Flaui, stupra ualet nihil tacere Birt 1904 463 : iam mysteria nil ualet tacere Tucker 1910 1 : nil iurare ualet, nihil tacere van Buren 1942-43 : nil perstare ualet, nihil tacere O. Skutsch 1970 : iam ipse stupra uales nihil aut potius nihil uales tacere Gaertner 2007 12-13 : nimirum ista nihil ualet tacere McKie 2009 3-4 | 6.12-14 nam ni est turpe, uolens nihil taceres, / cui nunc tam latera exfututa, pandus / ni tu Statius 1566 : nam ni stupra, ualet nihil tacere / curuatem latera exfututa panda, / noctu Scaliger 1577 9 et 1577a : nam ni stupra, ualet nihil tacere / (cur? non tam latera exfututa pandant?) / nec tu Scaliger 1600 12-14 et 1600a : iam mihi ipsa ualet nihil tacere. / cui non tam latera exfututa pandans, / noctu Schrader ante 1784 78v : num uis ipse loqui, et nihil tacere? / cur non? cum latera effututa pandant / noctu aut nomen fare! ualet nihil tacere! / cui non tam latera effututa pandant / noctu aut potissimum num mi effare? ualet nihil tacere! / cui non tam latera effututa pandant / noctu Hickie 1821 : atqui praeualet, ista nil tacere, / cur nunc tam latera exfututa pandans, / noctu Huschke 1826 46 : nam, ni ista ore ualet, nihil tacere / curant iam latera ecfututa panda / noctu Heyse 1855 : nam prae te ista nihil uales tacere. / 'cur?' non tam latera ecfututa pandunt, / noctu Wiman 1966 777 | 6.12 inista - 6.13 cur del. Muretus 1554 11r

6.13

cur? non tam latera ecfututa pandas,

cur OGR : cui Statius 1566 : cum Bondanus 1759 130, iterum coni. dub. Riese 1884 in comm. et Camps 1990a : tum Tartara 1881 24 | non tam OGR (non? tam Spengel 1827 7) : nec tu damn. A. Guarinus 1521 (quod fort. ipse coniecerat) : nunc tam Statius 1566 : nam tam Guyet ante 1656 a & b : nunc iam Heinsius (†1681) 1742 634 : non iam Vossius 1684 | curuantem Scaliger 1577 9 et 1577a : cur non tam Scaliger 1600 12 et 1600a : nam cur non Barthius (†1658) 1827 113 | ecfututa Lachmann 1829 (exfututa iam ed. 1472) : et futura OGR : ac futura MS. 15 ante a. 1478 | pandas MSS. 46 et 122 a. 1460 : panda OGR : pandam MS. 129a a. 1450 ca. : pandat fort. iam MS. nescio quis, iterum coni. Kokoszkiewicz 2004 : pandis A. Guarinus 1521 : pandus Statius 1566 : pandant Scaliger 1600 12 et 1600a : pandes Riese 1884, iterum coni. dub. Baehrens 1885 : pandunt Heyse (†1884) 1889 | cur nam tam latera exfututa pandas? Guyet ante 1656 b : sei non iam latera ecfututa pandas Pleitner 1876 103

6.14

ni tu quid facias ineptiarum.

ni A. Guarinus 1521 (ne iam Ald. 1502, nei Marcilius 1604 6) : nec OGR, def. Scaliger 1600 12, Pleitner 1876 103 : hoc manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens : nam MS. 15 ante a. 1479 | noctu Scaliger 1577 9 et 1577a : nam noctu male editioni primae et nec tu <et> editioni alterae Scaligerianae (a. 1600) attribuit nescio quis | quod Puccius 1502m 1502vi

6.15

quare quidquid habes boni malique,

babes bonique O | maliue Iani

6.16

dic nobis. uolo te ac tuos amores

6.17

ad caelum lepido uocare uersu.

ad cenam Baehrens 1885 | uocare OGR : leuare Nisbet 1978 93, iterum coni. ut uid. Giardina 2012 220 : uolare Watt 2000 65, prob. Gaertner 2007 14 : sonare McKie 2009 5 | uersu R²mG² : uersum OGR

7.1

Quaeris, quot mihi basiationes

hoc carmen uersui 5.13 adiunxit Herrmann 1957 et 1957a 677, qui uersus hoc ordine posuit: 5.1-13, 7.11-12, 7.1-10 | quot MS. 8 a. 1412 : quod OGR | michi OGR

7.2

tuae, Lesbia, sint satis superque.

nostrae D.F.S. Thomson 2009

7.3

quam magnus numerus Libyssae harenae

libisse harene O : lybisse arene G : libisse arene R

7.4

lasarpiciferis iacet Cyrenis

lasarpiciferis MS. 8 a. 1463 : lasarpici fecis O : lasarpici feris GR (al’ fretis R²G²) : laserpiciferis Calphurnius 1481, prob. Vossius 1684 : laserpitiferis Muretus 1554 : lasserpiciferis Trappes-Lomax 2007 49 | iaces O | al’ cyrenis R²m¹G² : tyrenis OR : tyarenis G (a del. G²) :

7.5

oraclum Iouis inter aestuosi

oraclum MSS. 45, 47 et 56 a. 1465 ca. : oradum OR : ora dum G : hora dum MS. 1 a. 1451 : oraculum ed. Bipontina 1783 | aestuosum Baehrens 1885

7.6

et Batti ueteris sacrum sepulcrum;

batti ed. Mediol. 1475, ed. Rom. 1479 ca., MS. 15 ante a. 1479 (bati iam manus prima ut uid. in MS. 122 a. 1460 conscripto, bachi MS. 52 a. 1467) : beati OGR : al’ beari G¹R² | sacri MS. 15 ante a. 1479 | sepulcrum OGR

7.7

aut quam sidera multa, cum tacet nox,

sydera OG | nocet (cfr. Varro L.L. 6.6) Herrmann 1957 et 1957a 677

7.8

furtiuos hominum uident amores:

7.9

tam te basia multa basiare

al’ basia G¹R² : basiei OGR

7.10

uesano satis et super Catullo est,

catulo O | satis, haud super Barthius (†1658) 1827 114

7.11

quae nec pernumerare curiosi

7.11-12 post 5.13 transp. Herrmann 1957 et 1957a 677 | euriosi OGR, corr. R²

7.12

possint nec mala fascinare lingua.

possunt MS. 15 ante a. 1479 | maga manus prima in marg. MS. 129a ca. a. 1450 scribens : maha 'Exemplar manu exaratum quod olim fuit Hieronymi Commelini' teste Vossio 1684 : male dub. Sillig 1823

8.1

Miser Catulle, desinas ineptire

carmen 60 iam iam pro initio huius carminis habuit Froehlich 1849 236 | 8.1 catule O | in aptire MS. 4 a. 1463 : inaptire Friedrich 1908 78 | desine ah ineptire Heinsius (†1681) 1742 635

8.2

et quod uides perisse, perditum ducas.

duce dub. Heinsius (†1681) 1742 635

8.3

fulsere quondam candidi tibi soles

8.4

cum uentitabas, quo puella ducebat,

uentilabas Radke 1995 254 | quo R²mG² : quod OGR | dicebat Dousa filius 1592 22, item Broukhusius 1702 319

8.5

amata nobis, quantum amabitur nulla.

8.5 del. Hand 1809 92 | uobis Fruterius (†1566) 1584 129 et 1605a 400, Falcoburgius teste Heinsio 1646-81, Baehrens 1874 11 et 42 : tantum (cfr. 37.12) Schoell 1880 489, iterum coni. Trappes-Lomax 2007 50

8.6

ibi illa multa tum iocosa fiebant,

tum R² : cum OGR : quom MS. 38 a. 1465 ca., ed. 1472 : tam Scaliger 1577a

8.7

quae tu uolebas nec puella nolebat.

8.8

fulsere uere candidi tibi soles.

uersum del. Trappes-Lomax 2007 50 | candid≡i G¹ (ante secundam litteram i aliquid erasum est, at ipse G apicem super eandem i addidit)

8.9

nunc iam illa non uult: tu quoque impote<ns noli>,

non OGR : ne 'alii' probante Marcilio 1604 | uolt scr. Ellis 1878 || impote<ns noli> Avancius 1495 3r, iterum coni. Statius 1566 : inpote O : impote GR : impotens MS. 59 a. 1450 ut uid., MS. 122 a. 1460, MSS. 10 et 49 a. 1460 ca. : inpotens <es> MS. 47 a. 1465 ca. et imp- scribens ed. 1472 : impote<ns iam nunc> damn. Avancius 1495 3r, impote<s iam nunc> suo ut uid. Marte coni. Spengel 1827 14 : haud potis. <quare> Ald. 1502 : impotens <esto> Ald. 1515 : haud potes. <quare> Muretus 1554 in contextu : impote<ns ne sis> Scaliger 1577 10 : potens <noli> Ferrari ca. 1530-1586 a : impote es ... dub. Livineius (†1599) 1621 : im [i.e. eam] potes nolle? Meleager 1618 16 : impotens <es: nec> Gebhardus 1618 : impote<m mentis> Heinsius (†1681) 1742 635 : ipse te <refer> Vossius 1684 : ipse te <reduc> Vossius 1684 in comm. : ut potes noli Schrader ante 1784 78v : impetra hoc a te Froehlich 1849 236 : impotes <uelle> Schlesier 1850 : impet<e insano> Heyse 1855 : impotens <uoti> Agar 1925 172 | tuque inepte <nec noli> (<iam nolis> male Statio attrib. Sillig 1823) dub. Statius 1566 : tuque, iam potens, <nolis> Barthius (†1658) 1827 114 : tuque, ni potes, <noli> Heyse (†1884) 1889 : tu neque impotens <quaere> Giardina 2012 221 | iam nunc et illa non uult, tu quoque <et noli (-is Puccius 1502p 1502vi)> Pontanus teste nescio quo (Basilio Zancho?) in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20), Puccius 1502b 1502m 1502p 1502vi, MS. 120 s. XVI : nunc iam illa non uolt, tu aeque inepte, <sis, noli> Corradinus de Allio 1738 | 8.9-10 tu quoque impotens <es> nec / quae <te> fugit B. Guarinus (†1503) 1521 : tuque <inepte et> impos ne- / que quae fugit Vossius 1684 in comm.

8.10

nec quae fugit sectare, nec miser uiue,

nec que GR² : necque OR

8.11

sed obstinata mente perfer, obdura.

8.12

uale, puella. iam Catullus obdurat,

8.13

nec te requiret, nec rogabit inuitam;

8.14

at tu dolebis, cum rogaberis nulla.

quum Scaliger 1577a | nulla OGR : nulli Calphurnius 1481, iterum coni. ut uid. Birt 1904 444 (-ei Rossberg 1877a 841) : molli nescio quis (Basilius Zanchus?) in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) : nullam (ante 8.16 noctem) Heinsius (†1681) 1742 635, Vossius 1684 : nullo Landor 1842 344

8.15

scelesta, uae te, quae tibi manet uita?

8.15 post 8.18 transp. G. Richter 1864 | uae te Meleager 1618 27 : ne te (teque OR, te quae GR²) OGR : nec te MS. 71 a. 1453 ante correctionem, MSS. nescio qui teste Statio 1566 : rere MS. 52 a. 1467, unde re re Owen 1890 312 : te ne manus prima in MS. 52 a. 1467 conscripto, prima ut uid. manus in MS. 48 ca. a. 1475 conscripto, Parthenius 1485 : téne Ald. 1502 : ue tibi recentior nisi fallor manus in MS. 64 post a. 1467 conscripto, manus prima in MS. 102 saeculo nisi fallor decimo sexto scribens : quae nunc liber Mureti 1554 (uide infra) : tu ne MS 120 s. XVI, ed. Parisiensis a. 1528 et Basileensis a. 1530 teste Haupt 1841 6 : nocte Avancius 1535, Statius 1566 : lena Falcoburgius teste Heinsio 1646-81 : quae nunc liber uetus teste Mureto (uide infra) : noctem Heinsius (†1681) 1742 635, Vossius 1684 : nunc te male Mureti libro attrib. et prob. Spengel 1827 6 : iam ede Sillig 1830 272 : nullo Landor 1842 344 : nosce Heyse 1855 : inepte Pohl 1860 36 : quae te Pleitner 1876 104 : anenti Bury 1885 271 : ut ante Housman 1889 viii : ne tu A. Palmer 1896 : nempe Birt 1904 444 : luce Zenger 1913 225 : inante Agar 1925 172 : sine me Giardina 1997-2000 143 | qua Landor 1842 344, nescio an typothetae errore | tibi OGR : dehinc Hand 1809 43 : te ibi Haupt 1841 10, Pleitner 1876 104 : te tum 'in excerptis Putschii' teste Haupt 1841 10 | tibi imminet Santenius ('Santenus ad Balbum' teste Sillig 1823) | scelesta que te, que te iam manet uita? Pontanus teste nescio quo saec. XVI (Basilio Zancho?) in Ald. 1502 Bibl. Vat. (Ald. III 20), Puccius 1502b 1502m 1502p 1502v 1502vi (tantum te iam habet Puccius 1502oa) : scelesta ue tibi que te manet uita recentior nisi fallor manus in MS. 64 post a. 1467 conscripto, manus prima in MS. 102 saeculo nisi fallor decimo sexto scribens : scelesta, quae nunc, quae tibi manet uita? 'habui puer librum ueterem, in quo memini uersum hunc ita scriptum esse' Muretus 1554 : scelesta, noctem. quae dehinc manet uita? Hand 1809 43 : scelesta, quae te, uae tibi, manet uita? Froehlich 1849 236 (cfr. 64.196), iterum coni. Pohl 1860 35 : scelesta, quae te caelibem manet uita! aut potius scelesta, ne te caelibis manet uita! Slater 1913 125 : quae te, scelesta (uae tibi!) manet uita? Trappes-Lomax 2007 51

8.16

quis nunc te adibit? cui uideberis bella?

adhibit O

8.17

quem nunc amabis? cuius esse diceris?

quoius scr. C.H. Weise 1843

8.18

quem basiabis? cui labella mordebis?

cui GR : cum O : quoi Scaliger 1577a

8.19

at tu, Catulle, destinatus obdura.

at OGR : a Pleitner 1876 59 | catulle O : Catulled typothetae errore Turnebus 1565 174, qui ibidem etiam Catulle scripsit | obstinatus damn. Avancius 1495 3r et Em. 1500 2r, scripsit 1535, nescio an iam MSS. recentiores | Catulle, mente obstinata obdura coniecit Schrader ante 1784 79r, ut ipse censuit, 'male'

9.1

Verani, omnibus e meis amicis

uerani MS. 19 a. 1450 ca., MS. 46 a. 1460 : ueranni OGR : ueramni MS. 58 a. 1430 ca., MS. 84 ca. a. 1450 ut uid., MS. 3 a. 1455 ca. : uerrani MS. 31 a. 1457 | e meis GR : meis O : o meis Baehrens 1885, iterum coni. Radke 1995 254 : eminens Weber 1890 143

9.2

antistans mihi milibus trecentis,

antistans ut uid. iam MS. 118 a. 1465 ca., Politianus 1472-94, Avancius 1495 2v : antistas OGR, def. Radke 1995 254 : antistes MS. 109 a. 1430 ca., MSS. 45 et 47 a. 1465 ca., MS. 118 a. 1465 ca. ut uid. : antestans 'sunt qui legant' ita Palladius 1500, profecto typothetae culpa, ubi Palladius 1496 antistans scripserat : qui antistas Puccius 1502b 1502m 1502vi : qui antistans Puccius 1502v | millibus GR

9.3

uenistine domum ad tuos penates

9.4

fratresque unanimos anumque matrem?

unanimos MS. 122 a. 1460, Faernus (†1561) 1566 : uno animo OGR : unanimes MS. 46 a. 1460, 'codex meus antiquus ac codex christofori' teste Avancio 1495 2v | anumque Faernus (†1561) 1566, iterum coni. ut uid. Vossius 1684 ('rescripsimus') et Heinsius (†1681) 1646-81 et 1742 636 : sanamque O : suamque GR : al’ sanam G¹R² : tuam Calphurnius 1481, tuamque MS. 45 a. 1465 ca., nescioqui damnante Avancio 1495 2v, scr. Ald. 1502, B. Guarinus (†1503) 1521 : senemque Avancius 1495 2v : nouamque se in litura codicis manu scripti (sc. Colbertini) uidisse ratus est Marcilius 1604 : piamque Passeratius 1608 : bonamque Hoeufft 1807.8 5, iterum coni. A. Palmer 1891 7

9.5

uenisti. o mihi nuntii beati!

nuncii OG | uenisti o mihi, nuntii beati! ita interpungendum esse censuit Weber 1890 144

9.6

uisam te incolumem audiamque Hiberum

incolumen Vossius 1684 in contextu

9.7

narrantem loca, facta, nationes,

9.8

ut mos est tuus, applicansque collum

tuis R, corr. R² | collo nescio quis (Basilius Zanchi?) in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20)

9.9

iucundum os oculosque sauiabor.

iocundum OGR | sauiabor Lachmann 1816 206 (suabiabor iam MS. 78 a. 1423, MS. 46 a. 1460, suauiabor MS. 122 a. 1460, MS. 4 a. 1463) : suabior OGR

9.10

o quantum est hominum beatiorum,

9.11

quid me laetius est beatiusue?

lecius G | carmen 27 huc coniunxit Froehlich 1849 236, item denuo Herrmann 1957 et 1957a 677

10.1

Varus me meus ad suos amores

Varus MS. 84 a. 1450 ca. ut uid., MS. 1 a. 1451, MS. 73 post a. 1450, MS. 56 a. 1465 ca. : uarius OGR, def. Weichert 1836 : Varrus MS. 46 a. 1460, MS. 38 a. 1465 ca. | meus R²mG² et suprascr. iam G¹ : mens OGR

10.2

uisum duxerat e foro otiosum,

uisum OGR : fessum Schrader ante 1784 79r | ociosum GR² : occiosum OR

10.3

scortillum, ut mihi tum repente uisum est,

ut om. Ald. 1502 | tum GR² : tunc OR : cum Ald. 1502

10.4

non sane illepidum neque inuenustum.

inlepidum G, corr. G² | nec male editionibus Reginensi (a. 1481) et Brixianae (id est, Parthenii a. 1485) ascripsit Sillig 1823

10.5

huc ut uenimus, incidere nobis

10.6

sermones uarii, in quibus, quid esset

10.7

iam Bithynia, quomodo se haberet

iam bithynia MS. 116 ca. a. 1465 ut uid., Parthenius 1485, iam bithynnia iam ed. 1472 : iarbithinia O : iam bithinia GR : nam Bithynia nescio quis teste MS 119 a. 1530, iterum coni. Earle 1903 270 | quomodo <ops> Vossius 1684 : quomodo <os> Burmannus 1734 3 | se MS. 116 ca. a. 1465 ut uid., ed. 1472 : posse OGR

10.8

et quonam mihi profuisset aere.

et quoniam OGR, al’ quonam G¹R²m¹ : et quantum MS. 52 a. 1467 : et quanto B. Guarinus (†1503) 1521, Petreius 1528 ca. : ecquonam dub. Statius 1566 : quantonam MS. 120 s. XVI : et quanam dub. Vossius 1684 in comm. | ęre MS. 46 a. 1460 : here OGR : e re 'multos annos fuit quum legeremus' Scaliger 1600 15 : ab re dub. Vossius 1684 in comm.

10.9

respondi id quod erat, nihil neque ipsis

etiam ante id interpungendum esse docent Goold 1958 104, Lyne et Trappes-Lomax 2007 53 | nichil OGR (litteram c eras. G²) : mihi Calphurnius 1481, manus prima in MS. 44 a. 1474 iam exarato, Statius 1566 | al’ neque ipsis G¹R² : neque nec in ipsis OGR : neque in ipsis mG² : al' nihil neque nec in ipsis et deinde al' nec ipsis suprascr. m² : nec ipsis MSS. 46 et 122 a. 1460, Puteolanus 1473, Avancius Em. 1500 2r, at damn. Avancius 1495 2v : nec ipsi Avancius 1495 2v, B. Guarinus (†1503) 1521, Statius 1566 : neque ipsi Ald. 1502, Heinsius (†1681) 1742 636 : in ipsis Conington 1861, in ipsi male Coningtoni attribuit nescio quis : lucelli Baehrens 1874 42 : negoti aut necoti Peiper 1875 24 : mihi ipsei Pleitner 1876 104, mihi ipsi iterum coni. Heyworth 1998 88 : peculi Housman 1886-1936 : dapis nunc Hermes 1888 10 : fuisse Trappes-Lomax 2007 54 | nihilmet ipsis codex Hieronymi Commelini probante Vossio 1684 : mihi nec ipsi Statius 1566, prob. Gaertner 2007 15 : ibi neque ipsis Hand 1809 46 | 10.9-10 mihi neque ipsi / hoc praetore fuisse nec Traube 1883 7

10.10

nec praetoribus esse nec cohorti,

10.10 del. Trappes-Lomax 2007 54 | nec (1°) om. R, al’ nec R² : hinc Froehlich 1849 237 : nunc coni. dub. Ellis 1867 in app. et Westphal 1867 184, iterum coni. R. Richter 1881 14 : iam B. Schmidt 1887 : hic Giri 1894 76, hic aut heic iterum coni. Vasis 1924 387 | pretoribus OGR : quaestoribus dub. Muretus 1554 : lictoribus MS 120 s. XVI, Latini (†1593) 1677, 'cogitaueram aliquando' ita Burmannus 1734 5 : praeconibus Marcilius 1604 6 | his praetoribu' cesse Meleager 1618 17 : hoc praetore fuisse Traube 1883 7 : praedatoribus esse Hermes 1888 10 : exactoribus esse McKie 2009 8 | 10.10-11 cohorti. / cur ... referret? sic interpunxit Munro 1878 30

10.11

cur quisquam caput unctius referret,

quur Scaliger 1577 11 et 1577a | referet R

10.12

praesertim quibus esset irrumator

praeter si Pleitner 1876 104 | quibu' suesset Pleitner 1849 10

10.13

praetor, nec faceret pili cohortem.

nec O : non GR : al’ nec G¹R² | facerent MS. 46 a. 1460, MS. 56 a. 1465 ca., Scaliger 1577a, damn. Barthius († 1658) 1827 117 : facere MS. 21 a. 1457 | non facerent MS. 52 a. 1467 : num facerent Gronovius 1656 553 : non faciens Gronouius 1656 553 : non facere et Pleitner 1849 10

10.14

at certe tamen' inquiunt 'quod illic

inquiunt OGR : inquit id Turnebus 1565 60v : inquiit Scaliger 1577 12 et 1577a

10.15

natum dicitur esse, comparasti

notum MSS. 14 et 17 a. 1495 ca., item suo ut uid. Marte Meleager 1618 17 : multum Monse 1895 3 | esse OGR : aere Calphurnius 1481 : asse dub. Statius 1566 | nasci dicitur, ipse comparasti Trappes-Lomax 2007 55

10.16

ad lecticam homines.' ego ut puellae

lecticam MS. 8 a. 1412 : leticam ORmG² : letictam G : leticiam G¹ | homines Puccius 1502b 1502m 1502vi : hominis OGR : hominum Sabellicus 1490-93 10r, at 'nuper impressum legimus' ita damnauit Avancius 1495 2v

10.17

unum me facerem beatiorum,

unum OGR : unctum Maehly 1871 344 : iamiam Peiper 1875 24 | beatiorum MS. 15 ante a. 1479, Avancius 1495 2v codicum ope, ut uid., at male codici Cuiaciano (i.e. codici MS. 52) et Statii codicibus attrib. Handius 1809 52 : beatorem O : beatiorem GR

10.18

non' inquam 'mihi tam fuit maligne,

10.19

ut, prouincia quod mala incidisset,

quod mala OGR : quae mala MS. 71 a. 1453 : qui male MS. 97 ante a. 1466 : qui mala MSS. nonnulli teste Statio 1566 : quae male Puteolanus 1473, damn. Avancius 1495 2v : si mala Puccius 1502b 1502m 1502p 1502vi, MS. 120 x. XVI : quod male Avancius 1535 : quum mala dub. Statius 1566, Hand 1809 53 : quam mala Statio attribuit nescio quis

10.20

non possem octo homines parare rectos.'

possim MS. 47 a. 1460 | homines OGR : Midas Vossius 1684

10.21

at mi nullus erat nec hic neque illic,

erant Vossius 1684 in contexto, profecto typothetae errore | n^c hⁱ neq₃ ( = nec hic neque ? ) O : nec hic neque G : neque hic neque MS. 129a a. 1450 ca. : nec hic nec MS. 31 a. 1457, Vossius 1684 | neque hinc neque illinc nescio quis teste MS 119 a. 1530

10.22

fractum qui ueteris pedem grabati

fractum qui MS. 129a a. 1450 ca. : fractumque OGR

10.23

in collo sibi collocare posset.

10.24

hic illa, ut decuit cinaediorem,

haec MS. 120 s. XVI | decuit MS. 52 a. 1467 : docuit OGR : docui MS 120 s. XVI | sinediorem O : dicaciorem Eldick 1785

10.25

quaeso' inquit mihi, 'mi Catulle, paulum

quaero Nisbet 1978 94 | inquid O | inquit mihi 'mi O. Skutsch 1976 19 : inquit 'mihi, mi Statius 1566 | paululum Statius 1566

10.26

istos commoda: nam uolo ad Serapim

istaec Nisbet 1978 94 | cōmoda nam G : comodā nā O : comoda nam R (-mm- R²) : commoda non MS. 58 a. 1430 ca. : commodita prima nisi fallor manus in marg. MS. 48 ca. a. 1475 scribens, B. Guarinus (†1503) 1521, Ald. 1502 : commodo nam Scaliger 1577 13 et 1577a : commoda: iam Passeratius 1608 : commodo: enim Barthius (†1658) 1827 118 : commoda. enim Burmannus 1734 10 : commode: nam dub. Doering 1792 in app. : commodum enim Hand 1809 54 : da; modo nam Doering 1834 (da. modo nam iterum coni. dub. Munro 1878 34) : commoda: eram Landor ap. Ellis 1867 310 : 'quomodonam?' dub. Ellis 1867 : commode enim L. Mueller 1870 xv, iterum coni. dub. Munro 1878 34 : commodulum Macnaghten & Ramsay 1899 : crastina nam Trappes-Lomax 2002 | istos nam uolo commodum et istos nam uolo commode coni. et damn. ipse Housman 1886-1936 : istos, nam uolo, commoda Housman 1886-1936 : istos: commodum enim: uolo ita interpunxit Postgate 1888 230 : istos: commoda nam uolo ita Lenchantin de Gubernatis 1928 : istis consule: nam uolo (nam modo male Zengerio attrib. nescio quis) coni. Zenger 1913 226 | adserapini O : ad sarapim GR, ser- R², al’ e G² : ad serapim m : ad serapin Parthenius 1485 : (ad) sarapin Parthenius 1485 in comm., Trappes-Lomax 2007 57 : ad Serapis 'in quibusdam est' probante Mureto 1554, at Baehrensio male attrib. Schwabe 1886 : ad sarapis Baehrens 1876 | istos. nam uolo commode ad Serapin Statius 1566 : da istos commodo, nam uolo ad Sarapim Agar 1925 275

10.27

deferri.' 'minime' inquii puellae,

al’ deferri R²m¹G² : deserti OGR : me ferri Kokoszkiewicz 2007a 443-4 | minime prima nisi fallor manus in marg. MS. 48 ca. a. 1475 conscripto, Ald. 1502, Pontanus teste Petreio 1528 ca. (-mae), iterum coniecit ut uid. Cornelissen 1878 306 : mane OGR : mane me MS. 8 a. 1412, MS. 22 a. 1400-1425 ca., prob. Vossius 1684 in comm. (mane, me Hand 1809 56) : mane tum manus prima in MS. 44 a. 1474 iam exarato, Puccius 1502m 1502oa 1502ob 1502v 1502vi : me ne tu MS 120 s. XVI : manedum dub. Passerat 1608 : itane? dub. Heinsius 1646-81 : mi anime Bergk 1857 (at mi anima Bergkio attribuit Agar 1925 173) : meminei dub. Munro 1878 34-5 : mane em Baehrens 1885 : male mi Busche 1894 393 : male me Tucker 1910 3 : uenia me Agar 1925 173 : itane me dub. Verdière 1955-56 96 | deferri.' 'mane ] ferri mane.' 'mane aut me deferri.' 'mane B. Guarinus (†1503) 1521 : ferri mane.' 'mea Avancius 1535 | inquii MS. 44 a. 1474, 'alii legunt ... ' ita Parthenius 1485 in comm., prob. Giri 1894 80 : inquid O : inquit GR : inquio manus prima in MS 44 a. 1474, Parthenius 1485 | 'post inquio puellae fenestra sequitur in codice uetusto' A. Guarinus 1521 : lacunam unius uersus indicauit Lachmann 1829

10.28

istud quod modo dixeram me habere -

istud OGR : est id Cornelissen 1878 306

10.29

fugit me ratio - meus sodalis -

meus R²mG² : mens OGR

10.30

Cinna est Gaius - is sibi parauit.

cinna est Caius Puteolanus 1473, 'fidei minus profligatae codices quidam' probante Sabellico 1490-93 10r : cuma est grauis OGR : est cinna grauis 'codex meus' teste Avancio 1495 2v : Cinna est grauis Calphurnius 1481 : Cinna erat grauis Heyse 1855 : Cinna est Gauius Ribbeck 1862 378 | Cinna est, Gaius, is ita interpunxit Morgenstern 1894 xiv : (Cinna est Gaius is) ita Housman 1930

10.31

uerum utrum illius an mei, quid ad me?

uerum utrum OGR : uerumne libri quidam meliores probante Vossio 1684 | ad MS. 129a a. 1450 ca., MS. 40 a. 1453, secunda manus in MS. 31 a. 1457-1463 scribens, MS. 46 a. 1460 : a OGR | quid ad rem? Eldick 1785

10.32

utor tam bene quam mihi pararim.

10.32 del. Trappes-Lomax 2007 57-8 | quam OGR : ceu Eldick 1785, iterum coni. Baehrens 1876 | quam ipse si Baehrens 1885 | pararim OGR : pararem damn. Avancius 1495 2v : parassem A. Guarinus 1521 : paratis Statius 1566 : parasse 'Vet. lib.' teste Passeratio 1608 : parassim dub. Passeratius 1608 | quae mihi parauit liber Vossii recentior probante Vossio 1684

10.33

sed tu insulsa male et molesta uiuis,

sed OGR : at dub. Fruterius (†1566) 1605 382 | tu insulsa MS. 129a a. 1450 ca., MS. 122 a. 1460 : tulsa O : tu insula GR : tu inuisa Vossius 1684 : tu salsa (ante male) Schrader 1776 14-15 collaudans Hor. Ser. 1.9.65, ita etiam Schrader ante 1784 31r et 66r et 79v : tu mulsa Baehrens 1876 | mane G, malle G¹, corr. G²: mala MS. 46 a. 1460, A. Guarinus 1521 : uale Heinsius (†1681) 1646-81 et 1742 637 | insulsa sale dub. Eldick 1785 | et OGR : hac secunda manus in MS. 31 a. 1457-1463, unde etiam MS. 4 a. 1463 : ac MS. 49 a. 1460, primo scribere uoluit ut uid. secunda manus in MS. 4 fere a. 1463-1525 scribens (at postea clare et scripsit), unde Lachmann 1829 | molesta uiuis GR : molesta niuis O : moleste uiuis MS. 15 ante a. 1479 : nimis molesta es Puccius 1502b 1502m 1502oa 1502ob 1502v 1502vi, nescio quis s. XVI (Basilius Zanchi?) in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20), Latini (†1593) 1677 : molesta nimis es MS 120 s. XVI : molesta uiuas dub. Fruterius (†1566) 1605 382, iterum coni. ut uid. Schrader ante 1784 66v : molesta amicis dub. Heinsius 1646-81 : molesta ubiuis dub. Heinsius (†1681) 1646-81 et 1742 637 : molesta cuiuis dub. Heinsius (†1681) 1742 637, iterum coni. Monse 1895 3 : molesta uiue Burmannus 1734 12 : molesta, uerbis Eldick 1785 : molesta abibis Busche 1894 394

10.34

per quam non licet esse neglegentem.'

negligenti Dousa filius 1592 23 | 51.13-16 inter hoc et sequens carmen inserendos esse censuit Earle 1903 271

11.1

Furi et Aureli, comites Catulli,

11.2

siue in extremos penetrabit Indos,

penetrabit Puteolanus 1473 : penetrauit OGR : penetrarit Ald. 1502 : penetraret MS. 120 s. XVI | Iindos (i.e. ii-) R, corr. R²

11.3

litus ut longe resonans Eoa

longe ubi littus ed. 1472, et id uolebat profecto Latini (†1593) 1677, cui editor littus longe ubi attribuit | ubi R² | resonans Statius 1566, Verg. Geo. 1.358 collaudans : resonante OGR | coa O | littus ubi longe sonante Eoa dub. Marcilius 1604 6

11.4

tunditur unda,

11.5

siue in Hyrcanos Arabasue molles,

hircanos O | arabas ue O, arabasue maluit G.Ph.E. Wagner 1833 : arabaes que G : arabasque MSS. recentiores nonnulli ut uid. : arabesque R : arabesue male G.Ph.E. Wagnero attribuit Schwabe 1866 | molleis Ald. 1502

11.6

seu Sacas sagittiferosue Parthos,

seu MS. 45 a. 1465 ca., MS. 52 a. 1467 : siue OGR | sacas ed. 1472 : sagax OGR : sagas MS. 8 a. 1412 : Dacas damn. Corradinus de Allio 1738 | sagitiferos ue O : sagittiferos que MS. 8 a. 1412, sagitiferosque MS. 22 a. 1400-1425 : sagittiferos que MS. 75 a. 1465 ca., sagittiferosque Calphurnius 1481 : cotiriferosque male MS. Dresdensi (codici MS. 15) et editioni Regiensi attribuit Sillig 1823 : pharetriferosue (-os ve 1502vi) Puccius 1502b 1502m 1502vi : coritiferosque Passeratius 1608 | Sacas sagittiferosue Parthos ] Sacas Parthosque feros sagittis 'uiri alioquin et eloquentia et summa eruditione praecellentes ueronensium omnium amantissimique' teste Avancio 1495 3v, id est, Sabellicus, at Sabellicus 1490-93 10r partosque scripsit

11.7

siue qua septemgeminus colorat

siue qua MS. 122 a. 1460 : siueq(ue) O : siue que GR (siue quae Statius 1566) : siue qui MS. 8 a. 1412 : siue quis 'libri antiqui' teste Vossio 1684 | septē geminus OG

11.8

aequora Nilus,

epra O : corpora dub. Schrader ante 1784 79v, iterum coni. dub. Ellis 1889

11.9

siue trans altas gradietur Alpes

sui O | translatas MS. 8 a. 1412, MS. 119 a. 1430 ca., trans latas MS. 49 a. 1460 ca., Puccius 1502b 1502m 1502vi : traslatas Puteolanus 1473 | gratietur R, corr. R¹ : graderetur MS 120 s. XVI, Latini (†1593) 1677 | alpeis Ald. 1502

11.10

Caesaris uisens monumenta magni,

uidens MS. 8 a. 1412 : nitens Ellis 1889 | monumenta prob. Statius 1566, profecto iam scripserunt alii antea : monimenta OGR

11.11

Gallicum Rhenum, horribile aequor ulti -

Gallicum <et> MS. 15 ante a. 1479 | renū O | horribile aequor, Haupt 1841 27 : horribilesque OGR, def. Giri 1894 85-9 : horribiles R²m : horribiles in Itali teste Lachmann 1829 : horribilesque et MS 10a a. 1465 : horribilesque in MSS. nescio qui teste Haupt 1841 25 : horribiles (-is Vossius 1684 in contextu) et MS. 46 a. 1460, ed. 1472 : horribileis ad Landor 1842 346 : horribilem salum Munro 1859 289, unde horribilem et salum A. Allen 1972 : horribilem usque ad Conington 1861 : horribilem insulam Ellis 1867 : horribilem sequi Ellis 1889 et Housman 1889 ix : horribilem fretum Everett 1889 293 : horribiles quoque Maunde Thompson 1900 78, iterum coni. Wilkinson 1977 : horrida tescua Garrod 1912 78 : horribilem ecsul Richmond 1919 136 : horribilem sinum aut uicem Agar 1925 174 : horribilem niue Meurig Davies 1950 : horribilem gelu Hudson-Williams 1952 : horribiles <us>que Ronconi 1957 : horribilem usque, in Ronconi 1957a : horribile<m orbi>s Pennisi 1961 : horribiles uitro Della Corte 1977, iterum coni. McKie 1984 | 11.11-12 ulti- / -mosque R²mG², def. Giri 1894 85-9 : / uitimosque O : / ultimosque GR | Gallias et horribiles Britannos, / ultima rerum Trappes-Lomax 2002a 74 | horribilesque Celtas / atque Froehlich 1849 238 : horribilesque in ultimo / orbe Maehly 1871 344 : horribilesque uitro in / usque et horribilesque uisu in / usque et horribilesque uitri / more etiam proposuerat A. Palmer teste A. Palmer 1896 in app. : horribilesque uultu in / usque A. Palmer 1896 : horribiles citroque ult- / roque dub. Ellis 1904 in app.

11.12

mosque Britannos,

11.13

omnia haec, quacumque feret uoluntas

omnia hec OGR : haec fere et Froehlich 1849 238 | quacumque Nisbet 1978 95 : quecumque OGR : quocunque Puccius 1502m 1502v 1502vi, iterum coni. dub. Ellis 1876 : quodcumque dub. Nisbet 1978 95 | feret MS. 122 a. 1460 : fere OGR

11.14

caelitum, temptare simul parati,

11.15

pauca nuntiate meae puellae

nunciare O : nūciate G : nunc aite 'uiri alioquin et eloquentia et summa eruditione praecellentes ueronensium omnium amantissimique' Avancius 1495 3v, id est, Sabellicus 1490-93 10r

11.16

non bona dicta.

bene MS. 15 ante a. 1479

11.17

cum suis uiuat ualeatque moechis,

11.18

quos simul complexa tenet trecentos,

11.19

nullum amans uere, sed identidem omnium

11.20

ilia rumpens,

11.21

nec meum respectet, ut ante, amorem,

respectet ut OGR : speret uelut manus prima in marg. MS. 129a ca. a. 1450 scribens, Puccius 1502 1502m 1502v 1502vi, nescio quis s. XVI (Basilius Zanchi?) in Ald. 1502 Bibl. Vat. (Ald. III 20) : spectet uelut Puteolanus 1473 : speret (ut) Latini (†1593) 1677

11.22

qui illius culpa cecidit, uelut prati

qui MS. 46 a. 1460 : cui OGR | cecidi Pluygers 1873 59 | parati 'sic exigente metro' Heinsius (†1681) 1742 637

11.23

ultimi flos, praeter eunte postquam

ultimus Puteolanus 1473 | praeter eunte L. Mueller 1870 xvi | posquam MS. 4 a. 1463 | 11.23-24 unum uersum faciunt OGRm : distinxit G², eradens partem tituli carminis 12

11.24

tactus aratro est.

fractus 'Vetustissimum exemplar Thuanaeum in quo hoc Catulli carmen variorum epigrammatis subjungitur' probante Vossio 1684 in comm., MS. 46 a. 1460, Ramler 1793 : tractus MS. 51 a. 1440-1442, libri nonnulli teste Vossio 1684 : stratus dub. Vossius 1684

12.1

Marrucine Asini, manu sinistra

marrucine Parthenius 1485 : matrucine OGR : al’ matrutine G¹ : inter cenam Christophorus Papallis probante Avancio 1495 2v, 'fere omnes codices' ita Avancius Em. 1500 2r, 'legunt ex A.C.' Colocius in Vat. Inc. III 19

12.2

non belle uteris: in ioco atque uino

ioco GR : loco O : al’ loco G¹R² : toro dub. Schrader ante 1784 80r | utque Tucker 1910 2 | post uteris fortiter interpunxit Calphurnius 1481, item R. Klotz 1859 v : post uino Ald. 1502

12.3

tollis lintea neglegentiorum.

linthea neglegēciorum O | 12.12-15 huc transp. Scaliger teste Schwabe 1866

12.4

hoc salsum esse putas? fugit te, inepte,

salsum G : falsum al’ salsum O : falsum R : al’ salsum R²

12.5

quamuis sordida res et inuenusta est.

quam uis (i.e. quam uiolentia) Doederlein 1860 | quam sit sordida res et inuenusta Avancius 1535, iterum coni. ut uid. Clumper 1850 147

12.6

non credis mihi? crede Pollioni

12.7

fratri, qui tua furta uel talento

frater O | uel talento OGR : uite lenta Pluygers 1873 61 : fuste lento Baehrens 1876

12.8

mutari uelit: est enim leporum

mulctari nescio quis (fort. B. Zanchi) in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae 'Ald. III 20', qui est profecto liber Vaticanus ille cui multari attribuit probans Vossius 1684; multari iterum coni. ut uid. Pleitner 1876 106 | uoluit O

12.9

differtus puer ac facetiarum.

difertus dub. Passeratius 1608 (differtus male Pastrengico attribuitur, at cfr. McKie 2009 8-9), prob. (nisi ipse coni.) Vossius 1684 : dissertus O : disertus GR : multorum Pleitner 1858 23 : omnium Leutsch 1867 : diserte dub. Peiper 1875 25 (ante puer), iterum coni. D.F.S. Thomson 1978 (ante pater) : disertim dub. Peiper 1875 25 (ante puer) : expertus Pleitner 1876 106 : ducentum (ante puer) dub. Munro 1878 39 et 41 : decentum Richards 1895 304 : diuersus Macnaghten & Cornish 1899 98, at H.V.M. (i.e. profecto H.V. Macnaghten) teste Cornish 1913 : dis ortus Richmond 1913 | puer OGR : pater Calphurnius 1481, et ‘uetus codex’ secundum adn. in MS Marc. lat. 12.128, 'in quibusdam libris legitur' teste Vossio 1684, iterum coni. Tucker 1910 2 | dispectus puero McKie 2009 13 | faceciarum O

12.10

quare aut hendecasyllabos trecentos

haud ed. Bipontina 1783 | endeca sillabos OGR : endecasillabos mG²

12.11

expecta, aut mihi linteum remitte,

lintheum O | remicte R

12.12

quod me non mouet aestimatione,

12.12-12.15 post 12.3 transposuisse Scaligerum refert ut uid. nescio quis (non Schwabe 1866) | 12.12 monet O | estimatione MS. 38 a. 1465 ca. : extimatione OGR

12.13

uerum est mnemosynum mei sodalis.

est mnemosinum MS. 122 a. 1460 (est mnemosi non Calphurnius 1481) : nemo ē (= est) sinū O : est nemo sinum GR : est mnemosynon Parthenius 1485 in comm. (mnemosynon litteris Graecis scribit Parthenius 1485 in contextu), iterum coni. Trappes-Lomax 2007 : ut mnemosynum Pleitner 1876 106 : est nemosynum Schulze 1909 268

12.14

nam sudaria Saetaba ex Hiberis

settaba O : sethaba GR : Saetabe Vossius 1684 | ex hiberis ed. 1472, et profecto illinc MS. 108 a. 1479 (-eis Lachmann 1829) : exhibere OGR (ex Hibere def. Simpson 1886, dub. Cornish 1913) : ex Ibera (Hib- Vossio attribuit nescio quis) Vossius 1684 : ex Hibero dub. Owen 1893 in comm.

12.15

miserunt mihi muneri Fabullus

misserunt G, corr. G² | al’ muneri G¹R² : numeri OGR

12.16

et Veranius: haec amem necesse est

hec OGR, al’ hoc R² : hic MS. 15 ante a. 1479 | amem MS. 3 a. 1455 ca. : ameni OG : almeni R, -l- exp. R¹

12.17

ut Veraniolum meum et Fabullum.

ut MS. 52 a. 1467, Bernardus Pisanus 1522 : et OGR

13.1

Cenabis bene, mi Fabulle, apud me

13.2

paucis (si tibi di fauent) diebus,

dij OGR | faxint 'est in quibusdam ueteribus libris' teste Vossio 1684, unde fauint Vossius 1684

13.3

si tecum attuleris bonam atque magnam

13.4

cenam, non sine candida puella

13.5

et uino et sale et omnibus cachinnis.

13.6

haec si, inquam, attuleris, uenuste noster,

quae si inquam 'et Achilles Statius in Vaticanis, nos vero in nostris invenimus exemplaribus' ita Vossius 1684, at Statius 1566 non quae, sed uenuste in codicibus manu scriptis repperierat : haec sei inquam Baehrens 1876 | inquam MS. 3 a. 1455 ca. : unquam OG (nisi forte imquam O) : umquam R | Fabulle noster Ald. 1515

13.7

cenabis bene; nam tui Catulli

bn R, corr. R²

13.8

plenus sacculus est - aranearum.

saculus OGR

13.9

sed contra accipies meros amores,

set R, corr. R² | meros GR : meos O | odores Schrader ante 1784 80r : Amores Riese 1884

13.10

seu quid suauius elegantiusue est:

quid MS. 58 a. 1430 ca., MS. 73 post a. 1450, MS. 40 a. 1453, MS. 3 a. 1455 ca. : qui OGR : al’ quod R²m¹G² | seu quid ] queis quid aut queis nil Froehlich 1849 238 | eleganciusue O : elegantiusque Baehrens 1876 | est del. Hand 1809 60

13.11

nam unguentum dabo, quod meae puellae

iam Doederlein 1839 4

13.12

donarunt Veneres Cupidinesque,

13.13

quod tu cum olfacies, deos rogabis,

olfaties R, corr. R²

13.14

totum ut te faciant, Fabulle, nasum.

ut del. Fruterius (†1566) 1605a 388

14.1

Ni te plus oculis meis amarem,

ni MS. 59 a. 1450 ut uid., MS. 84 a. 1450 ca. ut uid., MS. 46 a. 1460 (nei Lachmann 1829) : ne OGR

14.2

iucundissime Calue, munere isto

iocundissime OGR

14.3

odissem te odio Vatiniano.

uaciniano GR

14.4

nam quid feci ego quidue sum locutus,

loqutus R, corr. R²

14.5

cur me tot male perderes poetis?

cur OGR : ut Avancius 1495 2v | male MS. 45 a. 1465 ca., ed. 1472 : malis OGR : mali MS. 78 a. 1423

14.6

isti di mala multa dent clienti,

dij OGR | dent MSS. 46 et 122 a. 1460 : dant OGR

14.7

qui tantum tibi misit impiorum.

improborum Puccius 1502b 1502m 1502vi

14.8

quod si (ut suspicor) hoc nouom ac repertum

si ut OG¹R : siue G | hoc nouum ac repertum OGR : hoc nouum aut repertum MS. 46 a. 1460 : hoc nouum hoc repertum MS. 4 a. 1463, quod postea in hoc nouum ac corr. ipse : hoc nouum est repertum MS. 47 a. 1465 ca. : hoc nouum et repertum MS. 15 ante a. 1479 : hoc nouum repertum Puccius 1502vi, iterum coni. dub. Hand 1809 61, Harrison 1998 89 : hoc nouum auriperdum Meleager 1618 19 (auripendum damnat Vossius 1684 in comm.) : hoc nouum ac refertum Vossius 1684 : hoc nouum irrepertum Martyni-Laguna 1790 654 : hoc graui aere partum Pleitner 1876 106 : hoc nouum ac refertum Most 1984 165-7 : hoc nouum his refertum Watt 2000 66 : hoc malis refertum dub. Trappes-Lomax 2007 65 : hoc nouum ac peramplum McKie 2009 17

14.9

munus dat tibi Sulla litterator,

sulla MS. 3 a. 1455 ca., Sylla Martianus Capella 3.229 : si illa OGR : syllo A. Guarinus 1521 : Sillo aut Silo 'optimum ... exemplar Palatinum' probante dub. Vossio 1684 in comm. | literator OGR

14.10

non est mi male, sed bene ac beate,

mi MS. 122 a. 1460 : michi OGR

14.11

quod non dispereunt tui labores.

14.12

di magni, horribilem et sacrum libellum!

dij OGR | magni OGR : boni Salmasius 1629 442a, profecto memoria lapsus | dii magni? horribilem et sacrum libellum? Passeratius 1608, fort. typothetae errore

14.13

quem tu scilicet ad tuum Catullum

si licet dub. Fruterius (†1566) 1605a 388

14.14

misti, continuo ut die periret

misti MS. 122 a. 1460 : misisti OGR : misti, <hoc> Watt 2000 66 | post continuo interpunxit ed. 1472, Statius 1566, McKie 2009 18, iam V teste Baehrens 1876 | die OGR : dein Baehrens 1876 : miser Halbertsma 1896 144, iterum coni. Kenney ap. Heyworth 1998 89, prob. Kokoszkiewicz 2007a 434 : diu McKie 2009 18 | perirem MS. 15 ante a. 1479 | die del. et exempli gratia continuo, ut periret ipsis coni. Heyworth 1998 89

14.15

Saturnalibus optimo dierum!

al’ optimo R²m¹G² : oppinio O : opimo GR : optimis MS. Cracov. Bibl. Jagellon. 3244 saec. XVII ineuntis

14.16

non non hoc tibi, false, sic abibit.

non non OGR : non modo secunda manus in MS. 31 inter annos 1457 et 1463 scribens, 'Reduxi priscam scripturam, quam in melioribus inveni exemplaribus' ita Vossius 1684 | hoc MS. 59 a. 1450 ut uid., MS. 84 a. 1450 ca., MS. 73 post a. 1450, MS. 3 a. 1455 : hec OGR | false OR : salse G : al’ salse R² | sic MSS. 84 et 129a a. 1450 ca., MS. 73 post a. 1450, MS. 1 a. 1451, MS. 40 a. 1453 : fit OG : sit RmG² | abibit R²mG² : adhibit O : adbibit GR : habebit MS. 1 a. 1451

14.17

nam si luxerit, ad librariorum

luserit G, al’ luxerit G² : lux erit Avancius 1535

14.18

curram scrinia, Caesios, Aquinos,

curram MS. 58 a. 1430 ca., MS. 84 a. 1450 ca., MS. 3 a. 1455 ca. : curam O : cur tam GR | scrinea RmG² | Caesios OGR : sosios secunda manus in MS. 127, nisi fallor, non ante a. 1500 scribens | Aquinios Turnebus 1564 226v, iterum coni. ut uid. Gifanius 1565 438, prob. Weichert 1836 : Aquilos Herrmann 1957 et 1957a 678

14.19

Suffenum, omnia colligam uenena

suffenum MS. 116 a. 1465 ca. ut uid., manus recentior in MS. 118 ca. a. 1465 conscripto, manus nisi fallor prima in MS. 48 fere a. 1475 scribens, MS. 108 a. 1479 (suphenum ed. 1472) : suffenam OGR : Suffena MS. 83 a. 1465 : sufferam Hermes 1889 8

14.20

ac te his suppliciis remunerabor.

ac MS. 8 a. 1412 : hac OGR | tibi hiis supplitus O

14.21

uos hinc interea ualete abite

14.21-23 seiungere et forsitan carmini 14b aut 15 adiungere maluit nescio quis teste MS 119 a. 1530

14.22

illuc, unde malum pedem attulistis,

tulistis Scaliger 1577 15 et 1577a, male ut uid. editioni Aldinae attribuit nescio quis

14.23

saecli incommoda, pessimi poetae!

secli MS. 122 a. 1460 : seculi OGR | incommoda R² : in cōmoda G : incomoda OR

14b.1

Si qui forte mearum ineptiarum

14b.1-2 'principium seiuncti ac imperfectissimi epigrammatis' esse indicat Avancius 1495 2v (si quis … scribens), eos seiunxit Puccius 1502m 1502p 1502vi, ‘in codice antiquo non leguntur hic’ nescio quis in MS Paris. Lat. 8458, similiter MS Romanus Corsin. 43. D. 20 : eos carminis 14 partem esse censuit Dornseiff 1936 347-8 : eos carminis 14 partem esse, at lacunam intercidere censuit C.H. Weise 1843 | 14b.1-2 post 1.9 inserere uisus est Latini (†1593) 1677, profecto editoris sui errore, cum ipse Latini eos ante 2b.1 transponere uoluisset : eos ante 2b.1 transposuit Pleitner 1858 : ante 2b.1 inseruit et 14b.1-2b.3 ut carmen integrum ante 2.1 collocauit R. Klotz 1859 xiiii-xv, item Pleitner 1876 68-98, Benoist 1879 et 1882 : ante 16.1 et 16.3-11 transp. Froehlich 1849 239: post 16.13 Ald. 1502 (prob. Kokoszkiewicz 2007 609-12) et B. Guarinus (†1503) 1521, item Hermes 1888 8 | si qua forte Ald. 1502, dissensit Kokoszkiewicz 2007 610-11 : sic qui forte Victorius 1521, Puccius teste Spengel 1827 24 : si cui Muretus 1554 1v : si ista fronte Hermes 1888 8

14b.2

lectores eritis manusque uestras

14b.3

non horrebitis admouere nobis …

ammouere O | post hunc uersum <paedicabo ego uos et irrumabo> suppleuit Vossius 1684 : <commendare uelim: legatis ipsis / Saturnalibus, optimo dierum. / tum nec Pergama saeua nec Mycenae, / ludi tum magis ac ioci placebunt> suppleuit, et huc 15.1 adiunxit Birt 1904 467 : post hunc uersum 16.1 et 16.3-11 addidit Froehlich 1849 239 : <non horrebitis admonere me id uos> suppl. Fay 1910 86, quod male Friedrichio attribuit nescio quis : <commendare licebit hos puellis / uestris hendecasyllabos, poetis / ut dicant male pessimis, bonisque, / uobis, non mihi, dent meros amores.> suppl. Pighi 1961 : <omnem ponite nunc seueritatem: / nam uersus ueniunt proteruiores.> suppl. Goold 1973

15.1

Commendo tibi me ac meos amores,

[c]omendo O | tibe G, corr. G²

15.2

Aureli. ueniam peto pudenter,

Arrumti Schmid 1974 242-3 | ueniam <at> dub. Doering 1788 in comm. : <at> ueniam male Doeringio attribuit Schwabe 1866 : <et> ueniam dub. Schwabe 1866 : ueniam <ac> Maehly 1871 345 | pudenter (cfr. 15.13) Maehly 1871 345, iterum coni. Peiper 1875 25 et Giri 1894 94 : pudentem OGR | pudentem peto G, transp. G²

15.3

ut si quicquam animo tuo cupisti,

15.4

quod castum expeteres et integellum,

15.5

conserues puerum mihi pudice,

pudicum Baehrens 1876

15.6

non dico a populo - nihil ueremur

15.7

istos, qui in platea modo huc modo illuc

15.8

in re praetereunt sua occupati -

in re Rm : inre OG² : inte G | occupati GR² : occupari OR

15.9

uerum a te metuo tuoque pene

me tuo OR, corr. R²

15.10

infesto pueris bonis malisque.

bonis MS. 122 a. 1460, MS. 49 ca. a. 1460 : bonisque OGR

15.11

quem tu qua lubet ut lubet moueto,

qualibet OGR, distinxit R² : qualubet mG² | ut libet ed. 1472 : ut al’ iubet O : ut iubet G, def. Giri 1894 94-5 : om. R, al’ ut iubet R² : ut uelis dub. Statius 1566, ut lubet interpolatum esse aestimans | moueto GR : moneto O

15.12

quantum uis, ubi erit foris paratum;

ubi OGR : tibi nescio quis teste MS 119 a. 1530, MSS. nonnulli teste Statio 1566, MS. Maffei teste Sillig 1823 | eris Guyet ante 1656 a & b | foris, paratum, ita interpunxit Ald. 1502

15.13

hunc unum excipio, ut puto, pudenter.

huc G : nunc R (at hunc R²) : hoc Peiper 1875 25 | pudenter ORm : prudenter G : al’ prudenter R²m² : al’ pudenter G²

15.14

quod si te mala mens furorque uecors

15.15

in tantam impulerit, sceleste, culpam,

15.16

ut nostrum insidiis caput lacessas,

nostrorum OR | capud R, corr. R²

15.17

a tum te miserum malique fati!

a MS. 45 a. 1465 ca., Statius 1566 : ha OGR : ah R² : at MS. 15 ante a. 1479 | al’ tum (i.e. tũ) R²m¹G² : tamen (i.e. tñ) OGR : non A. Guarinus ut uid. | te tum Statius 1566 | miseri 'lege autem, ut erat in omnibus MSS, et excussis' mire quidem Corradinus de Allio 1738

15.18

quem attractis pedibus patente porta

quam dub. Passeratius 1608 | atractis O : atratis MS. 8 a. 1412, MS. 22 a. 1400-1425 : astrictis MS. 15 ante a. 1479, libri nonnulli teste Vossio 1684 in comm. : arcatis (si recte lego) nescio quis teste MS 119 a. 1530 : artatis Meleager 1618 19

15.19

percurrent raphanique mugilesque.

percurrent OG¹R : percurent G : percurrunt Puteolanus 1473 : pertundent Maehly 1871 345 : percursent aut peruorrent Peiper 1875 25 : perrumpent aut peruellent Baehrens 1885 | carmen 40 huc iunxit Herrmann 1957 et 1957a 681

16.1

Pedicabo ego uos et irrumabo,

uersus 16.1 et 16.2-11 post 14b.3 transp. Froehlich 1849 239 | pedicabo MS. 78 a. 1423 : dedicabo OGR

16.2

Aureli pathice et cinaede Furi,

uersus 16.2 et 16.12-14 carmen integrum constituere censuit Froehlich 1849 239 | 16.2 patice OG | Arrumti (aut Arrunti) pathice et cinaede Sossi dub. Schmid 1974 240-1

16.3

qui me ex uersiculis meis putastis,

me R²mG² : mi OGR | putatis Ald. 1515, prob. Meleager 1618 19

16.4

quod sunt molliculi, parum pudicum.

sint Ald. 1502 | moliculli G, corr. G²

16.5

nam castum esse decet pium poetam

16.6

ipsum, uersiculos nihil necesse est,

uersiculo codices nonnulli ad Plin. Epist. 4.14.5, dub. Schulze 1888 720 | reccesse O | post 16.6 unum uersum excidisse censuit et e.g. <at salsos lepidosque, pol, necesse est> suppleuit Pleitner 1876 27

16.7

qui tum denique habent salem ac leporem,

al’ tum R²mG² : tamen OGR : tunc Plinius Epist. 4.14.5 | ac OGR : et Plinius loc. cit.

16.8

si sunt molliculi ac parum pudici

sunt Plinius Epist. 4.14.5, MSS. 83 a. 1465, 11 a. 1466, 105 ca. a. 1465-1470 : sint OGR | moliculli G, corr. G¹ | ac OGR : et Plinius ibid.

16.9

et quod pruriat incitare possunt,

ut Froehlich 1849 239 | possint Puteolanus 1473

16.10

non dico pueris, sed his pilosis,

hiis pillosis O : hispidosis MS. 10a a. 1465, MS. 116 a. 1460-70 ca., MS. 37 a. 1472, MS. 15 ante a. 1479, Avancius Em. 1500 2r, prob. Agnesini 2009 : his ipilosis nescio quis s. XVI (Basilius Zanchi?) in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) : his pilossis Schmid 1974 241

16.11

qui duros nequeunt mouere lumbos.

16.12

uos quod milia multa basiorum

hosque O : uosque GR : al’ hos al’ quod R² : uos qui MS. 84 a. 1450 ca., MS. 3 a. 1455, iterum coni. Pighi 1961 : uos quot MS. 52 a. 1467 : uos quei Rossbach 1854 ('quei in libris latet') : uos quom L. Mueller 1870 xvi | millia G

16.13

legistis, male me marem putatis?

putastis ed. 1472, MS. Palatinus papyraceus, MS. Laud. | post hunc uersum fragmentum carminis 14b inseruerunt Ald. 1502 (quod prob. Kokoszkiewicz 2007 609-12) et B. Guarinus (†1503) 1521, item Hermes 1888 8

16.14

pedicabo ego uos et irrumabo.

pedicabo MS. 78 a. 1423 : dedicabo OGR

17.1

O Colonia, quae cupis ponte ludere longo

o culonia que MS. 3 a. 1455 ca., MS. 52 a. 1467 (o culoniaque iam MS. 84 a. 1450 ca., a culonia aut aculonia que MS 48 a. 1475ca) : oculo in aque (inaque O) OGR : O colonia quem Parthenius 1485 | ludere manus prima in marg. MS. 52 a. 1467, ed. Rom. 1479 ca., MS. Laud. : ledere OGR : loedere Scaliger 1577 21, Baehrens 1876 (cfr. 44.3 et 50.5) | ligneo 'In optimis membranis invenimus ... rectius omnino' ita probante Vossio 1684 : magno typothetae errore at memoriae lapsu Lachmann 1829 in contextu

17.2

et salire paratum habes, sed uereris inepta

en manus prima in MS 44 a. 1474 iam exarato, Ald. 1502

17.3

crura ponticuli assulis stantis in rediuiuis,

assulis Statius 1566 (axulis male Handio attrib. Schwabe 1866, acsulis male Handio et acsuleis male Schwabio attrib. Ellis 1867, axuleis Schwabe 1886, assuleis Friedrich 1908, axsuleis dub. Friedrich 1908 145) : ac sulcis OGR : sub his Ald. 1502 : sublicis Puccius 1502m : ac sub his A. Guarinus 1521, profecto iam alii antea : asculis Vossius 1684 : ac axulis Hand 1849 5 (acsulis male ut uid. Handio attrib. Ellis 1867, acsuleis Ellis 1867) : axiclis dub. Owen 1893 in comm. : aesculeis A. Palmer 1896 (cfr. ibid. 81-2) aut aesculis A. Palmer 1896 81 : arculeis Lafaye 1922 59 et 1922a : insulis Trappes-Lomax 2007 70 | stantis Vossius 1684, male Statio attribuit Ellis 1867 : tantis OGR : totus Ald. 1502 : tantus Statius 1566 : tactis Hand 1809 63 | in rediuiuis GR² : īreduiuis O : in rediuinis R : irrediuiuis ed. 1472, MSS. Palatini : in recliuis Puteolanus 1481 : irrediuiuus Ald. 1502, 'V.C.' (= uetus codex) teste MS 120 s. XVI : irrecidiuus Heinsius (†1681) 1742 638 : irrecidiuis Gronouius : in recidiuis Nisbet 1978 96 | sublicis totus irrediuiuis Puccius 1502b 1502v 1502vi : adsulitantis, inrediuiuus Scaliger 1577 21 et 1577a : ac sulicas, totu' inrediuiuus I. Palmerius 1580 153 : assulis ... inrecidiui dub. Heinsius 1646-81

17.4

ne supinus eat cauaque in palude recumbat:

suppinus O | canaque O | pallude R, corr. R²

17.5

sic tibi bonus ex tua pons libidine fiat,

si nescio quis damnante Livineio (†1599) 1621

17.6

in quo uel Salisubsili sacra suscipiantur,

uel salisubsili Lachmann 1829 (sali subsali salisubsali iam manus secunda in MS Diez. 37, iterum coni. Bergk 1854, qui sali subsali in Dieziano legerat : salisubsuli Ald. 1502, B. Guarinus (†1503) 1521 : -silis Statius 1566 : -sulis Hand 1849 7, Birt 1904 464) : uel sali subsili OG : uel sali subscili R : uel salii uel subsalii ed. 1472 : uel salississuli manus prima in MS 44 a. 1474 iam exarato : uel subsalii (in comm. subsalii 'deprauatum' esse indicans) Parthenius 1485 : uel saliaribus 'in codice quodam Virgiliano Domicii Calderini scriptum inuenimus in margine', et denuo coni. Christophorus Papallis teste Avancio 1495 3v : uel salientibus MS 120 s. XVI : uel Salii ipsulis Vossius 1684 : uel salii subsuli dub. Heinsius (†1681) 1742 638 : uel salis, subsilis Corradinus de Allio 1738 : uel 'sali subsili!' dub. Birt 1926 117 : 'uel sali subsili!' dub. Birt 1926 119 : ludicra Sublici Pighi 1956 119 | sarta Corradinus de Allio 1738 | suscipiantur Avancius 1495 3v, B. Guarinus (†1503) 1521, Statius 1566 : suscipiant OGR : supinant 'alii legunt ...' Parthenius 1485 in comm. : suscipiunto Ald. 1502 : succutiant Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi : suscipiuntor Muretus 1554 in contextu

17.7

munus hoc mihi maximi da, Colonia, risus.

maximi om. G, add. G²

17.8

quendam municipem meum de tuo uolo ponte

quedam OGR, corr. R² | tuum Trappes-Lomax 2007 71

17.9

ire praecipitem in lutum per caputque pedesque,

capudque R, corr. R²

17.10

uerum totius ut lacus putidaeque paludis

tocius OG, corr. G² | ut OGR : ubi .A. teste MS 119 a. 1530 (sed ut pro ubi solum explicandi causa scripsit A. Guarinus 1521 in comm.) | putidaeque MS. 47 a. 1465 ca., MS. 52 a. 1467 : pudiceque OGR : punicaeque Heyse 1855 | paludis manus prima in MS. 122 a. 1460 ut uid. scribens, MS. 52 a. 1467 : paludes OGR² : palludes R | uerum qua totius lacus putridaeque paludis Puccius 1502b 1502m 1502v (uerum qua totius tantum scripsit 1502vi)

17.11

liuidissima maximeque est profunda uorago.

17.12

insulsissimus est homo, nec sapit pueri instar

insulsissimus R²mG² : insulsi simus O : insuliissimus GR (nisi forte –lisissimus R)

17.13

bimuli tremula patris dormientis in ulna.

himuli O | matris Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi

17.14

cui cum sit uiridissimo nupta flore puella,

cui cum Politianus 1472-1494, Avancius 1495 3v, B. Guarinus (†1503) 1521 (quoi quum Scaliger 1577a) : cui (quoi MS. 52 a. 1467) iocum OGR | cui sit iocus damn. Avancius 1495 3v | cui iocus uiridissimo nupta flore puella <est> Hand 1809 64

17.15

et puella tenellulo delicatior haedo,

et MS. 84 a. 1450 ca., MS. 3 a. 1455 ca. : ut OGR : sit aut sed Heinsius (†1681) 1742 637 (set Heinsius teste Ellis 1867) : ah Doering 1788 in app. : est dub. Lachmann 1829 | delicacior O | edo OGR, aedo Lachmann (†1851) 1861 in contextu

17.16

adseruanda nigerrimis diligentius uuis,

adseruanda R, ass- corr. R² | nigerimis diligēcior O : nigellulis diligentius MSS. nonnulli ut uid., probante Spengel 1827 12

17.17

ludere hanc sinit ut lubet, nec pili facit uni,

uni OGR : al’ uim R²

17.18

nec se subleuat ex sua parte, sed uelut alnus

se ed. 1472 : me OGR | alnus R²mG² : aluus OGR

17.19

in fossa Liguri iacet suppernata securi,

liguris MS. 47 a. 1465 ca., Ald. 1502, iterum coni. ut uid. Landor 1842 349 : Ligeris Muretus 1554 in contextu, iterum coni. ut uid. Landor 1842 349 | suppernata Avancius 1495 3r etiam hanc lectionem Politiano attribuere uidetur et idem Em. 1500 2v clare attribuit, Politiano attribuit etiam Puccius 1502vi, cfr. Fest. p. 396 Lindsay, at subpernata scripsit Vossius 1684 in contextu, prob. Corradinus de Allio 1738, et scribendum esse censuit Landor 1842 348 : superata OGR : expernata Politianus, Miscellanea cap. 73 et item ap. Avancium 1495 3r : separata ed. 1472, MS. Taurinensis, Marullus in epigrammate aduersus Politianum conscripto : externata Politiano attribuit Turnebus 1565 302v : seu parata MS. Laudensis : superne icta Doering 1834 in comm.

17.20

tantundem omnia sentiens, quam si nulla sit usquam,

senciens O | quam si nulla sit OGR : quasi nulla sit MS. 45 a. 1465 ca., Avancius 1495 3v : ulla sit quasi Ald. 1502

17.21

talis iste merus stupor nil uidet, nihil audit;

merus Lipsius teste Dousa filio 1592 148, dub. Passeratius 1608, iterum coni. Smyth 1940 39 : meus OGR | nil … nihil manus prima in MS. 52 a. 1467 conscripto : nichil ... nichil OGR : nil … nil MS. 1 a. 1451, MS. 52 a. 1467 : nihil ... nil MS. 40 a. 1453

17.22

ipse qui sit, utrum sit an non sit, id quoque nescit.

17.22 del. Trappes-Lomax 2007 71-2 | quis Ald. 1502 : quid Froehlich 1849 239 | is se quis aut is se qui Heinsius (†1681) 1742 638

17.23

nunc eum uolo de tuo ponte mittere pronum,

nunc uolo uolo O : nunc cum uolo GR, al’ hunc eum R² : hunc enim uolo MS. 3 a. 1455 ca. : nunc eum uolo MS. 4 a. 1463, Ald. 1502 : hunc ego uolo Ald. 1515 : hunc <te> ego uolo MS 120 s. XVI, Latini (†1593) 1677 : hunc meum uolo Froehlich 1849 239 (cfr. 17.8 et 17.22) : hunc eccum uolo Hand 1849 8 : hunc uelis uolo A. Palmer 1896 | nunc eum uolo me de tuo MS. 52 a. 1467, unde nunc eum uolo me e tuo Scaliger 1600 23

17.24

si pote stolidum repente excitare ueternum,

pote stolidum Victorius 1521 et 1553 193, 'in excerptibus Minturini' teste Lachmann 1829 (stolidum iam Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi) : potest olidum OGR : pote stolidis Avancius 1535 | repens Santenius 1825 367 | potest repente olidum damn. Avancius 1495 3v : potest olidum repente Avancius 1495 3v | potest olidum repente ec fetore Baehrens 1885 | excitare MSS. 46 et 122 a. 1460, manus recentior in codice MS. 31 a. 1457 conscripto : exitare OGR

17.25

et supinum animum in graui derelinquere caeno,

et OGR : aut Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi | delinquere GR

17.26

ferream ut soleam tenaci in uoragine mula.

tenax Santenius 1825 367 | mulla GR

21.1

Aureli, pater esuritionum,

ante hunc uersum <O qui pessimus es mali sodalis> inseruit Westphal 1867 212 | Arrumti Schmid 1974 242-4 | esuritionum MS. 46 a. 1460 : exuricionum OG : exuritionum R : essuritionum Bergk 1854 | Furei, praecipua esuritionum Baehrens 1885

21.2

non harum modo, sed quot aut fuerunt,

21.2-3 del. Knoche 1936 | 21.2 horum Froehlich 1849 239 | fuere Schmid 1974 245

21.3

aut sunt, aut aliis erunt in annis:

aut sunt aut OGR : aut posthac Hand 1809 71, Kleyn : ante aut post Froehlich 1849 240 : antehac aut antea Lee 1990

21.4

pedicare cupis meos amores,

pedicare MS. 84 a. 1450 ca., MS. 3 a. 1455 ca. : dedicare OGR

21.5

nec clam: nam simul es, iocaris una,

nam om. G, add. G² | es, iocaris Fruterius (†1566) 1584 129 et 1605 374, esiocaris iam MS. Diez. 37 primo : exiocaris OGR : et iocaris Ald. 1502 | una et Statius 1566

21.6

haerens ad latus omnia experiris.

haeres MSS nonnulli ut uid., Muretus 1554 in contextu, prob. Trappes-Lomax 2007 74 | experiris ed. Rom. 1479 ca. : experibis OR : experibus Gm : al’ bis m¹G² : experirus Friedrich 1908

21.7

frustra: nam insidias mihi instruentem

instruentem OGR : struentem Puccius 1502v 1502vi, iterum coni. ut uid. Bergk 1862 et Ribbeck 1862 378

21.8

tangam te prior irrumatione.

prius MS 10a a. 1465, MS. 15 ante a. 1479 | irrumatione MSS. 46 et 122 a. 1460 : irruminatione OGR

21.9

atque id si faceres satur, tacerem;

atquei aut at quei Baehrens 1885 | id si MS. 84 a. 1450 ca., MS. 3 a. 1455 ca., iterum coni. ut uid. Statius 1566 : ipsi OGR : si id Ald. 1502 | atque ipsi facerem MS. 15 ante a. 1479 : atqui si faceres Parthenius 1485, iterum coni. ut uid. Huschke 1826 46, Wiman 1963 29, se iterum coniecisse testatus est Ellis 1904, at uide Ellis 1867 : at quae si faceres ed. 1472 : at haec si faceres Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi, nescio quis s. XVI (B. Zanchi?) in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) : atqui, ipse id faceres Hand 1809 73 : atquei aut at quei si faceres Baehrens 1885

21.10

nunc ipsum id doleo, quod esurire

esurire O¹ : esuriere O : exurire GR : essurire Bergk 1854

21.11

a te mi puer et sitire discet.

me me OGR : nemeus ed. 1472, nae neus Calphurnius, nae meus Victorius 1521, e libro ueteri Passeratius 1608, Nemeus Passeratio attrib. Giri 1894 100 : meus iam Puteolanus 1473, 'in quibusdam libris legitur' teste Vossio 1684 : ue meus Faernus (†1561) 1566, iterum coni. ut uid. Umpfenbach 1860 22 : me meus Statius 1566 : ah me me (quod scr. Scaliger 1577a) aut ue me me Scaliger 1577 24 : meus mi (mei dub. Schwabe 1866 in app., falso Scaligero attr. nescio quis) dub. Meleager 1618 20 : heu meus Heinsius 1646-81 : una meus Heinsius (†1681) 1742 638 : meus me Vossius 1684 : ah! meus Vulpius 1737 : meusmet Corradinus de Allio 1738 : a te mox aut mox tecum Doering 1788 in app. : ieiunus Huschke 1826 46 et 371: mellitus Hand 1809 75, iterum coni. ut uid. Wiman 1963 29 : a temet Froehlich 1849 240 : meusmet Bergk 1854 : mi meus Rossbach 1854 : pessime Koch 1864 315 : tenellus Baehrens 1876, retraxit Baehrens 1885 : a te mei Munro 1878 50 (etiam a te mi coni. Munro teste Postgate 1893a) : indigne aut intente dub. Riese 1884 in comm. : hic meus Giri 1894 101 : uementer dub. A. Palmer 1896 in app. : uae meme dub. Friedrich 1908 150 : immerens Agar 1925 277 : uae me! mi Lenchantin de Gubernatis 1928 : amoene Herrmann 1957 et 1957a 681 : me minus aut nummorum Oksala 1965 29-30 : quem doces Newman 1990 176 : iam iam mi Trappes-Lomax 2007 74 : insane McKie 2009 26 : iam meus dub. Kiss 2011 261 | iam puer meus dub. Kiss 2011 261

21.12

quare desine, dum licet pudico,

desine MS. 52 a. 1467 : desinat OGR

21.13

ne finem facias, sed irrumatus.

21.13 del. Trappes-Lomax 2007 74-5 | facias sed OGR : facesis, nisi dub. Heinsius 1646-81 | ne ed. 1472 : nec OGR : nei Baehrens 1876 | facias finem O, transp. O¹ | sed OGR : nisi MS 120 s. XVI : sat dub. Statius 1566 : et Heinsius (†1681) 1646-81 et 1742 638 | irrumatus MS. 122 a. 1460 : irruminatus sum OGR : irrumatus sum MS. 46 a. 1460 et profecto alii | nec finem facies, nisi irrumatus A. Guarinus 1521 : ne finem faciam, sed irrumans te Baehrens 1885

22.1

Suffenus iste, Vare, quem probe nosti,

Fufenus dub. Muretus 1554, Fuffenus damn. Marcilius 1604 7 : suffenas male ut uid. Statio attribuit nescio quis | ille Ramler 1793

22.2

homo est uenustus et dicax et urbanus,

22.3

idemque longe plurimos facit uersus:

idemque OGR : itemque m : al' idem(que) m¹ : al’ itemque G² | uersuum aut uersui G, corr. G¹

22.4

puto esse ego illi milia aut decem aut plura

ille G, corr. G¹ | millia G | aut decem OGR : ad decem Baehrens 1876

22.5

perscripta, nec sic ut fit in palimpsesto

praescripta Marcilius 1604 7 | sic MS. 84 a. 1450 ca., MS. 3 a. 1455 ca. : sit OGRm : fit G² | sicut Puteolanus 1473 | palipsesto ed. 1472, palimpsesto Puteolanus 1473 (-on Marcilius 1604 7 litteris Graecis, Lachmann 1829 Latinis, -um Heinsius (†1681) 1742 638, -os Baehrens 1876) : palmisepto (inp- O) OGR : palinxesto Calphurnius 1481 : palinxysto Ald. 1502

22.6

relata: cartae regiae nouae libri,

22.6-8 del. Trappes-Lomax 2007 77 | 22.6 relata OGR : releta Heinsius (†1681) 1742 638 : notata Froehlich 1849 240 : relicta Heyse 1855 : artata Munro 1878 51 : celata Birt 1882 69 | carte OR²mG² : certe aut curte G : curte R | noui libri Puteolanus 1473 (nouei libri Lachmann 1829) : noue libri OGR : nouem libri MS. 78 a. 1423 : nouae bibli Nisbet 1978 96

22.7

noui umbilici, lora rubra, membranae,

lora OGR : coria Birt 1882 69 : lana Baehrens 1885 | membrane OGR : membrana Avancius Em. 1500 2r | post membranae fortiter (puncto) interpunxit Munro 1878 50-53 : leuiter interpungendum esse arguit Benoist 1879a | noui umbilici <et> lora, rubra membrana Postgate 1888 231

22.8

derecta plumbo et pumice omnia aequata.

derecta Statius 1566 (directa iam MS. 116 a. 1465 ca. ut uid., Salmasius 1629 917c, 'emendo directa' ita Palladius 1496) : detecta OG : detetta R (-cta R²) : desecta 'exemplar Mediolanense' probante Vossio 1684 in comm., Puteolanus 1473 : delecta aut electa dub. Hermes 1889 9 | post aequata non interpungendum esse arguit Munro 1878 52-5

22.9

haec cum legas tu, bellus ille et urbanus

quum Scaliger 1577a | legas tu OGR : legit tum A. Guarinus 1521 : legas, tum Puteolanus 1473, nescio an suo Marte Vulpius 1737 : legis, tum Froehlich 1849 240

22.10

Suffenus unus caprimulgus aut fossor

unus OGR : imus Umpfenbach 1860 35-36 : imo Pleitner 1876 107 | capri mulgus O

22.11

rursus uidetur, tantum abhorret ac mutat.

abhoret O : aberrat dub. Ellis 1889 | ac mutat OGR, quod coni. ut uid. Fruterius (†1566) 1584 129-130 et 1605a 401 : ac nutat Avancius 1495 3r : a cultu Puccius 1502b 1502m 1502oa 1502ob 1502v 1502vi, Latini (†1593) 1677 : a se ipso Pleitner 1876 107

22.12

hoc quid putamus esse? qui modo scurra

quid OGR : qui Ald. 1502 | putamus Fordyce 1973 412 : putemus OGR

22.13

aut si quid hac re scitius uidebatur,

ac re O : aure dub. Ellis 1889 | scitius L. Mueller 1870 xvi : tristius (retr- O) OGR : suauius Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi : tritius nescio an iam MS. 49 a. 1460 ca., at certe Pontanus (†1503) 1566 ('Pontanus aliique' teste Statio 1566), nescio quis teste MS 119 a. 1530, ed. Iuntina anni 1503, prob. Putnam 1968 : salsius MS 120 s. XVI : tersius MS 120 s. XVI, Munro 1874 305, Peiper 1875 25, Baehrens 1876 : strictius Ellis 1878 : argutius Gigli 1880 120-21 : cultius dub. Ellis 1889 : crispius dub. Ellis 1904 : scitius est Fordyce 1961 : lautius Seva 1989 : scitiust Trappes-Lomax 2007 77 | hoc retritius Scaliger 1577 18 : hoc uenustius Schrader ante 1784 65v et 81r, iterum coni. ut uid. Riese 1884 et Birt 1904 464 : asse tritius Pleitner 1876 107 : est uenustius Traube 1883 4-6, quod maluit Giri 1894 108 : est acutius Baehrens 1885 : est argutius Novák 1886 338 : appetitius Birt 1901

22.14

idem inficeto est inficetior rure,

inficeto Puccius 1502m 1502vi : infaceto O : in faceto GR | inficetior Puccius 1502m 1502vi, infacetior manus prima in MS. 52 a. 1467 conscripto (et facetior primo ipse) : infaceto (bis) O : in faceto GR

22.15

simul poemata attigit, neque idem umquam

neque GR : uel neque nec O | unquam G

22.16

aeque est beatus ac poema cum scribit,

ac MS. 78 a. 1423 : ha OGR

22.17

tam gaudet in se tamque se ipse miratur.

tamquam OGR, corr. R²

22.18

nimirum idem omnes fallimur, neque est quisquam,

nil mirum N. Heinsius ap. Lachmann 1829 | id Birt 1894 xviii : item Herrmann 1957 | neque GR : nec O, Hieremias de Montagnone

22.19

quem non in aliqua re uidere Suffenum

in una re dub. Avancius 1495 3r : in ulla re Hand 1809 81

22.20

possis. suus cuique attributus est error;

quoique Scaliger 1577a

22.21

sed non uidemus, manticae quod in tergo est.

set R, corr. R² | uidentur Porphyrio ad Hor. Serm. 2.3.299 : 'legitne Porphyrion uidetur?' ita Ellis 1904 | quid Ald. 1502

23.1

Furi, cui neque seruos est neque arca

furei O | quoi Scaliger 1577a | seruos est dub. Statius 1566 : seruo est OG : est seruo R (est exp. R²) : al’ seruus est R² : al’ seruus m²G² | archa OG

23.2

nec cimex neque araneus neque ignis,

neque [1°] R²mG² : al' neque O ita in contextu : animal neque GR | nege ignis G, corr. G² | nec ... nec ... nec Muretus 1554 in contextu

23.3

uerum est et pater et nouerca, quorum

23.4

dentes uel silicem comesse possunt:

23.5

est pulcre tibi cum tuo parente

23.6

et cum coniuge lignea parentis.

23.7

nec mirum: bene nam ualetis omnes,

ne ORm : nec G : al’ nec R²m² : ni G² et MS. 78 a. 1423 : nil dub. Heinsius 1646-81 : nei Petit & Vergés 1928 | nimirum MS. 31 a. 1457, MS. 49 a. 1460 ca.

23.8

pulcre concoquitis, nihil timetis,

conquoquitis Schulze 1909 268

23.9

non incendia, non graues ruinas,

graueis Ald. 1502 | ruinas G : minas OR

23.10

non furta impia, non dolos ueneni,

furta Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi, iterum coni. ut uid. Haupt 1837 11 : facta OGR : fata G³, iterum coniecerunt ut uid. Macnaghten & Ramsay 1899 | improba Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi | dolos ueneni OGR : dolosa serui aut dolosa uernae Froehlich 1849 240

23.11

non casus alios periculorum.

post hunc uersum alterum excidisse censuit et exempli gratia <uidisti, ut puto, nec uidebis unquam> suppleuit Hermes 1889 8

23.12

atqui corpora sicciora cornu

at qui MS. 122 a. 1460, atqui ed. 1472 : aut qui OGR : ut qui Puccius 1502b 1502oa 1502ob 1502v 1502vi, Statius 1566 : uos qui dub. Doering 1834 : quin et Hermes 1889 8

23.13

aut siquid magis aridum est habetis

aut OGR : et Ferrari ca. 1530-1586 a & b | aridum magis OGR, transp. ed. 1472

23.14

sole et frigore et esuritione.

esuricione O : essuritione Bergk 1854

23.15

quare non tibi sit bene ac beate?

sit O : si GR

23.16

a te sudor abest, abest saliua

abest 1° om. O, abesit GR, corr. R² | saluia OR : saliua GR²

23.17

mucusque et mala pituita nasi.

mucusque MS. 28 a. 1460-70, muccusque MSS. 45 et 75 a. 1465 ca., mucus que MSS. 46 et 122 a. 1460, muccus que MS. 128 a. 1460 ca., MS. 118 a. 1465 ca., MS. 116 a. 1465 ca. ut uid. : muctusue O : muccusue GR | pictuita G, corr. G¹ | mucusque et pituita larga nasi Bernardus Pisanus 1522, nescio quis teste MS 119 a. 1530, nescio quis (B. Zanchi?) in Ald. 1502 Bibl. Vat. (Ald. III 20) : muccusque: est pituita nulla nasi Avancius 1535

23.18

hanc ad munditiem adde mundiorem,

mundiciem OG

23.19

quod culus tibi purior salillo est,

quod culus m : quod cuius OGR : al’ quod culus R² : al’ cuius m¹G² | sal illo OGR, corr. G³ : salino Avancius 1535, iterum coni. ut uid. Guyet ante 1656 a & b

23.20

nec toto decies cacas in anno,

23.21

atque id durius est faba et lupillis,

lupillis Gulielmius 1583 : lapillis OGR : lupinis Hotomanus 1585

23.22

quod tu si manibus teras fricesque,

fricesque OGR : friesque Baehrens 1885

23.23

non umquam digitum inquinare posses.

posses OGR : possis MS. 46 a. 1460 : posseis Baehrens 1874 25-26

23.24

haec tu commoda tam beata, Furi,

tu MS. 122 a. 1460 : tua OGR | comoda O

23.25

noli spernere nec putare parui

23.26

et sestertia quae soles precari

sesterciaque O : sextercia que GR | sestertia, quae soles, precari ita distinxit Statius 1566

23.27

centum desine: nam sat es beatus.

sat es beatus Calphurnius 1481 : satis beatus OGR : sat is beatus dub. Passeratius 1608 : satis beatu’s Bergk 1854 | centum desine iam satis beatus Heyse 1855, quod suo Marte iterum coni. Giri 1894 110 : centum desine: nam es satis beatus maluit Giri 1894 110

24.1

O qui flosculus es Iuuentiorum,

es MS. 122 a. 1460 : est OGR | iuuentiorum OGR : iuuenculorum Avancius 1495 2v, Bernardus Pisanus 1522 : iuuentilorum Puccius 1502v 1502vi, Ald. 1515

24.2

non horum modo, sed quot aut fuerunt,

quot MS. 78 a. 1423 : quod OGR

24.3

aut posthac aliis erunt in annis,

24.4

mallem diuitias Midae dedisses

delitias Ald. 1502 | Midae dedisses Vossius 1684 : mi dededisses O : mi dedisses GR : mihi dedisses Ald. 1502, 'in manuscriptis omnibus' legit Statius 1566 : dedisses isti male Vossio attribuit Ramler 1793 : uti dedisses dub. Lachmann 1829 | 24.4-5 mallem diuitias mihi dedisses, / mallem diuitias isti dedisses, / cui dub. Gurlitt 1787 104

24.5

isti, cui neque seruos est neque arca,

hunc uersum post sequentem transp. Heinsius (†1681) 1646-81 et 1742 639 | <quam> isti Ald. 1502 : isto Heinsius (†1681) 1646-81 et 1742 639 | qui OGR, def. ut uid. Munro 1872a : al’ cui R²m¹G² (quoi MS. 52 a. 1467, Heinsius 1646-81) | neque (1°) G : nec OR : al’ neque R²m¹ : al’ nec G² | seruos Friedrich 1908 : seruus OGR | neque (2°) OG et supra scr. al’ R² : nec R | arca O : archa GR

24.6

quam sic te sineres ab illo amari.

24.6 deleuit Gurlitt 1787 104 | isto Parthenius 1485

24.7

qui? non est homo bellus?' inquies. est,

qui GR : quid O, def. Giri 1894 110-111 : hui Meleager 1618 21 | cui nil est Ald. 1502 : qui sic? nonne aut quid? nonne est Heinsius 1646-81 | cui non est. homo bellus, inquies, est Statius 1566

24.8

sed bello huic neque seruos est neque arca.

sed bello huic OGR | seruos Friedrich 1908 in contextu : seruus OGR | archa OG

24.9

hoc tu quam lubet abice eleuaque:

hec G, haec Avancius Em. 1500 2r | quam OGR : al’ qua R² | abice OGR : abiice manus prima in MS. Datano, MS. 38 a. 1465 ca. : obice damn. Avancius 1495 2v

24.10

nec seruom tamen ille habet, neque arcam.

seruom Friedrich 1908 in contextu : seruum OGR | archam OGR

25.1

Cinaede Thalle, mollior cuniculi capillo

thalle MS. 44 a. 1474, Calphurnius 1481 : talle OGR : Tulle 'V.C.', i.e. uetus codex teste MS 120 s. XVI : Galle Herrmann 1957 et 1957a 680

25.2

uel anseris medullula uel imula oricilla

medullula O, Puteolanus 1473, iterum coni. ut uid. Statius 1566 : medulla GR | imulla O : hy nulaque Avancius 1495 3v : inula Ald. 1502 : uluulaque Avancius 1535 | oricilla Scaliger 1577 25 et 1577a iterum coni. ut uid. Ellis 1867 (auricilla scripsit Lachmann 1829, at male Scaligero attribuit Ellis 1867) : moricula OGR : al’ moricilla R² : mollicella Ald. 1502 : merilla 'alii ... legendum putant' teste A. Guarino 1521 | uel imula oricilla ] uel hinula tenella A. Guarinus 1521 : uel inula amaricilla Statius 1566 : inulaue mulicella MS 120 s. XVI

25.3

uel pene languido senis situque araneoso,

āracoroso O : arancoroso GRm : al’ araneoso R²m¹G²

25.4

idemque, Thalle, turbida rapacior procella

thalle MS. 44 a. 1474, Thalle Parthenius 1485 : tale O : talle GR : Galle Herrmann 1957 et 1957a 680 | post hunc uersum lacunam indicauit et exempli gratia <quae primulo diluculo uias repente uerrit> suppleuit Pighi 1956 120-1

25.5

†cum diua mulier aries ostendit oscitantes†

25.5 del. Doering 1788 in comm. ('fortasse pannus assutus scioli cujusdam est' hic uersus), Hand 1809 34-36, suspicatus est Schwenck 1857 | cum (quom Sillig 1821) diua OGR : cum dira B. Guarinus (†1503) 1521 : quum (cum Vulpius 1710) de uia Scaliger 1577 20 et 1577a : cum (quum Vossius 1684 in contextu) cliuias Heinsius (†1681) 1742 639, Vossius 1684 : cum deuias (deuia Froehlich 1849 241) Heinsius (†1681) 1742 640 : cum luna Heyse 1855 : lasciua Fröhner 1858 149 : conuiua cum Boehme 1862 20 : conclaue Munro 1874 306 : cum dona Pleitner 1876 108 : cum dina Heyse (†1884) 1889 : simul A. Palmer, nescio ubi : cum Murcia Postgate : cum cena Hermes 1888 10 : cum laeua Ellis 1904 : cum Dauos Slater 1913 126 : cum cella Agar 1925 175 : cum diues O. Skutsch 1974 : Lauerna cum Eden 1994 : quom lychnus dub. Trappes-Lomax 2007 81 | mlŕaries O, mlŕ aries O¹ : mulier alies G : mulier alios G, aries suprascripsit G¹ : al' aries ul' ante aries superscriptum add. G² : mulier aues R : al’ aries ul. alios R² : mulier aries m : al' aues al' alios m¹ : mulier arios manus prima in margine MS. 3, fere a. 1450-60 scribens : Maliae naues 'exemplar, quod olim fuit Palatinae Bibliothecae' teste Vossio 1684 in comm. : mulier auos Petreius e codice uetusto teste Lachmann 1829 : mater ales (sic, typothetae errore, nisi fallor) Sabellicus 1490-93 10r : mater alites fere id in codice suo scriptum fuisse suspicatus est Avancius 1495 3v : maris hiems aues (quod et in Petrei codice legebatur) aut mulier laconas B. Guarinus (†1503) 1521 : maris hiems aquas nescio quis (B. Zanchi?) in Ald. 1502 Bibl. Vat. (Ald. III 20) : mulier alites Vulpius 1710 et profecto iam antea: Malea aues Heinsius (†1681) 1742 639, Vossius 1684 in contextu : Malia aues Vossius 1684 in comm. : mare alites Heinsius (†1681) 1742 640 : munerarios Lachmann 1829 : mulierarios Haupt 1853 : mulier uiros Froehlich 1849 241 : mari trabes Clumper 1850 147, ... trabes dub. Cornish 1913 : mala per alites Schwenck 1857 : mulier ut nates Froehner 1858 149 : mulicurios Clayton : maris hiems scaphas Pohl 1860 39 : mero grauis <se> Boehme 1862 20 : muttiens aues Bergk 1864 : muta gauias dub. Ellis 1867 : com uicarios Munro 1874 306 : uinulenties Baehrens 1876 : mi aut iam uicarios aut Murcia atrieis Munro 1878 63 : balnearios Riese 1884, iterum coni. ut uid. Verdière 1955-56 97 : milies aues Heyse (†1884) 1889 : mater horias Mowat 1885 252 : maior ebrios Hermes 1888 10 : nauitas hiemps Owen 1890 312, retraxit Owen 1893 in comm. : miluorum aues A. Palmer 1890a : naufragos hiemps Owen 1893 : Lauerna uernulas A. Palmer, nescio ubi : atriarios Postgate : manulearios Phillimore : militarios Fleischer 1898 4 : Melias aues Fleischer 1898 7 : numularios Slater 1905 : ostiarios Slater 1913 126, iterum coni. Eden 1994 et dub. Trappes-Lomax 2007 81 : ... trabes Cornish 1904 : milue, areis Richmond 1919 135 : uestiarios Lafaye 1922 62 et 1922a : mulierum alteros Wiman 1963 30 : Murcia aridos Putnam 1964 : mulierum arias (areas Oksalae tribuit Wiman 1966 777) Oksala 1965 34 : mollior Quies A. Allen 1974 : arca rimulas O. Skutsch 1974 : ebriosior Papanghelis 1980 : Murcia ebrios Green 2005 : lucri uias McKie 2009 29-31 | ostendet OG : ostendit R, unde et G² : ostendat MS Taurinensis : offendit B. Guarinus (†1503) 1521 : offendio Froehlich 1849 241, profecto typothetae errore : <te> ostendit Pleitner 1876 108 : ostendi Fleischer 1898 4 : tetendit R. Herzog 1936 342 : intendit Colin 1954 : se tendit Papanghelis 1980 | ossistantes O : osscitantes GR, oscit- corr. R²G² : occinentes id fere in codice suo scriptum fuisse suspicatus est Avancius 1495 3v (-eis Ald. 1502, -is Sillig 1823) : oscinentes agn. Avancius 1495 3v : dehiscentes nescio quis s. XVI (B. Zanchi?) in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) : oscinentes Faernus (†1561) 1566 : oscientes Livineius (†1599) 1621 : arce nantes Heinsius (†1681) 1742 639 : obnatantes Heinsius (†1681) 1742 640 : ominantes dub. Doering 1788 in comm. : oscitantem Boehme 1862 20 : oscitantis 'sine dubio' Baehrens 1876 in app. : oscitante Pleitner 1876 108 : obstinantes Heyse (†1884) 1889 158 : aestuantes Mowat 1885 252 (cfr. 25.12) : Eos cit antes Fleischer 1898 4 : obsonantes Fleischer 1898 7 : intendit Colin ap. Cornish 1913 : oscitanter Papanghelis 1980

25.6

remitte pallium mihi meum, quod inuolasti,

25.7

sudariumque Saethabum cathagraphosque Thynos,

sudarium que G | sathabum OR : saethabum G : al’ setha- R² | cathagraphosque thinos OG : cathagrafosque thinos R : cyrographosque thynos MS. 52 a. 1467, unde tyrographosque Scaliger 1577 21, chirographosque dub. Scaliger 1600 27, quod iterum coni. Salmasius 1620 et 1629 1100b, cui etiam cerographosque (quod legitur ap. Schrader ante 1784 81v) et cirographosque falso attributa sunt : cathagraphosque thynnos 'utrique codices antiqui' ap. Avancium 1495 3v : cathagraphonque linon 'multi' damnante Avancio 1495 3v : catagraphumque linum Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi : catagraphonque linon MS 120 s. XVI : catagraphonque Thinon (Thynon Vossius 1684 in contextu) 'in exemplari Palatinae bibliothecae' probante Vossio 1684 in comm.

25.8

inepte, quae palam soles habere tamquam auita.

inepteque OGR, corr. R²

25.9

quae nunc tuis ab unguibus reglutina et remitte,

ungulis Puteolanus 1473 | remite O

25.10

ne laneum latusculum manusque mollicellas

natisque Scaliger 1577 21 et 1577a | mollicelas O

25.11

inusta turpiter tibi flagella conscribillent

inusta Calphurnius 1481 : insula OGR : insuta Puteolanus 1473, Avancius 1495 3v : al' insita manus prima in MS 44 a. 1474 : insulse nescio quis teste MS 119 a. 1530 : insulsa 'V.C.' i.e. uetus codex teste MS 120 s. XVI, iterum coni. ut uid. Corradinus de Allio 1738 : inlusa Scaliger 1577 27 et 1577a : inuisa Vossius 1684 | conscribillent manus prima in MS. 73 post a. 1450 scribens, Calphurnius 1481 : conscribilent OGR : cum scribilent MS. 1 a. 1451 : consibillent MS. 38 a. 1465 ca. : consigillent 'alii hoc loco legunt' teste Mureto 1554 : constrigillent Gifanius 1565 359 : conserillent Statius 1566 : concribillent 'uidi, qui legerent ... quod ualde placet' Scaliger 1577 21 : contribillent 'in nostro [i.e. codice] liquide' Corradinus de Allio 1738 : consecillent Froehlich 1849 241 | conscribilent flagella Turnebus 1573 26 : contribulent flagella Trappes-Lomax 2007 82

25.12

et insolenter aestues, uelut minuta magno

minuta MS. 59 a. 1450 ut uid., MSS. 10 et 49 a. 1460 ca. : inimica OGR

25.13

deprensa nauis in mari uesaniente uento.

deprensa O : deprehensa GR | ue saniente GR, corr. R²

26.1

Furi, uillula uestra non ad Austri

uestra O : nostra GR : uostra Codex Romanus teste Lipsio ap. Dousam patrem 1581 55

26.2

flatus opposita est neque ad Fauoni

26.2 om. O | fauoni m : fauonii GR : Fauonei Baehrens 1876

26.3

nec saeui Boreae aut Apheliotae,

apheliotae OGR : apeliotae Ald. 1502, etiam MSS. nonnulli ut uid.

26.4

uerum ad milia quindecim et ducentos.

millia G | ducentos OGR : ducenta Ald. 1502

26.5

o uentum horribilem atque pestilentem!

horribilem OGR, h exp. G¹

27.1

Minister uetuli puer Falerni

carmen 27 uersui 9.11 adiunxit Froehlich 1849 236, item denuo Herrmann 1957 et 1957a 677

27.2

inger mi calices amariores,

inger mi Gellius 6.20.6, Parthenius 1485 : ingeremi O : ingere mi GR : junge mi MS. 75 a. 1465 ca., unde etiam Heinsius (†1681) 1646-81 et 1742 640 : misce mi Puccius 1502b 1502m 1502vi, 'in ueteri quodam Codice' probante Dousa filio 1592 27 : infer mi A. Guarinus 1521 : misce mi nescio quis ante Ramler 1793 : adfer mi Giardina 2012 221 | amariores OGR : meratiores Sabellicus 1490-93 10r, meraciores iterum coni. Markland 1723 75 : auariores Hermolaus Barbarus teste Brodaeo 1555 : capaciores Giardina 2012 221

27.3

ut lex Postumiae iubet magistrae

27.4

ebriosa acino ebriosioris.

ebriosae dub. Cornish 1904 | ebriose acino OGR : ebriosa acina Parthenius 1485 e Gell. 6.20.6 : ebriosa acino Puccius 1502b 1502m 1502vi e Gellio : ebriosae acinae 'In Gellii vetustis exemplaribus ... sic legitur' damnante Vossio 1684 in comm. : ebrioso acino Guyet ante 1656 a & b, iterum coni. Munro 1878 66-7 : ebria acina Haupt 1857 5 : ebriosa asina Herrmann 1957 et 1957a 678 : nigriore acino Giardina 2012 222 | ebrioso acina ebriosiora Gigli 1880 126

27.5

at uos quo lubet hinc abite, lymphae,

quo lubet MS. 116 a. 1465 ca. ut uid., Puteolanus 1473, quolubet MS. 52 a. 1467 : quod iubet OGR | limphe OGR

27.6

uini pernicies, et ad seueros

27.7

migrate. hic merus est Thyonianus!

meru' sit Pleitner 1849 11 | thionianus OGR : tyonianus ed. 1472 : tyonieius Ald. 1502 (Thyonieus 'ueteres aliqui' teste Marcilio 1604 7) : Thyanianus Vossius 1684 in lemmate, damn. ipse in comm., profecto scr. nescio quis antea

28.1

Pisonis comites, cohors inanis,

carmen 28 anteriori adiunxisse dicitur Scaliger, male, at prob. Gronouius 1656 556

28.2

apti sarcinulis et expediti,

apti ... et expediti nescio quis codex recentior, Wakefield : aptis ... et expeditis OGR : apti ... et expeditis MS. 38 a. 1465 ca. : artis ... et expeditis dub. Schwabe 1866 in app. : aptis ... ut expeditei Pleitner 1876 105

28.3

Verani optime tuque, mi Fabulle,

uerā O

28.4

quid rerum geritis? satisne cum isto

satisne GR² : satis ue O : satisue R

28.5

uappa frigoraque et famem tulistis?

uappam dub. Gurlitt 1787 105, iterum coni. Green 2005

28.6

ecquidnam in tabulis patet lucelli

ecquid nam MS. 46 a. 1460 : et quid nam OGR : ecquicquam Puccius 1502v, nescio quis (B. Zanchi?) in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) | lucelli? ita G : lucelli? <an> Clumper 1850 147 | post hunc uersum alterum excidisse censuit B. Schmidt 1887

28.7

expensum, ut mihi, qui meum secutus

qui OGR : quod dub. Kroll 1923 in comm.

28.8

praetorem refero datum lucello?

reffero O | ratum aut potius datum <in> lucello dub. Heinsius (†1681) 1742 640, Heyse 1855

28.9

o Memmi, bene me ac diu supinum

28.9-10 'Haec sunt uerba, quae Catullus in rationibus accepti uult referre' ita interpretatus est et ita interpungendum esse censuit Scaliger 1577 23 | 28.9 initium carminis noui ('In Memmium') indicauit Statius 1566, quod damn. Scaliger | o memmi manus prima in MS. 58 ca. a. 1430 scribens, o memi Puteolanus 1473 (o mem mi iam MS. 8 a. 1412) : omne mi O : omnem mi GR : o memini MS. 84 a. 1450 ca. : omni mi 'Fran. M.' (= Franciscus Modestus?) teste MS 120 x. XVI | suppinū O

28.10

tota ista trabe lentus irrumasti.

tota OGR : tute Pleitner 1876 105 | trabe R² : trahe OGR, R² bis | lentus OGR : tentus nescio quis (B. Zanchus?) in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20), 'Reposuimus e veteribus libris' Vossius 1684 in comm. (at non in contextu), dub. Heinsius 1646-81 | yrruinasti O, irruinasti GR, corr. R²

28.11

sed quantum uideo, pari fuistis

pari O : parum GR : al’ pari G¹R² : pari in Friedrich 1908 | fuisti OG, fusti R, fuisti R¹, corr. R² | 28.11-12 parem tulistis / casum nescio quis in marg. editionis Lachmannianae a. 1829 quae est in Bibliotheca Seminarii Philologiae Classicae Monacensis

28.12

casu: nam nihilo minore uerpa

urpa O : uerba GR : al’ uerpa uel urpa R² | 28.12-13 uerpa es / fartus. i Dousa filius 1592 28

28.13

farti estis. pete nobiles amicos!

es farctus Ald. 1502, es fartus Ald. 1515 : functi estis Latini (†1593) 1677

28.14

at uobis mala multa di deaeque

nobis OGR : al’ uobis R² : uobis mG² : al’ nobis m¹G² | dij OGR

28.15

dent, opprobria Romuli Remique.

oprobria O : obprobria GR | romule O : romulei GR | carmen 47 huc adiunxit Herrmann 1957 et 1957a 678

29.1

Quis hoc potest uidere, quis potest pati,

29.1-20 ita ordinauit Ribbeck 1862 377: 1-12, 23-24, 13-15, 21-22, 16-20 : uersuum ordinem turbatum, aut aliquid aliunde omissum esse suspicatus est Della Corte 1951

29.2

nisi impudicus et uorax et aleo,

helluo Ald. 1502

29.3

Mamurram habere quod comata Gallia

mamurram MS. 52 a. 1467 : nam murram OGR | comota O | quae 'alii' teste A. Guarino 1521 in comm. | 29.3-4 quae comata Gallia, / quae cuncta habebat MS 120 s. XVI

29.4

habebat ante et ultima Britannia?

ante et dub. Statius 1566 : cum te et OGR : et cuncta Avancius 1495 3r : uncta, et nescio quis teste MS 119 a. 1530 (uncti Faernus (†1561) 1566 : unctu' Scaliger 1577 24 pro unctum, quod scripsit Scaliger 1577a : unctei Schwabe 1866, iterum coni. dub. Schulze 1909 268 et 272) : et cuncta maluit et cuncta et damnauit Avancius 1495 3r : et quod Avancius 1535 : uncta Bergk 1863 iv : auri Everett 1889 293 : aeque aut aequum aut aequi Oksala 1965 38-9 | brittania O | ultimae Britanniae Dousa pater 1581 21 | habebat, & cuncta ultima Britannia Ald. 1502 : habebat omnis, ultima et Britannia Muretus 1554 in contextu : habeat, et habeat ultima Britannia dub. Froehlich 1846 32

29.5

[cinaede Romule, haec uidebis et feres?]

29.5 del. Jocelyn 1999 105-6 | romulle G, corr. G² | hoc MS. 95 ca. a. 1425 : hec OGR | post hunc uersum <es impudicus et uorax et helluo> add. Ald. 1502, at <es impudicus et uorax et aleo> Ald. 1515 (cfr. 29.10)

29.6

et ille nunc superbus et superfluens

circumfluens Barthius 1612 11 et 105 et 192 et 466 et Barthius 1624 1009

29.7

perambulabit omnium cubilia,

hunc uersum et sequentem inter se transp. Herrmann 1957 in contextu et in apparatu | perambulabit MS. 46 a. 1460, Avancius 1495 3r : perambulauit OGR

29.8

ut albulus columbus aut ciconeus?

hunc uersum et anteriorem inter se transp. Herrmann 1957 in contextu et in apparatu : hunc uersum et sequentem inter se transp. Herrmann 1957a 680, profecto memoriae lapsu | ut OGR : aut Everett 1887, memoriae lapsu (cfr. Everett 1888) | aut OGR : an 'sic enim habebat et codex meus: sic et codex Christofori' probante Avancio 1495 3r : et nescio quis teste MS 119 a. 1530 : haut Sillig 1830 290 | ciconeus McKie 2009 32 : ydoneus OG : idoneus R : dioneus Calphurnius 1481 : Adoneus Statius 1566, etiam se coniecisse testatus est Scaliger 1577 26 (Adonius Ellis 1888 132) : dionius Puccius 1502b 1502m 1502vi, nescio quis teste MS 119 a. 1530 : Sidonius dub. Froehlich 1846 34 : aedonis Everett 1887 : Thyonius Ellis 1888 132 : Dodoneus Herrmann 1957 et 1957a 680 : Cydonius Oksala 1965 40 | aut ciconeus ] Aïdoneus Vossius 1684 : haut idoneus Sillig 1830 290 : arti idoneus Pleitner 1876 122 : alitum domus Hermes 1889 9 : Aonius dub. Stuttaford 1912 : autadoneus Agar 1925 277 : haud Dianius Allen : Aphrodisius dub. Trappes-Lomax 2007 88 | ut albulus columbulus Dioneus (-oeus Ald. 1502: -ius MS 120) Ald. 1502, MS 120 s. XVI

29.9

cinaede Romule, hoc uidebis et feres?

hoc MS. 117 ca. a. 1445, iterum coni. Baehrens 1876 : hec OGR

29.10

es impudicus et uorax et aleo.

es OGR : et si ed. Reg. 1481 : etsi nescio quis teste MS 119 a. 1530, nescio quis in Ald. 1502 Bibl. Vat. (Ald. III 20) : es si 'In optimo meo libro scribitur' teste Vossio 1684 in comm., unde est Vossius 1684 | helluo Ald. 1502 | post hunc uersum 29.21-24 transposuit Mommsen 1857, quod improbauit Birt 1894 xvi-xvii : 29.23-24 huc transposuit Schwabe 1862 192-194

29.11

eone nomine, imperator unice,

initium carminis noui indicauit Jahn 1867, item suo Marte Hermes 1889 8 et Young 1969, at male ut uid. Sabellico attribuit Jocelyn 1999 99 (uide infra ad 29.15)

29.12

fuisti in ultima occidentis insula,

29.13

ut ista uestra diffututa mentula

29.13-15 post 29.24 transp. Ribbeck 1862 377 | 29.13 uestra MS. 46 a. 1460, manus prima in MS. 122 a. 1460 scribens : nostra OGR : nesca Sabellicus 1490 ca. (1497) 10r, fort. typothetae errore pro uesca, quod praebent Sabellicus ap. Gruterium 1602 163 et dub. Avancius 1495 3r : uostra male Puteolano attrib. Ellis 1867, scr. Riese 1884 in contextu et in lemmate | diffututa MSS. 45 et 128 a. 1460 ca., Puteolanus 1473 : diffutura OGR : defututa Avancius 1495 3r

29.14

ducenties comesset aut trecenties?

comerset O, comeset GR, corr. R² | trecēcies O

29.15

quid est alid sinistra liberalitas?

initium carminis noui indicauit ut uid. Sabellicus 1490-93 10r | 29.15 post 29.19 transp. Hermes 1889 9 | quid istam Postgate | alid Statius 1566 : alit OGR, damn. Avancius 1495 3v : ait MS. 52 a. 1467, 'libri veteres' probante Vossio 1684 in comm. : an haec Avancius 1495 3v : aliud A. Guarinus 1521 : ad id Herrmann 1957 et 1957a 680 | quid est an Puteolanus 1473 : quid est an haec Avancius 1495 3v : quid hanc alit Puccius 1502b 1502m 1502vi, nescio quis teste MS 119 a. 1530 : quid abstulit Faernus (†1561) 1566 : quid? est alit Scaliger 1577 26 ('alit pro alid scriptum') : quid? est alid Scaliger 1577a : quid est ait 'V.C.' i.e. uetus codex teste MS 120, item 'quid est?' ait Slater 1913 127 : quid est? ain? Landor 1842 351 : quid est? quem alit Froehlich 1846 35 : quod obtulit Gigli 1880 121 : quid istum alit Birt 1894 xiii | quid est? alit sinistra liberalitas! ita interpungere maluit Verdière 1976 | post hunc uersum lacunam indicauit L. Mueller 1870 xix

29.16

parum expatrauit an parum helluatus est?

29.17

paterna prima lancinata sunt bona,

prima MS 10a a. 1465, nescio quis teste MS 119 a. 1530, iterum coni. Scaliger 1577 27 ('uel puer diuinauerit legendum esse') : primum OGR

29.18

secunda praeda Pontica, inde tertia

bona pontica MS 44 a. 1474 | tercia OG

29.19

Hibera, quam scit amnis aurifer Tagus:

hybera RmG² : libera O : fibera G | quam scit O : quam sit GR : quas et Scaliger 1577 27 et 1577a : quace it I. Palmerius 1580 135-6 : quarta it Barthius 1624 1422, qui olim qua stet legere uoluerat : quam auxit Marcilius 1604 7, iterum coni. Harrison 1998 90 : quam cit Passeratius 1608 : qua nitescit De Clercq van Jever 1772 68 : quam ambit Agar 1925 277-8 : quam unxit Wiman 1963 30 : qua tumescit McKie 2009 35 | amnis MS. 3 a. 1455 ca. : amni OGR | auriger MS. 129a a. 1450 ca. | thagus G

29.20

nunc Gallicae timetur et Britannicae.

29.20 del. Scaliger 1577 34, quod prob. Kokoszkiewicz 2009a : hunc uersum del. et 29.15 huc transp. Hermes 1889 9 | nunc MS. 1 a. 1451, MS. 73 post a. 1450 : hunc OGR : hinc MS. 56 a. 1465 ca. : hoc 'in Voss.' teste Housman 1886-1936 (at non Vossius 1684), iterum coni. ipse Housman 1886-1936 : quem Faernus (†1561) 1826, nescio an typothetae aut scribarum errore : et huncce Spengel 1828 114, et hunce iterum coni. Munro 1859 290 : hinc dub. Schwabe 1866 in app. : et huicne Munro 1869 28 : huicne Postgate 1886 439 et 1886a : eumne aut eumque coni. ludenter Pighi 1952 39 : et huncne Deroux 1969 | Gallicae … Britannicae Badian 1972 : gallie ... britannie (brittanie O) OGR | timet et OGR : tumet et MS. 1 a. 1451 : primę et MS. 40 a. 1453 : timet terra et Parthenius 1485 : timent, timent Avancius 1495 3r ex coniectura, ut vid. : timetur Froehlich 1846 30, iterum coni. Schwabe 1862 202-4 et Maunde Thompson 1900 79 : uoretur Pleitner 1849 3 : tenentur Ribbeck 1862 377, iterum coni. Gigli 1880 121 : minatur Peiper 1875 26 : comestur Wiman 1963 31 : timent eum Koutroubas 1974 13 : tumebit A. Allen 1983 : estur Heyworth 1998 91 | pro uerso timentque Galliae (timetque Gallia Dousa pater 1581 22) hunc, timent Britanniae (timet Britannia Turnebus 1564 226r) Avancius 1535, iterum coni. e.g. Pighi 1952 39 : hunc (quem 1826) Galliae timetis et Britanniae Faernus (†1561) 1566 et 1826 : nunc Galliae tument, timent Britanniae I. Palmerius 1580 135-6 : huic Britanniae atque Galliae timent? Barthius 1624 1422 : et hunce Galliae et timent Britanniae dub. Spengel 1828 114 (huncce), iterum coni. Munro 1859 290 (sed deinde maluit Gallia et timet Britannia Munro 1869 26) : inundat, extim’ (extimae Scaliger 1577a) ecce Lusitaniae Scaliger 1577 27 : time Britannia, hunc timete Galliae dub. Lachmann 1829 : timete Galliae hunc, time Britannia Haupt 1837 19 (Galliae, hunc time Haupt 1853) : timete, Galliae, hinc, time Britannia G. Hermann 1838 305 : eunce Galliae et timent Britanniae? Heyse 1855 : hunc Gallia extimescit et Britannia Froehner 1859 583 : hunc, hunc timete Galliae et Britanniae Hertzberg 1862 : eumne Galliae et timent Britanniae? 'neque ferri posset, si quis ... temptaret' ita Schwabe 1862 200 : hunc hunc timete Galliae et Britanniae Teuffel a. 1862 teste Schwabe 1866 : et uncta Gallia, ultima et Britannia Bergk 1863 iii-iv : neque una Gallia aut timent Britanniae Ellis 1867 : et huicne Gallia et metet (metit B. Schmidt 1887) Britannia? Munro 1869 28 : et huice Galliae optima et Britanniae? Baehrens 1874 43 : timentne Galliae hunc, timent Britanniae? L. Mueller 1870 (cfr. ibid. xvii-xviii) : eeine (eine Riese 1884) Galliae optima et Britanniae?! Baehrens 1876, damn. McKie 2009 34 : nunc Gallia est et ultima Britannia Schoell 1880 486 : nunc Galliae timent, timet Britannia Schulze 1880 391 : fiuntque quarta Galliae et Britanniae Tartara 1881 30 : hinc Galliae ultimam et Britanniae et habetne Galliae ultimam et Britanniae? Housman 1886-1936 : eeine (eine Postgate 1889) Galliae ultima et Britanniae? Postgate 1886 435 : huicne Galliae ultima et Britanniae? Postgate 1886 439 et 1886a : opima aut propinqua Gallia, ultimae Britanniae dub. Ellis 1889 105 : eumne Gallia et timet Britannia? Everett 1889 292, iterum coni. ut uid. Owen 1893 : hunc Galliae timent et hunc Britanniae Owen 1890 312 : sciuntque Galliae ultimam et Britanniae Birt 1894 xiv : bona (et 'primo' Giri 1894 129) iste Galliae et tenet Britanniae? Giri 1894 126-131 : et hinc timere Galliae et Britanniae est Morgenstern 1894 xiii (et hunc ... 'uoluit' Morgenstern secundum Birt 1894 xiv) : habenda Gallica ultima et Britannica? A. Palmer 1896 : habenda Gallica optima et Britannica? A. Palmer alibi : ruina Galliae est, erit Britanniae dub. Ellis 1904 : et hunc timentque Galliae et Britanniae! Friedrich 1908 : eatne Galliae ultima et Britanniae Postgate : ciunda Galliae ultima et Britanniae Slater 1913 127: timetque Gallia et timet Britannia Merrill 1916 125, item Stampini 1919 614 : et hunc timetque (aut timentque Merrill 1916 125) Gallia et Britannia Merrill 1916 125 : eumne (aut eumque) Galliae et timent Britanniae? coni. e.g. Pighi 1952 39 : fluuntque Galliae optima et Britanniae Goold 1973 : habetne cuncta Galliae et Britanniae? McKie 2009 36

29.21

quid hunc, malum, fouetis? aut quid hic potest

29.22

nisi uncta deuorare patrimonia?

uncta OGR : cuncta damn. Avancius 1495 3r | post hunc uersum <eundum ubique gentium ut sit in bona?> add. Heyse (†1884) 1889

29.23

eone nomine, urbis †opulentissime

29.23-24 post 29.10 transp. Schwabe 1862 192-4 | urbis OGR : orbis Haupt 1837 19 | urbis opulentissime (oppulētissiē O) OGR (oppulentissimae Ald. 1502, opulentissimae Muretus 1554 in contextu, iterum coni. Daly 1971) : imperator unice (cfr. 29.11) Scaliger 1577 29 et 1577a : urbis oblitissimae Dousa pater 1581 42 : urbis optimae unice Spengel 1828 114 : urbis o piissime dub. Lachmann 1829 : urbis integerrimae Sillig 1830 279 : orbis, o piissimei Haupt 1837 19 (orbis, o piissimi Riese 1884, urbis o piissimi Postgate 1893a) : orbis abditissima G. Hermann 1838 305 : urbis opulentissimi Froehlich 1846 31 : urbis inclitissimei Pleitner 1849 6 (inclutissimei iterum coni. Zenger 1912) : urbis oppidissime Heyse 1855 : urbis o pii duces Jowett ap. Ellis 1867 : urbis o pudet meae Ellis 1867 : urbis ob luem ipsimae Munro 1869 30 : (urbis) o putissimei 'erat cum scribendum existimarem' ita L. Mueller 1870 xviii (putissimi B. Schmidt 1887) : urbis, o potissimei (-mae Owen 1893, -mi Everett 1889 292, quod iterum coni. Macnaghten & Ramsay 1908) L. Mueller 1870, cfr. p. xviii, at orbis o potissimei Hermes 1889 9 : urbis o lentissimei Peiper 1875 26, urbis o lentissimi iterum coni. Agar 1925 287 et Oksala 1965 42 : oro uos, leuissimei aut oro putidissimei Baehrens 1876 : urbis ocule et intime Heyse (†1884) 1889 : usu opum leuissimei Baehrens 1885 : urbis o putamina Postgate 1886 435 et 1886a, at damnauit Postgate 1888 232 : urbis o probissimei dub. Schwabe 1886 in app. : urbis ob luem suae Ellis 1889 106 : urbis editissimae dub. Owen 1893 in comm. : urbis optimi uiri Giri 1894 132 : urbis oblitissime Birt 1894 xv : o bis improbissimi Maunde Thompson 1900 79 : ... optumei ipsimei Bury 1909 9 : urbis o piisimei Korsch 1912 : urbis impurissimi coni. dub. ut uid. Zenger 1912a : ut bis opliti sient Richmond 1913 : heia putidissimi Merrill 1916 126 : urbis o probissimei Pascal 1916 : urbis optimi ecsulent Richmond 1919 136 : urbi' uilicei optimei Bickel 1950 1-12 : urbi' diuitissime aut -imei (-imi Pighi 1961) Pighi 1952 40 : urbis o ditissimi Herrmann 1957 et 1957a 680 : urbis editissimi Watt 1962 : urbis utilissimi A. Allen 1972a : urbis o leuissimei Koutroubas 1974 16 : urbi' perditissimei Deroux 1977 59 : urbis o lautissimi Herrmann 1978 : ut bis †opulentissime McCulloch 1984 | eone nomine urbis ... Scaliger : eone <eone> nomine, o piissimi Slater 1912 207 | post hunc uersum lacunam unius uersus indicauit Hertzberg 1862

29.24

socer generque, perdidistis omnia?

gener socerque Catalepton 3.6, quod etiam apud Catullum scripsit Scaliger 1573 489 et legere maluit Baehrens 1876, Suess 1876 7, Deroux 1977 73-8 et Trappes-Lomax 2007 90 | hoc carmen quinies quinque uersus habuisse et ad finem unum uersum excidisse suspicatus est G. Richter 1864 : post hunc uersum <cinaede Romule, haec uidebis et feres?> (cfr. 29.5 et 29.9) suppl. Peiper 1875 26

30.1

Alfene immemor atque unanimis false sodalibus,

huius carminis uersus ita transposuit Bluemner 1885, ut post 1-3 uersus 6-10 sequerentur, deinde 5, 4, postremo 11-12 | 30.1 alfene MS. 58 a. 1430 ca. : alphene OGR | false MS. 58 a. 1430 ca., MS. 1 a. 1451, MS. 40 a. 1453 : salse OGR

30.2

iam te nil miseret, dure, tui dulcis amiculi?

nil ed. 1472 : nichil OGR

30.3

iam me prodere, iam non dubitas fallere, perfide?

iam me OGR : iam iam Spengel 1828 122 | perdere Avancius 1495 3v e cod., ut uid. | non MS. 1 a. 1451, codex Petropolitanus : non me OGR : me non ed. 1472, 'in manuscriptis' repperit Statius 1566 | lacunam uersuum ii indicauit Ellis 1867 : lacunam unius uersus indicauit et <iam ...> suppleuit Lyne 2002 603

30.4

nec facta impia fallacum hominum caelicolis placent.

30.4-5 post 30.12 transposuit Lachmann 1829 : eos ordine inuerso (5-4) post 30.10 transposuit Bluemner 1885 : aliquem eos ordine inuerso post 30.12 transposuisse rettulit Giri 1894 136-7, scilicet Bluemnerum, male | 30.4 post 30.12 transposuit Herrmann 1957 et 1957a 680 | nec OGR : non Hand 1809 81, iterum coni. ut uid. R. Richter 1881 5 : num Schwabe 1866 : ne Peiper 1875 27, iterum coni. Tucker 1910 3 : nunc Baehrens 1876 | facta OGR² : fata R | falla cum O : pellacum MS 120 s. XVI, 'v(etus) c(odex)' teste Petreio 1528 ca. | caelicolas latent Trappes-Lomax 2002a 75 | lacunam unius uersus indicauit Lyne 2002 603

30.5

quos tu neglegis ac me miserum deseris in malis.

30.5 post 30.2 transp. Baehrens 1876 : post 30.10 Herrmann 1957 680 | quos manus prima in margine MS. 3, fere a. 1450-60 scribens, iterum coni. R. Richter 1881 5 : que OGR : quod L. Mueller 1870 xix : quom Munro 1878 114 : quem Peiper 1875 26, iterum coni. Baehrens 1876 : queis Richards 1895 305 (quis Richards teste Dolç 1963) | a! me miserum <et> Peiper 1875 26

30.6

eheu quid faciant (dic) homines cuiue habeant fidem?

eheu Palladius 1496 in contextu : o heu OGR : heu heu dub. Avancius 1495 3v : hoe (sic!) 'ut habent utrique codices uetusti: meus scilicet et Christofori Papallis' ita probans Avancius 1495 3v : hoc Avancius Em. 1500 2v : et, heu! Froehlich 1849 241 | heu quid iam A. Guarinus 1521 | dic Pontanus (†1503) 1566, Puccius 1502m 1502v 1502vi : dico OGR : dicam A. Guarinus 1521, et fort. aliquis antea : dehinc Statius 1566 : o dii Marcilius 1604 7 : dice Ellis 1867 : sic Baehrens 1876 | cui ne O : cuine R : cuiue GR² : quoiue Scaliger 1577a | heu heu quid faciant diique hominesque? eccui habeant fidem? dub. Passeratius 1608

30.7

certe tute iubebas animam tradere, inique, <me>

tu te G | uidebas MS. 83 a. 1465 : iurabas Ald. 1515 | inique <me> Avancius 1495 3v : me quoque Ald. 1515 : iniquius nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) : iniquiter Peiper 1875 27 | tradere <tibi me> Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi | certe tute iubebas tradere <me tibi> Avancius 1535

30.8

inducens in amorem, quasi tuta omnia mi forent.

tuta omnia MS. 78 a. 1423 : omnia O : omnia tuta GR | tute omnia mi fores Ramler 1793

30.9

inde nunc retrahis te ac tua dicta omnia factaque

inde GR : idem O : al’ idem R² | retrahis OGR : trahis damn. Avancius 1495 3v (trabis damn. Avancius Em. 1500 2v, profecto typothetae errore) | ad ed. 1472 | pactaque Ramler 1793

30.10

uentos irrita ferre ac nebulas aerias sinis.

uentos MS. 84 a. 1450 ca., MS. 3 a. 1455 ca. : uento OGR | et Ald. 1502 : ad Ald. 1515 : ut Ramler 1793, iterum coni. Gigli 1880 119 | aereas Vossius 1684 in contextu | 30.4-5 ordine inuerso (5-4) huc transposuit Bluemner 1885

30.11

si tu oblitus es, at di meminerunt, meminit Fides,

at MS. 46 a. 1460 : ut OGR | dij OG | meminerunt <at> MS. 45 a. 1465 ca. : meminere <at> 'in meo ... libro' teste Mureto 1554 | si tu oblitus es, (at dî meminere, at meminit Fides) ita interpunxit Hand 1809 83

30.12

quae te ut paeniteat postmodo facti faciet tui.

faciet OGR : ecficiet Trappes-Lomax 2007 94 | facient Hand 1809 83 | 30.4-5 huc transposuit Lachmann 1829 : 30.4 autem Herrmann 1957 et 1957a 680 : aliquem uersus 30-4-5 ordine inuerso (5-4) huc transposuisse rettulit Giri 1894 136-7, scilicet Bluemnerum, male (uide ad 30.4)

31.1

Paene insularum, Sirmio, insularumque

Peninsularum Vossius 1684 in contextu | sirinio OGR, corr. R²

31.2

ocelle, quascumque in liquentibus stagnis

31.3

marique uasto fert uterque Neptunus,

mareique Birt ut uid. | ferit utroque Avancius 1535, 'Fran. Mo.' (= Franciscus Modestus?) teste MS 120 s. XVI, manus s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) : effert uterque dub. Doering 1834 : ferit utrinque Froehlich 1849 242 : fert tuetque Maehly 1871 346 : fert ubique Pleitner 1876 24 | neptūnus GR | uterque neptunus ] ab ortu ad occasum Puccius 1502m 1502vi

31.4

quam te libenter quamque laetus inuiso,

libenter MS. 78 a. 1423 : libente OGR : libens, te dub. Passeratius 1608, iterum coni. Pleitner 1876 24-5

31.5

uix mi ipse credens Thuniam atque Bithunos

uir G, corr. G² | mi MS. 122 a. 1460 : michi OGR: me manus s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20), iterum coni. Pleitner 1876 25 | ipse OGR : ipsi Tyrrell 1901 | uix mepte dub. Trappes-Lomax 2012 636 | credens OR : crederis G | Thuniam dub. Schwabe 1866 in app., etiam coni. Ellis 1867 : thimiā O : thimiam G : Thyniam A. Guarinus 1521 | atque Bithunos dub. Schwabe 1866 in app., etiam coni. Ellis 1867 : atque bithinios OGR (bithynos m, bithinos G²) : ac bitinie manus s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20)

31.6

liquisse campos et uidere te in tuto.

te OGR : me dub. Schwabe 1866 in app. | in tuto OGR, def. Avancius 1495 3r : in tuo damn. Sabellicus 1490-93 10r et Avancius 1495 3r : intutu Sabellicus 1490-93 10r, damn. Avancius 1495 3r

31.7

o quid solutis est beatius curis,

31.8

cum mens onus reponit ac peregrino

meus O | honus R, corr. R² | post hunc uersum alterum excidisse suspicatus est et exempli gratia <ab orbe longum post mare et uias terrae> suppleuit Baehrens 1885

31.9

labore fessi uenimus larem ad nostrum

labore OGR : ab orbe Baehrens 1874 43 | labore uenimus fessi Puccius 1502b 1502m 1502vi | larem nostrum dub. Marcilius 1604 7

31.10

desideratoque acquiescimus lecto?

acquiesimus O

31.11

hoc est quod unum est pro laboribus tantis.

hoc munus unum est aut munus quod unum est Froehlich 1849 242 | pro OGR : par Giardina 2012 223

31.12

salue, o uenusta Sirmio, atque ero gaude

sau G, corr. G¹ | o om. Vannucci, del. Goold 1969 199 | hero OGR : al' bero R²

31.13

gaudente, uosque, Lydiae lacus undae,

gaudente Bergk 1860 618 : gaude O : gaudete GR | uosque aut uosque o aut uos o iam Itali ut uid. (male codicum factioni δ attribuit Thomson 1978) : uos quoque OGR (e uosqůe cum signo uocativi, sicut explicauit Schulze 1893 9) | lidie OR : lydie G : ludie MS. 56 a. 1465 ca., ludiae Scaliger 1577 30 et 1577a : larie manus recentior s. XV, nisi fallor, in MS. 83, Lariae 'Optimum exemplar quod olim fuit Hieronymi Commelini' probante Vossio 1684 : lucidae B. Guarinus (†1503) 1521 : lidiam aut limpidam dub. Avancius Em. 1500 2r : limpidi Ald. 1502 : limpidae MS 120 s. XVI, Latini (†1593) 1677, male ut uid. Avancio attribuit Schwabe 1866 : Libuae Lachmann 1829 : Lydii Froehlich 1849 242 : incitae Heyse 1855 : luteae Froehner 1859 582 : eudiae Maehly 1871 345 : inclutae Peiper 1875 27 : hoc die Rossberg 1877a 842 : hodie Rossberg teste Riese 1884 : uiuidae Munro 1878 115 : umidae dub. Riese 1884 in comm. : liquidae Postgate 1888 233 : uuidae dub. A. Palmer 1891 8 : Italae Owen 1893 : intimae Giri 1894 140 : o piae Starkie : undique o A. Palmer 1896 : in die A. Palmer 1896 dub. in app. : albidae Sonnenschein 1898 : ultimae Agar 1925 278 | gaudete, <crebrae> limpidi lacus undae Trappes-Lomax 2007 96 | unum uersum hinc excidisse censuit et e.g. <domusque tota herum redisse gaudeto> suppleuit Pleitner 1876 25

31.14

ridete, quidquid est domi cachinnorum.

ridere O | cachinorū O

32.1

Amabo, mea dulcis Ipsitilla,

mea RG¹ : meas OG | ipsitilla Parthenius 1485, iterum coni. ut uid. Schwabe 1866 : ipsi illa O : ipsi thili G : ipsi thila RmG² : al' ipsicilla R², al' Ipsicilla m^1? : ipsichila m^2? : dipsitilla manus prima in MS. 71 a. 1453 scribens, tertio, cum primo dipsicillum, deinde dipsicillam scripsisset : hispicilla MS. 45 a. 1465 ca. : Hispitilla 'in veteri libro scriptum' probante Vossio 1684 : ipsithilla ed. 1472 : Hypsithilla Avancius 1535 : hospitilla Turnebus 1564 225v : Hypsitylla Latini (†1593) 1677 : Iphitilla Guyet teste Vossio 1684, at non Guyet ante 1656 a & b : Ipsimilla Baehrens 1876 (Ipsumilla agn. Lenchantin de Gubernatis 1928) : Hypsiphylla A. Palmer 1896 : Ipsililla Lenchantin de Gubernatis 1928 : Ipsipilla dub. Neudling 1955 87 : Ypsipyle Verdière 1955-56 97 : ipsissima Herrmann 1957 et 1957a 677 : Ipsulilla Pighi 1961, nescio an iam Sabbatini : Iphathylla Fink 1983

32.2

meae deliciae, mei lepores,

mee OG¹R: me G | delitie G : laetitie siue e codice Vo. 2 sumpsit, siue ipse coniecit Schrader ante 1784 5r

32.3

iube ad te ueniam meridiatum.

32.4

et si iusseris, illud adiuuato,

32.4 del. Trappes-Lomax 2007 98 | non post, sed ante illud interpungendum esse monuit R. Klotz 1859 vii | et OGR : quod Ald. 1502 | adiuuato OGR : et iuuato Puccius 1502b 1502m 1502vi : et iubeto Puccius 1502v, Turnebus 1564 225v : adiubeto MS 120 s. XVI, Turnebus 1564 225v, amicus nescioquis teste Dousa patre 1581 19, Falcoburgius teste Heinsio (†1681) 1646-81 et 1742 641, Latini (†1593) 1677, Mehler 1853, legere maluit Gifanius 1565 '100' (=298) : adduato Latini (†1593) 1677 : adiubebo Gratwick 1991 550

32.5

ne quis liminis obseret tabellam,

ne quis O¹R : nequis OG | luminis OR, corr. R² | obterat Puccius 1502m 1502vi, nescio quis teste MS 119 a. 1530 : obsere Muretus 1554 in contextu, profecto typothetae errore

32.6

neu tibi lubeat foras abire,

seu R, corr. R¹ | lubeat GR² : lube O : libeat R | habire O

32.7

sed domi maneas paresque nobis

si R, corr. R¹ | meas R, corr. R²

32.8

nouem continuas fututiones.

futuciones OG

32.9

uerum si quid ages, statim iubeto,

agd O primo, deinde corr. ipse ages

32.10

nam pransus iaceo et satur supinus

satur OGR : sathe Statius 1566 | post supinus interpungendum esse censuit Baehrens 1885, prob. Gaertner 2007 16

32.11

pertundo tunicamque palliumque.

33.1

O furum optime balneariorum,

33.2

Vibenni pater et cinaede fili

Vibeni MS 120

33.3

(nam dextra pater inquinatiore,

num Guyet ante 1656 a & b | dextera R, corr. R¹ | inquinatōre O : uncinatiore Guyet ante 1656 a & b : inuolantiore Pleitner 1876 111 | dextra pater est uoraciore MS. membranaceus teste Carrione 1576 41, iterum coni. Hand 1809 83 : nam dextra pater est rapaciore Schrader ante 1784 83r

33.4

culo filius est uoraciore),

uoratiore OGRm : al' uolantiore R²m¹G² : inuolantiorem male Ellisio attribuit nescio quis | culo filius inquinatiore MS. membranaceus teste Carrione 1576 41, iterum coni. Hand 1809 83 et Schrader ante 1784 83r

33.5

cur non exilium malasque in oras

exitium Ronconi 1946 | oras MS. 78 a. 1423 : horas OGR

33.6

itis? quandoquidem patris rapinae

33.7

notae sunt populo et natis pilosas,

33.8

fili, non potes asse uenditare.

potes manus prima in marg. MS. 129a ca. a. 1450 scribens, MS. 122 a. 1460 : potest OGR : potis Puccius 1502b 1502m 1502vi, MS. 120 s. XVI, Latini (†1593) 1677 | asse MS. 59 a. 1450 ut uid., MS. 122 a. 1460 : ase OGR | uenditare MS. 122 a. 1460 : uendicare OGR | carmen 54 huc adiunxit Herrmann 1957 et 1957a 680

34.1

Dianae sumus in fide

dyane G | sumus in aede Puteolanus 1473 : simulin fide Avancius 1495 3v, simul in fide Avancius Em. 1500 2v

34.2

puellae et pueri integri;

et del. Puccius 1502m 1502v 1502vi

34.3

34.3 om. OGR : Diane pueri integri 'nos in uetustiore exemplari inuentum audacter suo loco reposuimus' ita plagiarius iste Palladius 1496 in comm. (inde MS. Urb. 812 et Ald. 1502), at profecto suppleuerat I. Pontanus - 'Pon(tanus) IX v(etus) c(odex)' teste Petreio 1528 ca., at hunc uersum ut additicium damn. Statius 1566 : Dianam pueri integri MS. 113 a. 1521, Avancius 1535 et 'V.C.' (= uetus codex) teste MS 120 s. XVI

34.4

puellaeque canamus.

34.5

o Latonia, maximi

latōnia O

34.6

magna progenies Iouis,

34.7

quam mater prope Deliam

delyam G

34.8

deposiuit oliuam,

deposiuit MS. Carp. et Caesenas, se emendauisse testatus est plagiarius iste Palladius 1496 : deposuit OGR : deportauit Avancius 1495 3v

34.9

montium domina ut fores

34.10

siluarumque uirentium

uirencium G, corr. G²

34.11

saltuumque reconditorum

saltumque OR, corr. R² | recūditorū O

34.12

amniumque sonantum:

amniumque MS. 90 a. 1470 : omniumque O : omnium GR | sonantum Palladius 1496 in contextu : sonantium OGR

34.13

tu Lucina dolentibus,

34.14

Iuno dicta puerperis,

34.15

tu potens Triuia et notho es

notho es OGR : nothoes R² : al' noto es R²m¹ : al' et noto es G² : nocte es Puteolanus 1473 : notho's L. Mueller 1870 xix

34.16

dicta lumine Luna;

diua Weber 1890 145

34.17

tu cursu, dea, menstruo

menstruo Ald. 1502 : menstrua OGR

34.18

metiens iter annuum

mentiēs O | animū O

34.19

rustica agricolae bonis

34.20

tecta frugibus exples.

34.21

sis quocumque tibi placet

sis quecumque tibi placet O : scis quecumque tibi placent GR : al' sis quocumque tibi placet R² : seis quocumque tibi placet Baehrens 1874 26, at seis damn. Ellis 1878 et Postgate 1888 267

34.22

sancta nomine, Romulique

cita Baehrens 1885 | romulique OGR : Romulamque Fowler (†1999) 2002

34.23

Ancique ut solita es, bona

Ancique Scaliger 1577 32 et 1577a, Merula : antique OGR : antiqui MS. 78 a. 1423, unde antiquei R. Klotz 1859 xiii : antiquam ed. 1472 : antehac Trappes-Lomax 2007 99 | solita's L. Mueller 1870 xix

34.24

sospites ope gentem.

35.1

Poetae tenero, meo sodali

35.2

uelim Caecilio, papyre, dicas

occilio O, Bencius Alexandrinus : cecilio GR : cecilia 'codex Christofori' ap. Avancium 1495 2v | papire OGR

35.3

Veronam ueniat, Noui relinquens

35.4

Comi moenia Lariumque litus,

ueniam O : meniam GR : menia R²mG² , Bencius Alexandrinus in Chronicis (Bibl. Ambros. B 24 inf., fol. 94r), Petrarca in marg. Verg. Ambros. fol. 28v

35.5

nam quasdam uolo cogitationes

quasdam ORmG² : quosdam G | cogitaciones G

35.6

amici accipiat sui meique.

sui meique OGR : cito aestimetque Pleitner 1876 111 : sui tuique Nisbet 1978 97

35.7

quare, si sapiet, uiam uorabit,

uolabit MS 120 s. XVI, Latini (†1593) 1677, iterum coni. ut uid. Schrader 1784 5r et 31v

35.8

quamuis candida milies puella

millies OG

35.9

euntem reuocet, manusque collo

35.10

ambas iniciens roget morari.

iniciens R²mG² : inities O : initiens GR : iniiciens MS. 129a a. 1450 ca., MS. 31 a. 1457

35.11

quae nunc, si mihi uera nuntiantur,

si michi G : mihi si R | nūciātur O : nunciantur G

35.12

illum deperit impotente amore:

impotente Charisius Inst. Gramm. 1, MSS. 46 et 122 a. 1460 : impotentem OGR : impotenti A. Guarinus 1521 | amore Charisius Inst. Gramm. 1, R²mG² : amorem OGR

35.13

nam quo tempore legit incohatam

<ex> quo Puccius 1502v, iterum coni. Trappes-Lomax 2007 100 | legit ed. 1472, MS. Petropolitanus : eligit O : elegit GR | incohatam A. Guarinus 1521 (sed incho- in comm.) : inchoatam in contextu et in comm. scripsit Palladius 1496 : indotatam O : indotatam uel in dotatam GR : entheatam 'codices' teste A. Guarino 1521 in comm.

35.14

Dindymi dominam, ex eo misellae

dindimi OG

35.15

ignes interiorem edunt medullam.

ignis intimus exedit medullas Guyet ante 1656 a & b

35.16

ignosco tibi, Sapphica puella

saphica O : saphyca G

35.17

musa doctior: est enim uenuste

Musis MS 120 s. XVI | docior O

35.18

Magna Caecilio incohata Mater.

magna Caecilia 'Codex Christofori' Papalli teste Avancio 1495 2v : Caia Caecilia A. Guarinus 1521, fort. ope codicum | caecilio Puteolanus 1473 : cecilia OGR : a cecilio Avancius Em. 1500 2r | incohata O : inchoata GR : inuocata Avancius 1495 2v

36.1

Annales Volusi, cacata carta,

annales uolusi prima ut uid. manus in MS. 122 fort. a. 1460 scribens, MS. 52 a. 1467 : anuale suo lusi O : anuale (ann- G) suo lusi GR : annales lutei Hermes 1888 22 | carta OG

36.2

uotum soluite pro mea puella.

36.3

nam sanctae Veneri Cupidinique

sancte dub. Livineius (†1599) 1621

36.4

uouit, si sibi restitutus essem

si OGR : ni Clumper 1850 148

36.5

desissemque truces uibrare iambos,

desissemque Politianus 1472-1494, denuo e codice suo ut uid. Avancius 1495 2v, et suo Marte ut uid. Parrhasius in Aberdeen, Bibl. Univ. Inc. 165 : dedissemque OGR : redissemque 'alii codices' teste A. Guarino 1521 in comm. | uibrate G, corr. G² | yambos G

36.6

electissima pessimi poetae

electissima OGR : eiectissima Puccius 1502v (nisi erectissima legendum), A. Guarinus 1521 in comm. : scelestissima Passeratius 1608 : <se> electissima Maehly 1871 346, unde <s>e lectissima Peiper 1875 27

36.7

scripta tardipedi deo daturam

datura Scaliger 1600 38, prob. Spengel 1828 116 : daturum Gifford, suo Marte coni. Trappes-Lomax 2007 102

36.8

infelicibus ustulanda lignis;

ustulanda MSS. 46 et 122 a. 1460 : ustilanda OGR : ustolanda in MS. 4 a. 1463 conscripto male legit Froehner 1859 568 (uide Schwabe 1862 6)

36.9

et hoc pessima se puella uidit

et OGR : nec Clumper 1850 148, iterum coni. Arlt 1883 et Heyworth 1998 92 | hoc OGR : haec Puteolanus 1473, manus prima in MS. 10a a. 1465, Housman 1894 | et hoc pessima ] acceptissima Richards 1895 305 | se OGR : me Bursian 1876 : uos Housman 1889 : sic Postgate 1889 : si Agar 1925 279 | uidit OGR : ludit Nettleship ap. Ellis 1878 : uicit dub. Ellis 1904 in app. : dicit Comfort 1929 : credit Diggle 2006 89 : duxit Butterfield 2010 69

36.10

iocose lepide uouere diuis.

iocose lepide OGR, def. Giri 1894 142-3, Cassata 1986 19 : iocose et lepide MSS. recentiores nonnulli ut uid., Puccius 1502b 1502m 1502vi, A. Guarinus 1521, Heinsius (†1681) 1742 642 : ioco se lepide Scaliger 1577 32 et 1577a, damn. Marcilius 1604 8 : ioco sed lepido Heinsius (†1681) 1742 638, iterum coni. Herrmann 1957 et 1957a 681 : ioco sed lepide Froehlich 1849 242 : iocosis (aut -eis A. Palmer 1896 xxxiii) lepide A. Palmer 1879 328, iterum coni. dub. Riese 1884 in comm. : ioco se lepido Bursian 1876, male Vossio attribuit nescio quis, male Scaligero attribuit Kroll 1923 : ioco ne lepide male Bursiano attribuit Giri 1894 142 : ioco sic (aut seic) lepido Postgate 1888 234 : jocose ac lepide Goold 1973, prob. Gaertner 2007 16 | uouere OGR : uouenda Agar 1925 279 | diuis MSS. 46 et 122 a. 1460 : se diuis OGR

36.11

nunc, o caeruleo creata ponto,

o om. O | ponto MS. 8 a. 1412 : poncto O : punto GR

36.12

quae sanctum Idalium Vriosque apertos

idalium A. Guarinus 1521 in comm. : adalium OG : ad alium Rm¹ (alium m) : al' ydalium R²m¹G² : Libanium dub. Schrader ante 1784 5r | uriosque OR, urios que m : utriosque G : al' uriosque G² : Erios Marullus, Pontano teste Ellis 1867 : eriosque Ald. 1502, 'Aldus olim ... impressit de sententia credo Petri Bembi' teste Statio 1566 : Aeriosque 'in quibusdam scriptis libris ... legitur' teste Mureto 1554, scripsit Ferrari ca. 1530-1586 a & b : Mariosque aut Acriosque dub. Turnebus 1565 302v : Arios dub. Statius 1566 : Vxiosque dub. Scaliger 1577 32 ('Hos, nisi fallor, Strabo Vxios appellat ... ut in alterutro vitium esse necesse sit') : Arsinoes (aut -oen uel sim.?) Barthius 1664 3.41 : Syrosque aut Surosque Vossius 1684 in comm. : Erycosque 'ita ... lego ex meo libro, qui habebat aericosque' Corradinus de Allio 1738 : Chytrosque Bergk 1870, Chutrosque iterum coni. ut uid. Granarolo 1983-84 : Hudriosque Baehrens 1885 : Thronosque Unger teste Ellis 1889 : Solosque Giri 1894 69 et 145, ipse ut uid. coni. et subito damn. Castiglioni 1924 | apertos OGR : portus Heinsius (†1681) 1742 642 | Vriosque apertos ] Paphonque celsam e.g. coni. Trappes-Lomax 2007 102

36.13

quaeque Ancona Cnidumque harundinosam

cnidumque Parthenius 1485 : gnidumque OGR : Cnidonque Trappes-Lomax 2007 102 | arūdinosā O

36.14

colis quaeque Amathunta quaeque Golgos

collis queque MSS. 46 et 122 a. 1460 : colisque OGR | amathuntā O | golgos Hermolaus Barbarus teste Mureto 1554 93v (cfr. Barbarum 1495 f4r de Venere Golgica), Ald. 1502, Colocius in Inc. Vat. III 18 : alcos OGR : colchos Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi, A. Guarinus 1521, manus s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20), Realinus 1551 19r, 'in libris' teste Vossio 1684 in comm. : Golgon manus docti s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20)

36.15

quaeque Dyrrachium Hadriae tabernam,

36.15 del. Trappes-Lomax 2007 103, quod retraxit Trappes-Lomax 2012 637 | durachium OGR

36.16

acceptum face redditumque uotum,

'Tertullianus dixit, Accepto facere, non Acceptum' Scaliger 1577 32 (cfr. Tert. Pudic. 16.5)

36.17

si non illepidum neque inuenustum est.

36.17 del. Trappes-Lomax 2007 103 | illipedum G, corr. G² | inuenestum G, corr. G²

36.18

at uos interea uenite in ignem,

intereo O | uenite OGR : al' uenire R² | in OGR : ad Bernardus Pisanus 1522, MS 120 s. XVI

36.19

pleni ruris et inficetiarum

ruris Politianus 1472-1494, Palladius 1496 in contextu, 'v(etus) c(odex)' teste Petreio 1528 ca. : turis OGR : thuris ed. 1472 | inficeciarum OG

36.20

Annales Volusi, cacata carta.

annales prima ut uid. manus in MS. 122 fort. a. 1460 scribens, MS. 52 a. 1467 : anuale O : annuale GR | uolusi prima ut uid. manus in MS. 122 fort. a. 1460 scribens, MS. 52 a. 1467 : suo lusic O : suo lusi O¹GR | carta OG

37.1

Salax taberna uosque contubernales,

37.2

a pilleatis nona fratribus pila,

pileatis R²mG² | non afratribus OG

37.3

solis putatis esse mentulas uobis,

mentualas O

37.4

solis licere, quidquid est puellarum,

37.5

confutuere et putare ceteros hircos?

37.5 del. Hand 1809 84-6 | confutuere MS. 122 a. 1460 : confutere OGR | putere Herrmann 1957 et 1957a 680 | putere Clumper 1850 148, iterum coni. Bury 1909 8 et Herrmann 1957 679 | hyrcos OG : uerpos coni. et ut uid. damn. ipse Clumper 1850 148 : hinnos Bonnet 1883 348 : curtos coni. et subito retraxit Garrod 1908 61 | et prureire ceteros curtos Pleitner 1876 112 : et prurire ceteros hircis Zenger 1912 4 : et putere ceteros hirco intendebat Herrmann 1957 679 teste Herescu 1960

37.6

an continenter quod sedetis insulsi

an OGR : et MS. 129a ca. a. 1450 : at manus prima in marg. MS. 129a ca. a. 1450 scribens

37.7

centum an ducenti, non putatis ausurum

an OGR : aut manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens, iterum coni. Herrmann 1957

37.8

me unum ducentos irrumare sessores?

me del. Fruterius (†1566) 1605a 388 | unum Pleitner 1876 113 : una OGR | irumare GR, corr. R² aut forsitan iam R¹

37.9

atqui putate: namque totius uobis

at qui OGRm : atqui G² | namque OG : iamque Hand 1809 86-8 | tocius OGR, corr. R² | uerbis Maehly 1871 346

37.10

frontem tabernae sopionibus scribam.

sopionibus OGR : scipionibus MSS. 19 et 98 et 129a a. 1450 ca., MS. 1 a. 1451 : scorpionibus secunda manus in MS. 31 a. 1457-1463 scribens, Guyet ante 1656 a & b, 'in veteribus legitur libris' teste Vossio 1684 in comm., scr. Pleitner 1876 112 : siphonibus A. Guarinus 1521 : titionibus Gruterus 1591 : scriptionibus dub. Marcilius 1604 8 : scopionibus Heinsius (†1681) 1709 : sopironibus dub. Vossius 1684 in comm. : inscriptionibus Hand 1809 90 : sponsionibus Heyse 1855, iterum coni. Hermes 1889 9 : scorpioneis (scil. uerbis u. 9) Maehly 1871 346 : ropionibus Peiper 1877, prob. Giri 1894 147-156, iterum coni. Heyse (†1884) 1889 et Herrmann 1957 et 1957a 680 : gobionibus Io. Purues Balliolensis teste Ellis 1878 : cocionibus dub. Ellis 1904 | scribam OGR : stringam Guyet ante 1656 a & b : pingam Heinsius teste Schwabe 1866 : figam Froehlich 1849 242 : scindam Pleitner 1876 112 | tabernae frontem siphonibus (at frontem tabernae syphonibus A. Guarinus 1521 in contextu) inscribam B. Guarinus (†1503) 1521

37.11

puella nam mi, quae meo sinu fugit,

nam mi (mei Schwabe 1866) Marulic in MS. 78 (at postea modo se malle indicauit), Heinsius 1646-81, iterum coni. Sillig 1823 (post nam mi interpungendum non esse censuit Cassata 1986 19) : nam me OGR : nam spatio post hoc uerbum relicto, ut lacunam indicaret MS. 78 a. 1423 : nam mea MSS. nonnulli, scr. C.H. Weise 1843 : nam modo Calphurnius 1481, damn. Avancius 1495 3r, 'in duobus vetustis exemplaribus' invenit Vossius 1684 in comm. : namque Avancius 1495 3r, iterum coni. ut uid. dub. Rossbach 1854 et Pleitner 1876 113 : nam mea Statius 1566 : amata Hand 1809 92 : enim mi Oksala 1965 49 : nam illa Harrison 1998 93 : nam nunc Watt 2000 66 | <e> meo sinu Puteolanus 1473, MS. Taurinensis : meos sinus Passeratius 1608 | nam fugit me quae e meo sinu Puteolanus 1473 : nam modo ut meo e sinu fugit Puccius 1502b 1502m 1502vi, MS 120 s. XVI : nam, quae de meo sinu fugit Baehrens 1885

37.12

amata tantum, quantum amabitur nulla,

37.12 del. Heyworth ap. Trappes-Lomax 2007 105, cfr. 50 | amata mi MS. 78 a. 1423 : amata nobis Fruterius (†1566) 1605a 388-9 (cfr. Cat. 8.5)

37.13

pro qua mihi sunt magna bella pugnata,

michi G | parata MS. 52 a. 1467 (iterum coni. Hand 1809 92), unde patrata dub. Scaliger 1577 34

37.14

consedit istic. hanc boni beatique

comsedit O

37.15

omnes amatis et quidem, quod indignum est,

post hunc uersum lacunam indicauit Sillig 1823

37.16

omnes pusilli et semitarii moechi,

pussilli O | semitarii R²mG² : semitani OG : semithani R : sellularij 'alii' teste MS 119 a. 1530 et MS 120 s. XVI | mechi GR

37.17

tu praeter omnes, une de capillatis,

37.17-20 post 39.9 transp. B. Guarinus (†1503) 1521 : eos ex alio carmine desumptos esse cens. Hand 1809 93 | 37.17 une OGR : uno m : al' une m¹ : al' uno G² | decapillatos Avancius 1535

37.18

cuniculosae Celtiberiae fili,

celtiberosae Priscianus Inst. 7.22 (forsitan iam Flauius Caper, sicut suspicatus est Baehrens 1874 44) : Celtis perosae Vossius 1658 233 : adulter orae Pleitner 1849 24 : Celtis, uerose Baehrens 1874 44 | celbiberie O : celtiberi GR | fili OGR : gnatis Froehlich 1849 242

37.19

Egnati, opaca quem bonum facit barba

opacha O

37.20

et dens Hibera defricatus urina.

e O | Hibere Baehrens 1885

38.1

Malest, Cornifici, tuo Catullo,

malest Lachmann 1829 : male est si OGR² : ale est si R : male est Calphurnius 1481 | cornifici Politianus 1472-1494, Avancius 1495 2v : carnifici OGR | uersum expunxit et ua … cat addidit R²

38.2

malest, me hercule, et <est> laboriose,

male est me Calphurnius 1481 : male sime O : male si me GR : male est si me R² : malest me Lachmann 1829 | me hercule OGR : Hercule me Muretus 1554 in contextu : mehercule Statius 1566 in contextu : mercule 'in uetustissimis libris scriptum' prob. dub. Statius 1566 : mehercules dub. L. Mueller 1861 254 | et <est> Sillig 1823 : et OGR : <ei> et dub. Lachmann 1829 : et <a> Baehrens 1876 : et, <ei>, Postgate 1888 235 | male est, me hercle, <male> et laboriose Richmond 1913, iterum coni. ut uid. Agar 1925 279

38.3

et magis magis in dies et horas.

ei Birt 1878a 33 | magis ac magis coni. aut prob. Avancius 1495 2v : magisque et magis Ald. 1502 : magisque ac magis B. Guarinus (†1503) 1521 | uersum 38.6 huc transp. Scaliger 1577 34 et 1577a

38.4

quem tu, quod minimum facillimumque est,

quam Corradinus de Allio 1738 : num dub. Schrader ante 1784 83v | nimium Puteolanus 1473 | facilimumque O

38.5

qua solatus es allocutione?

allocutione RmG² : alocucione O : allocucione G : adlocutione Vossius 1684 in contextu

38.6

irascor tibi. sic meos amores?

38.6 post 38.3 transp. Scaliger 1577 34 et 1577a | irascar tibi? MS 120 x. XVI, sine interrogationis nota Latini (†1593) 1677 | sic OGR : dic dub. Heinsius (†1681) 1742 642 | tuos dub. Baehrens 1885, male Dousae patri attribuit nescio quis | post hunc uersum lacunam indicauit Muretus 1554 : iterum lacunam unius uersus indicauit et e.g. <compensare uelis? remitte nobis> suppleuit O. Skutsch 1976 20 | 38.6-8 sic meos amores, ... allocutionis, ... Simonideis? ita interpunxit Turnebus 1565 211v : amores / paulum ... / ... Simonideis? ita Dousa pater 1581 50

38.7

paulum quidlubet allocutionis,

38.7-8 del. Trappes-Lomax 2007 106 | paulum OGR : praebe aut posco Harrison 1998 93 | quid lubet OG : quodlubet (quod l- 1502vi) Puccius 1502m 1502v 1502vi : quodlibet MS 120 s. XVI : quid iubet 'Libri veteres' teste Vossio 1684 in comm. : quod iuuet Vossius 1684 : quid iuuet Heinsius (†1681) 1742 642

38.8

maestius lacrimis Simonideis.

maestius OGR : misisses dub. Statius 1566 in comm. : mustius aut mulsius aut mollius Ramler 1793 : mitius Peiper 1875 27, iterum coni. Gaertner 2007 18 : iuuat plus Pleitner 1876 114 | lachrimulis MS 120 s. XVI : maius est Morgenstern 1894 xvii | symonideis GR | uersum hinc desiderauit dub. Statius 1566 in comm. : 2b.1-3 huc transp. Froehlich 1849 242-3

39.1

Egnatius quod candidos habet dentes,

egnacius O | candides O | dentis Vossius 1684 in contextu, profecto iam alii antea

39.2

renidet usque quaque. si ad rei uentum est

si Vossius 1684 : sei O : seu GR, al' sei R² : sed MS. 78 a. 1423 et nonnulli alii | ūetū O | 39.2-3 seu rei uentum ad / subsellium est Dousa filius 1592 32

39.3

subsellium, cum orator excitat fletum,

subsellium nescio quis (subselium MSS. 38 et 56 a. 1465 ca., quod scribendum esse censuit Baehrens 1883) : subscellum O : subsellum GR | orator excitat MS. 52 a. 1467, iterum coni. ut uid. Avancius 1495 3r : excitat orator OGR

39.4

renidet ille; si ad pii rogum fili

sei dub. Leyser 1835 37 : seu (omisso pii) ed. 1472 | ad impii O : ad pij G : ad R (pii add. R²) : al' impii G¹R² : pii ed. 1472 : pii ad Ald. 1502 | rogum manus prima ut uid. in MS. 8 a. 1412 conscripto, nescio an etiam alii codices MSS., Calphurnius 1481 : regum OGR : regnum ed. 1472 | filii OGR

39.5

lugetur, orba cum flet unicum mater,

ingetur orbicū O

39.6

renidet ille; quidquid est, ubicumque est,

39.7

quodcumque agit, renidet: hunc habet morbum

morbum OGR : morem Pleitner 1876 115

39.8

neque elegantem, ut arbitror, neque urbanum.

ut om. MSS. nonnulli, prob. ut uid. Spengel 1827 21

39.9

quare monendus es mihi, bone Egnati,

monendus es Calphurnius 1481 : monendum est OGR : monendus est Avancius 1535, Puccius 1502v : monendum <te> est Spengel 1827 22 (<t>est scr. Postgate 1893a) : monendum est <te> Maehly 1871 346, iterum suppleuit Baehrens 1876, at se primum coniecisse testatus est Schulze 1909 273 : monendumst <sic> Peiper 1875 27 : monendum <hoc> Giri 1894 162 | michi G | quare monendus est mihi. bone Egnati Avancius 1535 | 37.17-20 post 39.9 transp. Avancius 1535

39.10

si urbanus esses aut Sabinus aut Tiburs

urbanus OGR (sed cfr. u. 8 urbanum) : Irpinus Cornelissen 1878 306 : Albanus Froehner 1892 306 : Marsus coni. e.g. Trappes-Lomax 2007 108

39.11

aut pinguis Vmber aut obesus Etruscus

39.11-12 del. Trappes-Lomax 2007 108 | pinguis Gloss. 5.233.27, quod notauit iam Petrus Daniel probante Turnebo 1565 29r-v, prob. etiam Lindsay 1919 (cfr. Pers. 3.74) : parcus OGR : largus 'A.C.', i.e. Angelus Colocius ipse teste Colocio in Incunab. Vat. III 18 : porcus Scaliger 1565 10 : fartus Meleager 1618 21, et eum secutus ut uid. Guyet ante 1656 a & b : pastus dub. Vossius 1684 : crassus Loewe 1872 : uber Postgate 1912 3 : pachus Herrmann 1957 et 1957a 680 | etruscus Petrarca in marg. Vergili Ambrosiani, fol. 29r : & truscus Om : et tuscus GR : al' etruscus R²m¹ : etruscus G² : et grossus Gloss. 5.233.27 : Hetruscus Vossius 1684 in contextu : Hetruxus Landor 1842 352

39.12

aut Lanuuinus ater atque dentatus

lanuuinus m² : lamiuinus OG (desunt apices in O) : lamiuinus uel lanuuinus R : lanuinus MS. 4 a. 1463, L. Mueller 1861 252 : lauinius ed. 1472 : lanuuinis Avancius 1495 3r | ater OGR : acer MS. 4 a. 1463, MS. 120 s. XVI, Petreius 1528 ca.

39.13

aut Transpadanus, ut meos quoque attingam,

ut MS. 59 a. 1450 ut uid., MSS. 10 et 49 a. 1460 ca. : aut OGR | adiungam Cornelissen 1878 306

39.14

aut quilubet, qui puriter lauit dentes,

qui lubet OG | pariter R : al' puriter R² | lauet MS 120 s. XVI

39.15

tamen renidere usque quaque te nollem:

quamque O, nisi fallor

39.16

nam risu inepto res ineptior nulla est.

39.16 del. Trappes-Lomax 2007 108 | risti O

39.17

nunc Celtiber <es>; Celtiberia in terra

Celtiber <es> Corradinus de Allio 1738 : Celtiber OGR : Celtiber<us> Avancius 1495 3v : Celtiber <nam> Puccius 1502b 1502m 1502vi, 'v(etus) c(odex)' (i.e. profecto Puccius) teste Petreio 1528 ca., MS 120 s. XVI : Celtiber <num> Puccius 1502v : Celtiber <ex> 'scriptus liber, & veteres editiones' teste Scaligero 1577 35, at non MS. 52 a. 1467 : Celtiber <in> Heinsius 1646-81 : Celtiber <ceu> Heinsius 1646-81 : Celtiber <et> Bancks & Annesley 1702 487 : Celtiber <at> Doering 1788 in app. | Celtiberina MS 120 s. XVI | Celtiberque Celtiberaque Faernus (†1561) 1566 | interra O : in terra <natus> codex antiquus teste A. Guarino 1521 | nunc Celtiber in Celtiberia terra Scaliger 1577 35 et 1577a : Celtiber <e> Celtiberia terra Heinsius (†1681) 1742 642

39.18

quod quisque minxit, hoc sibi solet mane

quique O | minxit R²mG² : nuxit O : mixit GR | mane R²mG² : inane OGR

39.19

dentem atque russam defricare gingiuam;

russam Apuleius Apologia 6, MS. 78 a. 1423 : rusam OGR : rufam MS. 58 a. 1430 ca., MS. 3 a. 1455 ca., Avancius 1535 : ruffam manus s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) | pumicare Apuleius Apologia 6

39.20

ut quo iste uester expolitior dens est,

ut, quo interpungendum esse arguit Goold 1958 103-4 | noster O expolitor OGRm : al' expolitior R² : al' (expoli)ti(or) m¹ : expolitior G² | deus O

39.21

hoc te amplius bibisse praedicet loti.

hoc te OGR : hoc se dub. Riese 1884 in comm. : uos dub. Riese 1884 in comm., iterum coni. Heyworth 1998 94 | praedicat manus antiqua in editione Puteolani anni 1473 quae est Novi Eboraci in Bibliotheca J.P. Morgan | loti MS. 90 a. 1470 : lotus OGR | 'deest finis' Puccius 1502b 1502m 1502vi

40.1

Quaenam te mala mens, miselle Raude,

hoc carmen uersui 15.19 subiunxit Herrmann 1957 et 1957a 681 | mi selle O | raude MS. 108 a. 1479, Parthenius 1485, Faernus (†1561) 1566 : rauide OGR : raui nescio quis in MS. 118 ca. a. 1465 conscripto, iterum coni. Friedrich 1908 : raeide Avancius Em. 1500 2r, ut vid., typothetae errore : Auite dub. Froehlich 1849 243 : rauule Verdière 1955-56 97 : auide Herrmann 1957 et 1957a 681 : Raue Kokoszkiewicz 2007a 435 | Quaenam mens mala, Rauide <o> miselle Agar 1925 279

40.2

agit praecipitem in meos iambos?

te agit Agar 1925 279

40.3

quis deus tibi non bene aduocatus

deus R²mG² : dens OGR | aduocatus mG² : auocatus OGR

40.4

uecordem parat excitare rixam?

parat OGR : parit Vossius 1684 in contextu, profecto typothetae errore : imperat Pleitner 1876 120

40.5

an ut peruenias in ora uulgi?

40.5 del. B. Schmidt 1887 | anne Ald. 1502 | peruenias MS. 52 a. 1467 : perueniamus OGR | inhora O | perueniamus ora ed. 1472

40.6

quid uis? qualubet esse notus optas?

quid nis O : qua uis Avancius 1535 : quia uis unus codex MS. Teste Statio 1566 : quouis Statius 1566 : quiuis MS 120 s. XVI, Latini (†1593) 1677, Heyse 1855 : cuiuis Vossius 1684 : qui sis Pleitner 1876 120 | qua lubet OG | esse notus? opta Landor 1842 353 | cuiuis saeculo et esse notus optas? Eldick 1785

40.7

eris, quandoquidem meos amores

ens O : furis Tucker 1910 3

40.8

cum longa uoluisti amare poena.

amare OG et R² in rasura : inire Tucker 1910 3 | pena O : poema GR : al' pęna R² | cum longo uoluisti amare penne (i.e. pene) 'solus codex meus habet' teste Avancio 1495 2v

41.1

Ameana puella defututa

Ameana 'omnibus in manuscriptis est' teste Statio 1566, prob. Sillig 1823, scripsit Lachmann 1829 : A me an.a. O : Ame an ap- G : A me an ap- R : An ne, an illa ed. 1472 : amena agme MS. 58 a. 1430 ca., amoena agme MS. 84 a. 1450 (?) et MS. 3 a. 1455 ca. : A me an illa ed. 1472 : Agme an illa Puteolanus 1473 : Acme ancilla 'alii' teste Parthenio 1485 in comm. : Acme an illa Parthenius 1485 : Acme illa illa Avancius 1495 2v : Ac me an illa Bernardus Pisanus 1522 : Acmenilla manus s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vat. (Ald. III 20) : Aniana illa manus altera s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vat. (Ald. III 20) : Acme, una dub. Statius 1566 : A mean 'uetus scriptura' prob. Scaligero 1577 35, ah, me, an illa Scaliger 1577a, MS 120 s. XVI : Ain sana (cfr. 41.7) Vossius 1684 : Anne sana Corradinus de Allio 1738, iterum coni. Herrmann 1957 et 1957a 677 : Anne sana illa Doering 1788 : An sana illa puella Nobbe 1821 11: tota nocte puella Froehlich 1849 243 : Amoena illa Heyse 1855 : Ammiana Froehner 1858 149 : Aufilena Pohl 1860 42 : Ametina Haupt 1861 : Anniana dub. Schwabe 1866 in app., Anneiana falso ut uid. Schwabio attributum, at coni. Fay 1910 85 et suo Marte ut uid. Goold 1983 : Arretina Peiper 1875 28 : Amens illa Pleitner 1876 116 : Non est sana Hermes 1888 8 : Amiana coniecerunt ut uid. Macnaghten & Ramsay 1899 108, at uide iam Schwabe 1866 in app. : Aminaea Friedrich 1908 : a uesana Oksala 1965 52 : Amiena Schmid 1974 17 : Ammeana maluit ut uid. D'Anna 1994 | defutura R : diffututa Puteolanus 1473 (difututa A. Guarinus 1521), nisi iam aliquis antea | 42.1-2 defututa / tota, ita interpunxit Passeratius 1608

41.2

tota milia me decem poposcit,

tota OGR : mane Froehlich 1849 243 | millia G | popossit O

41.3

ista turpiculo puella naso,

isto dub. Owen 1893 in comm. | turpidulo Puccius 1502b 1502m 1502vi, MS 120 s. XVI

41.4

decoctoris amica Formiani.

41.4 del. dub. Kokoszkiewicz 2007 612-3 | formiani R²mG² : forniani OGR

41.5

propinqui, quibus est puella curae,

puella MS. 84 a. 1450 ca., MS. 3 a. 1455 ca. : puelle OGR

41.6

amicos medicosque conuocate:

conuocate Puteolanus 1473 : conuocare OGR

41.7

non est sana puella, nec rogare

rogate ed. 1472, male nisi fallor MS. Hamburgensi (i.e. codici MS. 38) attributum : rogere MS 120 s. XVI : rogari Latini (†1593) 1677 | 41.7-8 nec rogat, re / qualis sit; patet esse imaginosam dub. Wiman 1966 777

41.8

qualis sit solet aes imaginosum.

quale Latini (†1593) 1677 | solet OGR : dolet Salmasius 1629 1087d | aes Froehlich 1849 243, et forsitan iam codices MSS. recentiores nonnulli : et OGR : haec MS 10a a. 1465, Avancius 1495 2v, Marcilius 1604 8 : nec MSS. nonnulli teste Statio 1566 : hoc Ald. 1515 : en Corradinus de Allio 1738 : atque Pleitner 1849 17 : est Haupt 1853, item Friedrich 1908 : esse Schwabe 1866 | ymaginosum OG : imago nasum (scil. rogare solet, qualis sit) Turnebus 1565 29r, iterum coni. ut uid. Corradinus de Allio 1738 | sonit haec imaginosum Marcilius 1604 8 : dolet haec imaginosum Salmasius 1629 1087d : solet et inde Graecis litteris ekmageíou ózein Vossius 1684 : solet: en imaginosam aut solet haec imaginosa dub. Doering 1788 in comm. : solet et imaginosum Lachmann 1829 : stolida atque imaginosast Pleitner 1849 17 : solet haec inepta nasum Clumper 1850 149 : solide est imaginosa Haupt 1853 : solet: en imaginosam! Heyse 1855 : solet eminente naso Pohl 1860 44 : solet esse imaginosa Schwabe 1866 : solet Ammiagna aut Ammiana nasum Tyrrell 1875 : stolida est imaginosa Pleitner 1876 116 | qualis sit. solet haec imaginosum Scaliger 1577a, cfr. Scaliger 1577 35-7 : qualis? sic solet: est imaginosa. Peiper 1875 28 : qualis: sic olet aes imaginosum dub. Ellis 1904 | post hunc uersum 'uacat hic u(etus) codex' teste Petreio 1528 ca.

42.1

Adeste, hendecasyllabi, quot estis

'uersus in codice meo est principium seiuncti epigrammatis' ita Avancius 1495 2v : hoc carmen a praecedenti seiunxit Victorius 1521 et 1553 347 | endecha sillabi OGRm, coniunxit R² et G²

42.2

omnes undique, quotquot estis omnes.

42.3

iocum me putat esse moecha turpis

locum OGR : al' iocum R²m¹G² | meca O

42.4

et negat mihi uestra reddituram

et OGR : en codici G male et editioni a. 1472 recte attribuit et probat Spengel 1828 116 | michi OGR | uestra OGR : nostra Politianus 1472-1494 : uostra Vossius 1684 in contextu | redditura MS. 15 ante a. 1479, iterum coni. Scaliger 1600 44, Spengel 1828 116 : redditurum 'Putsch.' teste Sillig 1823

42.5

pugillaria, si pati potestis.

si OGR : ni MS 120 s. XVI, Latini (†1593) 1677 | sic pati potestis? Meleager 1618 21 : se. pati potestis? Maehly 1871 347

42.6

persequamur eam et reflagitemus.

42.7

quae sit, quaeritis? illa, quam uidetis

illam GR, corr. R²

42.8

turpe incedere, mimice ac moleste

turpem MS 120 s. XVI, Latini (†1593) 1677 | mimice Pithoeus 1565, Turnebus 1565 125r, et suo Marte Statius 1566 : mirmice OGR : mimicae MS Bodl. e. 17 : murrice et murtice 'In quibusdam libris scriptum' inuenit Vossius 1684 in comm. : myrmice Ald. 1502 : ritmice 'ego admodum adolescens legebam ... ita enim scribebant pro, rhythmice. et fortasse non omnino male coniiciebam' Scaliger 1577 37 : murcide Vossius 1684 in comm. : murice nescio quis ante Ramler 1793

42.9

ridentem catuli ore Gallicani.

ringentem dub. Schwabe 1886 in app., iterum coni. Trappes-Lomax 2007 112 | catuli MS. 78 a. 1423 : catulli OGR | catulae ore Gallicanae Pleitner 1876 117-8

42.10

circumsistite eam et reflagitate:

42.11

moecha putida, redde codicillos,

meca O

42.12

redde, putida moecha, codicillos!'

42.12 om. R, add. R² in marg. | moeca O

42.13

non assis facis? o lutum, lupanar,

42.13-14 post 42.21 transposuit dub. Peiper 1875 28 | facit Halbertsma 1877 335, iterum coni. B. Schmidt 1887 | olutum OG, corr. G¹ : olidum MS. 75 a. 1460 : oblitum Ald. 1502 : oblutum MS 120 s. XVI : oblitum Latini (†1593) 1677 | o blitum, lupanar Scaliger 1565 166 : o lutum luparum aut o lutum o lupanar Statius 1566: o lutum lupanare Vossius 1684 : oblitum o lupanar dub. Heinsius (†1681) 1742 643 | assis non olidum facis lupanar Avancius 1495 2v : non assis olidum facis lupanar A. Guarinus 1521

42.14

aut si perditius potes quid esse.

perdicius O : putidius Trappes-Lomax 2007 114 | potes OGR : potest MS. 109 a. 1430 ca., MS. 122 a. 1460 : pote st Ald. 1502 : pote est Puccius 1502m, MS 120 s. XVI | post esse leuius interpunxit Housman 1998 95

42.15

sed non est tamen hoc satis putandum.

sed OGR : si Peiper 1875 28 | satis hoc R

42.16

quod si non aliud potest, ruborem

42.16-17 post 42.23 transp. Westphal 1867 227 : post 42.22 Pleitner 1876 117 : post 42.18 Trappes-Lomax 2012 637 | quo si Westphal 1867 227 : qui si Trappes-Lomax 2007 114 | non OGR : nil Trappes-Lomax 2007 114 (cfr. 66.28) | allius G, corr. G¹ et G² | pote est Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi : pote, ut Pleitner 1876 117, iterum coni. Munro 1878 118-120 | ruborem <a> Latini (†1593) 1677

42.17

ferreo canis exprimamus ore.

ferreo canis ed. 1472, Puccius 1502m 1502oa 1502v : ferre ocanis OGR : ferre o canis R²G² : ferrei ocanis aut o c- m : (a)l' ferre (o canis) m¹ : afferre o canis Ald. 1502, locum corruptum esse indicans : ferreo ut canis dub. Munro 1878 120 | ori Puccius 1502m : orei Maehly 1871 347 | leuius post ore interpunxit Munro 1878 118-12, ore, / conclamate scribens

42.18

conclamate iterum altiore uoce

alciore O

42.19

moecha putida, redde codicillos,

meca O

42.20

redde, putida moecha, codicillos!'

meca O

42.21

sed nil proficimus, nihil mouetur.

nil ed. 1472 : nichil OGR : nihil m | nihil m : n(ichi)l O : nichil GR : nil G²

42.22

mutanda est ratio modusque uobis,

racio G | uersusque Puteolanus 1473 | uobis manus prima in MS. 52 a. 1467 conscripto, ita et MS 48 a. 1475 ca. : nobis OGR

42.23

siquid proficere amplius potestis:

potestis OGR : putatis 'erat cum conicerem' ita Schwabe 1866 in app. : uoletis Maehly 1871 347 : pote stic (i.e. istic, apud istam feminam) Baehrens 1876 | unum uersum hinc excidisse suspicatus est et e.g. <submissque humilesque nunc rogate> suppleuit Baehrens 1885

42.24

pudica et proba, redde codicillos!'

43.1

Salue, nec minimo puella naso,

minimo OGR : nimio MS. 52 a. 1467, etiam coni. aut prob. Heinsius (†1681) 1742 643 : mimo manus s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) : modico dub. Ramler 1793

43.2

nec bello pede, nec nigris ocellis,

ocelis G, corr. G¹ et G² : capillis MS. 75 a. 1460

43.3

nec longis digitis, nec ore sicco,

43.4

nec sane nimis elegante lingua,

43.5

decoctoris amica Formiani.

43.5 del. I. Mowat teste Ellis 1867 329

43.6

ten prouincia narrat esse bellam?

43.7

tecum Lesbia nostra comparatur?

comparantur O, corr. O¹

43.8

o saeclum insipiens et inficetum!

seclum R²mG² : sedum OGR | insipiens MS. 46 a. 1460, ed. 1472 : insapiens O : in sapiens G | et OGR : atque mG² | inficetum Statius 1566 in contextu : infacetum OR : in facetum G

44.1

O funde noster, seu Sabine, seu Tiburs,

o funde OGR : Secunde aut Ofoni coni. e.g. Giardina 1984-85 193-4

44.2

nam te esse Tiburtem autumant, quibus non est

cum quibus G, corr. G²

44.3

cordi Catullum, laedere; at quibus cordi est,

ludere Heyworth 1998 96 (cfr. 17.1 et 50.5) | cordist Trappes-Lomax 2007 116

44.4

quouis Sabinum pignore esse contendunt

pignore MS. 84 a. 1450, MS. 3 a. 1455 ca. : pignoris OGR : pignori MS. 59 a. 1450 ut uid., iterum coni. Baehrens 1876

44.5

- sed seu Sabine, siue uerius Tiburs:

44.6

fui libenter in tua suburbana

fugi Avancius 1535

44.7

uilla, malamque pectore expuli tussim,

malamque MS. Edinensis, Ald. 1502 : aliamque OGR : aridamque Statius 1566 | expuli tussim MS. Edinensis, Ald. 1502 : expulsus sim OGR : expui (exspui scr. C.H. Weise 1843) tussim 'mallem tamen' Scaliger 1577 38 | uilla, alia qui tam pectore expulsus sum A. Guarinus 1521 : uilla alia qui pectore expulsus sum MS 120 s. XVI : uilla, alliumque pectore expui sussum I. Palmerius 1580 153

44.8

non immerenti quam mihi meus uenter,

in merenti O | michi OGR | meus uenter Faernus (†1561) 1566 ('Gabriel Faernus ab hinc annos plus minus VIIII' ita Statius 1566) : mens uertur OGR : uertitur mens MS. 8 a. 1412 : uoraci mens Ald. 1502 : uerenti mens et uertitur mensa et meretur mens et uersilis mens agn. Muretus 1554 | uertitur mihi quam mens Ald. 1515: uersilis mihi quam mens Muretus 1554 ('ac ne hoc quidem ... mihi satisfacit' ipse in comm.)

44.9

dum sumptuosas appeto, dedit, cenas.

ditum Puccius 1502b 1502m 1502vi

44.10

nam Sestianus dum uolo esse conuiua,

festianus O | conuiua OR²mG² : conuiuia GR

44.11

orationem in Antium petitorem

orationem R² : oratione OGR | in Antium dub. Statius 1566 : minantium OR : minancium G : in Accium Ald. 1502 : minantum Ald. 1515 : in Actium B. Guarinus (†1503) 1521 : Munatii damn. A. Guarinus 1521 in comm., Munaci Puccius 1502m 1502v 1502vi | petitorum R²mG²

44.12

plenam ueneni et pestilentiae legi.

pestilēte O | legit Ald. 1502, nescio an iam MSS. nonnulli, iterum coni. ut uid. Lachmann 1829

44.13

hic me grauido frigida et frequens tussis

hoc O : hinc Puccius 1502m 1502vi, MS 120 s. XVI, iterum coni. Bergk 1854 et Green 2005 : heic Friedrich 1908 | grauido OGR : grauedo prima ut uid. manus in MS. 109 a.1430 conscripto, MS. 84 a. 1450 ca., MS. 3 a. 1455 ca., MS. 46 a. 1460

44.14

quassauit usque, dum in tuum sinum fugi

usquedum scr. Vossius 1684 in contextu | tuum sinum Puteolanus 1473 : tuum in sinum Puccius 1502m 1502vi

44.15

et me recuraui otioque et urtica.

recuraui OGR : recuruaui MS. Pal. membr. : curaui in MS. uno repperit Statius 1566 : ne curaui (i.e. mene curaui) dub. Statius 1566 : procuraui Scaliger 1577 38 et 1577a : recuperaui Baehrens 1885 | otioque OR : ocioque G : ocimoque Hermolaus Barbarus teste Puccio 1502m, ocymoque Hermolaus Barbarus teste Puccio 1502b 1502vi, Ald. 1502 : oleo(que) manus secunda in MS. 8, id est, Hermolaus Barbarus : alioque Cornelissen 1878 306, prob. García Armendáriz 2012

44.16

quare refectus maximas tibi grates

gratis Vossius 1684 in contextu

44.17

ago, meum quod non es ulta peccatum.

meum quod MS. 78 a. 1423 : meum que OGR : quod Puteolanus 1473 : meoque damn. Avancius 1495 3v : meum quo Puccius 1502m 1502vi, MS 120 s. XVI | ulta OGR : ultu' Muretus 1554 in contexto : ulte Faernus (†1561) 1566 : ultus Baehrens 1876 | peccatum OGR : erratum Baehrens 1876

44.18

nec deprecor iam, si nefaria scripta

nec OGR : me Hermes 1889 9 | nepharia R

44.19

Sesti recepso, quin grauidinem et tussim

sexti recepso ed. Rom. 1479 ca., Sesti recepso se in R legisse credidit Statius 1566 : sestire cepso OGR : sestire cesso manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 : gestire cesso MSS. 46 et 122 a. 1460 : sentire cepso damn. Avancius 1495 3v : occepso adire Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi : Sentii recepso et Gestii recepso dub. Vossius 1684 in comm. | quin MS. 46 a. 1460 : qui OGR | grauidinem scribendum esse praecepit ut uid. Ellis 1889 156 ad 44.13 : grauedinem OGR

44.20

non mi, sed ipsi Sestio ferat frigus,

mi MS. 46 a. 1460, Avancius 1495 3v : michi OGR | illi MS. 52 a. 1467 | sestio MS. 52 a. 1467 : sectio OGR : al' sertio R² | ferant manus s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) | frigus OGR : uirus Bergk 1854

44.21

qui tunc uocat me, cum malum librum legi.

44.21 del. Trappes-Lomax 2007 117-8 | quod tunc uorat me Peiper 1875 29 | nunc G, corr. G¹ : tum Haupt 1861 : nec Håkanson 1982 | mecum O : me, sei Pleitner 1876 126 | quod tunc uorat me Peiper 1875 29 | legi Lachmann 1850 290 (legei Pleitner 1876 126, iterum coni. ut uid. Friedrich 1908) : legit OGR : fecit Baehrens 1876, at se iam antea coniecisse testatus est Riese 1884 : pegit Tucker 1910 | legit librum 'unus habet codex meus' ita prob. Avancius 1495 3v | post 44.21 uersum <o funde noster, seu Sabine, seu Tiburs> excidisse censuit Herrmann 1957 et 1957a 679

45.1

Acmen Septimius suos amores

Acmen MS. 22 a. 1400-1425 ca. : ac men OGR : Agme Puteolanus 1473 | septimius manus prima in MS. 122 ut uid. a. 1460 scribens, MS. 52 a. 1467 : septimios O : septimos GR : Septumius codex manu scriptus quem F nuncupat (at non Faurianus = MS. 85) hanc lectionem probans Spengel 1828 121 : Septumios Spengelo attribuit Ellis 1867

45.2

tenens in gremio 'mea' inquit 'Acme,

inquid O | acme MS. 52 a. 1467, MS. 107 ca. 1467 : ac me OGR : agme Puteolanus 1473

45.3

ni te perdite amo atque amare porro

perdite MSS. 38 et 56 a. 1465 ca. : perditi OGR | amore Froehlich 1849 243

45.4

omnes sum assidue paratus annos,

omens (< omēs) O : omneis Ald. 1502 : omnis Vossius 1684 in contextu

45.5

quantum qui pote plurimum perire

qui OGR : quoi Puccius 1502m 1502v 1502vi : quo MS 120 s. XVI : cui MS. 120 s. XVI, Latini (†1593) 1677 : quis Pleitner 1876 116 | pote Calphurnius 1481, manus recentior in R, at male factioni γ attribuit Thomson 1978 : potest OGR

45.6

solus in Libya Indiaque tosta

nudus Giardina 2012 223 | libia OGR | Indiaque OGR : Indiaue Statius 1566, nisi iam alii antea, iterum coni. L. Mueller 1870 xx et Green 2005

45.7

caesio ueniam obuius leoni.'

45.8

hoc ut dixit, Amor sinistra ut ante

45.8-9 del. Sillig 1823 | 45.8 haec De Clercq van Jever 1772 48 | sinistram, ut ante Dempster 1558 279, sinistram ut ante iterum coni. ut uid. Postgate 1893a, nescio an iam ita MSS. nonnulli : sinistra inante Scaliger 1600 45, sinistra, inante, iterum coni. Agar 1925 173 : sinistra amanti Ioh. Is. Pontanus 1597 662, iterum coni. ut uid. Meleager 1618 22 et eum secutus legit Guyet ante 1656 a & b, Riese 1884 in comm., Macnaghten 1897 146 et dub. Wiman 1963 32 : sinister ante Vossius 1684 : ministro amanti De Clercq van Jever 1772 48 : sinistra ab Acme Baehrens 1876, retraxit Baehrens 1885 : simul litantei Pleitner 1876 115 : sinister ipse aut manu sinistra (sinistra manu Munro teste Giri 1894 174) aut sinister astans dub. Munro 1878 121 : sinistra abunde Zingerle 1882 : subinde amanti dub. Riese 1884 in comm. : sinistra et ante Baehrens 1885 : sono isti acuto Hermes 1889 10 : sinistro ab ante Weber 1890 147 : sinistra itemque 'fuit cum crederem veri simile esse, Catullum ... scripsisse' ita Giri 1894 177 : sinister amanti Tucker 1910 4 : sinistra et ante Birt : sinistra, amatae Wiman 1963 31 | ut ante amor, sinistra Gratwick 1992 | hoc ut dixit amans, Amor sinistra Scaliger 1577 38 | 45.8-9 Amor sinistra ut ante, / dextra Ald. 1502 : Amor sinistra, ut ante / dextra 'alii' teste Mureto 1554, Postgate 1888 238, Herrmann 1957 et 1957a 672 : Amor sinistra mutans / dextris aut Amor sinistra uitans / dextram Postgate : Amor sinistra et ante / dextram Froehner 1892 305 : Amor, sinistra ut ante, / dextra interpunxit A. Klotz 1931 346

45.9

dextra sternuit approbationem.

dextram MSS. 46 et 122 a. 1460 | stertuit damnat Avancius Em. 1500 2r | approbationem MS. 122 a. 1460 : approbatione OGR

45.10

at Acme leuiter caput reflectens

at (ad eodem significatu def. Statius 1566) acme MS. 116 ca. a. 1465 ut uid., manus prima in MS. 52 non multum post a. 1466 scribens, MS. 116 ca. a. 1465 ut uid. : ad hac me OGR : ad hanc me R²mG² : at agme Calphurnius 1481

45.11

et dulcis pueri ebrios ocellos

45.12

illo purpureo ore sauiata

sauiata MS. 84 a. 1450 ca., MS. 3 a. 1455 ca., quod prob. Meleager 1618 22 et Trappes-Lomax 2007 120), suauiata MSS. recentiores nonnulli ut uid. : saniata OGR

45.13

'sic,' inquit 'mea uita Septimille,

inquid O | septimille MS. 8 a. 1412 : septinulle OGR : al' septinuelle R²

45.14

huic uni domino usque seruiamus,

uno G, corr. G¹ et G²

45.15

ut multo mihi maior acriorque

michi OGR

45.16

ignis mollibus ardet in medullis.'

45.17

hoc ut dixit, Amor sinistra ut ante

haec De Clercq van Jever 1772 48 | sinistra ut ante MS. 129a ca. a. 1450, MSS. 46 et 122 a. 1460, secunda manus in codice MS. 31 a. 1457 conscripto (sinistra, ut ante interpungendum esse censuit Giri 1894 175) : sinistrauit ante OGR : sinistra inante legit Marcilius 1604 9 : sinister ante Vossius 1684 : ministrae amanti De Clercq van Jever 1772 48 : sinistram ut ante Postgate 1888 238 et 1888a : sono isti acuto Hermes 1889 10 : sinistro ab ante Weber 1890 147 : sinistra itemque Giri 1894 176-7 : sinistra et ante Birt : sinistra ut ante, Herrmann 1957 et 1957a 672 : sinistra, amato aut sinistra, amanti Wiman 1963 32 | ut ante Amor, sinistra, Gratwick 1992

45.18

dextra sternuit approbationem.

dextra MS. 58 a. 1430 ca., ed. 1472 : dextram OGR | approbacionē O : approbatione MSS. 38 et 45 a. 1465 ca., ed. 1472

45.19

nunc ab auspicio bono profecti

auspitio GR : hospitio MS. 129a a. 1450 ca.

45.20

mutuis animis amant amantur.

45.21

unam Septimius misellus Acmen

unus damn. Livineius (†1599) 1621 | septimius MS. 59 a. 1450 ut uid., MS. 3 a. 1455 ca. : septimuus O : septumius GR | acmen MS. 116 a. 1465 ca. ut uid., MS. 52 a. 1467 : agmen OGR

45.22

mauult quam Syrias Britanniasque:

syrias MS. 84 a. 1450 ca., MS. 1 a. 1451, MS. 73 post a. 1450, MS. 3 a. 1455 ca. (sirias manus prima in MS. 78 aliquot post a. 1422 scribens, MS. 40 a. 1453) : siriasque O : syriasque GR | britaniasque O

45.23

uno in Septimio fidelis Acme

acme MS. 116 a. 1465 ca. ut uid., MS. 52 a. 1467 : ac me OGR

45.24

facit delicias libidinesque.

delitias G | libidinesque MS. 8 a. 1412 : libidinisque OGR

45.25

quis ullos homines beatiores

45.26

uidit, quis Venerem auspicatiorem?

auspicaciorē O

46.1

Iam uer egelidos refert tepores,

46.1-3 post 46.6 transp. dub. Herrmann 1957a 677 | uer egelidos MS. 52 a. 1467 : uere gelidos ORmG² : gelidos ue G

46.2

iam caeli furor aequinoctialis

equi noctialis O | ante aequinoctialis interpungendum esse censuit Marcilius 1604 9

46.3

iucundis Zephyri silescit auris.

iocundis cephiri silesit O : iocundis çephyri silescit GR : fecundis Zephyri silescit Giardina 2008 48 | auris MS. 129a ca. a. 1450, MS. 73 post a. 1450, MS. 40 a. 1453, MS. 3 a. 1455 ca., secunda manus in MS. 31 a. 1457-1463 scribens, MS. 46 a. 1460 : aureis OGR | 46.7-8 huc transp. Doederlein

46.4

linquantur Phrygii, Catulle, campi

liquantur O, coni. Statius 1566 | phrygii m : frigii OGR | catule O

46.5

Nicaeaeque ager uber aestuosae;

uber Politianus 1472-1494, Avancius 1495 3r : ruber ORmG² : rubet G | estuose MS. 56 a. 1465 ca. : estuore OGR

46.6

ad claras Asiae uolemus urbes.

asye G | urbis Vossius 1684 in contextu

46.7

iam mens praetrepidans auet uagari,

46.7-8 post 46.3 transp. Doederlein

46.8

iam laeti studio pedes uigescunt.

laeti OGR : uiae MS 120 s. XVI : laeto dub. Schwabe 1866 in app.

46.9

o dulces comitum ualete coetus,

46.10

longe quos simul a domo profectos

longo G, corr. G¹ | quos MS. 122 a. 1460 : quo OG et fort. R² : quoque R

46.11

diuersae uarie uiae reportant.

diuerse uarie OGR (-ae -e MS Taurinensis, ed. 1472, Avancius 1495 ut uid., A. Guarinus 1521 in comm., P. Thomas 1921,-e -ae Scaliger 1577a, -ae -ae MSS. nonnulli ut uid.) : diuersos uariae Ald. 1502, prob. Trappes-Lomax 2007 121 : diversae vario A. Guarinus 1521 in contextu, et 'alii' teste A. Guarino in comm. : diuersae <et> uariae Parthenius 1485 : diuersim uariae Peiper 1875 29 : diuersae Italiae Rossberg 1877a 842 : diuerse maria et A. Palmer 1879 329-330 | reportent Halbertsma 1877 334

47.1

Porci et Socration, duae sinistrae

hoc carmen carmini 28 coniunxit Herrmann 1957 et 1957a 678

47.2

Pisonis, scabies famesque mundi,

scapies G, corr. G² | memmi manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens, Memmii manus prima in MS. 52 a. 1467, fort. etiam in aliis codd. MSS. : Mondi in MSS. legit Statius 1566 : mundi memii scripsit, memi scribere uoluit Calphurnius 1481, uide praefationem, at Mundi coniecit suo Marte ut uid. Vossius 1684 : mendi editio Parisina saec. XV teste Ellis 1878, editio omnium antiquissima teste Giri 1894 178 : Mindi dub. Statius 1566 : mandi 'alii' teste Scaliger 1600 47 : mundae Buecheler 1868 5-10 : munda dub. Riese 1884 in comm., Macnaghten 1897 147 (cfr. Mart. 3.58.45) : numi aut nummi Baehrens 1885 : Muni nescio quis ap. Magnum teste Ellis 1904 : saecli Friedrich 1908 | scabies, famisque mandi Meleager 1618 22 e codice manu scripto

47.3

uos Veraniolo meo et Fabullo

Veranniolo MS. 3 a. 1455 ca.

47.4

uerpus praeposuit Priapus ille?

uerus Puccius 1502b 1502vi, MS 120 s. XVI, Casaubon ut uid. | preposuit MS. 73 post a. 1450 : proposuit OGR

47.5

uos conuiuia lauta sumptuose

laute MS. 31 a. 1457 | sumptuosa Avancius 1535

47.6

de die facitis, mei sodales

47.7

quaerunt in triuio uocationes?

uocationes OGR : uoratiores manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens : uoratiores Ald. 1502, nescio an iam alii antea

48.1

Mellitos oculos tuos, Iuuenti,

iuuenti MS. Senensis : inuenti OR : in uenti G

48.2

si quis me sinat usque basiare,

siqui me sinas Puccius 1502v 1502vi : si liquescit mire quidem 'alii' teste MS 120 s. XVI

48.3

usque ad milia basiem trecenta,

milia O : millia GR² : milleia R | basia R, corr. R¹

48.4

nec mi umquam uidear satur futurus,

mi umquam Statius 1566 : numquam OGR, def. Löfstedt 1933 : unquam MS. 58 a. 1430 ca., MS. 40 a. 1453 | uidear satur B. Guarinus (†1503) 1521 (satur iam MS. 84 a 1450 ca., MS. 3 a. 1455 ca., MSS. 38 et 56 a. 1465 ca., uideor maluit R. Klotz 1859 xiii-xiiii) : inde corsater OGR : inde ero satur Puteolanus 1473 : satur inde ero Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi : uideor satur Statius 1566 : inde ero satur 'Librorum veterum scriptura' probante Vossio 1684 in comm. : inde coram satur Corradinus de Allio 1738 : infe forem satur Schrader ante 1784 85v : inde, reor, satur Froehlich 1849 243, iterum coni. Birt 1904 435 | nec nunquam saturum inde cor futurum manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens : nec unquam inde satur cor est futurum ed. 1472 : nec unquam saturum inde cor futurum (futurum est Parthenius 1485 in contextu) Calphurnius 1481 : nec unquam satur inde ero futurus Bancks & Annesley 1702 487 : nec umquam inde reor satur futurus Birt 1904 435

48.5

non si densior aridis aristis

aridis OGR : Africis Markland 1723 156 : horridis Peiper 1875 29

48.6

sit nostrae seges osculationis.

sint OGR, corr. R²

49.1

Disertissime Romuli nepotum,

49.2

quot sunt quotque fuere, Marce Tulli,

.m.tulli O

49.3

quotque post aliis erunt in annis,

quot et Puccius 1502v

49.4

gratias tibi maximas Catullus

gracias O

49.5

agit pessimus omnium poeta,

pessumus O

49.6

tanto pessimus omnium poeta,

'Versus hic abest a melioribus libris' ita Vossius 1684 in comm., qui eum bene omissum esse credebat | pessimus O

49.7

quanto tu optimus omnium's patronus.

omniums R, -um's Trappes-Lomax 2007 123 : omnium OGR¹ : omnium es Oksala 1965 58 | patronus O : patronum GR

50.1

Hesterno, Licini, die otiosi

lucini MS. 31 a. 1457 | ociosi G

50.2

multum lusimus in meis tabellis,

50.2 post 50.3 transp. A. Palmer 1879 336 | luximus R, corr. R² | in meis OGR : inuicem Sabellicus 1490-93 10v : in tueis dub. Schwabe 1866 in app. : in meris Peiper 1875 30 : aemulis Monse 1884 13 | libellis Sabellicus 1490-93 10v, profecto memoria lapsus : tabernis Baehrens 1885 | post tabellis nec post delicatos (50.3) interpungendum esse monuit Peiper 1875 30

50.3

ut conuenerat esse delicatos;

50.3 del. Guyet ante 1656 a & b : post 50.4 transp. Rossberg 1877a 842-3 | esse OGR : asse Allendorf 2016 | dellicatos R, corr. R² : delicatis Puccius 1502b 1502m 1502vi : delicatus (nisi scriptura me fallit) Puccius 1502v : dedicatos in MS. 'Patauino altero' iam deperdito repperit Statius 1566 | non post, sed ante delicatos interpunxit Muretus 1554

50.4

scribens uersiculos uterque nostrum

50.5

ludebat numero modo hoc, modo illoc,

ludebat OGR, al' le- R² : loedebat Schulze 1909 268, iterum coni. Trappes-Lomax 2007 124 | illos O : illo A. Guarinus 1521 in comm.

50.6

reddens mutua per iocum atque uinum.

adque Baehrens 1885

50.7

atque illinc abii tuo lepore

istinc scribendum non esse censuit Giri 1894 180 | abij MS. 46 a. 1460, abii manus recentior in R, male factioni codicum γ attribuit Thomson 1978 : abiit OGR : abiei Lafaye 1922a

50.8

incensus, Licini, facetiisque,

Licini MS. 3 a. 1455 ca. : lacini OGR | facetiisque MSS. 46 et 122 a. 1460 : faceti tuique OGR

50.9

ut nec me miserum cibus iuuaret

50.10

nec somnus tegeret quiete ocellos,

somnus MS. 40 a. 1453 : somnos OG : sompnos R : sinus MS. 1 a. 1451 | tageret dub. Meleager 1618 23

50.11

sed toto indomitus furore lecto

in domitus G : indomito Baehrens 1885 | furore OGR : furensque Guyet ante 1656 a & b

50.12

uersarer, cupiens uidere lucem,

uersarer MS. 46 a. 1460, manus recentior in R, male factioni codicum γ attribuit Thomson 1978 : uersaretur OGR : uersare MS. 1 a. 1451

50.13

ut tecum loquerer simulque ut essem.

simulique O : tecumque MS. unus Victorii (at non Victorius 1521) | omnem GR, corr. R² (postea praescribens al') : al' essem R²m¹G²

50.14

at defessa labore membra postquam

at MS. 8 a. 1412, MS. 22 a. 1400-1425 : ad OGR | posquam Schulze 1909 268

50.15

semimortua lectulo iacebant,

iacebant OGR : leuaui Baehrens 1885

50.16

hoc, iucunde, tibi poema feci,

iocunde OG

50.17

ex quo perspiceres meum dolorem.

lacunam post hunc uersum indicauit et 50.18-21 alterius carminis fragmentum esse suspicabatur Heyworth 1998 98 : ibidem lacunam indicauit, at 50.18-21 eiusdem carminis partem esse censuit Trappes-Lomax 2007 125

50.18

nunc audax caue sis, precesque nostras

hunc A. Guarinus 1521 | caue sis Politianus 1472-1494 : caueris OGR : caueas MS. 73 post a. 1450 : caneris MS. 56 a. 1465 ca. : lachrymas Puccius 1502b (hic -cr-) et 1502m 1502v 1502vi : canes et caneris in MSS. legerat (caneris scil. in R, male?) Statius 1566 : cauere est dub. Spengel 1828 114 | praecepsque O

50.19

oramus, caue despuas, ocelle,

respuas dub. Schrader ante 1784 5r | ocelle A. Guarinus 1521 : ocello OGR : superbe dub. Schrader ante 1784 86r

50.20

ne poenas Nemesis reposcat a te.

nemesis MS. 59 a. 1450 ut uid., MS. 84 a. 1450 ca., MSS. 10 et 49 a. 1460 ca. : ne messis OR² : nemessis G: ne mestis R reposcat G : resposcat O : reponat R | ate OR : ah te! aut Ate Meleager 1618 23 : Ate scripsit et antea interpunxit Vossius 1684

50.21

est uemens dea: laedere hanc caueto.

est uemens dub. Statius 1566 : est uehemens OGR : uemens est McKie 2009 11-2

51.1

Ille mi par esse deo uidetur,

mi G² : michi OGR : mihi m | par MS. 52 a. 1467 : impar OGR, def. Radke 1995 255

51.2

ille, si fas est, superare diuos,

51.3

qui sedens aduersus identidem te

te uersus insequentis initio scripserunt OGRm : huc reuocauit G²

51.4

spectat et audit

51.4-5 audit, / dulce ridentem, misero ita interpunxit Doederlein 1847

51.5

dulce ridentem, misero quod omnis

miseroque OGR, al' quod R² | omnis OGR : omneis Ald. 1502

51.6

eripit sensus mihi: nam simul te,

michi OGR

51.7

Lesbia, aspexi, nihil est super mi

nichil OGR | super mi RmG² : supermi OG : suprema Puteolanus 1473, MS. 44 a. 1474 qui est MS. Saibante 323 teste Vulpio 1737 : super mi <in> De Clercq van Jever 1772 58

51.8

...

51.8 om. OGR : lacunam ind. nescio quis : <uoce locuta> suppl. Puteolanus 1473, manus secunda in margine MS. 4 fere a. 1463-1525 scribens, MS. 44 a. 1474 qui est MS. Saibante 323 teste Vulpio 1737 : <spiritus eris> 'in codice alio' teste A. Guarino 1521 : <quod loquar amens> suppl. MS. Neapolitanus, Parthenius 1485 : <ferre dolores> nescio quis teste MS 120 s. XVI : <ferre doloris> manus s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20), MS Lond. Add. 11674 teste Ellis 1867 : <uoce loquendum> Corradinus de Allio 1738 : <(in /) fauce loquelae> De Clercq van Jever 1772 58 : <uocis in ore> Ritter 1828, etiam coni. dub. Doering 1834 : <corpore toto> Doering 1834 : <lumina nocte> Landor 1842 354 : (mi- /) <rabile dictu> Froehner 1859 585 : <gutture uocis> Westphal 1867 46 : <(in /) pectore uocis> Pleitner 1876 28 : <uocis amanti> Maixner teste Schwabe 1886 in app., at Meissner teste Cassata 1984 60, unde <uocis amantis> Goldbacher 1907 : <mittere uocis> aut <Lesbia uiui> A. Palmer 1896 in app. : <uocis et artis> Macnaghten & Ramsay 1899 : <uocis ut olim> aut <uocis ut ante> Schulhof 1901 : <uocis anhelo> aut potius <Lesbia, uocis> Friedrich 1908 235 : <uocis in oris> Vulic 1910 317, neglegentia aut typothetae errore (idem p. 318 <uocis in ore>) : <uocis hianti> Grebe 1912 54, denuo suppl. Agar 1925 280 : <tum quoque uocis> Lenchantin de Gubernatis 1928 : <lenis in ore> Leoni 1958 : <uocis amatae> dub. Wills 1967 : <postmodo uocis> Della Corte 1977 : <quod tibi dicam> Cassata 1984 : <fundere uocem> Butterfield 2010 72

51.9

lingua sed torpet, tenuis sub artus

tenues damn. Dousa filius 1592 34

51.10

flamma dimanat sonitu suopte

flamma MS. 78 a. 1423, MS Laur. 33.13, MS Senensis : flamina OGR | dimanat Statius 1566, prob. Trappes-Lomax 2007 126 : demanat OG¹R : demant G | suapte ueteres libri probante Vossio 1684 in comm.

51.11

tintinant aures, gemina teguntur

tintiāt O : tintiñat (linea recta super n addita) R : siue tintiñat siue tintināt G : tinniunt Ald. 1502 : tinnitant Froehlich 1849 244 | gemina OGR : geminae Schrader ante 1784 27v : gemina <et> Spengel 1828 113 : gelida Baehrens 1878 769, prob. Trappes-Lomax 2007 126-7 | integuntur scr. Lambinus 1564 194, iterum coni. Monse 1884 14 : obteguntur dub. Schwabe 1886

51.12

lumina nocte.

limina GR | morte MS 120 s. XVI | posterius tetrastichum fragmenti Sapph. 31 Lobel-Page ita Latine reddidit Dousa filius 1592 33 'ludibundus': frigidus sudor fluit, horror artus / pallidos herba magis it per omnes: / et pati mortem uideor morans in / limine mortis. | post hunc uersum lacunam indicauit Rossbach

51.13

otium, Catulle, tibi molestum est,

51.13-16 carminis deperditi fragmentum esse censuit Statius 1566, item Bergk 1854, 51.13 'credo esse initium carminis alterius' ita iam Petreius 1528 ca. : eos del. Martyni-Laguna 1790 655-6 et profecto hunc secutus Hand 1809 33-4 : eos pro carmine integro habuit Pfeiffer 1834 49, qui Catullum carmen 51 non completasse censuit : eos inter carmina 10 et 11 collocandos esse censuit Earle 1903 271 : eos post 11.24 transposuit Verdière 1955-56 97 | 51.13 ocium OG | catulle MS. 52 a. 1467 : catuli O : catulli GR

51.14

otio exultas nimiumque gestis,

ocio OG | gaudes Ald. 1502

51.15

otium reges prius et beatas

ocium OG

51.16

perdidit urbes.

52.1

Quid est, Catulle? quid moraris emori?

quid (2°) OGR : quod Ald. 1502 : qui Trappes-Lomax 2007 128 | emori MS. 122 a. 1460 : mori OGR

52.2

sella in curuli struma Nonius sedet;

sella OGR : namque Newman 1990 145 | incurulu O : in curulei Ellis 1878 in contextu | struma OGR, Struma Ald. 1502 : scrofa Aphthonius GL 6.136.19-20 | nonius Caesius Bassus GL 6.257.7-8, Aphthonius, Boethius Consol. 3 prosa 4.2, Parthenius 1485 e Plinio N.H. 37.81, Puccius 1502m 1502vi e Plinio : nouius OGR : Adonius Macnaghten 1897 148 : non homo Trappes-Lomax 2007 128-9 : nobilis McKie 2009 42

52.3

per consulatum peierat Vatinius.

consolatum in MS. 4 a. 1463 conscripto male legit Froehner 1859 568 (uide Schwabe 1862 6) | peierat MS. 1 a. 1451, MS. 73 post a. 1450 : perierat OGR | uacinius GR

52.4

quid est, Catulle? quid moraris emori?

quid est OGR : quare Newman 1990 145 | quid (2°) OGR : quod Ald. 1502 : qui Trappes-Lomax 2007 128 | emori MS. 122 a. 1460 : mori OGR

53.1

Risi nescio quem modo e corona,

nisi O | e MS. 46 a. 1460, Puccius 1502m 1502v 1502vi : et OGR : in Ald. 1502 : ex Peiper 1875 29 : ec aut ex Baehrens 1876

53.2

qui, cum mirifice Vatiniana

cui Ald. 1502 | uaciniana G (c in rasura) et R¹

53.3

meus crimina Caluus explicasset,

meus … caluus MS. 52 a. 1467 : meos … caluos OGR | crimina OGR : carmina m : al' carmina G² | explicaset O

53.4

admirans ait haec manusque tollens:

amirans O | hec OGR : ec A. Palmer 1894 | manus (manusque Om) ORmG² : inanus G : al' inanius R²m¹

53.5

di magni, salaputium disertum!'

dii OGR | salaputium MS. 59 a. 1450 ut uid., MS. 71 a. 1453 : salapantium OGR : al' salapputium R² : salaputtium Seneca Controv. 53.5 (inde solopichium Avancius 1495 3r, profecto codicibus corruptis usus) : saloputium 'codices utrique' teste Avancio 1495 3r, i.e. codex suus et codex Christophori Papallis, ut uid. : salapentium et salapantium et solopycium nonnulli teste Parthenio 1485 in comm. : salapatium et salipatium et saliputium 'in libris veteribus tam Senecae, quam Catulli' inuenit Vossius 1684 in comm. : saltipicium 'optimus Catulli codex, qui olim fuit Commelini' teste Vossio 1658 219 : solopechyum Parthenius 1485 : sophopicion Ald. 1502 : solopachyum Puccius 1502b 1502m 1502vi : solopachium Puccius 1502v : saliplautium et solipungium et holopachium 'alii' teste A. Guarino 1521 in comm. : salapusium nescio quis in MS 119 a. 1530 : solopichion Avancius 1535 : salapitium nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) : salicippium Hermolaus Barbarus in MS. 8, Paulus Manutius teste Mureto 1554 58v, Honoratus Ioannius et Paulus Manutius e Senecae editione aut manuscripto teste Statio 1566, MS 120 s. XVI, Ferrari ca. 1530-1586 a : solopychium ('solum enim Osce totum') Ferrari ca. 1530-1586 a : salopugium Salmasius 1629 70d : salipusium Giphanius, nescio quis teste Turnebo 1565 210r, Ferrari ca. 1530-1586 a & b : salipullium quidam teste Turnebo 1565 210v : 'non deest ... qui salapittium legat' Turnebus 1565 284v : ascalabotion coni. Turnebus 1565 210v : salopusium Casaubon : salapittium Vossius 1684 in comm. : calabotium agn. Vulpius 1710 : solopygium et salapeutium agn. Vulpius 1737 : salipusium Landor 1842 354 | disertum MSS. 46 et 122 a. 1460 : desertum OGR

54.1

Othonis caput oppido est pusillum;

54.1 carminis praecedentis ultimum uersum esse censuit Avancius 1495 3v : lacunam ante hunc uersum indicauit Vossius 1684 in contextu | hoc carmen carmini 33 coniunxit Herrmann 1957 et 1957a 680, et ut uid. iam Scaliger 1573 511 | othonis G² : otonis OGRm : Actoris Latini (†1593) 1677 : Catonis Hermes 1888 24 | caput R²mG² : capud OGR : actoris nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) | apido O | est del. Scaliger 1577 40, om. Scaliger 1577a, iterum del. Hermes 1888 24; at non om. MS. 83 a. 1465, ut male refert Schwabe 1866 190 | pussillum O : putellum Birt | (oppido est pusillum) Munro 1874 303 : (opido est pusillum <os>!) Baehrens 1876 : oppido pusillum, <os> A. Palmer 1882 | uersus 50.16-17 huc addidit OGR : post hunc uersum lacunam uersuum ii indicauit A. Rossbach 1854, suo ut uid. Marte lacunam indicauit L. Mueller 1870

54.2

†et eri rustice† semilauta crura,

54.2 post 54.3 transp. Harrison ap. Trappes-Lomax 2007 130 | et eri OG : et heri RmG² : et hebri manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens : etri (quod scr. Ald. 1502) et ueteri MSS nonnulli teste Vossio : et en Puteolanus 1473 : at en Calphurnius 1481 : tibi en Puccius 1502b 1502m : at eri male A. Guarino attribuit nescio quis : here nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) : Heri Muretus 1554 in contextu, nescio an iam MSS. (-ei agn. A. Palmer 1896 in app., iterum coni. ut uid. Friedrich 1908) : peri Scaliger 1577 40 et 1577a : Vetti Vossius 1684 : Neri MS 120 s. XVI, iterum coni. L. Mueller 1870 xx : et heu! Pleitner 1849 22 : Herei dub. Ellis 1878 in app. : Hirri dub. Ellis 1878 in app., iterum coni. Hermes 1888 24 : Thori Peiper 1875 30 : Afri Baehrens 1876 : Terei F. Schoell : Veri 'possis etiam ... aliaque comminisci' Baehrens 1885 : <M>acri dub. Novák 1886 338 : hara es Owen 1893 : irri Bickel : Eteri dub. Mazzoni 1938 209 : Arri Herrmann 1957 et 1957a 680 : Hirti Oksala 1965 59 : at, mi D.F.G. Thomson 1978 : Atri Forsyth 1987 423 : uestri Green 2005 : et, mi Trappes-Lomax 2007 130 | rustice OGR (Rustice nescio quis teste MS 119 a. 1530, Statius 1566, at nomen proprium subiacere indicauit iam A. Guarinus 1521 in comm.) : rustica Ald. 1502, Turnebus 1565 210v : Stercute Birt 1882 404 | semilauta OGR : et hemilauta Ald. 1502 : semilota Puccius 1502m 1502v 1502vi, Latini (†1593) 1677 : semilanta (nescio utrum errore typographi) aut et armilausa Turnebus 1565 210v : semiplota Scaliger 1573 511 : semiclauda Schrader ante 1784 86v | cruta O : trura G, corr. G¹ : curta dub. Turnebus 1565 210v : crura, at Pleitner 1876 124 | Caesar, et tua semilauta crura Froehlich 1849 244 : et trirustice semilauta crura Munro 1874 303-4 : Atrius pice, semilauta crura A. Palmer 1882

54.3

subtile et leue peditum Libonis,

silerem Froehlich 1849 244 | at dub. Pleitner 1849 22 | Liboni est A. Guarinus 1521 et fort. iam aliquis antea : <ut> Libonis Pleitner 1849 22 : <ut> tubae anei Pleitner 1876 124 | paígnion (id litteris Graecis) Libonis Statius 1566 : perditum Libonis nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) | post hunc uersum lacunam indicauit Lachmann 1829 : plures uersus excidisse censuit B. Schmidt 1887 : at non effugies meos iambos fragmentum Catullianum inter uersus hinc omissos fuisse censuit Ellis 1904 : post hunc uersum lacunam indicauit et <haec et plura tibi referre uellem> suppleuit Newman 1990 199

54.4

si non omnia, displicere uellem

initium carminis noui indicauerunt Parthenius 1485, Rossbach 1854 et Pleitner 1849 21-2 et 1876 126; Parthenius 1485 et Pleitner 1876 126 uersus 54.4-5 et 54b.1-2 cohaerere censuerunt | si non omnia OGR : sed non omnia Ald. 1502 : si non, optime Pleitner 1849 18 : illo nomine Baehrens 1876 : sed haec omnia Friedrich 1908 : sic non omnia Tandoi 1976 17 : sic haec omnia Gaertner 2007 22 : si non omnibus Trappes-Lomax 2007 130

54.5

tibi et Fuficio seni recocto.

tibi et OGR : Tito et Ald. 1502 : isti haec Hermes 1888 24 | Fuficio Haupt 1853, damn. Trappes-Lomax 2007 131 : sufficio OGR, def. Tandoi 1976 19 : Suffitio nescio quis teste Schwabe 1866 : Suffecio Ald. 1502 : Suffetio Turnebus 1565 210v et fort. iam alii antea : Fuffitio Scaliger 1577 40-41 et 1577a : Fuffecio scr. Vulpius 1710, uide Vulpium 1737 in comm. : Sulpicio dub. Froehlich 1849 244, iterum coni. Heyse (†1884) 1889, Forsyth 1987 421-2 : si officio Pleitner 1849 18 : Publicio Hermes 1888 24 : Fufidio Housman 1886-1936, etiam coni. Kroll 1929 297, iterum coni. Bickel 1950 13-6, prob. Trappes-Lomax 2007 131 : supplicio Herrmann 1957 et 1957a 680 | seni recocto Calphurnius 1481 : seniore cocto OG : seniore copto Rm : al' (co)p(to) G² : seni irrecocto Pleitner 1849 18 : senei recocto Baehrens 1876 : seni ore compto Hermes 1888 24 | tibei, cum officia aestimare te opto Pleitner 1876 126 | post hunc uersum lacunam indicauit Vossius 1684, item Lachmann 1829 et Rossbach 1854

54b.1

Irascere iterum meis iambis

54b.1-2 a carmine praecedenti seiunxit Victorius 1521 et 1553 347 ('duo enim hi versus principium erant carminis, quo maledixisset C. Caesari: eius autem reliqua pars amissa est'), item Statius 1566 ('reliqua desiderantur') : 54.1-54b.2 'fragmenta esse diuersorum epigrammatum' censuit Muretus 1554 : uersus 54b.1-2 post 57.10 inseruit Herrmann 1957 et 1957a 680 | <ut> meis Gaertner 2007 23

54b.2

immerentibus, unice imperator.

inmerentibus O : impotentibus Pleitner 1876 126 | <irascare licet, furas mineris / bellus fulmine Iuppiter crepanti: > at non effugies meos iambos ita suppleuit Birt 1882 404, fragmento Catulliano adiuncto : tantummodo fragmentum at non effugies meos iambos adiunxit Mazzoni 1938 209

55.1

Oramus, si forte non molestum est,

initium carminis noui indicauit Victorius 1521 et 1553 347 | oro, si tibi Ald. 1502 | molestum est MS. 78 a. 1423 : molestus es OGR : molestu's Rossbach 1854 : molestumst Birt 1904 450, iterum coni. ut uid. Friedrich 1908 : molestust Condorelli 1965 463-4 | oramus, tibi forte ni molestum est Gronovius 1655, 'sed non sunt omnes phaleuci' ita Heinsius (†1681) 1742 643

55.2

demonstres ubi sint tuae tenebrae.

demostres R, corr. R² | sint MS. 120 s. XVI : sunt OGR | tenebre OGR : tabernae MS. 52 a. 1467 : latebrae Palladius 1496 in lemmate, prob. aut denuo coni. Giardina 1973-74 : tabernae Ald. 1515

55.3

te in Campo quaesiuimus minore,

fragmentum 58b pro prima recensione uersuum 55.3-12 habuit Barwick 1928 76-80 | te in Campo quaesiuimus minore Sillig 1823 : te campo quesiuimus in minore OGR : te quaesiuimus in minore campo MS. 122 a. 1460 : te campo quaesiuimus minore 'scribe ex nostro libro' Scaliger 1577 42, at MS. 52 a. 1467 t.c.q. inminore habet (te Campo quaesiuimus, minore Preller) : te Campo quaesimus in minore Birt 1892 iii

55.4

te in Circo, te in omnibus libellis,

id circo O : idcirco GRm : id exp. et al' in suprascr. R²m¹ : al' in G² | te in (2°) OGR : teque in MS. 15 ante a. 1479 : teque male MS. Dresdensi (i.e. codici MS. 15) attribuit Handius 1848 9 | libellis OGR : tabernis MS Edin., Ald. 1502, libri tres (fort. omnes manu scripti) probante Handio 1848 9-10, damn. Parthenius 1485 in comm. : locellis dub. Parthenius 1485 in comm., libri duo (fort. ambo manu scripti) teste Handio 1848 9 : plateis Puccius 1502m 1502p 1502v 1502vi : labellis libri quattuor (fort. omnes manu scripti) teste Handio 1848 9, nonnulli teste Statio 1566, se emendasse testatus est Palladius 1496 : plateis libri (manu scripti?) tres teste Handio 1848 9, scripsit nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20), Bernardus Pisanus 1522 : ligellis B. Guarinus (†1503) 1521 : tigillis A. Guarinus 1521, in uno codice (i.e. manu scripto?) inuenit Handius 1848 9 : tabellis Scaliger 1577 42 in lemmate, profecto typothetae errore, postquam tabernae ad 55.2 coniecerat; at in commentariis suis libellis defendit, et in editione Scaliger 1577a id scripsit : locellis nescio quis teste Ramler 1793 : sacellis Froehlich 1849 244 et R. Klotz 1849 86, etiam Landor teste Ellis 1867 | te circum temere omnibus libellis? aut te in circo, undique in omnibus libellis? aut te circum undique in omnibus libellis? Peiper 1875 30 : te in circo, te inque omnibus stabellis Pleitner 1876 17-21 : te in Circo, te in aedibus Cibellis Herrmann 1957 et 1957a 678 : te in Circo, te in hortulis Luculli Most 1984 169 : te in circo, te in moenibus Cybebes Kokoszkiewicz 2007 617

55.5

te in templo summi Iouis sacrato.

superi iouis MSS. 46 et 122 a. 1460 : supero Ioui Muretus 1554 in contextu | hunc uersum ante 55.3 transposuit Baehrens 1876 | post hunc uersum fortiter interpunxit Lachmann 1829, nec post sequentem, ut editores anteriores

55.6

in Magni simul ambulatione

<te> in magni Baehrens 1876 et Pleitner 1876 17-20 | simul OGR : passim Pleitner 1876 17-20 : ultimus Hermes 1888 17-8

55.7

femellas omnes, amice, prendi,

omneis Ald. 1502 : omnis Vossius 1684 in contextu | prehendi GR | manu prehendi Gigli 1880 117 | non post 55.8 sereno sed post 55.7 prendi fortiter interpunxit Condorelli 1965 467-8 | post hunc uersum lacunam indicauit Heyworth 1998 99

55.8

quas uultu uidi tamen sereno.

uoltu Scaliger 1577a | uidi OGR : uideo Parthenius 1485, 'quatuor libri' (i.e. manu scripti?) teste Handio 1848 11 : uigili Baehrens 1874 46 : uicli Baehrens 1876 : <ut> uidi dub. Garrod 1908 64 | tamen OGR : tenens (ante serenas) dub. Riese 1865 297 | sereno MS. 78 a. 1423 : serena OGR : serenas MS. 58 a. 1430 ca. : serenos fort. MSS. recentiores nonnulli : seuero tertia manus in MS. 78 (Marko Marulic), iterum coni. dub. Schrader ante 1784 86v : seuere Hermes 1888 17-19 | quas uultu mage uidimus sereno B. Guarinus (†1503) 1521 : quas uultu dubias (aut dubio) tamen serenas Peiper 1875 31 : quas uidi uolitans uiam terentes coni. et ipse damn. Riese 1884 in comm. : quas uultu uigili intuens seuere Hermes 1888 17-19

55.9

†auelte† sic ipse flagitabam

55.9 post 55.10 transposuit Heyworth 1998 99 | auelte OGR : audite MS. 129a a. 1450 ca. : ah ut te MS. 46 a. 1460 : ah uel te MS. 49 a. 1465 ca., MS. 10a a. 1465, MS. 52 a. 1467, Heinze : auellite ed. a. 1472 : has uel te Scaliger 1577 43 et 1577a : ah uult in dub. Meleager 1618 24 : ah auellite Vossius 1684 : has, mel, te Naudet 1826 : aullistis Doederlein 1836 : at uel te Hand 1848 11, iterum coni. Seva 1989 : has ut te Froehlich 1849 244 : ac te uel Klotzio attributum, haud scio an recte, at hinc te uel has Helm 1963 : 'Aulum' te Heyse 1855 : a queis te Pohl 1860 48, iterum coni. Halbertsma 1877 334 : auens te Schwabe 1864 6, iterum coni. Oksala 1965 60 : auellent Ellis 1867 : uisens te uel cernens te Baehrens 1874 46-7 : aeger te Peiper 1875 31 : tuens te 'reponere non ausus' Baehrens 1876 : lustrans te Baehrens 1885 : has uellens dub. Schwabe 1886 in app. : 'ain?' te Ellis 1888 133, nec Munro 1878 130, ut male rettulit Giri 1894 193 : auersas Owen 1890 312 : 'puellae' Birt 1892 i : 'auelli' sic Owen 1893 : auerti dub. Garrod 1908 64 : te auulsum Merrill 1916 126 : auete, et aut aue, te aut aue, et te Pighi 1952 41 : iratus Williams : reddatis Foster 1971 186 : a cette huc Camps 1973 132 : aufertis Goold 1973, iterum coni. Giardina 1983 231, cfr. Giardina 2003 17-22 : audite en D.F.S. Thomson 1978 : auolstis Most 1984 172 : efferte en Harrison 1998 101 : adferte huc Green 2005 : referte Giardina 2009 | auelte sic ] auellite: sic Puteolanus 1473 : auelli sinite Avancius 1495 3r : sic auellitis se emendasse testatus est Palladius 1496 : auelletis Gigli 1880 117 | ipse OGR : saepe MS. 120 s. XVI : inde Baehrens 1874 47 : usque Munro 1878 130 | auelli sine, saepe MS 120 s. XVI : ah auellite Vossius 1684 in comm. : et ipse aut ne ipse Gigli 1880 117 : 'auertistis' saepe Riese 1884 | iam iam reddite saepe flagitanti (flagitabam 1502v) Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi : has te sic tamen flagitabam B. Guarinus (†1503) 1521, profecto tamen ipse flagitabam intendens : ubi sic latet ipse flagitabam nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae : iam iam reddite saepe flagitanti MS. 120 s. XVI : has te sic tantum (tanto male Mureto attribuit nescio quis) ipse flagitabam Muretus 1554 in contextu : atque te aut potius auens teque subinde flagitabam Riese 1865 296 : 'non est istic ipse?' flagitabam Hermes 1888 17-19 : <dum> auertunt sese ipse flagitabam aut auertentes se ipse flagitabam Agar 1925 280 : <toru>o uolt etsi ipse flagitabam Wiman 1963 32-3 : siue has te sic ultro ipse flagitabam siue has te ultro sic ipse flagitabam coni. Bianco 1964, mihi quidem D.K. non liquet, utrum : auellistis, ita ipse flagitabam Li 2007 : 'occultastis' sic reflagitabam Kokoszkiewicz 2007 621-2 | 55.9-10 ubi sic latet ipse flagitabam / Camerius nescio quis teste MS 119 a. 1530

55.10

Camerium mihi, pessimae puellae!'

michi OGR | puellae? ita interpunxit Ellis 1867 | pessima o puella MS 120 s. XVI : pessima puella Latini (†1593) 1677

55.11

quaedam inquit, nudum reduc †

55.11 post 55.12 transposuit Heyworth 1998 99 | quendam GR | inquid O | nudum OGR : nitidum Ald. 1502 : tunicae Froehlich 1849 244 : uelum Baehrens 1876 : nondum Pleitner 1876 17-22 : mundum Cumpfe 1883 201 : dextram Hermes 1888 17-19 : tandem Most 1984 172 : niueum dub. Harrison 1998 191 | reduc OGR : <sinum> reduc<ens> (cfr. Quint. Inst. 11.3.31) Ald. 1502, et profecto illinc Froehlich 1849 244 : <sinum> reduc<e> dub. Vossius 1684 in comm. : reduc <puellum> Schwabe 1864 9 : <sinum> reclud<ens> Riese 1865 298, iterum coni. Nietzki 1880 : reduc<ta pectus> Ellis 1867, iterum coni. Rossberg 1876 550 : <sinum> re<soluens> Peiper 1875 30 : <sinu> reduc<ens> Baehrens 1876 : <domum> reduc<es> Pleitner 1876 17-22 : reduc <cadurcum> dub. Ellis 1878 in app. : reclus<a pectus> dub. Riese 1884 in comm., iterum coni. Helm 1963 et Wiman 1963 32 : reduc <amicum> Baehrens 1885, iterum coni. Birt 1904 449 : <ad sinum> reduc<ens> Hermes 1888 17-19 : reduc <et aufer> Birt 1892 iv : indusium reducens Pohl : reduc <amicum> aut <puellum> 'nemo prudens, nisi caute, dicet' ita Giri 1894 198 : reduc <misellum> Giri 1894 198 : reclud<e pectus> Friedrich 1908 : reduc<e pectus> Lenchantin de Gubernatis 1928 : reclud<ens pectus> Poeschl 1960 : reduc<e pallam> Most 1984 172 : retec<ta pectus> Harrison 1998 101, prob. Trappes-Lomax 2007 133 | quaedam inquit <tibi> nud<ul>um reduc<e> Parthenius 1485 in contextu, Puccius 1502b 1502m 1502vi : quaedam inquit, nitidum <sinum> reduc<ens> Muretus 1554 : una inquit <tibi> nud<ul>um reduc<e> MS 120 s. XVI : quaedam inquit '<tu> nud<ul>um reduc<e> Hand 1848 12 : quaedam 'nudum' inquit '<tibi> reclude Heyse (†1884) 1889 : quaedam inquit dextram <ad sinum> reduc<ens> Hermes 1888 17-19 : quaedam 'nudum' inquit 'reduc misellum' Giri 1894 198-201 : quaedam 'nudum' inquit 'reduc <puellum> aut potius quaedam <'em> nudum' inquit 'reduc <puellum> Stampini 1919 620-3 : quaedam <'em'> nudum inquit reduc<ta pectus> Pighi 1961 in contextu : <'en'> inquit quaedam <sinu> reduc<to> Goold 1973 : <'en'> inquit quaedam <sinum> reduc<ens> Goold 1983 : quaedam <'en, en'> inquit <sinum> reduc<ens> Kokoszkiewicz 2007 620 | carmen 58b huc subiunxit Ald. 1515

55.12

en hic in roseis latet papillis!'

en MS Laur. 36.23, MS. 129a ca. a. 1450 : em OGR : hem mG² | hic MS. 129a a. 1450 ca., MSS. 46 et 122 a. 1460, secunda manus in codice MS. 31 a. 1457 conscripto : hec OGR : heic Schwabe 1866 : ecce dub. Ellis 1867 329 : hem Birt 1892 vi | en hic ] em tibi dub. A. Palmer 1896 in app. | carmen 58b huc subiunxit Muretus 1554 in contextu, item MSS. nonnulli, inter quos Par. lat. 8236

55.13

sed te iam ferre Herculei labos est,

iam ferre OGR : quaerere iam Ald. 1502 : ne quaerere damn. Livineius (†1599) 1621 : nae quaerere Livineius (†1599) 1621 : te clam ferre Leutsch 1872 : iam afferre Pleitner 1876 18-23 | herculei OGR : herculis MS. 116 ca. a. 1465 ut uid., ed. 1472 : herculi Vossius 1684 in comm. | te quaerere A. Guarinus 1521 in comm. : te intercipere Harrison 1998 101 : te quaerere et Gaertner 2007 24 | sed te quaerere iam Herculis labos est Ald. 1502 : sed ne quaerere iam Herculis labor sit A. Guarinus 1521 : sed te quaerere et Herculi labos, si Froehlich 1849 244 : sedate id ferre Herculei labos est Hermes 1888 17-20 | carmen 58b huc subiunxit ed. Rom. 1479 ca., B. Guarinus (†1503) 1521, Lachmann 1829 : lacunam unius uersus indicauit, <nec te prendere nunc amice possim> suppleuit, et eo carmen 58b subiunxit Westphal 1867 223 : lacunam indicauit, deinde carmen 58b inseruit Baehrens 1876 : unius uersus lacunam indicauit Riese 1884 : uersum <nam nullus reperire te ipse possim> (<... possum> Goold 1973) suppleuit, et eo carmen 58b subiunxit Baehrens 1885

55.14

tanto te in fastu negas, amice.

te in OGR : ten' Muretus 1554 in contextu (ten Riese 1884) : te en Baehrens 1885 : te Schuster 1949a, prob. Heyworth 1998 100 | amicis 'codex palat. papyr.' probante Handio 1848 12, iterum coni. ut uid. Ramler 1793 : amico MS. palat. papyraceus probante Hand 1848 12 | tam tete infestus negas amico Pleitner 1876 18-24 : tun totum hoc studium negas, amice? Hermes 1888 17-20 : tanto ut te fastu negas amico Wiman 1963 32-3 | carmen 58b huc inseruit C.H. Weise 1843, item suo Marte Kokoszkiewicz 2007 613-5

55.15

dic nobis ubi sis futurus, ede

securus Guyet (†1655) teste Handio 1848 12, at non Guyet ante 1656 a & b | ede <hoc> Vossius 1684 in contextu, iterum coni. Rossberg 1877a 843 | ubi sis, utut resides Pleitner 1876 18-24 | hunc uersum post 55.22 transposuit et sed nobis ubi sis fatere sodes scripsit Hermes 1888 17-20 : idem fecit, at dic nobis ubi sis, fatere sodes scripsit Hermes 1889 10

55.16

audacter, committe, crede luci.

55.16 del. dub. Bancks & Annesley 1702 487 | audacter ed. 1472 : audaciter hoc O : audacter hoc GR | comitte R : comiti hoc Parthenius 1485 : uocemque Froehlich 1849 245 | hoc co- seclusit R^1? | comite hoc ede licenter ed. 1472 : comiti hoc licenter ede Puccius 1502m 1502vi | crede OGR : crude m : al' crude G² | luci MS. 108 a. 1479 : lucet OGR : luce MS 120 s. XVI : licet 'Ita in nostro, ita quoque in vetusto libro Mediolanensis Bibliothecae scriptum inveni' ita prob. Vossius 1684 in comm. : lucei in codice Veronensi scriptum fuisse censuit Scaliger 1577 4 et 43 | audacter comiti licenter ede Ald. 1502

55.17

num te lacteolae tenent puellae?

num manus prima super lineam in MS. 4 a. 1463, MS. 50 a. 1460 ca. in contextu, nescio quis in MS. 78 post a. 1423 : nunc OGR : hunc MS. 46 a. 1460 : non MS. 64 ca. a. 1470-80, iterum coni. Baehrens 1885 : quae Wiman 1963 33, iterum coni. Gaertner 2007 25 | lecteole G, corr. G² | puellae OGR : papillae se ita emendasse testatus est plagiarius iste Palladius 1496, et profecto inde Marulic in MS. 78 ante a. 1525 scribens, at habuit iam 'v(etus) c(odex)' teste Petreio 1528 ca., et addidit manus prima in margine codicis MS. 113 a. 1520 conscripti (hic est profecto Codex Romanus ille, in quo haec coniectura legitur teste Lipsio probante Dousa patre 1581 56), et scribendum esse censuit Heinsius (†1681) 1742 643, profecto post Petreium; coniecerat Pontanus, nisi fallor | me unctae lacteolae tenent puellae scripserat uersumque Cameri partibus attribuerat olim Birt 1892 v | lacunam unius uersus statuit Herrmann 1957 vi et 1957a 678

55.18

si linguam clauso tenes in ore,

sic Birt 1890 ix, iterum coni. dub. A. Palmer 1896 in app. et Kokoszkiewicz 2007 622-3 | tenens OGR, corr. R² : teres aut terens Richmond 1919 138

55.19

fructus proicies amoris omnes.

prohicies O : proijcies G : proiities R | omnis Vossius 1684 in contextu

55.20

uerbosa gaudet Venus loquella.

loquella OG : loquela R

55.21

uel si uis, licet obseres palatum,

uel si uis OGR : nam quamuis Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi : uel signis Vossius 1684 : lasciuis Hermes 1888 17 : nec, si uis, Heyse (†1884) 1889 | obserat coni. ut uid. Braga 1950 135

55.22

dum uestri sim particeps amoris.

55.22 metri causa delendum non esse censuit Giri 1894 215-6 | dum OGR : tu ed. 1472, damn. Avancius 1495 3r | uestri OGRm : al' no- R²m¹G² : uostri (ante sim) Scaliger 1577 43 et 1577a : ueri (ante sis) Rossberg 1877a 843, iterum coni. dub. Garrod 1908 64 : fausti aut dextri dub. Baehrens 1885 : uostri Friedrich 1908 in contextu | sim manus prima in marg. in MS. 85 ca. a. 1500 scribens, nescio an alii antea, sin iam MS. 90 a. 1470 : sis OGR : sies (post nostri) ed. 1472 : sim <ego> Avancius 1495 3r : fis (post nostri) Heyse 1855 | sis (sic MS. 120 s. XVI) nostri quoque particeps amoris Ald. 1515 : dum certi sis particeps amoris Hermes 1888 17-20 : clam ueri si es particeps amoris Hermes 1889 10 : dum uoti sis particeps amoris Gaertner 2007 26 | carmen 58b huc subiunxit Ald. 1502 : tantummodo uersum 55.15 Hermes 1888 17-20 et 1889 10

56.1

O rem ridiculam, Cato, et iocosam

cato et OR²mG² : catoet GR : Coto, et nescio quis teste MS 119 a. 1530

56.2

dignamque auribus et tuo cachinno!

dignamque auribus OGR : dignam naribus Scaliger 1577 44 : dignam risibus De Clercq van Jever 1772 77 | cachinno Om : chachinno GR

56.3

ride, quidquid amas, Cato, Catullum.

nide O | coto Avancius 1535, fort. typothetae errore

56.4

res est ridicula et nimis iocosa.

56.5

deprendi modo pupulum puellae

pupulum Parthenius 1485 : populum OGR : popium nescio quis teste MS 119 a. 1530, nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) : nodulum Wiman 1966 778 | puelle OGR : puellas nescio quis (MSS.?) ante Schrader ante 1784 88r : puellam Vasis 1924 388 : <in> puella dub. Schwabe 1866 in app., prob. Trappes-Lomax 2007 135

56.6

trusantem; hunc ego, si placet Dionae,

trusantem OGR : crissantem MS. 47 a. 1465 ca., ed. 1472, prob. (nisi alteruter iterum coniecerit) Guyet ante 1656 a & b et Vossius 1684 in comm, damn. Avancius 1495 3r et A. Guarinus 1521 in comm., crisantem iam MS. 116 ca. a. 1465 ut uid., MS. 108 a. 1479, et nescio quis in marg. MS. 118 ca. a. 1465 conscripto, criisantem scr. Schmid 1974 132 : instantem Froehlich 1849 245 : crusantem Baehrens 1885 : stysantem ut uid., nescio an litteris Graecis scriptum, Bury 1909 9 : tricantem Wiman 1966 778 | sic dub. Statius 1566 152 | dyone G : Dianae Westphal 1867 147, iterum coni. Herrmann 1957 et 1957a 679

56.7

protelo rigida mea cecidi.

protelo 'coniunctim legendum' esse censuit Scaliger 1577 44, scr. Scaliger 1577a : pro telo GR : haud liquet utrum pro telo an protelo legendum sit in O | ridida G, corr. G² | rigida mea ] rigido meo A. Palmer 1896

57.1

Pulcre conuenit improbis cinaedis,

pulcre G, pulchre G²

57.2

Mamurrae pathicoque Caesarique.

57.3

nec mirum: maculae pares utrisque,

ni mirum MS. 46 a. 1460, MS. 15 ante a. 1479 | pares MS. 52 a. 1467 : paris OGR | utrique Avancius 1535 : utraeque Harrison 1998 102

57.4

urbana altera et illa Formiana,

57.4 post 57.9 transposuit Hermes 1889 11 | et OGR : at Latini (†1593) 1677

57.5

impressae resident nec eluentur.

nec eluentur MS. 52 a. 1467, Calphurnius 1481 : nece luentur OGR

57.6

morbosi pariter, gemelli utrique,

morbosi OGR : morbo sic Pleitner 1849 9 | post pariter haud interpunxit Vahlen 1879, uide Vahlen 1880 4 | gemelli OGR : tenelli Guyet ante 1656 a & b, iterum coni. Haupt 1841 40 : macelli Baehrens 1876 | utrique OGR : ubique Hermes 1889 11 | post gemelli utrique non interpunxit Puteolanus 1473, interpungendum non esse monuit Rossbach 1854, et item Giri 1894 217-8

57.7

uno in lecticulo erudituli ambo,

uno in lecticulo ] unilectuli dub. Statius 1566 : ambo molliculi Koch 1864 317 | inlecticulo O (in lecticulo coni. Peiper 1875 31, cfr. ibid. 73) : inlectulo G : in lectulo R : in lectululo dub. Avancius 1495 3r : in ludulo Muretus 1554 in contextu : in lectulo et Froehlich 1849 245 : in lectulo, ut Pleitner 1876 123 : in alueolo Bickel 1950 20-22 | uno in lectulo erudituli ambo ed. 1472, ita interpungendum esse monuit Meleager 1618 24 : uno in lectulo, erudituli ambo ita interpunxit Ald. 1502, quod damn. Meleager 1618 24

57.8

non hic quam ille magis uorax adulter,

57.8 post 57.9 transp. Herrmann 1957 et 1957a 680

57.9

riuales socii et puellularum.

niuales O | socii et OGR : socii Avancius 1535, MS. Petropolitanus : sociei Scaliger 1577 44 : saties Meleager 1618 24 | riuales, socii aut riuales socii, aut riuales socii dub. Koutroubas 1974 38-9 | puellullarum O

57.10

pulcre conuenit improbis cinaedis.

fragmentum 54b huc coniunxit Herrmann 1957 et 1957a 680

58.1

Caeli, Lesbia nostra, Lesbia illa,

nostra m : uestra OGR : uostra codici MS. 8 male attribuit Ellis 1867

58.2

illa Lesbia, quam Catullus unam

catulus O

58.3

plus quam se atque suos amauit omnes,

omneis Ald. 1502

58.4

nunc in quadriuiis et angiportis

quadriuiis Om : quadruuijs G : quadriuis R | angi portis O : agiportis R, corr. R²

58.5

glubit magnanimi Remi nepotes.

magnanimi Remi Vossius 1684 : magna amiremini O : magna admiremini GR : magnanimos Remi MS. 116 ca. a. 1465 ut uid., MS. 108 a. 1479, prob. Trappes-Lomax 2007 137 : magnanimis Remi dub. Ellis 1867 : magno aditu Remi Pleitner 1876 126 : mane nimis Radke 1995 255 | huius carminis finem deesse censuit Hermes 1889 11

58b.1

Non custos si fingar ille Cretum,

carmen 58b post 55.2 transposuit dub. Hermes 1888 18 (at post 55.1, si eum recte intellego, Hermes 1889 10) : post 55.11 Ald. 1515 : post 55.12 MSS nonnulli, Muretus 1554 in contextu : post 55.13 ed. Rom. 1479 ca., B. Guarinus (†1503) 1521, Lachmann 1829, Hand 1848 13 : post 55.14 C.H. Weise 1843, item suo Marte ut uid. Kokoszkiewicz 2007 613-5 : post 55.22 Ald. 1502 : 58b ante 55.1 transposuit, carminis initium autem periisse censuit et <Eheu, quos> aut <Heu, quantos subii miser labores! / frustra. te nequeo inuenire, amice:> suppleuit Pleitner 1876 17 : fragmentum 58b pro prima recensione uersuum 55.3-12 habuit Barwick 1928 76-80 : carmen 58b dubitanter tantum pro genuino habuit Riese 1865 299 | 58b.1-2 post 58b.4 transp. Froehlich 1849 245, uide ad uersum sequentem | 58b.1 nae Ald. 1502 : nam Akbar Khan 1967 130 | si <ego> Parthenius 1485 in contextu, Puccius 1502b 1502m 1502oa 1502ob 1502vi, 'codices' teste Handio 1848 13

58b.1b

non Ladas ego pinnipesue Perseus,

uersus qui hic 58b.1b nuncupatur in uulgaribus editionibus 58b.3 est; uersus 58b.3 et 58b.2 inter se transposuit Muretus 1554 in contextu : ordinem 3 - 4 - 2 - 1 maluit Froehlich 1849 245 : ordinem 1 - 2 - 4 - 3 Helm 1963 : codicum manu scriptorum ordinem conseruauit, at 58b.3-4 expulsit et eo loco lacunam indicauit Trappes-Lomax 2007 138-9 | 58b.1b = 58b.3 nae Ald. 1502 : nam Akbar Khan 1967 130 | non Ladas ego OGR : non <si> Ladas Muretus 1554 in contextu : non Ladas <si> ego Scaliger 1577a, fort. iam MSS. recentiores : nam Ladas <si> ego Akbar Khan 1967 130 | ego OGR : si Hermes 1888 17-19 | primipes OGRm : al' pinnipes R²m¹G² : penipes 'codex meus' probante Avancio 1495 3r : pennifer agnoscit Avancius 1495 3r : pomifer nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) : plumipes dub. Ellis 1867 354, iterum coni. ut uid. Peiper 1875 31 | non si Ladas, pennipesue Perseus Muretus 1554

58b.1c

non si Pegaseo ferar uolatu,

uersus qui hic 58b.1c nuncupatur in editionibus impressis 58b.2 est | uersus 58b.2 et 58b.3 inter se transposuit Muretus 1554 in contextu | uersibus 58b.3-4 expulsis lacunam indicauit Trappes-Lomax 2007 138-9 | 58b.1c = 58b.2 nae Ald. 1502 : nam Akbar Khan 1967 130 | qui Kokoszkiewicz 2007 615

58b.4

non Rhesi niueae citaeque bigae,

nae Ald. 1502 : nam Akbar Khan 1967 130 | thesi O | non Rhesi ] non si herus Froehlich 1849 245 | uinee OR | citaeue Victorius 1553 366, et profecto iam alii antea | niueis citisque bigis Muretus 1554 in contextu : niuea citaque biga 'libri optimi' probante Handio 1848 13, 'de coniectura' scripsit Rossbach 1854 x : niueae Cytaeque bigae 'Mediolanense exemplar' probante Vossio 1684 in comm. | non Rhesi niueae citae quadrigae Vossius, equidem nescio ubi, 'lapsus memoria', ut censuit Heinsius (†1681) 1742 643 : uel Rhesi niueis citisque bigis Ramler 1793 : da Rhesi niueas citasque bigas Baehrens 1876 | lacunam unius uersus indicauit et <non non inueniam tuas tenebras> suppleuit Birt 1892 vii et 1904 450 : item <si portent me, te inuenire possim> e.g. suppleuit Gaertner 2007 27

58b.5

adde huc plumipedas uolatilesque,

58b.5-6 del. Akbar Khan 1967 129 | hunc R, corr. R¹ | plummipedas GR : plumipedes Turnebus 1565 29v, MS. 120 s. XVI : plumideas 'vetus liber Mediolanensis & alia quaedam exemplaria' teste. Vossio 1684 in comm. | plumatum genus uolantum Hermes 1888 17-19

58b.6

uentorumque simul require cursum,

rege utre Gaertner 2007 27 | cursus MS 120 s. XVI : currum dub. Schrader ante 1784 86v

58b.7

quos iunctos, Cameri, mihi dicares:

quos OGR : si hos Pleitner 1849 29 et 1876 17-19 : si Akbar Khan 1967 130 | iunctos G² : uictos O : uinctos GRm, def. Benoist 1879a 26, Gaertner 2007 28, item alii : cunctos MS. 109 a. 1430 ca., Schrader teste Lachmanno 1829, prob. Trappes-Lomax 2007 139 : si tu Birt 1904 450 : iunctas Akbar Khan 1967 130 | michi OGR | <ut> mihi Maehly 1871 347, iterum coni. dub. Postgate 1888 240 : mihi <ut> dub. Postgate 1888 240 | dicares OGR : dicaris Muretus 1554 in contextu : iugares dub. Schrader ante 1784 86v : si dares Herrmann 1957 et 1957a 678 | quos uinctos <mihi tradat Aeolus rex: / haec si, inquam,> Cameri, mihi dicares Baehrens 1885 : quos arto si carceri dicares Hermes 1888 17-20

58b.8

defessus tamen omnibus medullis

deffessus O

58b.9

et multis languoribus peresus

langoribus OGR | multis atque laboribus Avancius 1535 : multis langoribus ultimis Colocius in Inc. Vat. III 18, MS 120 s. XVI : multisque laboribus Ferrari ca. 1530-1586 a & b | praesens O

58b.10

essem te mihi, amice, quaeritando.

esse O | essem te michi OGR : essem te, mi Scaliger 1577a, prob. Trappes-Lomax 2007 139 : esse in te, mi Vossius 1684 in contextu | amiceque ritando O : quaeritando, amice Froehlich 1849 245, prob. Kokoszkiewicz 2007 614

59.1

Bononiensis Rufa Rufulum fellat,

rufa non nomen proprium, sed adiectiuum esse censuit Munro 1878 133-4 | Bononiensem Scaliger 1577 44 in lemmate et in comm., at Scaliger 1577a Bononiensis scripsit | Ruffulum Avancius 1495 3v : rufum OGR : Ruffium MS 120 s. XVI : Rufum <egens> e.g. Westphal 1867 137 : Rufuli male ut uid. Pleitnero attribuit nescio quis (uide Pleitner 1876 126-8) : Rufum <edax> Rossberg 1877a 843-4 : Rufum <anus> Munro 1878 134 (at Rufum <anum> Munro teste Dolç 1963) : rufum <Aprum> e.g. coni. Schoell 1880 485 : Rufum <io> B. Schmidt 1887 : rufuli A. Palmer 1891 7 | fellat O : fallat GR : al' fellat R² : fallit Avancius 1495 3r | me rursum fallit A. Guarinus 1521 | Bononiensis rufa, rufa, ni fallor Gigli 1880 122-3

59.2

uxor Meneni, saepe quam in sepulcretis

uxor nemeni MS. 52 a. 1467, unde uxorne Meni Scaliger 1577 45 et 1577a (hic sine nota interrogationis) | sepulcretis OGR : sepulcris agn. Avancius 1495 3v

59.3

uidistis ipso rapere de rogo cenam,

rapere de OGR : capere de MS. 78 a. 1423 : carpere e Avancius 1495 3v : rapere e Ald. 1515

59.4

cum deuolutum ex igne prosequens panem

quom MS. 52 a. 1467 : quum Scaliger 1577a | deuolutas igne prosequens partes 'codex meus' ita Avancius 1495 3r

59.5

ab semiraso tunderetur ustore.

abse miraso O : a semiraso Ald. 1502, nescio an iam alii antea : a semadusto Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi | tonderetur MS. 71 a. 1453, MS. 38 a. 1465 ca., 'in plerisque veteribus libris ... scribitur' probante Vossio 1684 in comm., damn. A. Guarinus 1521 in comm., 'In plerisque veteribus libris' repperit Vossius 1684 in comm. | 'Mihi uero finis epigrammatis deesse uidetur, & eius quod sequitur principium' ita Statius 1566 | post hunc uersum <his lacrimans est misera uocibus questa:> addidit et eo carmen 60 coniunxit Gigli 1880 88

60.1

Num te leaena montibus Libystinis

carmen 60 ante 8.1 transposuit dub. Froehlich 1849 236 : hoc carmen 'fragmentum potius esse, quam epigramma integrum' censuit Muretus 1554 : initium carminis deesse indicauit Statius 1566 (uide ad 59.5) | Libystinis Scaliger 1577 45 et 1577a : libissinis O : libisinis GR : libysinis m : libistinis tertia manus in MS. 78 (Marko Marulic)

60.2

aut Scylla latrans infima inguinum parte

scylla MS. 58 a. 1430 ca., MS. 59 a. 1450 ut uid., MS. 3 a. 1455 ca. : silla OGR

60.3

tam mente dura procreauit ac taetra,

mentem O | dira procreauerit nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20)

60.4

ut supplicis uocem in nouissimo casu

supplicis nescio quis : suplicus O : supplicus G : supplitiis R : suppliciis mG²

60.5

contemptam haberes, a nimis fero corde?

contemptam manus prima in MS. 122 a. 1460 ut uid. scribens, Avancius 1495 3v : contentam O : contenptam O¹ : contem G : conteptam G¹R: contemtam scr. C.H. Weise 1843 | a nimis G, ah et ha nimis probauit Avancius 1495 3v : animis OR : heu nimis Trappes-Lomax 2007 140, qui hanc coniecturam male Kershawio attribuit | animi haberes tam fero corde 'omnes fere codices' teste Parthenio 1485 : amici haberes tam fero corde coni. Parthenius 1485 : amici haberes aspero corde Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi

61.1

Collis o Heliconii

o Heliconii et o Heliconiei nescio quis : obellicon iei O : o Eliconei GR : o heliconei manus prima in MS. 52 a. 1467, manus recentior in MS. 38 a. 1465 conscripto : o Beliconei Birt 1897, o Beliconei Schulze 1909 269

61.2

cultor, Vraniae genus,

61.3

qui rapis teneram ad uirum

61.4

uirginem, o Hymenaee Hymen,

ohŷmenee O | hymen om. OR, add. R²

61.5

o Hymen Hymenaee,

o hymen hymenaee Ald. 1502 (sed infra semper hymen o hymenaee), iterum coni. Lachmann 1829 (et hic et infra) : hymen o hymenee hymen OR (oh- O) : o hymenee hymen G : hymen o hymenaee Ald. 1515, iterum coni. aut prob. Trappes-Lomax 2007 141

61.6

cinge tempora floribus

61.7

suaue olentis amaraci,

suaui nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) | suaueolentis Doering 1788 in contextu | amaraci O¹ : amarici OGR

61.8

flammeum cape, laetus huc

flammeum MS Vat. 1630 : flameum OGR | ante laetus interpungendum esse censuit Lyne 2002 607, prob. Trappes-Lomax 2007 141 : post laetus interpunxit Mynors 1958

61.9

huc ueni, niueo gerens

hic lacunam indicare uisus est Birt 1882 402, sed profecto uersum 61.90 intendebat

61.10

luteum pede soccum,

61.11

excitusque hilari die

hylari OGR

61.12

nuptialia concinens

nupcialia R, corr. R² | concinens MS. 78 a. 1423 : continens OGR

61.13

uoce carmina tinnula

tinnula R²mG² : tinnuula OG : tinnuiula R

61.14

pelle humum pedibus, manu

61.15

pineam quate taedam.

spineam Parthenius 1485

61.16

namque Iunia Manlio,

iunia OGRm (J- G²) : iullia MS. 1 a. 1451, Julia MS. 38 a. 1465 ca., iulia MS. 52 a. 1467 : iulia uinia MS. 40 a. 1453 : Vinia MS. 4 a. 1463, nescio an iam MS. Senensis, scripsit Lachmann 1829, item codicem O male interpretans Baehrens 1876 : Vibia secunda manus in MS. 4 fere a. 1463-1525 scribens, iterum coni. Syme 1955 | manlio MS. 52 a. 1467 : mallio OGR : Manlia Scaliger 1577a

61.17

qualis Idalium colens

idalium mG² : id alium O et minimo interuallo R : ad alium G

61.18

uenit ad Phrygium Venus

phrygium R³ (Niccolò Niccoli? cfr. McKie 1989 77f.) et m : frigium (adfr- O) OGR

61.19

iudicem, bona cum bona

61.20

nubet alite uirgo,

nubit Ald. 1502 : nubat Avancius 1535

61.21

floridis uelut enitens

61.21-25 del. B. Schmidt 1887 | uult O

61.22

myrtus Asia ramulis

asya G : agia coni. Parthenius 1485 ('itaque litteris quidem graecis m.a. legendum puto') : hagia MS 120 s. XVI : ascia Latini (†1593) 1677

61.23

quos Hamadryades deae

quas Pleitner 1858 | amadriades OGR

61.24

ludicrum sibi roscido

ludricum OG : ludicram Robortellus teste Fruterio (†1566) 1605a 389 : lucidum dub. Schrader ante 1784 91v | roscido MS. 84 a. 1450 ca., MS. 40 a. 1453, MS. 3 a. 1455 ca., MS. 38 a. 1465 ca., manus prima in MS. 56 circa a. 1465 scribens : rosido OGR

61.25

nutriunt umore.

nutriunt et R, corr. R¹ | humore OGR, def. Bonaria 1959-60 : honore MS. 129a a. 1450 ca. : in amore 'codex meus' teste Avancio 1495 3v : in humore Nestor Dionysius 1483, 'passim legitur' teste Avancio 1495 3v : in honore Ald. 1502 : in odore A. Guarinus 1521 : in humorem Robortellus teste Fruterio (†1566) 1605a 389 : in odore dub. Schrader ante 1784 91v : in agello Pleitner 1858 : in amoeno Unger 1890 | nutriuere liquore dub. Schrader ante 1784 91v, nutriere liquore iterum coni. Richards 1895 305 : nutriuntur honore (odore male Maehlyo attribuit Giri 1894 238) Maehly 1871 347, quod se etiam coniecisse professus est Peiper 1875 32 : nutriuere (nutriere Webero attribuit nescio quis) cruore Weber 1890 150 : nutriunt alimento Postgate 1912 5, prob. Trappes-Lomax 2007 142

61.26

quare age, huc aditum ferens

61.27

perge linquere Thespiae

tespie OG

61.28

rupis Aonios specus,

aouios O

61.29

nympha quos super irrigat

nimpha O : lympha Ald. 1502

61.30

frigerans Aganippe,

aganippe OGR : Aganippae Heinsius (†1681) 1742 644

61.31

ac domum dominam uoca

ac OGR : ad ed. 1472, omnes MSS. Statii | ac domus dub. Statius 1566 : ac demum Passeratius 1608 in contextu, typothetae errore : ac domu dub. Passeratius 1608 in comm. | post uoca interpunxit Gigli 1880 112-13, ibi interpungendum esse indicauit Riese 1884 post Bonnet 1883 350

61.32

coniugis cupidam noui

coniugiu in MS. 4 a. 1463 conscripto ante correctionem (quod prima manus in -is correxit) : coniugii in MS. 4 male legit Lachmann 1829, unde coniugi Pleitner 1858 | nouae Korten 1824 teste Schwabe 1866 | cupidi nouam Baehrens 1885

61.33

mentem amore reuinciens,

reuinciens MS. 59 a. 1450 ut uid., MSS. 10 et 49 a. 1460 ca. : reuincens OGR

61.34

ut tenax hedera huc et huc

edera OG | hac et hac MSS recc. (Pal. 1652, Bodl. e 15, Vat. 3269 et alii), Parthenius 1485

61.35

arborem implicat errans.

61.36

uosque item simul, integrae

uosque item OGR : uos ite 'aliqui codices' damn. Avancius 1495 3v : ite uos aut uos item Avancius 1495 3v : uos iterum ed. Ven. 1500 | uos simul item Krebs 1813, nescio an typothetae errore

61.37

uirgines, quibus aduenit

61.38

par dies, agite in modum

in nodum OGR : al' in modum R²

61.39

dicite, o Hymenaee Hymen,

ohymenee O

61.40

o Hymen Hymenaee,

o hymen hymenee MS. 122 a. 1460 : o hymenee (hi- O) hymenee hymen (hi- O) OGR : hymen o hymenee hymen secunda manus in MS. 46 paulo post a. 1460 scribens | ultimum hymen delendum non esse, sed quasi conclamationem extra metrum positum esse censuit Munro 1878 138

61.41

ut lubentius, audiens

lubencius O : lubentius G | audiat scr. Marcilius 1604 10

61.42

se citarier ad suum

citaries O

61.43

munus, huc aditum ferat

ferens damn. Marcilius 1604 10

61.44

dux bonae Veneris, boni

61.45

coniugator amoris.

61.46

quis deus magis anxiis

magis anxiis (ancxiis Hauptio attribuit et ipse ancsiis coniecit Ellis 1867) Haupt 1837 23 : magis amatis OGR : mage amatis Avancius 1495 3v : magis ambitu Angelus Colocius probante Handio 1849 8-9 : magis optimis Ald. 1502 : magis ac magis A. Guarinus 1521 : magis a macris Statius 1566 : magis ah magis Scaliger 1577 46 ('in illo optimo Gallicano a macis scriptum erat') et 1577a : magis ah magisque aut magis o magis Dawes 1745 30-31 : magis aemulis G. Hermann 1838 305-6 : magis a diis Froehlich 1849 245 : mage mutuis Pleitner 1849 7-8 (-eis Pleitner 1858) : magis in malis Rossbach 1854 : magis, a catis Heyse 1855 : mage amantius 'aliquot abhinc annis' Osannus 1857 11-12 : magis a! malis Baehrens 1876 : magis ante alis Rossberg 1877 128 : magis innubis Weber 1890 153 : mage saucieis Pohl : magis omnibus Agar 1925 280, iterum coni. ut uid. Giardina 2012 224 | 61.46-47 ac mage est / expetendus male Leysero attrib. Schwabe 1866 : a maritis' / 'est (i.e. a mari- / tis'st) petendus Froehner 1859 584 : est ama- / tis petendus Bergk 1860 619, iterum coni. ut uid. Kroll 1923 : imitust / expetendus dub. Ellis 1867 in app. | cupidis magest / expetendus Trappes-Lomax 2007 143

61.47

est petendus amantibus?

est habent OGR, etsi aliter tradiderit Schulze 1909 273 | expetendus Ald. 1502

61.48

quem colant homines magis

colant A. Guarinus 1521 : colent OGR

61.49

caelitum, o Hymenaee Hymen,

ohimenee O | post hunc uersum conperaries ausit O : comparier ausit G : comperarier ausit R : om. MS. 51 a. 1440-42 et (cum uersu 61.51) MS. 71 a. 1453, del. manus recentior in R, nec codex aliquis e factione γ, ut male refert Thomson 1978

61.50

o Hymen Hymenaee?

o hymen hymenee MS. 122 a. 1460 : o hymen (hi- O) hymenee hymen OGR : hymen o hymenee hymen unus MS e ζ, secunda manus in MS. 46 paulo post a. 1460 scribens

61.51

te suis tremulus parens

61.51-60 post 61.75 transp. Pleitner 1858 | 61.51 suis tremulus MS. 122 a. 1460 : sui si remulus (sir- G) OGR : -sui si remus m : al' remulus m² : al' remus G² : si uis tremulus Avancius 1495 3v : suis metuens Giardina 2012 224-5

61.52

inuocat, tibi uirgines

61.53

zonula soluunt sinus,

zonula R : çonulla O : çonula G : zonulas Peiper 1875 32 : zonulae Maehly 1871 348

61.54

te timens cupida nouus

te timent nescio quis teste MS. 119 a. 1530, coni. ut uid. Muretus 1554 68v : te tenens dub. Statius 1566 : te tumens Dousa pater probante Lipsio 1586, Dousa filius 1592ed : te ciens Passeratius 1608 : te te Hymen Vossius 1684 in contextu : te, Hymen male Vossio attribuit nescio quis : et tuos dub. Schrader ante 1784 91v : te nitens C. Schenkl : te pauens Pleitner 1858 : te tuens Peiper 1875 32 : te libens Busche 1894 395 : te assidens Monse 1895 5 | nouos OG : sonos dub. Schrader ante 1784 91v | mente te cupida ac nouos Maehly 1871 348 : te nouos cupida timens Trappes-Lomax 2007 144

61.55

captat aure maritus.

maritus nescio quis teste MS 119 a. 1530, coni. Muretus 1554 68v : maritos OGR

61.56

tu fero iuueni in manus

fero iuueni 'quidam' teste A. Guarino 1521 in comm. : fer oiuueni O : fer o iuueni GR : ferus iuueni dub. Schrader ante 1784 1v et 93v : ferens iuueni dub. Schrader ante 1784 1v | in om. Ald. 1502 | feri in iuuenis Avancius 1535 : fers in iuuenis MS 120 s. XVI

61.57

floridam ipse puellulam

puelullam O

61.58

dedis a gremio suae

61.58-59 dedis agremio sue matris OGR, a gremio m : matris e (a alii ut uid.) gremio suae dedis MS. Palat. membranaceus, alii

61.59

matris, o Hymenaee Hymen,

61.59-60 o hymenee hymen (hi- O) hymenee (o hy- G²) OGR, qui matris in uersu anteriore scribent

61.60

o Hymen Hymenaee.

61.61

nil potest sine te Venus,

nil mG² : nichil OGR : al' nihil m¹

61.62

fama quod bona comprobet,

61.63

commodi capere, at potest

comodi R, corr. R²

61.64

te uolente. quis huic deo

61.65

compararier ausit?

61.66

nulla quit sine te domus

quit OR²mG² : quid GR

61.67

liberos dare, nec parens

61.68

stirpe nitier; at potest

nitier MS. 78 a. 1423 : uities O : uicier GR : uincier manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens, MS. 3 a. 1455 ca., MS. 31 a. 1457, Parthenius 1485 : dicier MS. 41 a. 1451 : ditier A. Guarinus 1521 : iungier Scaliger 1577 46 (in Gallicano exemplari 'scriptum erat iuncier') et 1577a : deicier Passeratius 1608 : cingier dub. Schrader ante 1784 50r | stirpem enitier Froehlich 1849 246 : stirpi euincier Pleitner 1858

61.69

te uolente. quis huic deo

61.70

compararier ausit?

comparies (i.e. compararies) O

61.71

quae tuis careat sacris,

hunc uersum dub. post 61.72 collocauit Richards 1895 305, item suo Marte ut uid. dub. Greve 1912 61 | careant Schrader ante 1784 50r

61.72

non queat dare praesides

queant Schrader ante 1784 50r

61.73

terra finibus; at queat

tecta Schrader ante 1784 50r : terrae Ramler 1793 | gentibus Schrader ante 1784 50r | at potest Peiper 1875 3

61.74

te uolente. quis huic deo

61.75

compararier ausit?

comparier O : comparier G, corr. G¹

61.76

claustra pandite ianuae;

ianue OGR : uirgines dub. Richards 1895 305

61.77

uirgo, ades. uiden ut faces

uirgo ades MS 120 s. XVI, Latini (†1593) 1677, iterum coni. ut uid. Schrader ante 1784 1v et Krebs 1813 56 : uirgo adest OGR : uirgines dub. Richards 1895 305, fort. suo Marte Cornish 1913 | uirgo adest? ita interpunxit Nobbe 1821 20 | uiden ut faces OGR : uide ne pedes Froehlich 1849 246

61.78

splendidas quatiunt comas?

hunc uersum om. Froehlich 1849 246 | aureas Pleitner 1858 | quaciunt O | post hunc uersum lacunam indicauit Ellis 1867 : <iam uir est cupiens tui: / prodeas, noua nupta. / non uenit. lacrimantem enim> / tardet ingenuos pudor. / <quis iocundior hoc deo est?> / quem tamen magis audiens suppleuit Friedrich 1908 268

61.78b

...

<sed moraris, abit dies / prodeas, noua nupta> (cfr. 61.90-91) suppl. Ald. 1502, item Peiper 1875 5 : <prodeas noua nupta> Fisch 1884 182 : <at moraris in intimis / aedibus, noua nupta. / iam maritus adest pia / prosequens prece ne diu> Owen 1893 : <prodeas noua nupta iam, / prodeas noua nupta / prodeas noua nupta iam, / prodeas noua nupta neu> Vasis 1924 388 : <ecce, lampada noctifer / tollit Hesperus Oeta! / uirginem ut Venus e domo / excitet bona, neu pedem> Wilamowitz 1924 283 : <sed moratur. abit dies: / prodeas, noua nupta. / neue respicias domum / quae fuit tua, neu pedes> Pighi 1948-49 50 : <ecce, lampada noctifer / tollit Hesperus Oeta! / te foris comites uocant / plurima prece ne diu> Goold 1973 | <cur moraris? abit dies:> hoc supplementum uersus 61.78a Pighio attribuitur, haud scio an recte

61.78c

...

61.78d

...

61.78e

...

61.79

tardet ingenuus pudor.

61.79-80 del. dub. Lachmann 1816 290 | 61.79 tardet ingenuus OGR, coni. ut uid. Schwabe 1866 : tardat ingennus (profecto typothetae errore pro ingenuus) Avancius 1495 4r (tardat fort. iam MSS. nescio qui) : turdet ingenuus Sillig 1830 287, typothetae errore, nisi fallor | puer Avancius 1535 | non ante sed post hunc uersum lacunam unius uersus indicauit Sillig 1830 287, eam uersuum II esse censuit Peiper 1875 5, uersuum III (nec IV, sicut de Ziwsa male refert Giri 1894 227) Ziwsa 1882 281-2, uersuum autem IV L. Mueller 1870 et Pascal 1916

61.80

quem tamen magis audiens

hunc uersum post 61.106 transp. Lachmann 1829 : post 61.107 (q.v.) Pleitner 1858 : eum 'ex naufragio unius uel plurium stropharum seruatum esse ..., locum tamen suum ... mutasse' censuit Rossbach 1854 : eum post 61.156 transp. dub. Dilthey 1860-1907 | quem OGR : quae Ald. 1502, Scaliger 1577 47 et 1577a et 1600 56 : qua Scaliger 1600a profecto typothetae errore, item cod. Memmianus teste Passeratio 1608 : quin 'alii libri' teste Passeratio 1608 : quum Passeratius 1608 | audiens OGR : adiuuans MS 120 s. XVI

61.81

flet quod ire necesse est.

fles dub. Schwabe 1866 | necesse sit Ald. 1502, damn. Lachmann 1816 290 | lacunam uersuum V indicauit Peiper 1875, et ultimos ita restituit: <sed moraris, abit dies: / prodeas noua nupta>, quod scripserat iam Ald. 1502 (uide 61.90-91 et notam ad 61.78a-b) : lacunam uersuum III, nisi fallor, indicauit Hermes 1889 16

61.82

flere desine. non tibi, Au-

61.82-83 Au- / runculeia Turnebus 1565 61r, iterum coni. Dawes 1745 31, quod falso Mureto attribuit nescio quis : / aurunculeia O : / arunculeia GR : / Arculea Calphurnius 1481 : / Herculeia Parthenius 1485 : / Arunclea Puccius 1502b 1502vi : / Arundea Puccius 1502v : / Iuleia 'alii' teste A. Guarino 1521 in comm. : / Hirculeia dub. Statius 1566 : / Aruncleia dub. Statius 1566, fort. suo Marte coni. Usener 1865 231 : / Hercule eia Livineius (†1599) 1621 : / Auruncleia Krebs 1813, iterum coni. Osannus 1857 15 : A- / runculeia Tyrrell 1901 79

61.83

runculeia, periculum est,

periculumst Tyrrell 1901 79

61.84

ne qua femina pulcrior

61.85

clarum ab Oceano diem

abocceano O : ab occeano G

61.86

uiderit uenientem.

61.87

talis in uario solet

61.88

diuitis domini hortulo

ortullo OG : ortulo G¹ (item G²) et R

61.89

stare flos hyacinthinus.

iactītinus O : iacintinus GR

61.90

sed moraris, abit dies.

abit MS. 45 a. 1460 ca. : abiit OGR : abeit Baehrens 1876

61.91

...

hunc uersum om. OGR : <prodeas, noua nupta> suppl. Ald. 1502, at uide Georg 1996

61.92

[prodeas, noua nupta, si

61.92-96 deleuit, at profecto 61.92-95 delere uoluit, Georg 1996, prob. Trappes-Lomax 2007 145-6 | si OGR : sis Scaliger 1577 48 et 1577a : st Vossius 1684 : fi Bentley : sic Pleitner 1858 : hunc uerbum omittendum et uersum 91 non supplendum esse censuit Hand 1849 9-10

61.93

iam uidetur, et audias

ut Scaliger 1577 48 et 1577a | audiet Peiper 1875 8

61.94

nostra uerba. uiden? faces

nostra nunc Lang 1866 | uiden MS. 52 a. 1467, iterum coni. Lachmann 1850 197 : uideri ut O : uiden ut GR² : uiden et R : uide ut Parthenius 1485

61.95

aureas quatiunt comas;]

splendidas (cfr. 61.78) Peiper 1875 8 | post hunc uersum <sed moraris? abit dies> (cfr. 61.90 et notam ad 61.92) suppleuit Hand 1849 9-10 : < audias! sed abit dies> Peiper 1875 8

61.96

prodeas, noua nupta.

61.97

non tuus leuis in mala

61.97-99 in mala ... adultera OGR : in malas ... adulteras Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi : aut malae ... adulterae Harrison 1998 102

61.98

deditus uir adultera

ad ultera G | adulteria 'alii' teste MS 120 s. XVI : adulterae Latini (†1593) 1677

61.99

probra turpia persequens

probra turpia Calphurnius 1481 : procatur pia OGR : pro qua turpia MS 106 a. 1495 ca. : 'libri veteres' teste Vossio 1684 in comm. : peccat, aut pia dub. Statius 1566 : proca turpia Scaliger 1577 49 et 1577a (proca, scribens), proqua turpia damn. Marcilius 1604 10 : prae quae (turpia p.,) Ioh. Is. Pontanus 1597 592 : pro qua turpia Passeratius 1608 in lemmate : porcae turpia Froehlich 1849 246 : prona turpia Heyse 1855 : procul turpia Peiper 1875 32 : furta turpia temptabat Nisbet 1978 98 : stupra turpia Nisbet 1978 98

61.100

a tuis teneris uolet

nolet nescio quis saec. XVI adn. in ed. Parthenii a. 1487 quae conseruatur in Bibliotheca Episcopatus Albaregiensis (Hungarice: Székesfehérvári Egyházmegyei Könyvtár)

61.101

secubare papillis,

se cubare O | papillulis MS 120 s. XVI, nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20)

61.102

lenta sed uelut adsitas

lenta sed O : lentaque GR : lenta qui Ald. 1502 : lenta quin Avancius 1535 : lenta quei Scaliger 1577 49, iterum coni. ut uid. dub. Trappes-Lomax 2007 146 : lenta quae editores nescio qui damnante Krebs 1813 in comm. | uult O | assitas Krebs 1813

61.103

uitis implicat arbores,

61.104

implicabitur in tuum

61.105

complexum. sed abit dies;

collulum Bentley | abit MSS. 42 et 128 a. 1460 ca., MS. 52 a. 1467 : abiit OGR : abeit Baehrens 1876

61.106

prodeas, noua nupta.

post hunc uersum (neque post sequentem) tres alios defuisse censuit Scaliger 1577 49 et 1577a : 61.80 huc transp. Lachmann 1829

61.107

o cubile, quod omnibus

omina dub. Heinsius (†1681) 1742 644 | 61.107-108 o cubile quot omine / candido Lacteo pede Ald. 1502 : o cubile quot omnibus / candido pede lectulis Puccius 1502b 1502v, item 'ita habet alius codex' addens Puccius 1502m 1502vi : o cubile quot omine / candido pede lectuli Ald. 1515 : 'o cubile quod omnibus [etsi homine in contextu scripserat] / candido pede lectulis [sic!], post ista duo carmina fenestra in codice antiquo sequitur et sine dubio tres desunt uersus' A. Guarinus 1521 in comm., aliquem <quae tibi ueniunt bona> suppleuisse affirmans, at in contextu post 61.108 uersus 61.112-113 iterauit : o cubile quot omine / candido, et pede lacteo Avancius 1535 : o cubile quot omina / candido pede lectulis, / <quae tibi ueniunt bona?> Muretus 1554 in contextu : lacunam trium uersuum indicauit et postea o cubile, quot (o nimis / candido pede lecti) Scaliger 1577 49 et 1577a : o cubile quot omina (aut omnibus) / candido pede? lectule MS 120 s. XVI (coniectura Dousae patris! uid. infra) : o cubile quot omine / candido pede lectuli / <quae tibi ueniunt bona!> lectio uulgata teste Dousa filio 1592 34 : o cubile, quot omina / candido pede? lectule o, / <quae tibi ueniunt bona!> Dousa pater teste Dousa filio 1592 34 : o cubile, quot omnibus / candido pede lectulis, / <quae tibi ueniunt bona> Marcilius 1604 10 : o cubile, quot, o nimis / candido pede lecti, / <tot simul tibi commoda / accedunt, sed abit dies, / prodeas noua nupta> Guyet ante 1656 a & b : <o beata, nec atra nox!> / o cubile, quot omnibus / candido pede lectulis! / <sed moraris, abit dies, / prodeas, noua nupta.> Corradinus de Allio 1738 : o cubile, quod omnibus / <rite deliciis nites, / auro et aere Corinthio et, / quo placet magis omnibus,> / quanta gaudia suppl. Froehlich 1849 246 : quem tamen magis audiens (i.e. uersus 61.80) / <ultro te cupidum maritum / opperirier, expetet.> / sed moraris, abit dies. / prodeas, noua nupta. / o cubile, quod omnibus / <praesit deliciis hero, / quanta gaudia senties, / illa ubi attigerit torum> / candido pede lecti ita suppl. Heyse 1855 : <...> quae tamen magis audiens (cfr. uersum 61.80) / <uerba corripiat moras?> / o cubile, quod omnibus / <gaudiis dominam uocas> / candido pede lecti, / quanta gaudia suppl. Pleitner 1858 : o cubile, quod omnibus / <gaudiis aderis mariti, / o quam saepe, simul bonum / patrat munus, id argues> / candido pede lecti suppl. Friedrich 1908 272 | post hunc uersum <molle strauit amoribus / ueste purpurea Tyros, / fulsit Indus eburnei> suppl. Wilamowitz 1924 283 : <strauit illecebris Venus, / tempus est prope, cum toros / illa tangat eburnei> suppl. Pighi 1948-49 : <dignum amoribus instruit / ueste purpurea Tyros, / fulcit India eburnei> suppl. Goold 1973 | lacunam octo uersuum indicauit Hermes 1889 16

61.107b

...

61.107c

...

61.107d

...

61.108

candido pede lecti.

lectuli Ald. 1515 : lectulis A. Guarinus 1521 in contextu : lectuli et laetuli 'nonnulla exemplaria' teste Vossio 1684 in comm. | post hunc uersum lacunam indicauit Vossius 1684, nescio an iam alii antea : <gaudeas, sed abit dies, / prodeas noua nupta> (= 61.112-113) inseruit A. Guarinus 1521

61.109

quae tuo ueniunt ero,

61.109-111 omisisse dicitur A. Guarinus 1521, falso: uide ad 61.107 | 61.109 obueniunt Maehly 1871 348, prob. Trappes-Lomax 2007 147 | hero OGR

61.110

quanta gaudia, quae uaga

quae MS. 59 a. 1450 ut uid., MSS. 46 et 122 a. 1460 : -que OGR | uaga OGR : nigra MS 120 s. XVI, Latini (†1593) 1677 : caua Harrison 1985, prob. Trappes-Lomax 2007 147

61.111

nocte, quae medio die

quae MS. 59 a. 1450 ut uid., MSS. 46 et 122 a. 1460 : -que OGR | medio OGR : media ed. 1472 : emerito Nisbet 1978 99

61.112

gaudeat! sed abit dies;

gaudeas Parthenius 1485 | abit MS. 42 et 128 a. 1460 ca., MS. 52 a. 1467 : abiit OGR : abeit Baehrens 1876

61.113

prodeas, noua nupta.

61.114

tollite, <o> pueri, faces;

<o> add. MS. 122 a. 1460 : <en> Baehrens 1876

61.115

flammeum uideo uenire.

flammeum MS. 59 a. 1450 ut uid., flameum MSS. 10 et 49 a. 1460 ca. : flammineū O : flamineum GR : flaminem Rossberg 1877 127 | uido O | uideo, uenite Ald. 1502 : uideor uidere Ald. 1515 : uideor uenire A. Guarinus 1521, 'stolidi isti' damnante Scaligero 1577 50, at prob. Scaliger 1600 59

61.116

ite concinite in modum

61.117, 118, 116 hoc ordine GR : 117, 116 (om. 118) O | 61.116 cōcinete O | modos nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20)

61.117

io Hymen Hymenaee io,

hic et infra ubique jo coni. Dawes 1745 32 | himen himenee O | et hic et infra ubique o hymen hymeneae hymen Ald. 1502 : o Hymen Hymenaee io scr. Lachmann 1845a : Hymen o Hymenaee io Trappes-Lomax 2007 147-8

61.118

io Hymen Hymenaee.'

61.118 om. O | io GR : hic o scr. Lachmann 1845a : et hic et infra ubique in uersu intercalari o scr. Ald. 1502, Postgate 1889a 148 | io ad finem huius uersus et infra ubique in uersu intercalari add. (O)GR, quod non delendum esse sed quasi conclamationem extra metrum stare arguit Munro 1878 138 | et hic et infra ubique in uersu intercalari Hymen o, Hymenaee o scr. Heyse 1855, iterum coni. Trappes-Lomax 2007 148

61.119

ne diu taceat procax

neu Muretus 1554 in contextu | taceat MS. 46 a. 1460, manus recentior ut uid. in R, male codicum factioni γ attribuit Thomson 1978 : taceatis OGR : taceas MS. 56 a. 1465 ca.

61.120

Fescennina iocatio,

foscennina O : Fascennina Fröhner 1858 149 | iocatio Heinsius (†1681) 1646-81 et 1742 644 : locacio O : lotatio G : locatio R : locutio R²m : al' locutio G² : loquutio Krebs 1813

61.121

nec nuces pueris neget

ne R² : neu Ald. 1502 | nucen G, corr. G¹ : nucis scr. Scaliger 1577 50 et 1577a

61.122

desertum domini audiens

desertum OGR : disertum MS. 83 a. 1465, 11 a. 1466, 105 a. 1465-1470 ca. : defectam Statius 1566 : desitum Landor 1842 355, iterum coni. Pleitner 1858 et ut uid. etiam Heyse (†1884) 1889 : desertos Bancks & Annesley 1702 490 : desertus (ante amore) Lang 1864 : defectum Trappes-Lomax 2007 148-9 | domini audiens OGR : deum audiens et dominum audiens in codicibus MSS. legit Statius 1566 : dominam audiens Statius 1566 : domino audiens Bancks & Annesley 1702 490, nescio an suo Marte dub. Cornish 1913 : dominei dolens Pleitner 1858 : domini uidens Schwabe 1864 12 : domini a! dolens Baehrens 1876 : domini ambiens Heyse (†1884) 1889 : domini arguens Weber 1890 153

61.123

concubinus amorem.

amore Statius 1566 : amores libri nonnulli teste Vossio 1684 in comm.

61.124

da nuces pueris, iners

nucepueris G, -es p- corr. G¹ : nucis pueris Scaliger 1577a

61.125

concubine; satis diu

diu GR : domini (= dñi) O

61.126

lusisti nucibus. libet

post lusisti interpungit Owen 1890 312 : post nucibus editores plerique | lubet OGR : iubet Schrader 1776 10 et ante 1784 2r et 18v : iuuet dub. Schrader ante 1784 52r, iterum coni. Pleitner 1858, Busche 1894 395, Garrod 1908 64

61.127

iam seruire Talasio.

nam O | thalassio ed. 1472 : Thalasio Ald. 1502 : Talassio scr. Passeratius 1608 in commentariis

61.128

concubine, nuces da.

nucis Scaliger 1577a

61.129

sordebant tibi uilicae,

sordebam Ald. 1502 | uilice O : uillice GR : uillicus Bentley : uilluli Corradinus de Allio 1738, iterum coni. ut uid. Heyse 1855 : uillici dub. Schrader ante 1784 2r, nisi fallor, uilicei aut uilici iterum coni. Vasis 1912 389 : uillule dub. Schrader ante 1784 2r, nisi fallor : malulae Pauckstadt 1893 : uilici et uilicei dub. Vasis a. 1912 probante Trappes-Lomax 2007 150 | sordescat tibi nil licet Heyse (†1884) 1889

61.130

concubine, hodie atque heri;

herae Avancius 1535

61.131

nunc tuum cinerarius

tamen Heyse (†1884) 1889

61.132

tondet os. miser a miser

miser a nescio quis, prob. Baehrens 1872 845 (cfr. 63.61) : misera O: miserah R: miser ah GR

61.133

concubine, nuces da.

nucis Scaliger 1577a

61.134

diceris male te a tuis

diceris Puteolanus 1473 : diceres OGR | male G : malle OR | tu R, corr. R¹

61.135

unguentate glabris marite

unguenta te OGR

61.136

abstinere, sed abstine.

61.137

io Hymen Hymenaee io,

61.138

io Hymen Hymenaee.

uersum om. OGR, add. MS. 78 a. 1423, io hymen hymenee io scribens

61.139

scimus haec tibi quae licent

simus O | hic 'veteres libri' teste Passeratio 1608 | que R²G², quae m : -que OGR¹ : quod R : qua Scaliger 1577 51 et 1577a | quae licent ] c(o)elibi Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi, Latini (†1593) 1677, iam 'veteres libri Memmij' teste Passeratio 1608 : caelibi <et> dub. Vossius 1684 in comm.

61.140

sola cognita, sed marito

sola OGR : soli MS. 74 s. XV fin., MS. 85 a. 1500 ca., manus prima in MS. 113 a. 1520 conscripto, Avancius 1535, MS. 120 s. XVI, 'veteres libri Memmij' teste Passeratio 1608, Statius 1566, Heinsius (†1681) 1742 644, male codici MS. 83 a. 1465 conscripto attribuit et probauit O. Skutsch 1969 40 : olim dub. Schrader ante 1784 1v et 52r

61.141

ista non eadem licent.

61.142

io Hymen Hymenaee io,

61.142-61.146 om. R, add. in marg. R² | 61.142 io OGR : o Peiper 1875 3 | himen O

61.143

io Hymen Hymenaee.

61.143 om. O | io GR : o Peiper 1875 3

61.144

nupta, tu quoque quae tuus

quae R² : que OGR | tuis GR², deinde corr. R^2bis

61.145

uir petet caue ne neges,

petet ORmG² : patet G : petat Pleitner 1858 | ne neges OGR : deneges dub. Owen 1893 in comm., prob. Trappes-Lomax 2007 150

61.146

ni petitum aliunde eat.

ni OGR : ne R² : nei Schulze 1909 268

61.147

io Hymen Hymenaee io,

61.148

io Hymen Hymenaee.

61.148 om. OG, add. G²

61.149

en tibi domus ut potens

ut OGR : et Ald. 1502, prob. Trappes-Lomax 2007 151 | potens OGR : patens 'alii' teste A. Guarino 1521 in comm., Heinsius (†1681) 1646-81 et 1742 644 | 61.149-150 (ut potens / et beata!) ita interpunxit Gigli 1880 56

61.150

et beata uiri tui,

et OGR : ter dub. Heinsius 1646-81 : en dub. Heinsius (†1681) 1742 644 | beati nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) | tui OGR : tibi coni. ut uid. Schrader ante 1784 67v

61.151

quae tibi sine seruiat -

sine seruiat Pontanus teste Statio 1566, Parthenius 1485 : sine seruit OGR : sine fine seruit MS. 56 a. 1465 ca. : sine fine seruiat damn. Avancius 1495 4r : sine fine erit Ald. 1502 : sene seruiet Scaliger 1577 51 et 1577a, 'Et scriptus liber, et veteres editiones, non Erit, sed serviet habent' ita Scaliger 1577 51 : bene seruiat dub. Doering 1788 in app., iterum coni. A. Palmer 1896 et Heyworth 1998 103, prob. Trappes-Lomax 2007 151 : bene seruiet Giri 1894 232 | fine quae sine seruiat B. Guarinus (†1503) 1521, fine quae sine seruiet iterum coni. Schrader 1784 52r : quae seni tibi seruiet dub. Statius 1566 : qua fini tibi seruiet I. Palmerius 1580 155 : quo tibicine seruiat Vossius 1684 : quo tibicina fert uiam partim Chr. Alois. Ferrucius teste Ellis 1904, partim Ellis 1904 ipse

61.152

io Hymen Hymenaee io,

himen O

61.153

io Hymen Hymenaee -

61.153 om. O

61.154

usque dum tremulum mouens

61.155

cana tempus anilitas

anilitas manus prima in MS. 129a a. 1450 ca., MS. 122 a. 1460 : anilis etas O : annilis etas GR | 61.155-156 anilis aet- / as dub. Statius 1566

61.156

omnia omnibus annuit.

amnuit MS. 31 a. 1457 : annuet Avancius 1495 3v : annuat male nisi fallor Avancio attrib. et damn. Muretus 1554, probauit autem (nisi ipse coni.) Guyet 1656 a & b, iterum coni. ut uid. Pleitner 1858 : abnuit Schrader ante 1784 52r et 67v | uersum 61.80 huc transp. dub. Dilthey 1860-1907 in marg. ad uersum 61.80

61.157

io Hymen Hymenaee io,

himen O

61.158

io Hymen Hymenaee.

61.158 om. O

61.159

transfer omine cum bono

homine R, corr. R¹ (nisi forte R²)

61.160

limen aureolos pedes

aureleos R | pedis Scaliger 1577a

61.161

rasilemque subi forem.

rasilemque R²mG² : nassilēque O : rassilemque GR, def. Trappes-Lomax 2007 151 | subi MSS. 46 et 122 a. 1460 : sibi OGR : sali Baehrens 1885

61.162

io Hymen Hymenaee io,

61.163

io Hymen Hymenaee.

61.163 om. O | hymenee io GR

61.164

aspice intus ut accubans

adspice Scaliger 1577a | intus Statius 1566 : unus OGR, def. Trappes-Lomax 2007 151-2 : unius codex MS. nescio quis teste Statio 1566 : imus codex MS. nescio quis teste Statio 1566, iterum coni. aut prob. Fruterius (†1566) 1605a 389 et Scaliger 1577 51 et 1577a et Livineius (†1599) 1621 : unctus dub. Lipsius 1581, iterum coni. ut uid. Barthius 1624 1060, dub. Heinsius (†1681) 1646-81 et 1742 102 : udus Heinsius (†1681) 1646-81 et 1742 102 | ut OGR : et Salmasius, at 'non uideo mutationis causam' ita Heinsius (†1681) 1742 644

61.165

uir tuus Tyrio in toro

inthoro O : in thoro G : ut toro Salmasius

61.166

totus immineat tibi.

61.167

io Hymen Hymenaee io,

61.168

io Hymen Hymenaee.

io himen himenee io O : io hymen hymenee io GR

61.169

illi non minus ac tibi

ille Ald. 1502 | ac R : hac OG : hic dub. Baehrens 1885 | ac tibi OGR : atque tu Ald. 1502 : acribus Postgate 1912 6

61.170

pectore urit <in> intimo

urit <in> Goold 1973 : uritur OG : urimur Rm : al' urimur G² : ardet in Giri 1894 234, iterum coni. Trappes-Lomax 2007 152 | intimum dub. Baehrens 1885 : intime Postgate | pectus uritur intime nescio quis (Postgate, ut puto) teste Cornish 1913, iterum coni. dub. Heyworth 1998 103 : pectus uritur intima dub. Heyworth 1998 103

61.171

flamma, sed penitus magis.

flama GR, corr. R² : flammeis Postgate 1912 6 | penitus A. Guarinus 1521, iterum coni. Heyworth 1998 103 : penite OGR : penetrat nescio quis teste MS 119 a. 1530, nescio quis in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) : penita est Avancius 1535 : penita Muretus 1554 in contextu : perit en O. Skutsch 1969 40

61.172

io Hymen Hymenaee io,

61.173

io Hymen Hymenaee.

io himen himenee io O : io hymen hymenee io GR

61.174

mitte brachiolum teres,

mite O

61.175

praetextate, puellulae:

praetextare O : prectate R, corr. R² | puellulae MS. 122 a. 1460 : puelle OGR

61.176

iam cubile adeat uiri.

adeat O : adeant GR

61.177

io Hymen Hymenaee io,

61.178

io Hymen Hymenaee.

io himen himenee io O : io hymen hymenee io GR

61.179

<uos> bonae senibus uiris

<uos> add. Avancius 1495 4r : <iam> Pleitner 1858 : <o> Baehrens 1876 | uiris MS Leid. lat. in oct. 59 a. 1453, iterum coni. Statius 1566 : unis OGR : bonis aut fort. senis Passeratius 1608 | unis senibus et unis sedibus bonae agn. Avancius 1495 4r : imis sedibus (scil. bonae) damn. A. Guarinus 1521 in comm. : bonae sedibus unis Puccius 1502b 1502m 1502vi, MS 120 s. XVI | pronube semel unius nescio quis teste MS. 119 a. 1530, unde pronube semel uincis nescio quis in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) : uos in sedibus o bonae manus alia s. XVI in marg. MS. 120 : binae in aedibus unius (i.e. pronubae duo) B. Guarinus (†1503) 1521 : uos unis senibus binae Latini (†1593) 1677 : uos senes senibus bonae Passeratius 1608 : unicis senibus bonae Korten 1824 teste Schwabe 1866 : pronubae, senibus uiris Heyse 1855

61.180

cognitae bene feminae,

bene R³, Calphurnius 1481 (beue iam ed. Rom. a. 1479 ca.) : berue OGR : breue MS. 8 a. 1412, MS. 52 a. 1467, Scaliger 1577 52 et 1577a : bonis aut senes Passeratius : breui scr. Schrader ante 1784 52v, at uide iam Corradinum de Allio 1738 in comm.

61.181

collocate puellulam.

puellulam MS. 122 a. 1460 : puellam OGR

61.182

io Hymen Hymenaee io,

61.183

io Hymen Hymenaee.

io himen himenee io O : io hymen hymenee io GR

61.184

iam licet uenias, marite:

61.185

uxor in thalamo tibi est

tibi est MS. 78 a. 1423, at postea signum transpositionis add. ipse, iterum coni. Bentley ut uid. et Dawes 1745 31 : est tibi OGR

61.186

ore floridulo nitens,

61.187

alba parthenice uelut

uelut MS. 78 a. 1423 : uult OGR : uultu R²m : uultu al' uult G²

61.188

luteumue papauer.

luteumque Baehrens 1885

61.189

at marite, ita me iuuent

61.189-193 post 61.198 scripserunt OGR : eos huc reuocauit Scaliger 1577 52 et 1577a | 61.189 at, marite, ita me iuuent Scaliger 1577 52 et 1577a : ad maritum (adm- O) tamen iuuenem OGR : at marita tuum tamen Parthenius 1485 in contextu : ad martem tamen iuuenem se in ueteribus libris legisse affirmauit Avancius : at marita tuum tamen Puccius 1502b 1502m 1502vi, Avancius 1535, Tollius 1671 97 : Admetum iuuenem tamen Statius 1566 : ac Martem tamen incitant aut incitent Li & Irmici 2007 | 61.189-190 ad nurum iuuenem tamet / caelitem nescio quis teste MS 119 a. 1530

61.190

caelites, nihilo minus

nichil ominus O : nichoilominus G : nichilominus G¹ : nichilhominus R : nichil-ominus R²

61.191

pulcer es, neque te Venus

pulcher es 'alii' ap. Robortellum, pulcher is nescio quis teste MS 119 a. 1530, polcher es Scaliger 1577 53 et 1577a : pulcre res OGR : pulchra res Parthenius 1485 : pulchra nam es Puccius 1502b 1502v 1502vi | neque MS. 52 a. 1467 : nec OGR

61.192

neglegit. sed abit dies:

negligit GR : negliget MS 120 s. XVI | abit MSS. 42 et 128 a. 1460 ca., MS. 52 a. 1467 : abiit OGR : abeit Baehrens 1876

61.193

perge, ne remorare.

rememorare GR : remorere MS 10a a. 1465

61.194

non diu remoratus es,

remoratus Calphurnius 1481 : remota O : remorata GR

61.195

iam uenis. bona te Venus

iam Venus damn. Scaliger 1577 53 : iam uenis? Pleitner 1858

61.196

iuuerit, quoniam palam

iuuerit MS. 52 a. 1467 : inuenerit OGR : inuenit ed. 1472, damn. Avancius 1495 4r

61.197

quod cupis cupis, et bonum

quam scribendum non esse censuit Giri 1894 237 | cupis cupis OGR : cupis capis R²mG² : cupis facis Landius 1550 in comm.

61.198

non abscondis amorem.

abscondis MSS. 46 et 122 a. 1460 : abscondas OGR

61.199

ille pulueris Africi

puluis Ald. 1502 | africi dub. Heinsius (†1681) 1742 644 (-ei Lachmann 1829 et 1850 246) : ericei OGR : erythrei Parthenius 1485, prob. Hand 1849 11: Erythrii (post puluis) Puccius 1502b 1502vi, Vossius 1684 in comm., Vulpius 1737, iam Avancius teste Schradero ante 1784 16v, Erythrei Muretus 1554, iterum coni. Krebs 1813 : aridae (sic!) Avancius 1535 : interim aut Antaei aut Eretri (Eretrî prob. Heinsius 1678) aut Eritri Statius 1566 (Erytii Statius 1566 35) : enthei Scaliger 1577 53 : aetheri Marcilius 1604 10, iterum coni. ut uid. dub. Heinsius (†1681) 1742 644 : aeri aut -ii dub. Heinsius (†1681) 1742 644 : aridi iam Broukhusius ap. Schrader ante 1784 4r, deinde ipse Schrader 1776 6, Ov. Tr. 1.5.48 collaudans, et Schrader ante 1784 15r et 31r et 67v : eruti Schrader ante 1784 52v et 67v, iterum coni. Quicherat 1886 : aethere Eldick 1782 : exciti Schrader ante 1784 52v : Elici (i.e. Elii) dub. Froehlich 1849 247 : eruat Unger 1874

61.200

siderumque micantium

micancium O

61.201

subducat numerum prius,

61.202

qui uestri numerare uult

qui OGR : quis manus prima in MS. 75 a. 1460 scribens | uestri MS. 78 a. 1423 : nostri OGR : nostrum manus prima in MS. 75 a. 1460 scribens : uostri Scaliger 1577a : uestrae dub. Vossius 1684 in comm. : uestrum dub. Vulpius 1737 | unlt (pro uult) Calphurnius 1481 : uolunt OGR : uolt Statius 1566

61.203

multa milia ludi.

millia G : mollia Statius 1566 | ludi ed. Rom. 1479 ca. (ludei 'habuit ... Gallicanus codex' Scaliger 1577 53, loedi Schulze 1909 268, iterum coni. Trappes-Lomax 2007 69) : ludere OGR : lusuum Ald. 1502, dub. Vulpius 1737 : lusus Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi : lusum Avancius 1535, MS 120 s. XVI : ludium nescio quis in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) : ludei in codice Veronensi scriptum fuisse censuit Scaliger 1577 4 et 53 : luctae 'non immerito aliquis suspicetur sic scripsisse Catullum' ita Vossius 1684 in comm.

61.204

ludite ut lubet et breui

ludite ut Parthenius 1485 : et ludite et OGR (et 2° erasum in R) : et ludite ut Calphurnius 1481 | loed- Schulze 1909 268, iterum coni. Trappes-Lomax 2007 69

61.205

liberos date. non decet

liberos G¹ in rasura

61.206

tam uetus sine liberis

61.207

nomen esse, sed indidem

nididē O : in diem manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens

61.208

semper ingenerari.

ingenerati O

61.209

Torquatus uolo paruulus

torcutus O | paruolus Scaliger 1577a | Torquatum uolo paruulum MS 120 s. XVI

61.210

matris e gremio suae

matris <qui> Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi | egremio G : et gremio OR, corr. R² : ec gremio Baehrens 1876

61.211

porrigens teneras manus

61.212

dulce rideat ad patrem

61.213

semihiante labello.

semihiante Scaliger 1577 55 et 1577a : sed michi ante OGR : sed hiante Parthenius 1485 : sed micante Avancius 1495 4r : sed nitente Puccius 1502b 1502m 1502vi, MS. 120 x. XVI, MSS. Memmiani : sed nitenti Puccius 1502v : sed emicante MS. 120 s. XVI, MSS. Memmiani : emicante Latini (†1593) 1677 : semhiante L. Mueller 1861 260 : semiante dub. Riese 1884 in comm.

61.214

sit suo similis patri

si codices nonnulli teste Avancio 1495 4r : sic Froehlich 1849 247

61.215

Manlio, ut facile omnibus

maulio O : manlio GR : mallio MS. 3 a. 1455 ca., MS Laur. 36.23 | ut Bergk 1834a et 1860 619, iterum coni. D.F.S. Thomson 1997 : et OGR : est nescio quis ante Bergk 1860 619 | facile OGR : facie Burmannus 1759 305 | omnibus Dawes 1745 31-2, Haupt 1837 27 : insciens OGR : inscijs MS. 46 a. 1460, insciis manus prima in MS. 122 a. 1460 scribens : inscieis Lachmann 1829

61.216

noscitetur ab insciis

noscite O | ab insciis Dawes 1745 31-2, Haupt 1837 27 (ab inscieis male Hauptio attribuit Schwabe 1866, Dawesio Postgate 1893a) : abomnibus O : ab omnibus GR : et insciis Froehlich 1849 247 : ab optimeis Pleitner 1849 21 : ab obuieis Pleitner 1858, prob. Goold 1958 105 (cfr. 64.109), ab obuiis Bergk 1860 619 : ab aduenis nescio quis teste Munro 1878 139 : auonculeis Baehrens 1885

61.217

et pudicitiam suae

set Bergk 1834a, sed Hand 1849 12, at male Bergkio attr. Schwabe 1866 : sic dub. G. Hermann 1838 306 | pudiciciam OG | suae Calphurnius 1481 : suam OGR : suo MS. 46 a. 1460, iterum coni. Baehrens 1885 et Postgate 1893a

61.218

matris indicet ore.

iudicet O

61.219

talis illius a bona

talis illius a OGR : talis filius aut iulius ... dub. Heinsius 1646-81 : tale Iuliadum e dub. Heinsius (†1681) 1742 644 | 61.219-220 bona matre / laus OGR : bona / matre laus iam Ald. 1502

61.220

matre laus genus approbet,

egenus O

61.221

qualis unica ab optima

unico Ald. 1502 | ab om. O

61.222

matre Telemacho manet

telemacho nescio quis : thelamacho O : theleamaco G : theleamacho R : thelemacho MS. 46 a. 1460 : telamacho MS. 122 a. 1460

61.223

fama Penelopaeo.

Penelopaeo Passeratius 1608 in contextu, iterum coni. dub. Goold 1958 114, prob. Trappes-Lomax 2007 153 : pene lopeo O : penolopeo GR

61.224

claudite ostia, uirgines:

ostia MS Carp. : hostia OGR

61.225

lusimus satis. at boni

at boni MSS. 46 et 122 a. 1460 : adbonlei O : ad bolnei GRm : al' bonei R²m¹G² : at bonei Lachmann 1829 | 61.225-226 at, bonei / coniuges, bene interpungendum esse arguit Goold 1958 104

61.226

coniuges, bene uiuite et

bene uiuite et MSS. 46 et 122 a. 1460 : bone uite et OGR : bone uitei et MS. 31 a. 1457 | 61.226-227 Veneris bonae / munere assidue Froehlich 1849 248, cfr. Pleitner 1858 4 et 51 : Veneris bonae / munere adsiduo iterum coni. Halbertsma 1896 144-5 : bene uiuite / munere assiduo et L. Muellerio 1861 attributum, ubi ego hunc locum haud repperi

61.227

munere assiduo ualentem

assiduo MS. 46 a. 1460 : assidue OGR : mutue assiduei nescio quis damnante Giri 1894 26-7

61.228

exercete iuuentam.

exercere O

62.1

- Vesper adest, iuuenes, consurgite: Vesper Olympo

o surgite Illuminatoris 1492 | olimpo O

62.2

exspectata diu uix tandem lumina tollit.

uix TOGR : lux Avancius 1495 4r : sua damn. Avancius 1495 4r

62.3

surgere iam tempus, iam pinguis linquere mensas.

tempust Trappes-Lomax 2007 154 | pingues GR : pingueis Ald. 1502 | liquere O

62.4

iam ueniet uirgo, iam dicetur hymenaeus.

imeneus O

62.5

Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee.

himen ohimenee himen O | hymes ades R, corr. R¹ | hymeneae … Hymenaeae T

62.6

- cernitis, innuptae, iuuenes? consurgite contra.

innuptas Herrmann 1957 et 1957a 673 | iuuēs O | consurgite contra OGR : con surgi eretera T : consurgere contra MS. 40 a. 1453, MS. 73 post a. 1450 : consurgere terra Baehrens 1876 : consurgite terra Lenchantin de Gubernatis 1928 : consurgier? aethra Radke 1972 | cernitis, innuptae, iuuenes consurgere, hetaerae? Birt 1904a 413

62.7

nimirum Oetaeos ostendit Noctifer ignes.

oeta eos T, oeteos Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi, et hinc ut uid. (nec e S) Parrhasius : oetheos R³, Colocius in Inc. Vat. III 19 : hoc eos OGR : hic eos manus prima in MS. 75 a. 1460 scribens : eoos Calphurnius 1481 : aetherios liber Antoni Moreti teste Avancio : aethereos A. Guarinus 1521 : ethereos nescio quis teste MS 119 a. 1530 : oethereos Avancius 1535 : optatos 'alii' damnante Mureto 1554, iterum coni. aut scripsit Froehlich 1849 248 : Oceano se Scaliger 1577 55 et 1577a : choreas Meleager 1618 26 : Oetaeos <se> aut Oetaeus <se> Bergk 1857 | ignes MS. 82 a. 1465 ca., 'sunt tamen qui legant' ita Parthenius 1485, 'emendo' ita Palladius 1496 (-eis Ald. 1502) : imbres T : imber OGR : imbre Scaliger 1577 55 et 1577a : igne Marcilius 1604 10 : umbreis Bergk 1857 | post ignes interrogationis notam add. Meyer 1889 250 | nimirum Oetaeas obtendit Noctifer umbras Statius 1566 : nimirum Oceano se ostendit noctifer imbre Scaliger 1577 55 et 1577a : nimirum Oetaeo <se> ostendit noctifer igne Marcilius 1604 10 : nimirum Oetaeus <se> ostendit noctifer ignis Jortin 1731a : nimirum Orciuas ostendit Noctifer umbras Rossbach 1854 : nimirum exosas obtendit Noctifer umbras Pleitner 1858 64-5 : iam super Oetaeas ascendit noctifer umbras Maehly 1871 348

62.8

sic certest. uiden ut perniciter exsiluere?

sic certe est Statius 1566 (certest Haupt 1837 29) : siccer tes ·i· (= id est) T : sic certe si OGR : sic certe R²mG² : his certe Froehlich 1849 248 : sidereos uel potius certandumst Maehly 1871 348 : sidereus Birt 1904a 412 | exiluere TOGR

62.9

non temere exsiluere; canent quod uincere par est.

non OGR : oh Pleitner 1876 34 | exiluere OG | cauent ed. 1472 | quod uincere S ut uid. (scr. Parrhasius in marginalibus suis Aberdonensibus), coni. ut uid. Marcilius 1604 10 : quod uisere T (quod S ut uid.) : quo uisere OGR: quo uincere Ald. 1502 : quos uincere B. Guarinus (†1503) 1521 : quod uespere Meleager 1618 26 : quo sidere dub. Lachmann 1829 : quod dicere Doering 1834 : quoi fidere Leutsch 1855 1998 : quod discere Riese 1865 301 : quod uiuere Baehrens 1885 : quod reddere dub. Monse 1895 8 : quod dicere Jacobson 2002 : qui uincere Trappes-Lomax 2007 154 | par est T, S ut uid., Colocius in Inc. Vat. III 19, Itali nescio qui ex coniectura teste Haupt 1837 29 : parent OGR : progant (clare e pergant) manus prima in MS 44 a. 1474 iam exarato : cura est Baehrens 1876 : paruum est Pleitner 1876 34 | parant quid dicere rarum (rerum MS. 120) Puccius 1502m 1502vi, MS. 120 s. XVI : cauent quo iure parent se Scaliger 1577 55 et 1577a : parant quo uincere par est Guyet ante 1656 a & b : canent quo uincere sperant Pleitner 1858 : canent quod uix superare est 'ego aliquando' ita Schwabe 1866

62.10

Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee.

hymene (-o T¹) hymeneae hymeneae ades ·o· hymeneę T : hymen ohymenee (o h- R: o hymene G) hymen (hi- O) ades o hymenee (oh- O) OGR

62.11

- non facilis nobis, aequales, palma parata est;

nobis OGR : nobilis T | aequales Parthenius 1485, equales Illuminatoris 1492 : (a)equalis TOGR : e qualis Weber 1890 15 et 95 | paratu Baehrens 1885

62.12

aspicite, innuptae secum ut meditata requirunt.

aspice O | secum T, e coniectura ut uid. MS. 78 a. 1423 : querunt secum O : que secum O1GR | meditata requirunt T : meditare querunt OGR : meditata requaerunt manus prima in MS. Ric. 606 : meditamine querunt MS. 75 a. 1460 : meditata requirant Ald. 1502 : meditamina quaerunt 'potest etiam legi' A. Guarinus 1521 in comm., item dub. Statius 1566 : meditamina quaerat male Guarino attribuit Statius 1566 : meditarier ardent aut meditante corona dub. Schrader ante 1784 91r | aspice quae innuptae secum ut meditata requirunt aut aspicite innuptae quaeso ut meditata requirunt aut aspice quae innuptae secum ut meditamina quaerunt aut aspicite innuptae quaeso ut meditamina quaerunt dub. Statius 1566 : aspicite innuptas, quae (aut ut) tota mente laborant Froehlich 1849 248

62.13

non frustra meditantur: habent memorabile quod sit;

hūc O : habent (i.e. hñt) GR | memora psilequod T | non frustra: meditantur enim quo uincere possint Froehlich 1849 249

62.14

nec mirum, penitus quae tota mente laborant.

uersum habent ST, impressit Muretus 1554 : om. OGR, item Scaliger 1577a et 1600a, damn. ut uid. Scaliger 1600 65 | ni mirum Schwabe 1866 in app. : neimirum Baehrens 1876 | tota penitus quae Muretus 1554 in contextu | que TS : nam Leutsch 1855 1993-4 : quod Weber 1890 24 : quom Weber 1890 24-5 et 95 : uae Herrmann 1957 et 1957a 673 | laborent Vossius 1684 in contextu | uersum intercalarem hinc excidisse censuit et <Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee> restituit Herrmann 1957 et 1957a 673

62.15

nos alio mentes, alio diuisimus aures.

nos OGR : non T | diuisimus STOGRm : al' diuidamus G² : dimisimus MS. 40 a. 1453 et alii, Avancius 1535, iterum coni. ut uid. Pleitner 1858 : deuertimus aut potius dereximus Butterfield 2010 76 | aureis Ald. 1502

62.16

iure igitur uincemur: amat uictoria curam.

62.17

quare nunc animos saltem conuertite uestros;

nunc ST, Colocius in Inc. Vat. III 19, Calphurnius 1481 : non OGR | tandem Trappes-Lomax 2007 155 | conuertite ST : committite OGR² : commictite R | uostros Scaliger 1577a | quare non? animos altem committite uestros Spengel 1828 100

62.18

dicere iam incipient, iam respondere decebit.

incipiant T, corr. T¹ | res pondere T

62.19

Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee.

himen ohimenee himen ades ohimenee O | hymeneae … hymeneae T

62.20

- Hespere, quis caelo fertur crudelior ignis?

Vespere MS. 73 post a. 1450, MS. 40 a. 1453, Puccius 1502v | quis ST : qui OGR | fertur TOGR : potuit MS. 3 a. 1455 ca., unde patuit Bergk 1854 : luce MS. 38 a. 1465 ca., profecto pro lucet, quod in ed. a. 1472 legitur : feruet Pleitner 1849 7, iterum coni. Birt 1904a 420

62.21

qui natam possis complexu auellere matris,

conplexua uelere T, uellere T¹ | amatris O, a- exp. O¹

62.22

complexu matris retinente auellere natam

con plexu T : complexum MS. 120 s. XVI, iterum coni. Postgate 1886 436 et Weber 1890 47 | complexum patris dub. P. Krumbholz ap. Weber 1890 47 et 95 | retinente Baehrens 1885 : retinentem TOGR : haerentem MS. 120 s. XVI : renuentem Housman 1886-1936, iterum coni. Vannini 2007 et McKie 2009 45 : lacrimantem Heyworth 1998 104 : trepidantem Diggle 2006 93 : possis Trappes-Lomax 2007 155 | auellere OGR : auelle T : auellite ed. 1472 | Natam T | complexu natae retinentem auellere matrem Gronovius 1637, et profecto inde Froehlich 1849 249 : complexu matrem retinentem auellere natam dub. Heyworth 1998 104

62.23

et iuueni ardenti castam donare puellam.

ardentem ed. 1472

62.24

quid faciunt hostes capta crudelius urbe?

faciant Scaliger 1577a | credelius T

62.25

Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee.

Kymeno hymeneę Kymenades ·o· Kymeneę T | himen ades ohimenee O

62.26

- Hespere, quis caelo lucet iucundior ignis?

quis ST : qui OGR | lucet TOGR : fertur unus codex recentior ut uid., male ut uid. editioni Reginensi a. 1481 ascripsit nescio quis | iocundior OG

62.27

qui desponsa tua firmes conubia flamma,

firmes OGR : fines T : signes A. Palmer 1896 dub. in app. | flama G

62.28

quae pepigere uiri, pepigerunt ante parentes,

quae T : quo OGR : quod manus prima in MS. 52 a. 1467 conscripto : quoi 'uir doctus in Zimmermanni diar. a. 1834 p. 979' ita Schwabe 1866 | uiri OGR : uir T : isti MS 120 s. XVI : ipsi dub. A. Palmer 1891 8 et 1896 in app. : arae dub. A. Palmer 1896 in app. : uiro Diggle 2006 95

62.29

nec iunxere prius quam se tuus extulit ardor.

uinxere O

62.30

quid datur a diuis felici optatius hora?

a om. T | felice scr. Bonin 1885 18 | optacius O

62.31

Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee.

Kymeno Kymeneae Kymenades oKymeneę T : himen ohimenee himen ades ohymenee O | et post hunc uersum et post sequentem lacunam indicauit L. Mueller 1870 : post hunc uersum triginta alios excidisse indicauit, at profecto sequentem intendit Haupt 1837 37 : post hunc uersum quinque alios excidisse censuit Ziwsa 1882 286

62.32

Hesperus e nobis, aequales, abstulit unam

Hesperus e (Hesperusę T) nobis TOGR : Hesperus est nobis unus MS. Statii : Hesperus hic nobis alter MS. Statii : Hesperus a nobis ed. 1472 : Hesperus e nostris Avancius 1535, dub. Statius 1566, 'L. Memmij' teste Passeratio 1608 (Codex Memmianus?) : Hesperus ex nostris dub. Statius 1566 : Hesperus, ah! nobis Meleager 1618 26 | e nostris aequalibus Passeratius 1608 | equales OGR : equalem R²mG² : ęqualis T, fort. etiam S : aequalem si Weber 1890 57 et 97 : aequalem en Giri 1894 252 | sustulit Puccius 1502m 1502vi, iterum coni. ut uid. Pleitner 1858 : substulit Puccius 1502b 1502v | Hespere, quis nobis aequalem hanc abstulit unam? B. Guarinus (†1503) 1521 | post hunc uersum lacunam indicauit Avancius 1495 4r (in mediam lacunam <Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee> inseruit L. Mueller 1870, et antea et postea uersus nonnullos excidisse putans) : uersus 'sex septem plus minus' excidisse censuit Muretus 1554 : paginas duas ex archetypo, i.e. uersus sexaginta excidisse censuit Lachmann 1829 : uersus triginta Haupt 1837 37 (uide ad uersum praecedentem) : uersus sex, inter quos uersum intercalarem, excidisse censuit Froehlich 1849 249 : uersus fere sex, inter quos <Hespere, te fugimus cupimusque ardescere Eoum>, postea uersum intercalarem, deinde <Hesperus e nobis ... unum>, et postremo uersus fere duo excidisse censuit Pleitner 1858 : uersus duo excidisse censuit G. Richter 1864 : uersum unicum intercidisse censuit et <noctiuagus qui sis fur, Hespere, iure putaris;> suppleuit Gigli 1880 51 : ante hunc uersum duo, post eum autem quinque alios excidisse censuit Ziwsa 1882 286 : uersus sexaginta unum excidisse censuit Bonin 1885 11 : uersus septendecim Hermes 1889 14 : <namque suo fures aduentu suscitat omnes, / luce regis tenui uigilum uestigia furum, / Hespere, quos rediens omnes expellet Eous. / at iuuat hesperium ficta te extollere laude. / quid tum si oderunt mutato nomine eoum? / - Hespere, te innuptae nunc falso crimine carpunt.> suppl. Pascoli 1929 98 : inter 62.32 et 62.34 (cfr. ad 62.33) uersus tres excidisse censuit et <nocte latent fures; furtum tegit Hesperus ille / quo rapit inuitam sponsus fulgente puellam. / inuitae rapimur, nolentibus insidiantur. / Hesperium uitate, optate ardescere Eoum.> suppleuit Birt 1904a 417 : hic Hesperus e nobis ... / <namque ...> et infra ante uersum 62.33 <Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee! / Hespere ... > / Namque ... supplendum esse censuit Wistrand 1961 : unum uersum excidisse censuit et <Hespere, cuncta aufers, nisi quae custodia seruat> suppleuit Goold 1973 : <namque suo aduentu fert omnibus ille pericla; / nocte timent cuncti, nisi quos aliena petentes, / Hespere, tu radiis properas accendere blandis. / at libet iniusta pueris te extollere laude. / quid tum, si laudant, sibi mox quem quisque timebunt? / Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee! / Hespere, te innuptae nunc falso crimine laedunt:> suppl. Goold 1983

62.32b

...

62.32c

...

< ... ... ... Hesperus immerito culpatur crimine furti, / qui nec si cuperet posset furarier unquam; > exempli gratia suppleuit Froehlich 1849 249 : <Hesperus e uobis, innuptae, abstulit ullam? / falso accusaris, dulcis deus! haud tua culpa est.> item Riese 1865 302

62.33

namque tuo aduentu uigilat custodia semper.

62.33-35 puellis tribuit Postgate 1888 240-1 (cfr. ad 62.35) | 62.33 post 62.35 transp. Birt 1904a 416 | et ante et post hunc uersum lacunam indicauit Rossbach 1854 | nempe Vossius 1684 in lemmate | suo Froehlich 1849 249 | non post, sed ante semper interpungendum esse censuit Vossius 1684 in comm. | post hunc uersum lacunam indicauit et <at iuuenum coetus te cunctis praetulit astris. / quid tum si laudent sibi quem nouere fauentem? / Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee. / ten forti insimulent, cuius male lumine in ipsa> suppleuit Gigli 1880 51

62.34

nocte latent fures, quos idem saepe reuertens,

mane reuertens dub. Froehlich 1849 249

62.35

Hespere, mutato deprendis nomine Eous.

Vespere Ald. 1502 | deprendis Baehrens 1876 : comperendis T : comprendis OG³ : comprehendis GR | Eous Schrader 1776 15 et ante 1784 2v et 31r : eospem T : eosdem OGR, def. Victor 2009 : eodem ed. 1472 : eopse Vossius 1684 : Eoos Housman 1917 ca. | post hunc uersum aliquid excidisse suspicati sunt nescioqui teste MS 119 a. 1530 : uersum intercalarem <Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee> huc inseruit editio Lipsiensis probante Sillig 1823 : eundem uersum huc inseruit et postea lacunam indicauit Postgate 1888 241 : <Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee! / Hesperus e nobis, juvenes, sponsam attulit uni. / Hespere, cuncta adfers, quae surgens tollis Eous: / namque adfers matri puerum nuptaeque maritum;> suppleuit Goold 1973

62.36

at lubet innuptis ficto te carpere questu.

at lubet Illuminatoris 1492 : adlucet T : at libet OGR : ut lubet Vossius 1684 : at licet Petit & Vergés 1928 | in nuptis GR

62.37

quid tum, si carpunt, tacita quem mente requirunt?

quid tum S, al' quid tum R² : quittum T : quod tamen OGR : quid cum ed. 1472 : quid eum Puteolanus 1473 : quid tua Doederlein 1839 5 | carpiunt T | tacita quem MS. 3 a. 1455 ca., MS. 52 a. 1467, fort. iam S (nisi Parrhasius ab aliis Italis sumpserit) : tacitaquema T : tacita quam OGR : tacita quod Ald. 1502 : tacita a quem Baehrens 1876 | quod cum sic carpunt tacita quam mente requirunt 'lectio uetus' (codicis sui?) teste Avancio 1495 4r : quae tametsi carpunt, tacita te mente requirunt Birt 1904a 416

62.38

Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee.

Kymeno Kymeneae Kymenales Kymeno Kymeneę T : himen ohimenee himen ades ohimenee O | 62.59-66 huc transp. Herrmann 1957 et 1957a 673

62.39

- ut flos in saeptis secretus nascitur hortis

flos <qui> Spengel 1828 101, prob. Trappes-Lomax 2007 156 : flos <si> Baehrens 1876 | secretus OGR² : secretis R : solus qui Pleitner 1849 8 | ortis OGR | ut flos in saepto tutus qui nascitur horto Pleitner 1858

62.40

ignotus pecori, nullo conuulsus aratro,

hunc uersum post sequentem transposuit, post eum alium excidisse censuit et <laetus se extollit, laetos exspirat odores> suppleuit Froehlich 1840 58 | ignotus TOGR : non tactus Pleitner 1858 | nulli 'v.l. Memmij' (i.e. Codex Memmianus?) probante Passeratio 1608 | conuolsus T : conclusus OGR : contusus R²mG² : concusus MSS. recentiores, unde concussus Agar 1925 280 | nullo intus pecori, nullo contusus aratro Pleitner 1876 34

62.41

quem mulcent aurae, firmat sol, educat imber:

quaemulcens aurefirma soleducat T | ymber G : umbra Garrod 1908 65 | post hunc uersum lacunam unius uersus indicauit Spengel 1828 101, quem secutus est ut uid. Schwabe 1866, et prob. Trappes-Lomax 2007 156; suo Marte ut uid. hic lacunam indicauit Herrmann 1957 et 1957a 673 : <splendore effulget suauisque exspirat odores> suppl. Pleitner 1849 8 : <iam iam se expandit suauisque expirat (-esque exspirat Goold 1973) odores> Pleitner 1858, quod male Spengelio attribuit Goold 1983 : <spiret uti suaues circum bene pictus odores> Gigli 1880 51 : <iam iam se extollit suauisque expirat odores> Pascoli 1929 99 : <mulcetque ipse rubens auras fragrante galero> Birt 1904a 417

62.42

multi illum pueri, multae optauere puellae;

obtauere T

62.43

idem cum tenui carptus defloruit ungui,

62.43-44 om. TO | carptus GR : tactus Pleitner 1858 : scalptus Weber 1890 66 et 96

62.44

nulli illum pueri, nullae optauere puellae:

ipsum scr. Gigli 1880 52, fort. typothetae culpa

62.45

sic uirgo, dum intacta manet, dum cara suis est;

intacta TOGR : innupta Quintilianus Inst. 9.3.16, MS. 129a a. 1450 ca. | dum cara Quintilianus Inst. 9.3.16, MS. 8 a. 1412 : tum cara TOGR² : cum cara R : dum inculta Weber 1890 75 | suis est T, Quintilianus Inst. 9.3.16 : sui sed OGR : suis sed MS. 129a a. 1450 ca., MS. 4 a. 1463 | tum cara fuisset MS. 120

62.46

cum castum amisit polluto corpore florem,

quum Scaliger 1577a | amixit R, corr. R²

62.47

nec pueris iucunda manet, nec cara puellis.

iocunda OGR

62.48

Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee.

Kymeneo Kymeneę Kymenades Kymeneę T : himen ohymenee himen ades ohimenee O

62.49

- ut uidua in nudo uitis quae nascitur aruo,

ut OGR : et T | aruo TOGR : orto MS. 31 a. 1457 : horto Pleitner 1858

62.50

numquam se extollit, numquam mitem educat uuam,

numquam (nun- G¹) mitem (uitem O) educat uuam OGR : quam muniteam ducatuuam T, unde nunquam Amineam educat uuam dub. Vossius 1684 in comm.

62.51

sed tenerum prono deflectens pondere corpus

deflectens OGR : perflectens T

62.52

iam iam contingit summum radice flagellum;

confrangit aut conuertit coni. ut uid. dub. Schrader ante 1784 91v | flacellum T

62.53

hanc nulli agricolae, nulli coluere iuuenci;

han nulli ut uid. T primo, corr. T¹ : hanc nulli OGR : hunc nulli Froehlich 1849 250 : nulli illam Diggle 2006 96 | agrigcule T : agriculle T¹ | nulli coluere OR²mG² : nulli colluere GR : multi acoluere T, unde multi accoluere Lenchantin de Gubernatis 1928 : nulli accoluere MS. Laurentianus primus, prob. Birt 1904a 417-20, Lafaye 1922 65 : nulli ac coluere Puteolanus 1473 : nulli a, coluere Postgate 1888 242 | iuuenti O, partem superiorem litterae t erasit nescio quis (O¹?) : bubulci Riese 1865 303 : coloni Baehrens 1876 | nullae coluere iuuencae Pleitner 1858 | rasura in O super litteras iuu-, id est, aliquis (O¹?) profecto apicem erasit ut aut iuu- in uiu- aut uiu- in iuu- commutaret

62.54

at si forte eadem est ulmo coniuncta marito,

at si OGR : apsi T | forti Ramler 1793 | est ulmo OR²m¹G² : est ultimo GRm | marito OGR : marita T : maritae S, coni. ut uid. Heinsius (†1681) 1646-81 et 1742 645

62.55

multi illam agricolae, multi coluere iuuenci:

coluere MS. 49 ca. a. 1460, manus prima in MS. 10 ca. a. 1460 scribens, manus prima in MS. 56 circa a. 1465 scribens, duo MSS. Stati : acoluere T : accoluere OGR : ac coluere MS. 28 ca. a. 1460-70, Puteolanus 1473 | multei coluere Haupt 1841 38 : nulli accoluere Lenchantin de Gubernatis 1928 | iuuenti OG, summam partem litterae t erasit nescio quis in ambobus codicibus (fort. O¹ et G²) : bubulci Riese 1865 303 : coloni Baehrens 1876 | rasura in O super iuu-, id est, aliquis (O¹?) profecto apicem erasit ut iuu- in uiu- commutaret, aut uice uersa | multae coluere iuuencae Pleitner 1858

62.56

sic uirgo dum intacta manet, dum inculta senescit;

intacta TOGR : innupta (cfr. Quint. Inst. 9.3.16 ad 62.45) Pleitner 1858, iterum coni. Linde 1890, Weber 1890 73-74 et 97, at non Meyer, cui hanc coniecturam attribuit Wackernagel 1926; uide tamen Meyer 1889 254-5 | dum (2°) OGR : tum ST | senescit OGR : suis est Pleitner 1858 | hinc Avancius 1495 4r ordinem uersuum ita restituit: 56 - 57 - 59 - 60 - 62 - 63, at quid uersibus 58 et 61 fieri uoluit nescio

62.57

cum par conubium maturo tempore adepta est,

quom Illuminatoris 1492 : quum Scaliger 1577a | connubium OGR

62.58

cara uiro magis et minus est inuisa parenti.

cura TOGR, corr. R² | uiro TOG, manus prima in MS. 78 a. 1423 : uirgo R : suis Baehrens 1885 | magis OGR : manet Birt 1904a 418-9 | et OGR : est Schulze 1880 391 | inuisa OGR : inculta Pleitner 1858

62.58b

hunc uersum add. Muretus 1554 in contextu, item Statius 1566, Pleitner 1849 8, Postgate 1889 : lacunam duorum uersuum esse censuit et post intercalarem <non iuuat, aequales, frustra contendere contra> addidit Pleitner 1858 : eodem modo post intercalarem <te petit ecce tuo coniunx incensus amore> suppleuit Gigli 1880 52 : unum uersum tantum excidisse indicauit Weber 1890 4-6 et 97 : lacunam maiorem indicauit dub. Traenkle 1981, quem lacunam uersuum VIII indicauisse testatus est McKie

62.59

- at tu ne pugna cum tali coniuge, uirgo.

62.59-66 del. Landor 1842 355 : eos post 62.38 transp. Herrmann 1957 et 1957a 673 | at tu ne Ald. 1502 : et tua nec T : et tu nec OGR : et tu ne MS. 41 a. 1451, MS. 71 a. 1453 : tu quoque ne Pleitner 1858 : at tu nei Baehrens 1876, iterum coni. ut uid. Herrmann 1957 (et tu nei Baehrens teste Dolç 1963) : at nec tu Postgate 1888 242 : est tua, nec Weber 1890 6 et 97 : i tu nec Birt 1904a 420-1 | post hunc uersum lacunam indicauit Rossbach 1854

62.60

non aequum est pugnare, pater cui tradidit ipse,

equom T, equum MS. 78 a. 1423 : equo OGR | est OGR : ei Baehrens 1876 | quoi Scaliger 1577a : quia Trappes-Lomax 2007 158 | unum uersum hinc excidisse suspicatus est Hermes 1889 15

62.61

ipse pater cum matre, quibus parere necesse est.

ipse om. R, add. R²

62.62

uirginitas non tota tua est, ex parte parentum est,

62.62 om. T | tuast ... parentumst scr. Trappes-Lomax 2007 158

62.63

tertia pars patris est, pars est data tertia matri,

hunc uersum del. Schoell 1880 490-1 | tercia OG | pars patris est ] patris T : pars patri OGR : pars patrist Haupt 1837 32 | patri tercia pars Baehrens 1876 | pars est T : est O : data pars GR | tercia O | tertia pars patris est, pars est data tertia matri S, Muretus 1554 in contextu : tertia pars patri data, pars data tertia matri MS. 129a a. 1450 ca., MS. 31 a. 1457, MS. Diezianus (L) : tertia pars matri data: pars (data pars est Puccius 1502m 1502vi) data tertia patri Puteolanus 1473 : tertia pars patrist, pars est data tertia matri (matris Hauptio et Bergkio attribuit Rossbach 1854, profecto typothetae errore) Haupt 1837 32 : tertia pars patri, pars est data tertia matri Froehlich 1849 250, prob. (nisi hic quidem suo Marte coni.) Friedrich 1908 et Trappes-Lomax 2007 158 : tertia pars matri, pars est data tertia patri Pleitner 1858 : patri tertia pars, pars est data tertia matri Baehrens 1876 : tertia patris (patri Merrill 1916 126) pars, pars est data tertia matri Weber 1890 8 : tertia patris pars est, <est> data tertia matri Lenchantin de Gubernatis 1928

62.64

tertia sola tua est: noli pugnare duobus,

tercia OG | tuast dub. Schwabe 1866 in app. | solit tu est noli tuignare T

62.65

qui genero sua iura simul cum dote dederunt.

post hunc uersum lacunam statuit Haupt 1853

62.66

Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

Kymeno Kymeneae kymenades ·o· Kymeneae T : himen ohimenee himen ades ohimenee O | hymenee (2°) OGR : -ne G¹ | hunc uersum omisit, <ut pater et mater tibi sit fidusque maritus> suppleuit et deinde lacunam indicauit Pleitner 1858

63.1

Super alta uectus Attis celeri rate maria,

uetus O | attis Terentianus De metris 2900, Marius Victorinus GL 6.154.24 : actis OGR : athis MS. 52 a. 1467 : Atys Ald. 1502 | celeri Terentianus De metris 2900, Marius Victorinus GL 6.154.24, MS. 52 a. 1467 : celere OGR : celerei Baehrens 1874 26

63.2

Phrygium ut nemus citato cupide pede tetigit

frigium OGR : phrygium m | ut om. Caesius Bassus GL 6.262.14, item Scaliger 1577a | citato cupide pede OGR : cito cupide Caesius Bassus GL 6.262.14

63.3

adiitque opaca siluis redimita loca deae,

adutque ut uid. (sine apicibus) O | operta Pleitner 1876 35-6 | Rheae L. Mueller 1870 xxvii et 1870a 169

63.4

stimulatus ibi furenti rabie, uagus animis,

ibi manus prima in MS 44 a. 1474 iam exarato, Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi, Minturni excerpta teste Lachmanno 1829 : ubi OGR : ut Calphurnius 1481 | animis MS. 8 a. 1412 : amnis OGR : animi Parthenius 1485 (animei Pleitner 1876 37) : animus damn. A. Guarinus 1521 in comm.

63.5

deuolsit ili acuto sibi pondera silice.

deuolsit Haupt 1837 70 : deuoluit OGR, def. Mowat 1885 254 (cfr. Nonnus 25.311) : diuellit Ald. 1515 : deuouit dub. Statius 1566 : deuellit Werthes 1774 7 et 23-4, male Statio attrib. Doering 1788, dub. Froehlich 1849 250, prob. Kokoszkiewicz 2011 : dissoluit Pleitner 1876 37 | ilei Bergk 1857, unde ili B. Schmidt 1887 : iletas OGR : lectas MS. 75 a. 1460 : illectas manus prima in MS. 75 paulo post a. 1459 scribens : lactes Parthenius 1485 : iste Ald. 1502 : testes Puccius 1502b 1502v 1502vi : ille manus prima in MS 44 a. 1474 : icta Statius 1566, iterum coni. Riese 1884 : ill' in codice Veronensi scriptum fuisse censuit Scaliger 1577 4 et 56 : illa Scaliger 1577a : lenta Vossius 1684 : ilecto 'In Mediolanensi libro' teste Vossio 1684 in comm., unde lecto Vossius 1684 in comm. : ile Lachmann 1829 : ilia Sillig 1830 288 : ecce dub. Froehlich 1849 250 : ictu Heyse 1855 : inde Pleitner 1876 37 : ipse dub. A. Palmer 1896 in app., iterum coni. Currie 1996 et Harrison 1996 | acutos (ante silices) manus prima in MS 44 a. 1474 : acuta scr. Scaliger 1577 56 et 1577a, iterum coni. Bergk 1857 : acutae Heyse 1855, acute nescio an Statio attribuerit nescio quis, male quidem | pondera silice Avancius 1495 4v : pondere silices OGR : pondere silicis Puccius 1502m 1502v, A. Guarinus 1521 : rodere silicis Haupt 1853 : pondera silicei Fay 1910 84 | ictu acutae sibi pondera silicis Heyse 1855 | deuoluit sibi lactes acuto pondera silice Avancius 1495 4v

63.6

itaque ut relicta sensit sibi membra sine uiro

sine uiro OGR : semiuiro MS 120 s. XVI | membra sibi semiuiro Latini (†1593) 1677

63.7

etiam recente terrae sola sanguine maculans,

et iam OGR : mulier Froehlich 1849 251 | recente OGR : tepente Diggle 2006 98 | maculans MSS. 46 et 122 a. 1460, Avancius 1495 4v : maculas OGR : maculant damn. Avancius 1495 4v

63.8

niueis citata cepit manibus leue typanum,

leue typanum Scaliger 1577 57 et 1577a, at uide Vulpium 1737 et Housman 1928 10 : leue tīpanū O: leue tympanum GR : breue crotalum Avancius 1535

63.9

typanum tuum, Cybebe, tua, mater, initia,

63.9 del. Trappes-Lomax 2007 159-160 | typanum Scaliger 1577 57 et 1577a, at uide Vulpium 1737 et Housman 1928 10 : timpanum OGR : tympanum mG² : Phrygiam MS 120 s. XVI | tuom Lachmann 1850 241 : tubam OGR, def. Baehrens 1885 : tubam <ad> Pleitner 1876 37 : ac typum Munro 1878 141-2 (typum ei attribuit Dolç 1963) : iuuans Housman 1886-1936 : tabal aut tablam Ellis 1889 | Cybebe 'scripsi ex Bentleji regula' ita Sillig 1830, Lachmann 1850 241, cfr. Bentley 1760 : cibeles OGR : cybeles m : Cybelles nescio an iam MSS. nonnulli, scr. C.H. Weise 1843 : Cybelle Ald. 1502 | leue tympanum Cybelle Avancius 1535 : tremulam tubam Cybebes Froehlich 1849 251 | tua MS Grat. primo, Calphurnius 1481 : tu OGR : tum MS 44 a. 1474, profecto iam antea | matri O | initio manus prima in MS 44 a. 1474 iam exarato | furiantis aut turbantis initia Baehrens 1885 | leue tympanum, Cybelle, tua, mater, initia Ramler 1793, nescio an iam alii antea

63.10

quatiensque terga tauri teneris caua digitis

quatiensque MS. 8 a. 1412, prob. Avancius 1495 4v: quatiens quod OGR | tauri MS. 46 a. 1460 (taurei Lachmann 1829, prob. Baehrens 1874 25 et Friedrich 1908 241) : tauri et OGR | cauata Bernardus Pisanus 1522

63.11

canere haec suis adorta est tremebunda comitibus:

hoc MS. 8 a. 1412 | fremebunda Avancius 1535

63.12

agite ite ad alta, Gallae, Cybeles nemora simul,

callae Calphurnius 1481 | cibelles O : cibeles GR

63.13

simul ite, Dindymenae dominae uaga pecora,

dindimene O : dindimenee G : Dindymenae <ad> Ramler 1793 (cfr. 63.71) | dominae <ad> Pleitner 1876 37 | pecora Avancius 1495 4v : pectora OGR | uaga pecora ] iuga pecora dub. Ahlwardt teste Schwabe 1866 : iuga petite Maehly 1871 349 : uaga decora Peiper 1875 33 | uaga pectora dominae Ahlwardt 1808 12

63.14

aliena quae petentes uelut exules loca

aliena quae MS. 91 a. 1470-71 (Pomponius Laetus) : alienaque OGR : aliena Ald. 1502 | repetentes dub. Schrader ante 1784 73r | exilio Ald. 1502 : exilia Avancius 1535, iterum coni. Pleitner 1876 41 | loca Politianus, A. Guarinus 1521 : loca celeri OGR : loca celere Vossius 1684 | celeri exilia rate Ahlwardt 1808 5 : puppi aut prora loca celeri Sillig 1823 : uelo loca celeri Silligio attributum, nescio an recte : celeris loca exules Spengel 1828 124 : uelut exilia rate Heyse 1855 : celere uelut exules Schwabe 1866 in app. : celere exules loca Baehrens 1885 | aliena petentes uelut exilio loca celeri Ald. 1502 : aliena petentes, ut exules, loca celeri Ald. 1515 : alienaque petite pede exilio loca celeri Statius 1566 : aliena, ut exules, loca celeri pede petite aut aliena loca petentes celeri pede, ut exules Latini (†1593) 1677 : aliena quae petentes ex'les loca celere dub. Jortin 1731 329 : alienaque, exules, ite pede loca celeri Corradinus de Allio 1738 : alienaque petentes exilio loca celeri Werthes 1774 8 et 27 : aliena quae petentes, uelut exul ego, loca Ramler 1793 : aliena quae petentes profugae loca, celeri Postgate 1912 7 : aliena quae petentes ut aues loca, celere Slater 1923 25

63.15

sectam meam exsecutae duce me mihi comites

secta Avancius 1535, fort. typothetae errore | execute OGR, def. Fletcher 1967 (cfr. Tert. Adv. Marc. 4.23.11) : excute R² : secutae Bergk 1854 et 1862, et nescio an suo Marte Buecheler 1863a

63.16

rapidum salum tulistis truculentaque pelagi

rapidum OGR : rabidum manus antiqua in MS 120, iterum coni. Bergk 1854 et 1862 | pelage Victorius 1521, iterum coni. ut uid. Lambinus 1564 507, Bentley 1739 et Rossbach 1854

63.17

et corpus euirastis Veneris nimio odio:

euitastis OR

63.18

hilarate erae citatis erroribus animum.

hylarate G | herae citatis Octauius Pantagathus probante Mureto 1554, Victorius 1553 307, MS. 120 s. XVI, here citatis MS. 10 a. 1460 ca. : erocitatis O : crocitatis GR : al' ere citatis R², ęre iam MS. 122 a. 1460, ęrę MS. 49 a. 1460 ca. : excitatis MS. 52 a. 1467, nescio an iam antea : concitatis ed. 1472, Statius 1566 : aere concitatis Ald. 1502 : excitatis Ald. 1515 : herae excitatis Avancius 1535 : hero (ero dub. Cornish 1904) citatis Vossius 1684 : grex, citatis Lachmann 1816 289 : aere citatis Lachmann 1829 (al' e recitatis iam manus prima in marg. codicis MS. 3 a. 1455 ca. scribens) : e toleratis Froehlich 1849 251 : aegrum citatis Hertzberg 1862 : io, citatis Baehrens 1874 47 : procitatis Munro 1882a | animum ε : an animum OGR | hilarate aere animum erroribus concitatum aut animos erroribus concitatos Ahlwardt 1808 13 : hilarate recreatae ex terroribus animum Pleitner 1876 38

63.19

mora tarda mente cedat: simul ite, sequimini

hora Werthes 1774 8 | cedit G | ite GR : te O

63.20

Phrygiam ad domum Cybebes, Phrygia ad nemora deae,

phrygiam m : frigiam OGR | Cybebes Bentley 1760 : cibelles O : cibeles GR : cybelles Ald. 1502 | phrigia OG : Phrygiae Pleitner 1876 36 | Rheae L. Mueller 1870a 169

63.21

ubi cymbalum sonat uox, ubi tympana reboant,

63.21-2 del. Trappes-Loax 2007 161-2 | 63.21 cymbali insonat dub. Gifanius 1565 229, iterum coni. Baehrens 1885 : cymbalon sonat Statius 1566 : cymbalum tonat De Clercq van Jever 1772 76 | nox MS. unus teste Statio : trux Peiper 1875 33 : mox Giri 1894 271

63.22

tibicen ubi canit Phryx curuo graue calamo,

tibicen OGRm¹ : fort. tibibicen m ante rasuram : tybicen G² | phrix OGR | curuo OGR : ubi curuo Calphurnius 1481 : forato Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi

63.23

ubi capita Maenades ui iaciunt hederigerae,

ubi OGR : ui dub. Statius 1566 | cap'ta dub. Jortin 1731 330 | menades ui MS. 122 a. 1460 : menade sui OGR : Maenades ut Pleitner 1876 38 | ubi Maenades caput ui aut ubi colla Maenades ui dub. Ahlwardt 1808 15 | ederigere Calphurnius 1481 : ei derigere OGR

63.24

ubi sacra sancta acutis ululatibus agitant,

flagra Baehrens 1885 | quatiunt Baehrens 1885

63.25

ubi sueuit illa diuae uolitare uaga cohors,

diue OGR, diuae Avancius 1495 4v : duce Puteolanus 1473 | cohors uaga MS. 8 a. 1412

63.26

quo nos decet citatis celerare tripudiis.'

celebrare MS. 52 a. 1467, secunda manus in ms. 4 fere a. 1463-1525 scribens | quae nos decet citatis celebrare tripudiis MS. Faurianus probante Spengel 1828 124

63.27

simul haec comitibus Attis cecinit notha mulier,

actis MS. 46 a. 1460, manus prima in codice MS. 122 a. 1460 scribens : atris OGR: athis MS. 129a a. 1450 ca., item manus prima in margine codicis MS. 3 fere a. 1450-60 scribens : atys A. Guarinus 1521 | notha mulier Ald. 1502 : notha mulies O¹ : mulies notha O : nota mulier GR : noua mulier MSS. 46 et 122 a. 1460, Avancius 1495 4v

63.28

thiasus repente linguis trepidantibus ululat,

thiasus R, MS. 84 a. 1450 ca., MS. 3 a. 1455 ca. (thyasus Avancius 1495 4v) : thiasiis R² : thiasis O (thyasis damn. Avancius 1495 4v) : thysijs G : thyasijs G¹ | linguis OGR : litus Baehrens 1885 | strepitantibus (quod iterum coni. Rossbach 1854) aut crepitantibus dub. Vossius 1684 in comm.

63.29

leue tympanum remugit, caua cymbala recrepant,

timpanū O | cībala O | increpant MSS. nonnulli teste Statio

63.30

uiridem citus adit Idam properante pede chorus.

ydam GR : Iden Trappes-Lomax 2007 163

63.31

furibunda simul anhelans uaga uadit animam agens

anelans GR : anhelam Froehlich 1849 251, prob. Trappes-Lomax 2007 163 | animam agens Lachmann 1829 : animagens ORm : aīa (anima G²) gēs G : animo egens 'antiqui codices' teste Avancio 1495 4v : animo gemens ed. 1472 : (animo) agens manus prima in MS 44 a. 1474 iam exarato : io gemens A. Guarinus 1521 : animi egens Avancius 1535, Statius 1566 : animae egens scr. C.H. Weise 1843, iterum coni. Baehrens 1874 47 : animum agens Baehrens 1885

63.32

comitata tympano Attis per opaca nemora dux,

comitata OGR : comitum ante Baehrens 1885 : comitum alta Garrod 1908 65 : tonitante Postgate 1912 9 | timpano O | athys MS. 78 a. 1423, Athis MS. 3 a. 1455 ca., athis MS. 59 a. 1450 ut uid. : actis OGR : Atys Ald. 1502 | comitata tympanistis J.C. Wilson 1913 | oppaca O

63.33

ueluti iuuenca uitans onus indomita iugi:

iugi ed. 1472 : luci OGR : iuci scriptum fuisse censuit Scaliger 1577 57-8

63.34

rapidae ducem sequuntur Gallae properipedem.

rapide OGR, utrum aduerbium (-de) fuerit dubitauit Schwabe 1866 : rabidae Bentley, Wakefield 1797a 145 : rapidum Ahlwardt 1808 13 | sequntur G : secuntur scr. Friedrich 1908 in contextu et in lemmate | properipedem Meleager 1618 27 : propere pedem OGR : properepedem (quod coni. Vossius 1684 in comm.) et properepeditem MSS. nescio qui : properiter pede 'antiqui codices' teste Avancio 1495 4v : propete pede ut recentiorem lectionem damnat Avancius 1495 4v : pede propero Ald. 1502 : propere pede 'in melioribus libris scribitur' teste Vossio 1684 in comm., A. Guarinus 1521, Bernardus Pisanus 1522 : properante (sc. pede) 'alii' teste A. Guarino 1521 in comm.

63.35

itaque ut domum Cybebes tetigere lassulae,

itaque ut OGR : atque damn. Avancius 1495 4v | domum OG¹R : pedomum G | Cybebes dub. Jortin 1731 331, Bentley 1760 (uide ad u. 9) : cibelles O : cibeles GR | lasulle O : lautula MS 120 s. XVI : lasulae (quattuor syllabarum) Statius 1566 : laëtulae aut lautulae Latini (†1593) 1677 : tenerae (quattuor syllabarum) Ramler 1793

63.36

nimio e labore somnum capiunt sine Cerere.

63.37

piger his labante languore oculos sopor operit;

63.37 del. Trappes-Lomax 2007 163 | hiis O | labente G, corr. G² : labantes Avancius 1495 4v (-eis Ald. 1502) : labore nantes Avancius 1535 : labansque Ramler 1793 | langore OGR

63.38

abit in quiete molli rabidus furor animi.

abiit GR | in quiete Avancius 1495 4v : inquiete OGR | molli MS. 52 a. 1467, <mol>li Festus p. 338 Lindsay : mollis OGR | rabidus OGR, Festus p. 338 Lindsay : rabidi Graevius 1680 | inquieti mollis rabidis damn. Avancius 1495 4v | abiit in quiete molli rabidi furor animi Avancius 1495 4v

63.39

sed ubi oris aurei Sol radiantibus oculis

oris aurei MS. 52 a. 1467 : horis aureis OGR : ortus aureus Avancius 1535

63.40

lustrauit aethera album, sola dura, mare ferum,

altum Froehlich 1849 251 | sol adura OGR

63.41

pepulitque noctis umbras uegetis sonipedibus,

repulit MS 120 s. XVI

63.42

ibi Somnus excitam Attin fugiens citus abiit;

ubi Calphurnius 1481 | sonus OG : somnus G¹R | excitam Lachmann 1829 : excitum OGR | attin O : atyn ed. 1472

63.43

trepidante eum recepit dea Pasithea sinu.

trepidantem MSS. 47 et 118 a. 1465 ca., MS. 52 a. 1467, R^3?, prob. Pleitner 1876 40 : tepidante MS. 42 a. 1460 ca. : repedantem Eldick 1782 | eum MS. 8 a. 1412 : cum OGR | trepidante (quod fort. iterum coni. Froehlich 1849 251) aut tepidante quem dub. Jortin 1733 330, tepidante quem prob. Trappes-Lomax 2007 164 : trepidans deum 'nescio quis' ita Schwabe 1866 : tepidante eum coni., at quem scribere maluit Wilamowitz 1924 294 | pasithea MS. 46 a. 1460, manus prima in MS. 122 a. 1460 scribens : pasitheo OGR

63.44

ita de quiete molli rapida sine rabie

rabida ed. 1472

63.45

simul ipsa pectore Attis sua facta recoluit

ipsa Ald. 1502 : ipse OGR | attis G : actis R : atris O : Atys Ald. 1502 | reuoluit MS. Patavinus probante Statio 1566

63.46

liquidaque mente uidit, sine quis ubique foret,

sine quis Parthenius 1485 : sineque is O : sineque his GR: sine queis Scaliger 1577a | ubique OGR : et ubi Ald. 1502

63.47

animo aestuante rusum reditum ad uada tetulit.

(a)estuante MS. 73 post a. 1450 et MS. 52 a. 1467 (extuante iam MS. 40 a. 1453), rusum Scaliger 1577 58 et 1577a (rursum iam Victorius 1521) : estuanter usum OGR : aestuanter usus Calphurnius 1481 : aestuante rursus Ald. 1502 : aestuante rursum Lachmann 1829 | tetulit Calphurnius 1481 : retulit OGR

63.48

ibi maria uasta uisens lachrimantibus oculis

ubi Ald. 1515 | ibi uasta maria Ahlwardt 1808 15 | lacrimantibus OGR : lacrumantibus G. Allen 1892 | ocellis ed. 1472

63.49

patriam allocuta maestast ita uoce miseriter:

alocuta G : collocuta MSS. nonnulli, ed. 1472 | maesta est (maestast Lachmann 1829) ita uoce miseriter Avancius 1535 : est ita uoce miseritus (al' miseriter R²m¹G²) maiestas (magestates O, al' maiestates R²m¹) OGR : ita uoce moesta miseriter MSS. permulti, Ald. 1502 : est ista (ita ed. 1472) uoce miseriter moestula MS. 75 a. 1460 : uoce est ita moesta miseriter male Calphurnio et nescio quibus codicibus attribuit Schwabe 1866 : est ita misera moestula (siquidem annotationem recte intellego) Puccius 1502v 1502vi : est maestula uoce miseriter A. Guarinus 1521 : uoce est ita maesta (maista scriptum fuisse censuit Scaliger 1577 58) miseriter Scaliger 1577a : uoce est ita moestula misera Spengel 1827 10 : maestast ita uoce miseritus Schwabe 1866 : moesta se ita uoce miseritast Garrod 1908 64 | patriam adlocutus, et se est ita uoce miseritus Statius 1566

63.50

'patria o mei creatrix, patria o mea genetrix,

mei OGR : mea ed. 1472, prob. Trappes-Lomax 2007 164 | genetrix G : genitrix OR | mea OGR : mei Calphurnius 1481

63.51

ego quam miser relinquens, dominos ut erifugae

quam OGR : te Puccius 1502m 1502v 1502vi, Latini (†1593) 1677 | misera Froehlich 1849 251, iterum coni. Bergk 1854 | herifuge OR : ueri fuge G, corr. G¹

63.52

famuli solent, ad Idae tetuli nemora pedem,

yde G | retuli GR | memora O

63.53

ut apud niuem et ferarum gelida stabula forem

apud MS. 59 a. 1450 ut uid., MS. 49 a. 1460 ca. : caput OG : capud R | niuem et OGR : miser MS. 52 a. 1467 | stabula R² (sed quasi ut stabilla scriptum) : stabilla mG² : stabilia OGR | ut apid niuem, ferarum gelida et stabula forem manus s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20)

63.54

et earum operta adirem furibunda latibula,

63.54 del. Trappes-Lomax 2002a 76 | et earum OGR : ut aprorum Heyworth 1998 104 | opaca aut potius operta L. Mueller 1870 xxv (opaca iterum coni. Maehly 1871 349, A. Palmer 1879 340) : omnia OGR : amica Muretus 1554 in contextu, MS 120 s. XVI : omissa Heyse 1855 : inuia aut horrida aut potius insomna aut insomna <et> Peiper 1875 33 : alumna Baehrens 1876 : amicta Pleitner 1876 38 : ad ima dub. Baehrens 1885 : ut ima Postgate 1889a 145 : eremna A. Palmer 1896 in app. : humilia Birt 1904a 423 : amore Libri 1992 | et earum ad omnia irem Avancius 1535, Ahlwardt 1808 7 : et foemina earum adirem 'alii' teste A. Guarino 1521 in comm. : et earum <ut> omnia adirem Statius 1566, iterum coni. ut uid. Friedrich 1908 : et <ut> omnia earum adirem Scaliger 1577 58 et 1577a : et earum ad inuia irem Starkie 1890 323 : et uiserem omnia ardens Richards 1895 305 : et ut excetrarum adirem Tyrrell 1903 : et aprum uia<s> adirem Garrod 1908 64 : et (h)arundinosa adirem Nisbet 1978 100 : et erae leonum adirem Diggle 2006 99 : et ibi tenebrosa adirem McKie 2009 51-56 | tremibunda temptabat Nisbet 1978 100 : fremibunda aut fremebunda Diggle 2006 100 | et earum <ut> omne adirem furibunda latibulum Gigli 1880 110, iterum coni. Postgate 1893 240 et 1893a : et <ut> omne earum adirem furibunda latibulum Postgate teste Cornish 1913

63.55

ubinam aut quibus locis te positam, patria, reor?

quibus in locis Avancius 1495 4v | patriam O, corr. O¹ | rear Ald. 1502

63.56

cupit ipsa pupula ad te sibi derigere aciem,

pupula manus prima in MS. 78 paulo post a. 1422 scribens : popula OGR | ad te MS. 78 a. 1423 : atte OGR | sibi OGR : suam 'alii' teste A. Guarino 1521 in comm. | dirigere MS. 52 a. 1467

63.57

rabie fera carens dum breue tempus animus est.

dum <ad> dub. Heinsius (†1681) 1646-81 et 1742 645

63.58

egone a mea remota haec ferar in nemora domo?

ferat G, corr. G¹

63.59

patria, bonis, amicis, genitoribus abero?

63.60

abero foro, palaestra, stadio et guminasiis?

foro <et> palestra Ald. 1502 | stadio OGR : statione Pleitner 1876 39 | et OGR, del. Pleitner 1876 38-9 et suo Marte Heyworth 1998 104 et 2004, quod prob. Trappes-Lomax 2007 166 : atque Avancius 1535 | guminasiis Ellis 1867, iterum coni. L. Mueller 1870 xxv, gyminasiis Mynors 1958 : gūmasiis O : ginnasiis GR : gimnasiis m : gymnasiis G² : guminasis Pleitner 1876 39 | atque gymnasiis Avancius 1535 | stadioque gymnasi Santenius 1825 378, nescio an iterum coniecerit Hertzberg 1862

63.61

miser a miser, querendum est etiam atque etiam, anime.

a nescio quis, prob. Baehrens 1872 845 (cfr. 61.132) : ha O : ah GR : hac ut uid. MS. 4 a. 1463 : om. ed. 1472, del. secunda manus in MS. 4 fere a. 1463-1525 scribens | queri dum G, corr. G¹ | aīe G, anime G² : anima Ald. 1502 : animae MS 120 s. XVI : animei Rossbach 1854

63.62

quod enim genus figurae est, ego non quod obierim?

figure est ed. Rom. 1479 ca. (figurest falso editioni Romanae a. 1479 ca. attributum, figuraest Lachmann 1829) : figura est OGR | non quod obierim dub. Jortin 1733 333, nescio an iam MSS. recentiores : non quid abierim OGR : nunquid abierim Ald. 1502 : numquid obierim Statius 1566 : non quod habuerim MS. nescio quis Stati 1566, Scaliger 1577 58 et 1577a : quod non habuerim Graevius 1680, nescio an typothetae errore : non quod adierim Vossius 1684 in contextu : non quod abierim dub. Ahlwardt 1808 in comm., iterum coni. Pighi 1961 : nunc quod obierim Hand 1845 | quo nam mihi uetus figura, quo uigor abierit? (obierit? MS 120 s. XVI) Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi : quo nam uetus figura est? quo uigor abiit? Avancius 1535 : quod enim <hoc> genus figurae est? mihi quo uigor abiit? Muretus 1554 in contextu : quo nam mi (?) uetus figura, quo uigor abierit? A.C. (antiquus codex) teste manu s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) : quo mi uetus figura, heu heu quo uigor abiit? dub. Jortin 1733 333 : quod enim genus figurae, in quod non ego abierim? Ahlwardt 1808 : quid enim? genusne curae est, ego non quod habuerim Froehlich 1849 251 : quod enim genus figuraest? ego enim in quid abii heri? Baehrens 1885

63.63

ego mulier, ego adulescens, ego ephebus, ego puer,

muliēs O : mulier GR (muljer dub. Jortin 1731 333) : uir Puccius 1502m 1502v 1502vi : uir eram Avancius 1535 : inuber Dempster 1558, se suo Marte coniecisse testatus est Ioh. Is. Pontanus 1597 662 : puber Scaliger 1576 cxlix, 1577 58 et 1577a : femina dub. Ahlwardt 1808 14-5 : iuuenis Rossberg 1876 549, prob. Heyworth 1998 105 : enim uir Postgate 1888 242-3 : miles A. Palmer 1890b : nam uir Postgate 1912 10 | adolescens OGR | post mulier interrogationis notam addidit Giri 273 : post puer Pighi 1961 | ego puer et ego adulescens, ego ephebus et ego uir? Froehlich 1849 251 : ego puerus, ego adulescens, ego ephebus, ego pugil Peiper 1875 34 : ego mulier adolescens ego ephebus ego puer dub. Tyrrell 1893

63.64

ego gymnasi fui flos, ego eram decus olei,

gymnasi MS. 38 a. 1465 ca. (gimnasii MS. 78 a. 1423, gimnasei MS. Voss. 76, MS. Phillipps probante Ellis 1867) : gimnasti OGR : guminasi Tyrrell 1901 81 : guminasei Garrod 1912 61 | fui O : sui GR : eram (post -ii) Ahlwardt 1808 14 : et fori Froehlich 1849 251 : mei dub. Baehrens 1885 : tui Nencini : prius aut potius suus Nisbet 1978 100 | post flos fortiter interpunxit Wilamowitz 1879 198 | ego eram gyminasii (guminasii Trappes-Lomax 2007 166) flos Heyworth 1998 105 | olei MS recentior nescio quis : oley OGR : oleei Baehrens 1876

63.65

mihi ianuae frequentes, mihi limina tepida,

michi … m(ich)i O : michi … michi GR

63.66

mihi floridis corollis redimita domus erat,

michi OGR | floreis dub. Statius 1566 | corolis Calphurnius 1481 (-ll- Parthenius 1485) : circulis OGR

63.67

linquendum ubi esset orto mihi sole cubiculum.

63.67 del. Trappes-Lomax 2007 167 | linquendum MS. 8 a. 1412 : liquendum OGR : fugiendum Pleitner 1876 40 | m(ich)i O : michi GR | sole MS. 46 a. 1460, manus prima in MS. 75 paulo post a. 1459 scribens : solo OGR : solum MSS. 75 et 122 a. 1460

63.68

ego nunc deum ministra et Cybeles famula ferar?

nunc Santenius 1825 378, iterum coni. Spengel 1826 et 1827 5 : nec OGR : ne Ald. 1502 : ne et Avancius 1535 (-n' et Nobbe 1820 11) : -ne heu Jortin 1731 333, Ahlwardt : -ne ut Bentley, ut uid. : iam F. Jacobs ap. Doering 1834 : num olim coniecerat Nobbe 1820 11 : nae anon. 1821 127 : -n' ah Lachmann 1829 | decum G, corr. G² : Rheae L. Mueller 1870 xxvii et 1870a 169 : deae Riese 1884 | egone aedium Tucker 1910 4 | ministtra O | cibellos O : cibeles GR | ferar MS. 73 post a. 1450, Puccius 1502m 1502vi : ferarum OGR

63.69

ego Maenas, ego mei pars, ego uir sterilis ero?

pãs G, pars G² | uis et uix damn. Avancius 1495 4v : ui Diggle 2006 102

63.70

ego uiridis algida Idae niue amicta loca colam?

uiridis OGR : uir'dis dub. Jortin 1731 334 : rigidus Peiper 1875 34 : tristis Gigli 1880 110 | ide niue Calphurnius 1481 : idenene O : ydenene GR : idae ne ed. 1472 : idae neue Puteolanus 1473 : Idae nec Peiper 1875 34 (nisi ego rigidus ... scribatur) | uiridisque ego algida Idae aut potius ego foeda uiridis Ahlwardt 1808 15 | amicta OGR : amica ed. 1472 | ego uiridis algida Idene amicta loca colam MS. 52 a. 1467, unde ego uiridis algida Idae neamicta loca colam prob. dub. Scaliger 1577 59

63.71

ego uitam agam sub altis Phrygiae columinibus,

hunc uersum post sequentem transp. Graevius 1680, typothetae errore, ut uidetur | phrygie m : frigie O : phrigie GR | columinibus MS. 52 a. 1467, manus prima in MS 44 a. 1474 in marg., Calphurnius 1481 : columnibus OGR : collibus Puteolanus 1473 : culminibus Bentley

63.72

ubi cerua siluicultrix, ubi aper nemoriuagus?

silui cultrix OGR | apex O | nemori uagus OGR, coniunxit O¹

63.73

iam iam dolet quod egi, iam iamque paenitet.'

jam iäm ... jam iämque secundam et quartam uocem iam bisyllabas esse censuit Jortin 1731 334 | mihi iam quoque me paenitet A. Guarinus 1521 (in contextu meo scribens, profecto typothetae errore) : mihi, iamiam mihi paenitet 'potest tamen aliter legi uersus iste' A. Guarinus 1521 in comm.

63.74

roseis ut hinc labellis sonitus <citus> abiit

ut OGR : ubi Trappes-Lomax 20078 167 | hinc OGR : huic MS. 52 a. 1467 : hic Puccius 1502b 1502v 1502vi, 'alii' teste A. Guarino 1521 in comm. | <Olympum> labiis D'Orvill | sonitus <citus> abiit Bentley : sonitus adiit OGR : <palam> sonitus abiit MS 10a a. 1465, liber Mediolanensis probante Vossio 1684 in comm., profecto etiam alii codices MSS. : sonitus <palam> abiit nisi fallor, Parthenio 1485 ascripsit nescio quis, male : <propalam> sonitus abiit Sillig 1822 54-6 et1823 et dub. Boehme 1862 12 : <palam> sonitus abiit MS. 52 a. 1467, unde <palans> sonitus abiit Scaliger 1573 279 et 1577 59 et 1577a, quod scripsit ut uid. iam MS. Leid. : abiit sonitus <palam> Muretus 1554 in contextu, MS 120 s. XVI : abiit <palam> sonus aut sonitus <uagus> abiit dub. Ahlwardt 1808 16 : sonitus abiit <celer> 'ex eodem folii praecedentis uersu' (i.e. 63.14) Lachmann 1829 : sonus <editus> adiit (abiit scr. Rossbach 1854) Froehlich 1849 251 : sonus <citus> abiit Bergk 1854 : sonitus <celer> abiit Heyse 1855 : <propalam> abiit sonitus dub. Boehme 1862 12 : sonitus <gemens> abeit Baehrens 1876 : sonus <excitus> abiit Munro 1878 143 : sonitus <leuis> abiit dub. Riese 1884 in comm. : sonitus <miser> abiit aut adiit Giri 1894 274 : sonitus <pauide> abiit Schuster 1949 97 : sonitus <imus> abiit Herrmann 1957 : sonitus <miser> abiit Helm 1963 : sonitus <grauis> adiit Oksala 1965 66 : sonitus <uarius> aut <tremulus> aut potissime <tenuis> abiit McKie 2009 73 | roseis ut hinc <palam> labellis sonitus adit Vossius 1684 : roseis ubi hic labellis sonus <editus> abiit Kokoszkiewicz 2009

63.75

geminas deorum ad aures noua nuntia referens,

uersum hunc ... adulterinum esse' suspicabatur Muretus 1554, prob. Trappes-Lomax 2007 168 : eum post 63.76 transp. Scaliger 1577 39 et 1577a, et fort. suo Marte Landor 1842 356 | geminas deorum OGR : geminas eorum Scaliger 1577 59 et 1577a : geminas deai dub. Jortin 1731 335, iterum coni. ut uid. Deai scribens Ramler 1793 : matris deorum aut genetricis ad deum Ahlwardt 1808 16 : geminat deorum G. Hermann 1841 249 : geminas eorum Landor 1842 356 : geminas matris Lachmann 1845 et 1850 57 : gemitus deorum W. Wagner 1866 483 : geminas deaeque Maehly 1871 349 : geminas cito ad deae Pleitner 1876 39 : geminas deae tam Munro 1878 143 : geminas deae tum dub. Riese 1884 in comm. et Heyse (†1884) 1889, iterum coni. Goold 1973 teste Goold 1983 : geminas deaeque dub. Riese 1884 in comm. : matrem deorum Baehrens 1885 : geminas seorsum dub. Ellis 1889 : geminas deae iam Weber 1890 154 : dominae deorum Busche 1894 396 et dub. Richards 1895 306 : dominae dearum dub. Richards 1895 306 : geminans deorum dub. Ellis 1904 : geminas erorum Nisbet 1978 101 : geminas deae usque Courtney 2008 | adauris O : ad aureis Landor 1842 356 | geminas fores deorum Froehlich 1849 252 | nūcia referens O : nunciat ferens Scaliger 1577 59 et 1577a | geminasque uox Deae aures noua nuncia referit Scaliger 1573 279

63.76

ibi iuncta iuga resoluens Cybele leonibus

ibi MS. 46 a. 1460 : ubi OGR | uincta MS. 3 a. 1455 ca., male ut uid. MS. Hamburgensi (i.e. codici MS. 38) attribuit nescio quis | cibelle O : cibele GR : Cybelea Ald. 1502 | leonibus OGR : domina feris Werthes 1774 12 et 36-7 : quadrupedibus Pleitner 1876 41, prob. Trappes-Lomax 2007 168 | ibi iuga leonibus iuncta resoluens Cybele aut ibi iuga leonibus Cybele iuncta resoluens Latini (†1593) 1677

63.77

saeuumque pecoris hostem stimulans ita loquitur:

saeuumque MS Caesenas, Puccius 1502m 1502v, MS Ashb. 973 primo : lenumque O : leuumque GR : rhenumque MS. 75 a. 1460, renumque ed. Reg. 1481 : saeuum A. Guarinus 1521 : laeuum 'alii' teste A. Guarino 1521 in comm. : lentumque dub. Merrill 1916 126-7 | pecoris MS Vat. lat. 1608 : pectoris OGR : pectori Baehrens 1876 | pecoris hasta Lipsius 1586 : pecoris hostem corruptum esse suspicatus est Merrill 1916 127 | laeuumque pectore imo Pleitner 1876 40 : laeuumque pecus in hostem 'erat cum conicerem' Baehrens 1885 | stimulans O¹ (-im- in ras.) et R : sintmulans G (n priorem exp. G¹, corr. G²) : instimulans dub. Lipsius 1586

63.78

agedum' inquit 'age ferox , fac ut hunc furor <agitet>,

age dum OGR : age age Spengel 1828 126 | inquit GR² : -id OR : inquit <eia> MS 44 a. 1474, Parthenius 1485 | Ferox Lee 1990 | add. Scaliger 1577 59 et 1577a : <fac> dub. Schwabe 1886 in app. | face MS. 8 a. 1412, prob. dub. Fordyce 1961 182, Trappes-Lomax 2007 168-9 | hunc OGR : hic manus prima in MS. 44 a. 1474 iam exarato | furor OGR : furoribus MS. Cuiacianus Scaligeri | <agitet> add. dub. Bancks & Annesley 1702 492, et suo Marte ut uid. Lachmann 1829 : <abigat> add. A. Palmer a. 1896 : <ferat> add. Paratore 1963 412 : <acuat> Butterfield 2011 542 | agedum inquit ferox: nunc face furor animum ed. Rom. 1479 ca. : agedum inquit, age ferox, hunc agedum aggredere furor Ald. 1502 (aggredere ferox Werthes 1774 12 et 37) : agedum inquit age age ferox (inquit age ferox MS 120 s. XVI), fac in illum impetum Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi : age dum inquit, age ferox, <agedum>. face ut hunc furor. A. Guarinus 1521 in comm., <eia, agedum face> 'alii interponunt' idem in comm. : age dum inquit, age ferox, <eia agedum>, face ut hunc furor idem in contextu : agedum inquit, age ferox, , face ut hinc furoribus Scaliger 1577 59 et 1577a : <agedum,> inquit, ferox, face ut hinc furoribus D'Orvill : agedum, inquit, age fere, exi, face ut icat hunc furor Froehlich 1849 252 : agedum inquit age ferox , face ut huc fuga, <celer i> Fisch 1884 181 (cf. 63.14) : agedum, inquit, age ferox fac, percellat hunc pauor e.g. coni. Baehrens 1885 : agedum, inquit, age, ferox, fac, <fac> in hunc, fere, <impetum> Giri 1894 277

63.79

fac uti furoris ictu reditum in nemora ferat,

fac OGR : face MS. 129a a. 1450 ca., prob. Fordyce 1961 182, Trappes-Lomax 2007 168-9 | uti Lachmann 1829 : ut OGR : ut hunc MSS. 46 et 122 a. 1460 : ut huc Calphurnius 1481 : ut hic codices recentiores nisi fallor, A. Guarinus 1521 in contextu, nescio quis teste MS. 119 a. 1530, Muretus 1554 in contextu : ut hinc Scaliger 1577 59 et 1577a : ui Baehrens 1885 | faceque ed. Rom. 1479 ca. : face tu Heyse 1855 | pauoris male ut uid. Baehrensio attribuit nescio quis | ictu nescio quis in MS. 8 post a. 1412, R^3?, profecto etiam alii codices recentiores : ictum OGR : ictus Baehrens 1885

63.80

mea libere nimis qui fugere imperia cupit.

liber ah Scaliger 1577 59 et 1577a, item Ahlwardt 1808 9 et 16 e MS. Leid. | nimium A. Guarinus 1521

63.81

age caede terga cauda, tua uerbera patere,

a cede G (al' age cede G²) | tergo GR | uerbera Calphurnius 1481 : uerum uera OGR | patere OGR : pateant Ald. 1502

63.82

fac cuncta mugienti fremitu loca retonent,

63.82 post 63.83 transp. Ramler 1793 | fac OGR : face MS. 129a a. 1450 ca., 'libri' probante Vossio 1684 in comm., prob. dub. Fordyce 1961 182, Trappes-Lomax 2007 168-9 : fac ut A. Guarinus 1521 | cunta G | rugienti Trappes-Lomax 2007 169, iterum coni. ut uid. Giardina 2012 225 | fremitum MS. 31 a. 1457, prob. Pleitner 1876 40 | loca 'non erat in aliis uoluminibus' ita Avancius 1495 4v | resonent MS. 129a ca. a. 1450, quod ipse in retonent correxit

63.83

rutilam ferox torosa ceruice quate iubam.'

Ferox Lee 1990 | ceruice <iam> Ald. 1502

63.84

ait haec minax Cybebe religatque iuga manu.

Cybebe Bentley 1760 : cibelle O : cibele GR : cybelle Ald. 1502 | regligatque O : releuatque exempli gratia Baehrens 1885

63.85

ferus ipse sese adhortans rapidum incitat animo,

ferus OGR : gressum dub. Birt 1904a 423 | sese ipse Calph. 1481 | sese adhortans Ald. 1515 (sese ipse adhortatus iam Calphurnius 1481) : sese adortalis O : sese ad horta la G (lis G¹) : sese adhorta lis R, adorta lis R² : ardore talis Vossius 1684 : arde talis Vossius 1684 in comm. : sese ad ora talis MS. 15 ante a. 1479, MS. Mediolanensis probante Spengel 1827 23 : sese adulans Eldick 1785 | rabidum 'conieci aliquando' ita Schwabe 1866 in app. | animum manus prima in MS. 44 post a. 1473 scribens, nescio an etiam alii MSS. recentiores, Calphurnius 1481 | ferus sese adhortitans lis rabidum incitat animum Latini (†1593) 1677 : ferus sese ad excitantis rapide incitat animum Pleitner 1876 41

63.86

uadit, fremit, refringit uirgulta pede uago.

uadit, infremit Ald. 1502 : salit, infremit Muretus 1554 in contextu : uadit, fremit <et> 'sic habet liber optimus' probante Vossio 1684 in comm. | uirgulta OGR : uirideta 'alii' teste A. Guarino 1521 in comm.

63.87

at ubi umida albicantis loca litoris adiit

bumida O : humida GR : ultima MS. 8 a. 1412 | litioris O

63.88

tenerumque uidit Attin prope marmora pelagi,

tenerumque OGR : teneramque Lachmann 1829 | attin OG : actin R : Atyn Ald. 1502 | marmora pelagi MS. 73 post a. 1450 (pelagei dub. Baehrens 1876 in app.) : marmorea pelago OGR : marmorea pelagi MS. 40 a. 1453 : murmura pelagi dub. Ellis 1867 in app. | teneramque uidit Attin <placida> prope pelage Trappes-Lomax 2007 170

63.89

facit impetum. illa demens fugit in nemora fera;

facit Calphurnius 1481, MS. Petropolitanus : ficit O : fecit GR | illa Lachmann 1829 : ille OGR

63.90

ibi semper omne uitae spatium famula fuit.

63.90 del. Trappes-Lomax 2012 639 | omne GR : esse O | spacium O | famulla G, corr. G¹ et G²

63.91

dea magna, dea Cybebe, dea domina Dindymi,

Cybebe dub. Jortin 1731 336, Bentley 1760 : cibelle O : cibele GR : cybelle Ald. 1502 | domna anon. 1821 128, iterum coni. Baehrens 1876 | dindimei OGR : dindimenei mG² : dindymei MS. 3 a. 1455 ca., unde Lachmann 1829 | dea dindymi domina Ald. 1502 : dea atrox dindymi A. Guarinus 1521 : Didymi (Didymi, Scaliger 1577 60, Didymei L. Mueller 1870a 168) dea domina Scaliger 1577 60 et 1577a : Dea Dindyma, domina Ahlwardt 1808 9 : Dindymi domina dea Warmington 1962 | dea, magna dea, Cybebe, dea domina Dindymei ita interpunxit Lachmann 1829

63.92

procul a mea tuus sit furor omnis, era, domo;

tuus MS. 40 a. 1453 (ante it), MS. 3 a. 1455 ca., MSS. 38 et 56 a. 1465 ca. (tuos Usener 1865 226, Schwabe 1866, Ellis 1867) : tuo OGR | hera GR

63.93

alios age incitatos, alios age rapidos.

rabidos MS. 52 a. 1467

64.1

Peliaco quondam prognatae uertice pinus

peliaco Aphthonius GL 6.125, MS. 8 a. 1412 : pelliaco OGR | pynus R

64.2

dicuntur liquidas Neptuni nasse per undas

neptūni R²mG²

64.3

Phasidos ad fluctus et fines Aeeteos,

fasidicos O : fascidicos GR : al' phasidos R²m¹G² | fineis Ald. 1502 : finis Scaliger 1577a | Aeeteos Haupt 1853 (Aeetheios in contextu et Aeteios in comm. iam Parthenius 1485 : Aeetaeos Ald. 1502 : aetheos Puccius 1502vi) : ceticos O : al' tetidicos O¹ : oeticos GR : oeteos MS. 78 a. 1423 : oeteios manus prima in MS. 78 paulo post a. 1422 scribens : oetheios ed. 1472 : oëtaeos MS. 122 a. 1460 : oetheos Puccius 1502b, manus s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) : Aeetios dub. Baehrens 1885

64.4

cum lecti iuuenes, Argiuae robora pubis,

quom ed. 1472 : quum Scaliger 1577a | lecti OGR : laeti MSS. Regius alter, Gudianus, MS. nescioquis Stati, ed. 1472 : laesi male editioni Venetae attribuit nescio quis | pubis MS. Montensis, ed. 1472 : pupis O : puppis GR

64.5

auratam optantes Colchis auertere pellem

optantem G, corr. G¹ | cholchis O

64.6

ausi sunt uada salsa cita decurrere puppi

ualda O, corr. O¹ | decurere pupi O

64.7

caerula uerrentes abiegnis aequora palmis.

uerrentes R²mG² : uerentes OGR : uertentes damn. Avancius 1495 4r | abregnis G, corr. G¹

64.8

diua quibus retinens in summis urbibus arces

64.9

ipsa leui fecit uolitantem flamine currum

leui fecit OGR : sui facie 'liber meus membranaceus emendatissime scriptus' teste Vossio 1684 : leui inflexit MS. Vossii nescio quis teste nescio quo | uolūtatē O, corr. O^1? | cursum Van Staveren 1734

64.10

pinea coniungens inflexae texta carinae.

linea MS. 120 s. XVI, 'in margine codicis, qui apud me est, adnotatum inueni' ita probans Titius 1583 31, Fea 1811 xi | testa GR: tecta falso Marcilio 1604 11 attributum, qui id in Ov. Met. 14.531 coniecit

64.11

illa rudem cursu prima imbuit Amphitriten,

64.11 del. Trappes-Lomax 2007 171 | ipsa dub. Baehrens 1876 | rudi Fleischer : rudens Massimi 1957 265 | cursus Heyworth 1998 106 | prima MS. 78 a. 1423, def. Menozzi 1907 81, Ov. Am. 2.11.1-2 collaudans : p(ost)eā O : prorã O^1? : primam GR : prora Postgate 1886 436 et 1888 246, male Ellisio attribuit Cornish 1913 (uide Ellisium 1889) : primum Thomas 1890 | impulit Titius | amphitriten Bernardus Pisanus 1522 : aphitritem O : aphitrite O^1? : amphitricem R : amphitritem GR² : al' amphitrionem R^2bis : Amphitrite Ellis 1867 'olim', iterum coniecit et ipse damnauit Heyworth 1998 106 | proram imbuit Amphitrite Ellis 1867 'olim' | illa rudi cursu primam imbuit Amphitriten Statius 1566

64.12

quae simul ac rostro uentosum proscidit aequor

proscidit RmG² : procidit OG

64.13

tortaque remigio spumis incanuit unda,

tortaque MS Regius alter, Avancius 1535, MS 120 s. XVI, 'excerpta Minturni' teste Lachmanno 1829 : totaque OGR (cfr. Sil. Ital. 7.412) : motaque Baehrens 1874 48 | incanuit Ald. 1502 : incanduit OGR

64.14

emersere feri candenti e gurgite uultus

feri OGR, def. Arkins 1994 221 : freti Schrader ante 1784 22v et 31r et 69r, at male Lenzio attribuit Mitscherlichius 1786 14 : feris Lenz 1787 : feros Nodell 1814 : fero male ut uid. Schradero attribuit Lachmann 1829 : fere Peiper 1875 34 : foras Pleitner 1876 42 | candenti OGR : canenti MS 120 s. XVI, Schrader ante 1784 22v : canentis male Schradero attribuit Baehrens 1876 | egurgite OGR : e gurgite R² | uultus OGR : fultae Lenz 1787 : ponti Koch 1864 317, iterum coni. Trappes-Lomax 2007 171-2 | emersere freti candentes gurgite uultus Eldick 1785 : emersere fero candentis gurgite uultus Baehrens 1874 49

64.15

aequoreae monstrum Nereides admirantes.

equore O | aequorei (post freti) male Lenzio attribuit Mitscherlichius 1786 14, male ut uid. Schradero attribuit nescio quis : aequoreae <et> Heynius (i.e. Chr. G. Heyne ut uid.) teste Mitscherlichio 1786 14, iterum coni. Tucker 1910 9 | al' mōstrorum O^1? in marg. | uereides O (corr. O¹) : nereydes G | āmirantes O | Nereides monstrum feri feri uultus admirantes Froehlich 1849 252

64.16

illa atque <haud> alia uiderunt luce marinas

illa atque <haud> (<haut> scr. Ellis 1876) alia Bergk 1854, at iam MSS. recentiores teste Helm 1963 (illa haudque Sabellicus 1490-93 10v, illaque haud male Sabellico attribuit Avancius 1495 4r et Puccius 1502b 1502m 1502v, scr. Puccius 1502vi, illaque haut scr. Ellis 1876, illaque haudque male Sabellico attribuit Sillig 1823, illaque hautque Vossius 1684) : illa alia O : illa atque alia GR : illaque atque MS. 4 a. 1463, MSS. Regius alter, Puteanus, ed. 1472 : illas atque alia MS. 15 ante a. 1479 : illac atque alia Statius 1566, iterum coni. Oksala 1965 67 : illa si qua alia (alias Pleitner 1876 42) dub. Lachmann 1829 : illa, antiqua illa Froehlich 1849 252 : illac hautque alia Schwabe 1866, haudque scribens iterum coni. ut uid. Simpson 1886 : atque illic alma L. Mueller 1870 xxviii : illac (quaque alia?) Munro 1878 145, at illoc (quoque alia?) ei attribuit Dolç 1963 : illac aequalis A. Palmer 1879 341 : illa felici Riese 1884 : illac atque illac Novák 1886 338 : illa, nulla alia B. Schmidt 1887 : illa (quaque alia?) Postgate 1888 246 : illac ignaris Housman 1889 viii : illa haud multa alia Owen 1890 312 : illa namqua alma Morgenstern 1894 xix : illi tranquilla Richards 1895 306 : illa, alia atque alia Vahlen 1896, se coniecisse testatus est Schulze 1909 274 : illa ut non alia Helm iam ap. Ellis 1904 : illa, ante haut alia, Friedrich 1908 : illa quanam alia Postgate et E. Harrison teste Cornish 1913 : illa quaque alia, at et male Postgateio attrib. Cornish 1913 : illa ac uix alia dub. Zenger 1913 225 : illa (ecquanam alia?) Merrill 1916 127 : <hac,> illa atque alia Lafaye 1922 66 et 1922a : <atque> illa atque alia Lenchantin de Gubernatis 1928 : illa ac non alia Castiglioni : illa, haud ante alia Goold 1973 | uiderunt MS. 31 a. 1457, MSS. 46 et 122 a. 1460 : uidere OGR : uidere e dub. Peiper 1875 34 | atque illa uidere <beata> luce marinas Baehrens 1874 49 : atque illa uidere <bona sub> luce marinas dub. Baehrens 1885 : illa alia uidere <neque ulla> luce marinas Owen 1893 : ibant, ac liquida uidere in luce marinas Tucker 1910 9-10

64.17

mortales oculis nudato corpore Nymphas

oculi MS. Pal. 1652, suo Marte coni. Della Corte 1977 | nīphas O : nymphas G

64.18

nutricum tenus exstantes e gurgite cano.

64.18 del. Trappes-Lomax 2007 173 | nutricum OGR : umblicum manus prima in MS. 75 paulo post a. 1459 scribens, 'antiquus codex meus' teste Avancio 1495 4r, 'in quibusdam exemplaribus scriptum' inuenit Vossius 1684 in comm., Fea 1811 xi : iam crurum MS. 52 a. 1467 : uentriculum Froehlich 1849 252 : matricum Peiper 1875 34 | extantes G : extantis Scaliger 1577a | cauo Herrmann 1957

64.19

tum Thetidis Peleus incensus fertur amore,

cum O

64.20

tum Thetis humanos non despexit hymenaeos,

tum m : cum OGRm¹ | himeneos O

64.21

tum Thetidi pater ipse iugandum Pelea sensit.

tum Ald. 1502 : cum OGR | sensit OGR : sanxit 'in duobus uetustis exemplaribus scriptum' inuenit Vossius 1684 in comm., at coni. Pontanus teste Statio 1566, Puccius 1502b 1502p 1502v 1502vi : cessit Baehrens 1876 : suasit A. Palmer 1879 341

64.22

o nimis optato saeclorum tempore nati

o magis optando Maehly 1871 350 | seculorum OGR, corr. R²

64.23

heroes, saluete, deum genus! o bona matrum

genus OGR : gens Scholia Veronensia in Verg. Aen. 5.80, scr. Madvig 1839, def. Madvig 1871, Munro 1878 147-8 | matrum Scholia Veronensia in Verg. Aen. 5.80 : mater OGR : al' matre R²m¹G² : Marte Baehrens 1874 50 : macte Peiper 1875 35 | tuum genus, o bona mater 'C. Badham, in translatione Anglica Theodori Martin' teste Ellis 1867

64.23b

progenies, saluete! iter<um saluete, bonarum!>

uersum om. OGR, ut spurium del. Herrmann 1957 viii et 1957a 675 : progenies saluete iter Scholia Veronensia in Verg. Aen. 5.80 | iter<um, saluete deum gens> suppl. Orelli 1822 : iter<um! uos compellabo> Madvig 1839, 1843 et 1871 : iter<um, saluete heroes> Froehlich 1840 71 : iter<um saluete, bonarum> Peerlkamp 1843, iterum suppl. A. Palmer 1879 343 : iter<um adspirate canenti> Rossbach 1854 : iter<umque iterumque, bonarum> Munro teste Postgate 1893a, Ellisio attribuit nescio quis : iter<um placidique fauete> L. Mueller 1870 : iter<um mihi terrenarum> aut iter<um, uos semper amabo> Maehly 1871 349-50 : iter<umque iterumque uocanti> dub. Baehrens 1876, iterum suppl. ut uid. Agar 1925 281 : iter<um, saluete precanti> Wilamowitz 1876 : iter<um> saluete beati Cumpfe 1882 : iter<um; uos usque colendos> Heyse (†1884) 1889 : etiam <uos, diuinarum> Hermes 1889 11 : iter<umque iterumque uocati> Friedrich 1908 : iter<um, suboles bona patrum> aut potius iter<um, gens o bona patrum> Tucker 1910 4 : iter<um saluete perennes> Helm 1963 : iter<um uos o bona patrum> Bettini 1978 : iter<um mihi formosarum> Lee 1990 | progenies, saluete, <animumque aduertite, quando> Gigli 1880 24 | iter uocabulum integrum esse censuit et sesquialterum uersum excidisse censuit Menozzi 1907 81-2

64.24

uos ego saepe meo, uos carmine compellabo.

saepe meo post Bergk 1854 (pos falso Bergkio attribuit nescio quis, cfr. ad 11.23) : saepe mero, uos A. Palmer 1879 343 : saepe memor, uos Traill 1992 : saepe melo, uos Butterfield 2011 543 et 2011a : saepe meli, uos Butterfield 2011a : saepe alio, uos Heyworth 2011

64.25

teque adeo, eximie taedis felicibus aucte,

eximiae ed. 1472 | tedis O, taedis manus prima in MS. 44 a. 1474 iam exarato, Sabellicus 1490-93 10v, unde patet hanc coniecturam Veronae natam aut saltem peruulgatam esse : thetis GR : tethys ed. 1472 : tethydis Puteolanus 1473, damn. Avancius 1495 4r | ante eximie interpungendum esse censuit Dousa pater 1581 30

64.26

Thessaliae columen Peleu, cui Iuppiter ipse,

thesalie G (thess- G²) : Emathiae Statius 1566, etiam in lemmate | quoi Scaliger 1577a | pelleu cui iuppiter ipse 'casu tertio' (i.e. cui?) Avancius 1495 4r

64.27

ipse suos diuum genitor concessit amores.

64.28

tene Thetis tenuit pulcerrima Nereine?

tene adeo tenuit Ramler 1793 | pulcerima O | Nereine Haupt 1837 73 (at Mureto ascripsit Rossbach 1860 xv, falso ut monstrat Fritze 1862; Muretus 1554 91r tantummodo Neptuninas Nereinasque easdem esse asseuerauit) : nectine OGR : al' neptine R²m¹G² : al' neutūne R^2bis et m² : neptunine MSS. 83 a. 1465, 11 a. 1466, 105 a. 1465-70 ca., Lond. Add. 11674 ut uid., Parthenius 1485, ita et Turnebus 1565 277r : Neptunina falso Turnebo attribuit nescio quis : <te> Nerine Owen 1893 : Nerinarum Sam. Allen teste Ellis 1904 : Nerinaon Trappes-Lomax 2007 174

64.29

tene suam Tethys concessit ducere neptem

suum Ramler 1793, sine dubio typothetae errore ('Tethys der Enkelinn Bette gewähret' in uersione Theutisca) | tethys MS. 73 post a. 1450, MS. 3 a. 1455 ca. : thetis OGR : tetis MS. 40 a. 1453

64.30

Oceanusque, mari totum qui amplectitur orbem?

occeanusque OGR | mari OGR : pater Ald. 1502

64.31

quae simul optatae finito tempore luces

que OGR : qui additum in marg. nescio cuius exemplaris editionis Mediolanensis a. 1475 aut editionis Venetae a. 1487 : quoi aut queis L. Mueller 1870 xxix (quis L. Mueller teste Goold 1983) : cui Owen 1893 | optate MS. 46 a. 1460, manus prima in codice MS. 122 a. 1460 scribens : optato OGR | finite O | qui ... lucis Puccius 1502b 1502v 1502vi, Latini (†1593) 1677

64.32

aduenere, domum conuentu tota frequentat

aduenere MSS. 46 et 122 a. 1460 : adlenire OGR : ut uenere 'libri ... ueteres' probante Vossio 1684 | conuentum Bernardinus Pisanus 1522 | bonum conuentum Guyet ante 1656 a & b | frequentant damn. Avancius 1495 4r

64.33

Thessalia, oppletur laetanti regia coetu;

thessalia G² : thesalia OR : tesalia G : tessalia m | laetandi Heyse 1855, at retraxit Heyse (†1884) 1889 opp(u)letur O

64.34

dona ferunt prae se, declarant gaudia uultu.

ferunt prae se, declarant Muretus 1554 in contextu : ferunt, prae se declarant editiones antiquiores | uoltu Scaliger 1577a : uoltus dub. Lenz 1787

64.35

deseritur Schyros, linquunt Pthiotica Tempe

deseritur OGR : destituunt dub. Nisbet 1978 101 | schyros MS. 8 a. 1412, prob. McKie 2009 115-20 : siros O : syros GR : scyros MS. 122 a. 1460, prob. Orellius 1822, Giangrande 1976, Arkins 1994 217 : Cieros Meineke 1852 : Gyrton Schrader ante 1784 56v, at male Lachmanno attribuit Haupt ap. Riese 1884 : Cieron Haupt 1853 : Sciathos Herrmann 1957 et 1957a 675 | Pthiotica Friedrich 1908 : ptiotica O : pthyotica GR : Phthiotida dub. Lachmann 1829 in app. : Perrhaebica Heyse 1855 | tempe OGR, Tempe scripserunt multi : templa Lennep 1747 32 : tecta Froehlich 1849 252 | Phthiotica, Tempe Lachmann 1829 in contextu

64.36

Crannonisque domos ac moenia Larisaea;

Cranonisque Victorius 1553 318 : graumonisque O : graiunonisque GR : graiugenasque MS. 15 ante a. 1479, MS. Regius alter, Puteanus, Cuiacensis, manus altera (saec. XV?) in MS. 83, ed. 1472 : grauigenas(que) manus prima in MS. 75 paulo post a. 1459 scribens : Gyrtonisque MS. nescioqui teste Corbinello teste Statio 1566 : Grauinonisque Muretus 1554 in contextu, corruptelam indicans : graiugenumque Scaliger 1577 60 : Critonisque aut Gritonisque 'veteres libri' teste Passeratio 1608 | domus nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) | męnia larisea (-ss- corr. ipse) MS. 52 a. 1467 : nicenis alacrisea (-ss- O) OGR : arx Larissaea Sillig 1830 292 | Arne tenus ac Larissa Statius 1566

64.37

Pharsalum coeunt, Pharsalia tecta frequentant.

64.37 del. Trappes-Lomax 2002b | Pharsalum Pontanus teste Statio 1566, MS 120 s. XVI : farsaliam OGR : Pharsaliam MS. 15 ante a. 1479, nonnulli MSS. alii : et pharsala 'Veneti' (edd.? MSS.?) teste Mitscherlichio 1786 29 : Pharsalii A. Guarinus 1521 : Pharsalon Scaliger 1577 60 et 1577a, at Pontano attrib. Passeratius 1608 | Pharsalia tecta Ald. 1502 : farsalia tecta OGR : conuentu tota Avancius 1495 4r : Pharsalica tecta MS. 15 ante a. 1479, Puccius 1502b 1502m 1502vi, MS 120 s. XVI, dub. Scaliger 1577 61 | frequentat MS 120 s. XVI

64.38

rura colit nemo, mollescunt colla iuuencis,

uersus 64.38-42 aliter ordinant alii : 38 - 40 - 42 - 39 - 41 mauult Ramirez de Prado 1607, iterum suo ut uid. Marte Landor 1842 356 : 39 - 41 - 38 - 40 - 42 eidem Ramiresio male ascripsit Mitscherlichius 1786 30 : 38 - 39 - 41 - 40 - 42 Ramler 1793, denuo Ritschl 1857 : 39 - 41 - 40 - 38 - 42 Baehrens 1876, quod prob. Trappes-Lomax 2007 175 : 38 - 41 - 39 - 40 - 42 B. Schmidt 1887

64.39

non humilis curuis purgatur uinea rastris,

non humilis curuis OGR : non uncis humilis Maehly 1871 350 | rutris Heinsius teste Schradero ante 1784 56v et 69r

64.40

non glebam prono conuellit uomere taurus,

glaebam Statius 1566

64.41

non falx attenuat frondatorum arboris umbram;

frondatorum OGR : frondatoris damn. Avancius 1495 4r | non falce attenuat frondator roboris umbram Lennep 1747 33

64.42

squalida desertis robigo infertur aratris.

splendida Ramler 1793 in contextu, nescio an typothetae errore | rubigo OG | increscit Nisbet 1978 102

64.43

ipsius at sedes, quacumque opulenta recessit

at MS Par. lat. 8234 : ad OGR | oppulēta O | quascumque opulenta reclusit dub. Dilthey 1860-1907 | spissius at sedes quocumque opulenta recessu dub. Heinsius (†1681) 1742 645

64.44

regia, fulgenti splendent auro atque argento,

regis, fulgenti splendet Madvig 1843 et 1873 28 | splendens dub. Heinsius (†1681) 1742 645

64.45

candet ebur soliis, collucent pocula mensae,

soliis om. G, add. G¹ | mensis Doering 1778 ('sedibus aut mensis' explicationis causa notauit iam Statius 1566)

64.46

tota domus gaudet regali splendida gaza.

gaça OG

64.47

puluinar uero diuae geniale locatur

pluuinar O

64.48

sedibus in mediis, Indo quod dente politum

sedibus OGR : aedibus damn. Avancius 1495 4r

64.49

tincta tegit roseo conchyli purpura fuco.

conchili OG : conchilis Ald. 1502, -chyl- A. Guarinus 1521

64.50

haec uestis priscis hominum uariata figuris

64.51

heroum mira uirtutes indicat arte.

64.52

namque fluentisono prospectans litore Diae

fluentisono R : fluenti sono O : fluentinoso (-noso exp. G¹) sono G : fluctisono MS. 46 a. 1460 : <e> fluctisono Maehly 1871 350, prob. Trappes-Lomax 2007 176 | prospettans R, corr. R² | littore O : litore G : litora R | die MS. 59 a. 1450 ut uid., MSS. 10 et 49 a. 1460 ca. : dia OR : dya G : chiae MS 120 s. XVI

64.53

Thesea cedentem celeri cum classe tuetur

Tesea O | tum Baehrens 1874 50

64.54

indomitos in corde gerens Ariadna furores,

indomites O | ariadna manus prima in MS. 78 paulo post a. 1422 scribens, MS. 122 a. 1460 : adriana OGR

64.55

necdum etiam sese quae uisit uisere credit,

nec dum GR | eciam G | quae uisit uisere Vossius 1684 : -que sui tui se OGR (al' terni R²) : quae sumit uisere Fleischer 1898 10 | ad finem uersus post se credit rasura in R ('latet fortasse ēē a R? additum et post erasum' D.F.S. Thomson 1978), deficit add. supra R² | seseque sui tum credidit esse Ald. 1502 : sese ipsa sibi tum credidit esse Avancius 1535 : sese quae sit, tum perdita credit falso Mureto attribuit nescio quis : sese quae sit, tum credidit esse Statius 1566 : sese, quae sit, uix et sibi credit Scaliger 1577 62 : seseque sui cui * credet scripsit, uersum corruptum esse indicans, Scaliger 1577a : sese quae sit, tum perdita credit Marcilius 1604 11 : se (si qua fuit) tum credidit esse Meleager 1618 27 : -que tum sui tum credidit esse Graevius 1680 : -que sui cui credet ed. Amst. : sese quo sit, uisit, sibi credit Corradinus de Allio 1738 : sese obliuisci Thesea credit Lennep 1747 34 : sese ipsa (ipsam male Heinsio attribuit Mitscherlichius 1786 44) suam tum credidit esse Heinsius (†1681) 1742 575 et 645 : se, quae fuerat, tum credidit esse Astius 1812 146-7 : Baccho se nuptam credidit esse Fea 1811 xii : sese quae fuit, tum credidit esse Sillig 1823 : sese quae cernit cernere credit Froehlich 1849 253 : sese oblitumque sui te credidit esse 'censor Lipsiensis' ap. Orellii ed. alteram

64.56

utpote fallaci quae tunc primum excita somno

fallaci que RmG² : fallacique OG | tunc O : tum G | sōpno O

64.57

desertam in sola miseram se cernat harena.

cernit MS. 8 a. 1412

64.58

immemor at iuuenis fugiens pellit uada remis

ac Gabbema | immemor at iuuenis pellit uada <caerula> remis Trappes-Lomax 2007 177

64.59

irrita uentosae linquens promissa procellae,

64.60

quem procul ex acta maestis Minois ocellis,

acta (> agta) Falcoburgius teste Heinsio 1646-81, Heinsius (†1681) 1742 645, prob. Trappes-Lomax 2007 177 et alii, cfr. infra ad 64.168 : alga OGR : saxo W. Wagner 1866 483 | minoeis R, corr. R²

64.61

saxea ut effigies bacchantis prospicit, eheu,

saxea R²mG² : saxa OGR | bachantis OGR : baccantis m | eheu Bergk 1854 : heue OGR : euoe Ald. 1502 : euhoe Lachmann 1829

64.62

prospicit et magnis curarum fluctuat undis

et R²mG² : con- O : cum GR

64.63

non flauo retinens subtilem uertice mitram,

64.64

non contexta leui uelatum pectus amictu,

contēta O : contecta Ald. 1502 : conlecta Baehrens 1885 | uelatum OGR : bullatum Fea 1811 xii : uelandum aut potius nudatum Schwabe 1864 14 : uesanum Riese 1865 300 : niuueum per Maehly 1871 350 : niueum iam Baehrens 1872 843 : uiolatum (quod iterum coni. Haverfield 1893) et uiduatum nescio qui ante Peiper : caelatum Peiper 1875 35 : laeuatum amicus nescioquis ap. Peiper 1875 36 : niuueum tum Baehrens 1876 : leui per aut leui tum Suess 1876 9: leuatum Froehner 1892 306 : uelamine aut potius laniatum Owen 1893 : decoratum Kakridis 1924 : uariatum Nisbet 1995 386 : praeclarum McKie 2009 108 | non niueum contecta leui per (aut tum) pectus amictu Suess 1878 9

64.65

non tereti strophio lactentis uincta papillas,

strophyo GR | lactentis OGR (-eis Puccius 1502v: -es MS 120 s. XVI, MS. Monac.) : lactantes Isidorus Etym. 19.33.3 (-eis Ald. 1502) : luctantes Muretus 1554, nescio an e codicibus MSS. : lucentis dub. Statius 1566 | cincta Isidorus Etym. 19.33.3 | papillis R, corr. R¹

64.66

omnia quae toto delapsa e corpore passim

omniaque O | toto OGR : tenero dub. Gurlitt 1787 116 | delapsa e MSS. 46 et 122 a. 1460 : delapse O : delapso G : delapso e R : delapsa A. Guarinus 1521 : dilapsa Marcilius 1604 11

64.67

ipsius ante pedes fluctus salis alludebant.

adlludebant O : allidebant Puteolanus 1473, secunda manus in MS. 4 fere a. 1463-1525 scribens : allidebat ed. Lutetiensis ap. Colinaeum a. 1529, 'male in plerisque' teste Marcilio 1604 11 : adludebat scr. Marcilius 1604 11 : alluduntur Gesner 1735

64.68

sed neque tum mitrae neque tum fluitantis amictus

sed neque MSS. 46 et 122 a. 1460 (set neque Lachmann 1829) : sineque OGR : sic neque Rossbach 1854 | tum … tum GR : tñ … tñ (= tamen … tamen) O | fluctuantis 'Venett.' (profecto codices manu scripti) teste Mitscherlichio 1786 64

64.69

illa uicem curans toto ex te pectore, Theseu,

ex te GR : ex O : te ex Ald. 1502

64.70

toto animo, tota pendebat perdita mente,

pendebat OG : perdebat R : quaerebat MS 120 s. XVI : prodebat MS. 15 ante a. 1479, MS. Laurentianus, abbreuiaturas uocum per et pro confundens se in MS. 52 a. 1467 legisse testatus est et probauit Scaliger 1577 62 : quaerebat Latini (†1593) 1677 | mente OGR : uoce MS. 15 ante a. 1479, MS. Puteanus, 'in plerisque antiquis ... libris' probante Vossio 1684

64.71

a misera, assiduis quam luctibus externauit

a Nonius vol. 1, p. 154 Lindsay : ha O : ah GR miseram MS. Faurianus, Calphurnius 1481 | extenuauit MS. 40 a. 1453, MS. 3 a. 1455 ca., MS. 38 a. 1465 ca., MSS. Laurentianus, Regius alter, Puteanus, Faurianus, Monacensis : externauit Puccius 1502b 1502vi e Nonio l.c., exsternauit e Forcellino Orellius 1822

64.72

spinosas Erycina serens in pectore curas

ericina OG | impectore O : in pectora MS. Puteanus

64.73

illa <ex> tempestate, ferox quo tempore Theseus

illa <ex> Baehrens 1885 | quo tempore MSS. 42 et 128 a. 1460 ca., Puteolanus 1473 : -que et tempore OGR : -que in tempore MS. 31 a. 1457 : -que ex tempore MS Bon. 2744 : e tempore MS Vat. 3269 primo : et tempore MS. 46 a. 1460, ed. 1472, A. Guarinus 1521 in comm., 'liber ... meus optimus' probante Vossio 1684 : -que et tempore Ald. 1515 : quo et tempore nescio quis Italus in exemplari Bibliothecae Marcianae editionis Aldinae a. 1502, dub. Statius 1566 : qua et tempore dub. Statius 1566 : quum remige Eldick 1785 : quo ex tempore Lachmann 1829, addens in app. 'ex Italus in exemplari Veneto ed. Ald. 1502', sed nec D.F.S. Thomson nec ego, D. Kiss hoc exemplar in Bibliotheca Marciana repperire potuimus, prob. Vahlen 1905 767-8 (cfr. 35.13-4) : quo robore aut quo pectore Schrader ante 1784 57v : qua robore Froehlich 1849 253 : quom robore Ritschl 1857 vi : qua pectore Peiper 1875 36 : qua ex tempore Gigli 1880 95 : quo e tempore Friedrich 1908 34 (in contextu) et 211 et 342

64.74

egressus curuis e litoribus Piraei

64.75

attigit inuisi regis Gortynia tecta.

inuisi Heinsius (†1681) 1646-81 et 1742 645 : iniusti OGR (sed uide u. 85) : infusi (emendationem esse indicans, sed equidem et errorem typothetae subiacere suspicor) Avancius 1535 : inuicti MS 120 s. XVI, 'u(etus) c(odex)' teste Petreio 1528 ca. : infesti dub. Schrader ante 1784 57v, iterum coni. Gigli 1880 95 | gortynia Palladius 1496 in contextu, G- Realinus 1551 16r, Gortinia Palladius 1496 in lemmate : cortinia OGR : Cortynia dub. Vossius 1684 in comm. 'ut est in plerisque libris' | tecta agn. Parthenius 1485 ('alibi tamen ... legitur'), MSS. nescio qui : tempta OGR : templa manus prima in MS. 78 paulo post a. 1422 scribens, prob. Wakefield 1796 172

64.76

nam perhibent olim crudeli peste coactam

coactos Heinsius (†1681) 1742 646 | post hunc uersum lacunam indicauit et <cum ...> suppleuit Rossbach 1854

64.77

Androgeoneae poenas exsoluere caedis

Androgeaneae Calphurnius 1481, androgeoneae Victorius 1521 : cum (quom ed. 1472) androgeanee (-ne O) OGR : cum androgeonee MS. 122 a. 1460, quom androgeonee (-eae ed. Reg. 1481) Puteolanus 1473 : cum Androgenaeae Statius 1566 | exoluere GR

64.78

electos iuuenes simul et decus innuptarum

64.79

Cecropiam solitam esse dapem dare Minotauro.

Cecropidum solitum Heinsius (†1681) 1742 646 | minothauro O

64.80

quis angusta malis cum moenia uexarentur,

queis Ald. 1515 | angusta OGR : augusta iam MSS. recentiores nescio qui nisi fallor, damn. Avancius 1495 4r : arctata dub. Mitscherlichius 1786 75 : agitata aut Actaea dub. Mitscherlichius 1786 76 : ambusta Maehly 1871 350 | quom ed. 1472 : quum Scaliger 1577a | īcenia O : inoenia G : inenia R : menia R² | uersarentur MS. 75 a. 1460, Puteolanus 1473, MSS. nonnulli teste Statio

64.81

ipse suum Theseus pro caris corpus Athenis

64.82

proicere optauit potius quam talia Cretam

prohicere O : proiicere GR | pocius O

64.83

funera Cecropiae nec funera portarentur.

Munera Heinsius (†1681) 1742 676 : pubis Landor 1842 357 | Cecropia Baehrens 1885 | nec funera OGR : ne (nae C.H. Weise 1843) funera MS. unus Stati, Ald. 1515 : nec funere dub. Statius 1566 : nefunera Scaliger 1577 62-3 et 1577a : seu aut ceu funera Heinsius (†1681) 1742 646 : ceu munera dub. Schrader ante 1784 57v : sine funere Lange 1812 : in munere Baden : cum funere Baehrens 1876

64.84

atque ita naue leui nitens ac lenibus auris

fidens A. Guarinus 1521 | leuibus Santenius 1825 247

64.85

magnanimum ad Minoa uenit sedesque superbas.

64.86

hunc simul ac cupido conspexit lumine uirgo

cupida Ramler 1793 in contextu, profecto typothetae errore (traduxit 'mit begierigen Augen') | conpexit O

64.87

regia, quam suauis exspirans castus odores

suaueis Ald. 1502 | castus OGR : costus Parthenius 1485 : lectus Statius 1566 238 in contextu

64.88

lectulus in molli complexu matris alebat,

lecticulus molli Peiper 1875 36 | allebat O

64.89

quales Eurotae progignunt flumina myrtus

64.89-90 del. dub. Kraffert probante Trappes-Lomax 2007 179 | 64.89 qualeis Ald. 1502 | eurotae MS. Faurianus, ed. 1472, prob. Paratore 1963 412 (cfr. Culex 400) : europe OGR : Eurota Graevius 1680, nisi fallor, typothetae errore | progignunt MS. 52 a. 1467 : pergignunt OGR : percingunt MS. Puteanus | myrtus MS. 52 a. 1467 : mirtos O : mirtus GR : al' -tos R² | praecingunt flumina myrtus Baehrens 1876

64.90

auraue distinctos educit uerna colores,

64.91

non prius ex illo flagrantia declinauit

flagrancia O

64.92

lumina, quam cuncto concepit corpore flammam

cuncto OGR : toto Ald. 1502, 'alii codices' teste Heinsio (†1681) 1742 646 : cupido 'olim ... conieceram, nunc reiicio' ita Mitscherlichius 1786 82 | corpore OGR : pectore MS. Regius primus, Puteanus, Statiani omnes, male ut uid. ed. Reginensi a. 1481 ascripsit nescio quis, iterum coni. ut uid. Giardina 2008 48 | flamam GR

64.93

funditus atque imis exarsit tota medullis.

tosta Heinsius (†1681) 1646-81 et 1742 646 ('toto si admittitur' in u. 64.92), iterum coni. Maehly 1871 350 : torta olim temptauerat Gurlitt 1787 117

64.94

heu misere exagitans immiti corde furores

64.94 del. Trappes-Lomax 2002b 582 | heu miser MS. 46 a. 1460, prob. Kayachev 2012 : heu miserae Puteolanus 1473 : heu misera Puccius 1502b 1502m 1502vi : hei miserae Passeratius 1608 : hei misere Lennep 1747 35 | miseros agitans dub. Markland 1881 153 | in miti Avancius 1535, MS 120 s. XVI, Schrader ante 1784 58r, dub. Suringar 1803 viii, Fea 1811 xiii : immitis Lennep 1747 35, prob. Kayachev 2012, immites iterum coni. dub. Gurlitt 1787 118 : insanos dub. Gurlitt 1787 118 : inuito Suringar 1803 vii | immiti corda furore Ramler 1793

64.95

sancte puer, curis hominum qui gaudia misces,

saeue dub. Doering 1834 in comm., iterum coni. ut uid. Giardina 2008 48

64.96

quaeque regis Golgos quaeque Idalium frondosum,

que que (pro quaeque 1°) MS. 78 a. 1423, quaeque prob. Avancius 1495 4r : quod neque O : quique GR | quisque Puccius 1502v | golgos Politianus 1472-1494, Hermolaus Barbarus teste Mureto 1554 93v (cfr. Barbarum 1495 f4r de Venere Golgica), Realinus 1551 19r, Petrus Bembus teste Statio 1566 : cholcos O : colchos GR | quaeque OGR, prob. Avancius 1495 4r : quique damn. Avancius 1495 4r : quisque Puccius 1502v | ydalium GR : Italium Mitscherlichius 1786 85 | frondosam Scaliger 1577 63 et 1577a

64.97

qualibus incensam iactastis mente puellam

qualibet MSS nonnulli teste Statio | iactastis OGR : iactasti damn. Avancius 1495 4r

64.98

fluctibus, in flauo saepe hospite suspirantem!

64.99

quantos illa tulit languenti corde timores!

tullit G | furores nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20)

64.100

quam tum saepe magis fulgore expalluit auri,

quam tum Faernus (†1561) 1566, quam tunc dub. Baehrens 1885 : quanto OGR, def. Vahlen 1905 770 : quantum Puteolanus 1473, Mitscherlichius 1786 90, Heyse teste Schwabe 1866 : o quam Salmasius 1629 1163e | fulgore OGR : lurore Salmasius 1629 1163e, Bochart : fuluore Ritschl 1857 iv : terrore (post quanto) Pleitner 1876 42 | auro Pleitner 1876 42-3

64.101

cum saeuum cupiens contra contendere monstrum

quom MS. 52 a. 1467 : quum Scaliger 1577a | scaeuum Puteolanus 1473

64.102

aut mortem appeteret Theseus aut praemia laudis!

oppeteret GR : exppeteret (sic!) MS. 52 a. 1467

64.103

non ingrata †tamen frustra† munuscula diuis

frustra OGR : superis Fea 1811 xiii : tura ac Maehly 1871 350 : fauste McKie 2009 106

64.104

promittens tacito succepit uota labello:

succepit 'in veteribus ... libris' teste Statio 1566, unde suscepit coni. ipse (subscepit iam P. Laetus, at non in MS. 91 a. 1470-71) : succendit OGR, def. Zicàri 1953 378-9 : suspendit MS. Laurentianus Florentinus, Regius alter, Faurianus, Statii codices nonnulli, ed. 1472, suppendit uoluit ut uid. secunda manus in MS. 4, fere a. 1463-1525 scribens : succedit MSS nescio qui testibus Statio et probante Vossio 1684 ('in plerisque antiquis libris legitur'), manus prima in MS 44 a. 1474 iam exarato : suspendit MS 44 a. 1474, MSS alii, prob. Garrod 1908 66 : succidit dub. Meleager 1618 28, male Marcilio attribuit nescio quis | uota OGR : tura (post succendit) Froehlich 1849 253

64.105

nam uelut in summo quatientem brachia Tauro

quatientem OGR : squalentem Peiper 1875 37 | uult O

64.106

quercum aut conigeram sudanti cortice pinum

conigeram MS. 52 a. 1467, Sabellicus 1490-93 10v, cōnigeram (id fort. typothetae errore) Marcus Antonius Sabellus ap. Avancium 1495 4r : cornigeram OGR : congestam Vossius 1684 in contextu : comiferam 'al. ... legitur' teste Realino 1551 21r, equidem nescio ubi : coniferam Realinus 1551 21r, Fea 1811 xiii | sudanti R²mG² : fundanti OGR : frondenti MS. 15 ante a. 1479 | corpore MS. 8 a. 1412, item alii | nutanti uertice 'uenerandae uetustatis' exemplar manu scriptum Leonis Grilinsoni teste Realino 1551 21r : nescio quis teste MS 119 a. 1530, 'excerpta Vaticana Fulvii Ursini' teste Heinsio (†1681) 1742 646, hanc lectionem maluerunt ipse Heinsius et Hand 1809 16 et Baehrens 1885 : fluitanti uertice Heinsius (†1681) 1742 646 'olim'

64.107

indomitus turbo contorquens flamine robur

indomitum turbo MS. 31 a. 1457 : indomito turbo coniecit aut interpretatus est Froehlich 1849 253 : indomitum turben Froehlich 1849 253, at Lachmannus 1861 male ut uid. Spengelo attribuit | indomitus subito contorquens flamine turbo A. Palmer 1890

64.108

eruit (illa procul radicitus exturbata

emit O | radicibus ed. 1472 | exturbata OGR : extirpata Palladius 1496 in contextu et in comm.

64.109

prona cadit, late quaeuiscumque obuia frangens),

late quaeuis cumque Ellis 1890 et 1890a, iterum coni. Vahlen 1897 6 : lateque cum eius OGR : lateque tum eius MS. 31 a. 1457 : late iam cominus MS. 46 a. 1460, manus prima in codice MS. 122 a. 1460 scribens : lateque cominus MS. 28 a. 1460-70, MS. 45 a. 1465 ca., damn. Avancius 1495 4r : lateque et cominus MS. 52 a. 1467 : lataeque et cominus Avancius 1495 4r : late quaecumque sibi dub. Statius 1566 : late quaecumuis Vossius 1684 (-ueis Baehrens 1876) : longeque et cominus dub. Markland 1881 153 : late quae cornibus Mitscherlichius 1782 47 : late qua (quo Pleitner 1876 43) est impetus dub. Lachmann 1829 : lateque furit uis Madvig 1843 et 1873 28 : late qua funditur C.F. Hermann 1846 : rameis late quaeque Froehlich 1849 253 : lateque est impetus Pohl 1860 55 : lateque tumultibus Bergk 1863 vii : lateque et funditus 'ego aliquando' ita Schwabe 1866 in app. : late, quae comminus, Maehly 1871 351 : late contermina et Peiper 1875 37 : lateque comeis <obit> Munro 1878 149 (comis Simpson 1886) : lateque ruineis Birt 1879 et 1891, etiam coni. Schwabe 1886 (ruinis Riese 1884) : late quaecumque habet Baehrens 1885 : late quae sunt ei Novák 1886 339 : late casu cuncta Postgate 1888 247 et 1888a : lateque comeis <cadit> Owen 1890 311 (comis Owen 1893) : lateque icit uis Busche 1894 397 : lateque illabitur Monse 1895 9 : late, rameis quaeque A. Palmer 1896 : lateque effunditur Macnaghten & Ramsay 1899 : late quercus uetus Garrod 1908 66-7 : late quaecumque eii Agar 1925 281 : lateque cacumen it Fink 1963 : late quae sunt cumque Trappes-Lomax 2007 182 : late quae cingunt McKie 2009 131 | obuia O : omnia GR : al' obuia R²m²G² | frangit ed. 1472, secunda manus in MS. 4 fere a. 1463-1525 scribens, MSS. Regius alter, Puteanus, Faurianus, Ald. 1502, Fea 1811 xiii

64.110

sic domito saeuum prostrauit corpore Theseus

domino scaeuum Puteolanus 1473 : duro sceuum ed. Reg. 1481 : domito scaeuum MS. Commelin., profecto alii MSS. recentiores, prob. Meleager 1618 28 : domito taurum ed. Lipsiensis a. 1493, prob. dub. Suringar 1803 xi et Watt 2000 66 : domitum taurum Marte suo coni. Lennep 1747 35 : saeuum indomito Ramler 1793 : tumidum saeuo Peiper 1875 38 : domito <ob>saeptum dub. Nisbet 1987 | prosternit MS. 52 a. 1467 | theseus OGR : taurum MS. 129a a. 1450 ca., olim legerat Gurlitt 1787 119 | sic domitum taurum prostrauit robore Theseus Lennep 1747 35 : sic domitum saeuo prostrauit robore taurum dub. Suringar 1803 xi | post hunc uersum lacunam unius uersus indicauit et e.g. <saeuum ... iactantem> suppl. Rossbach 1854 : <uiribus immensis hostem patriaeque suumque> suppl. Baehrens 1885

64.111

nequiquam uanis iactantem cornua uentis.

ne quidquam O : nequicquam G : ne quicquam R | nauis O : uacuis dub. Markland (†1776) 1881 153, iterum coni. Baehrens 1874 51 et Peiper 1875 38 | uanis ... uentis ] uentis ... taurum Lenzius 1787 : uentis ... Theseus male Lenzio attribuit Mitscherlichius 1786 102

64.112

inde pedem sospes multa cum laude reflexit

sospes OGR : uictor manus prima in margine MS. 75 paulo post a. 1459 scribens, MS. Gudianus alter, libri meliores probante Vossio 1684, Ald. 1515 ope codicum, ut suspicor | reflixit R, corr. R¹

64.113

errabunda regens tenui uestigia filo,

ereabūda O

64.114

ne labyrintheis e flexibus egredientem

laberinthis O : laberintheis GR¹ : laberientheis R | eflexibus OGR : e flexibus R²

64.115

tecti frustraretur inobseruabilis error.

frustaretur GR

64.116

sed quid ego a primo digressus carmine plura

quid ego OGR : cum MS. 15 ante a. 1479 : quom MS. Mediolanensis Vossii : quorsum Vossius 1684 | a MS. 46 a. 1460, manus prima in codice MS. 122 a. 1460 scribens : cum OGR : om. 'Venett.' (profecto MSS.) teste Mitscherlichio 1786 104 : in MS. 122 a. 1460 : in in (sic) MSS. omnes teste Statio 1566 | digressus OGR : degressus Orellius ed. altera, iterum coni. Baehrens 1876

64.117

commemorem, ut linquens genitoris filia uultum,

liquens G, corr. G² | uoltum Scaliger 1577a

64.118

ut consanguineae complexum, ut denique matris,

consanguineum complexu unus MS. Stati : consanguineum complexum A. Guarinus 1521, Statius 1566 : consanguineae, complexum ita interpungendum esse censuit Realinus 1551 22r : consanguineas, complexum Heinsius (†1681) 1646-81 et 1742 646 : consanguinearum amplexum Owen 1890 312

64.119

quae misera in gnata deperdita laeta<batur>,

64.119 del. Landor 1842 357, et suo Marte Trappes-Lomax 2007 183 | que OGR : uae Heinsius (†1681) 1742 646 | misera OGR : miseria MS. Faurianus : misero MS. nescioqui teste Faerno (†1561) 1566, Calphurnius 1481 : misere Avancius 1495 4r : miseram male Guarino attribuit nescio quis : miserae Heinsius (†1681) 1742 646 : moesto Lenz 1787 : minus dub. Orellius 1822 in app. | ingnata OG : ignata R : ingrata MS. 52 a. 1467, MS. Puteanus : ignara MSS. nescioqui ap. Statium 1566 : unguata manus prima in margine MS. 3, fere a. 1450-60 scribens : ingrata <est> MS. 15 ante a. 1479 : ignaro MS Faurianus, Statius 1566 : gnata MS. Gudianus alter : agnata MS Puteanus et Palatinus membranaceus : gnatae Calphurnius 1481 : in gnatae Avancius 1495 4r : gnatam B. Guarinus (†1503) 1521, MS. Faerni, MS. Faurianus : ignaro Statius 1566 : ingrata Scaliger 1577 64 : <ah> gnatae Dousa filius 1592ed, unde <ah> gnarae Graevius 1680 : gnati Passeratius 1608 : agnato Meleager 1618 28 : ingrato Heinsius (†1681) 1646-81 et 1742 676, Vulpius 1737 in comm. : gnati Vossius 1684 : in gnata Corradinus de Allio 1738 : in gnatae Lennep 1747 36: in gnati Schrader ante 1784 58v : ingrato <gnati> agnouit Ramler 1793, haud scio an recte : ingratam Astius 1812 19 et 164 : in<gemuit> gnatae Froehlich 1849 253 : in <gremio> gnatam A. Palmer 1896 : in<grata in> gnata Slater 1913 128 | ante deperdita spatium octo decemue litterarum indicauit MS. 52 a. 1467 : uocabulum <fleret> add. MS. Faurianus, MS. nescioqui teste Faerno (†1561) 1566, Calphurnius 1481 : <flebat> add. Puccius 1502m 1502v 1502vi : <uixit> add. Scaliger 1577 64 : <fuerit> Meleager 1618 28 : <misero> Vossius 1684 : <tabebat> Lennep 1747 36 : <gemuit> Maehly 1871 351 : <iacuit> Peiper 1875 38 : <tabet> Baehrens 1876 : <pendet> Postgate 1912 10 | deperdita OGR : deperdite MS nescio qui teste Statio 1566 : perdita Lennep 1747 36 | inter deperdita et laeta codicem MS. 52 a. 1467 spatium indicasse credidit (id quidem male) et ibi maxime aliquid omissum esse suspicatus est Giri 1894 22 | leta OGR : lecto MS Fu. ap. Fleischer 1898 10, 'uet. lib.' teste Passeratio 1608, libri Meleagri : loeto MS. Commelinianus : lecto MS. nescio quis, Statius 1566 : luctu MS. nescio qui teste Faerno 1566, MS. Faurianus?, Parthenius 1485, Puccius 1502m 1502v, B. Guarinus 1521 : laeto Calphurnius 1481 : leto Ald. 1502 : tela Scaliger 1577 64 et 1577a : letho Meleager 1618 28 : laeta Corradinus de Allio 1738 : laeta<batur> dub. Lachmann 1829 : lucta<batur> Rossbach 1854 : lamenta<ta est> Conington 1861 : lamenta<tur> Buecheler 1866 : lenta<batur> Ellis 1876 : alebat A. Palmer 1896 : lamenta<tast> Fleischer 1898 13 : flebat Slater 1913 128 | quae <fuit> ingratae misera deperdita loeto MS. Commelinianus : quae misera in gnata <pendet> deperdita mente Postgate 1912 10

64.120

omnibus his Thesei dulcem praeoptarit amorem;

praeoptaret MS. Santenianus (aut Datanus) in marg., Pomponius Laetus, A. Guarinus 1521 in contextu, codicum ope ut uid. : praeoptauit MS. 52 a. 1467 : praeferret MS. Gudianus alter et Faurianus, Calphurnius 1481 : portaret MSS. 'omnes' teste Statio 1566, ed. 1472 | dulcem praeoptarit ] tum praeoptarit Trappes-Lomax 2007 184 | omnibus his thesei dulcem praeoptauit amorem MS. 52 a. 1467, qui dicebatur Cuiacianus : omnibus aut dulci Thesei praeoptauit amorem male MS. Cuiaciano attribuit et probauit Scaliger 1577 46

64.121

aut ut uecta rati spumosa ad litora Diae

aut ut GR : aut O : Atthide A. Palmer 1879 343-4 : ut sit Heyse (†1884) 1889 | uecta RmG² : necta OG | rati Passeratius 1608, iterum coni. ut uid. dub. Lachmann 1829 : ratis OGR : rate (cfr. 63.1) Froehlich 1849 253 | spummosa R, corr. R² : spinosa MS. 1 a. 1451 | adlittora O | chiae MS. 19 a. 1450 ca. : Diae <est> Puccius 1502b 1502v 1502vi, MS 120 s. XVI | post hunc uersum lacunam unius uersus statuit Pomponius Laetus ut uid., item Baehrens 1885

64.122

<uenerit,> aut ut eam deuinctam lumina somno

<uenerit> aut dub. Lachmann 1829 : <fugerit> aut Froehlich 1849 253 | eam <placido> Pomponius Laetus teste Mynors 1958, MS. 50 a. 1460 ca., MS. 82 a. 1465 ca., MS. 110 a. 1470 ca., MS. 74 s. XV, eam <placito> MS. 47 a. 1465 ca. : eam <dulci> MS. 98 a. 1450 ca., manus prima in MS. 37 a. 1472 conscripto, ed. 1472 (cfr. Ciris 206, sed Baehrens 1885 contulit u. 120 dulcem) : eam <tristi> MS. 129a a. 1450 ca., prob. Scaliger 1577 64 : eam <molli> manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens : eam <mollis> MS. 91 a. 1470-71 (Pomponius Laetus), unde ipse eam <molli> confecit, quod iterum coni. Baehrens 1876 : eam <multo> MS. 86 post a. 1474 : eam <Diae> A. Palmer 1879 343, Owen 1890 312 : eam <leni> A. Palmer 1896 : securo Trappes-Lomax 2007 184 | deuinctam Pomponius Laetus teste Mynors 1958, A. Guarinus 1521 in comm., MSS. 'omnes' teste Statio 1566 : deuincta OGR : deuictam MS. 122 a. 1460 : deuincta <tenentem> dub. Ellis 1867 | iamque adeo dulci deuinctam lumina somno (cfr. Ciris 206) Peiper 1875 39

64.123

liquerit immemori discedens pectore coniunx?

ī memori O : in memori G : īmemori Rm : al' nemori G² | coniux Ald. 1515

64.124

saepe illam perhibent ardenti corde furentem

64.125

clarisonas imo fudisse e pectore uoces,

clarificas manus prima in MS. 52 paulo post a. 1467 : parisonas Passeratius 1608 | expectore O : epectore GR : e pectore R²

64.126

ac tum praeruptos tristem conscendere montes,

actum OGR, corr. R² : aut tum Scaliger 1577a | praeruptes O | tristem MS. 46 a. 1460 : tristes OGR : ausam Froehlich 1849 254 | confendere O | monteis Avancius 1535 : montis Scaliger 1577a

64.127

unde aciem <in> pelagi uastos protenderet aestus,

<in> add. MS. 46 a. 1460 | protenderet R : pretenderet OG : pertenderet Baehrens 1876

64.128

tum tremuli salis aduersas procurrere in undas

salus O

64.129

mollia nudatae tollentem tegmina surae,

nudata ... sura Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi

64.130

atque haec extremis maestam dixisse querelis,

haec OG¹ : hoc GR | estremis O | dixisse mestam G, transp. G²

64.131

frigidulos udo singultus ore cientem:

tiēte(m) O

64.132

sicine me patriis auectam, perfide, ab aris,

siccine OGR | auertam OGRm : auectam R²G² : al' auertam R² : al' auectam m² : abductam Parthenius 1485 | ad G, corr. G¹ | aris OGR, def. Lafaye 1922 66-7 (cfr. Verg. Aen. 11.269) : oris Puteolanus 1473, MS. Faurianus, 'in melioribus libris' probante Vossio 1684 in comm.

64.133

perfide, deserto liquisti in litore, Theseu?

liquisti littore O

64.134

sicine discedens neglecto numine diuum,

siccine GR | discendens G | negleto O | nomine 'in aliis' teste Doering 1778, male ut uid. Heynio attribuit nescio quis

64.135

immemor a! deuota domum periuria portas?

inmemor G | a L. Mueller 1870 : ah GR² : ha O : ab R : heu Trappes-Lomax 2007 185 | deuote Schrader ante 1784 58v et 69v, iterum coni. Peiper 1875 39, Slater 1923 26

64.136

nullane res potuit crudelis flectere mentis

nulla ne res MS. 78 a. 1423 : nullaue res GR : nulla ueres O | crudelis ... mentis R²mG² : crudeles ... mentes OGR : crudele ... mentis Vendel-Heyl 1850 346, iterum coni. Trappes-Lomax 2007 185 | nullane res potuit, crudelis, flectere mentis ita interpungendum esse suspicatus est Suringar 1803 xi

64.137

consilium? tibi nulla fuit clementia praesto,

consilium tibi? maluit Froehlich 1849 254 | clemencia OG : clementia R | praedo Ald. 1502, 'in aliis libris' repperit Passeratius 1608, prob. aut iterum coni. Suringar 1803 xi

64.138

immite ut nostri uellet miserescere pectus?

inmite O | mostri Scaliger 1577 65 : monstri Scaliger 1577a : uestri Schrader ante 1784 58v et 69v : uostri Peiper 1875 : nobis Pighi 1961 | miserescere manus prima in MS 44 a. 1474 iam exarato, Calphurnius 1481 : mirescere O : mitescere GR

64.139

at non haec quondam blanda promissa dedisti

blanda O : nobis GR : non haec dub. Statius 1566 : non, (scis) Wakefield 1797 192 : noris Orellius 1822 : nosti Orellius ed. alt. | perfide! tu non hoc miserae promissa dedisti olim legerat Gurlitt 1787 119

64.140

uoce mihi, non haec miseram sperare iubebas,

uane dub. Mitscherlichius 1786 104 | michi (O)GR | non post, sed ante mihi interpunxit Vossius 1684 in contextu (ante miserae) | non haec MS. 78 a. 1423 : nec hec OGR : nec hoc MS. 8 a. 1412 : non hoc MSS. Stati, ed. 1472 : nec me hoc dub. Froehlich 1849 254 | miseram MS. Regius alter, ed. 1472, prob. Ribbeck 1862 378 : misere OGR, def. Schulze 1893 12 : misera Baehrens 1874 52 : miser a! Grebe 1912 77 | expectare Froehlich 1849 254 | hoc neque uoce mihi miserae (at alia manus addidit misero) sperare iubebas MS 120 s. XVI : uoce manuque nec hoc miserae sperare iubebas Ramler 1793 : miti uoce, neque hoc miseram sperare iubebas Heyse 1855 : uoce, neque (nec Vahlen 1897 14) haec mihi me miserae sperare iubebas Maehly 1871 351

64.141

sed conubia laeta, sed optatos hymenaeos,

cōnubia O | himeneos O

64.142

quae cuncta aerii discerpunt irrita uenti.

cuncta OGR : contra MS. 52 a. 1467 | discerpunt MS. 78 a. 1423 : desserpunt O : disserpunt GR

64.143

nunc iam nulla uiro iuranti femina credat,

nunc A. Guarinus 1521, 'u.c.' teste Minturno teste Lachmanno 1829 (cfr. Ov. Fasti 3.475) : tum OGR : iam Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi, iterum coni. ut uid. Ramler 1793 : cum Muretus 1554 in contextu : hinc Froehlich 1849 254 : hem dub. Froehlich 1849 254 : tunc Herrmann 1957 et 1957a 675

64.144

nulla uiri speret sermones esse fideles,

uiri OGR : uiris dub. Passeratius 1608, iterum coni. ut uid. Schrader ante 1784 69v : uirum Schrader ante 1784 54r et 69v, iterum coni. Ramler 1793 | sermonee O, corr. O¹ | fidelis O : fideleis Ald. 1502 : fidelis Scaliger 1577a

64.145

quis dum aliquid cupiens animus praegestit apisci,

quis OGR (supra scr. pro quibus R², (ue)l ib(us) G²) : qui Palladius 1496 in contextu, nescio quae manus in R : queis Vulpius 1737 | aliquit R, corr. R² | pregestit R²m²G² : postgestit OGR, Hieremias de Montagnone 4.5.11 : pregesti m : pergestit MS. Phillipps 9590, i.e. Dublinensis K. 2.37 probante Smyth 1949 39 | apisci O¹RmG² (O¹ supra scr. pro adipisci) : adipisci OG : apisci al' adipisci Hieremias de Montagnone 4.5.11

64.146

nil metuunt iurare, nihil promittere parcunt;

n(i)l ... n(ichi)l O : nil … nichil GR | promictere R, corr. R²

64.147

sed simul ac cupidae mentis satiata libido est,

gentis dub. Schrader ante 1784 54r | saciata OG

64.148

dicta nihil meminere, nihil periuria curant.

n(ichi)l … nich(il) O : nichil … nichil GR | meminere Czwalina 1867, etiam coni. Heyse (†1884) 1889 : metuere OGR, Hieremias de Montagnone 4.5.11 : mouere Peiper 1875 39

64.149

certe ego te in medio uersantem turbine leti

medio uersantem in Trappes-Lomax 2007 187 | lecti O : tecti Suess 1882

64.150

eripui et potius germanum amittere creui,

pocius G

64.151

quam tibi fallaci supremo in tempore dessem.

falaci G, corr. G¹ | suppremo OGR | dessem O : deessem GR : deesse omnes MSS. Stati, Ald. 1502

64.152

pro quo dilaceranda feris dabor alitibusque

dilanianda ed. Lips. | altibus G, corr. G²

64.153

praeda, neque iniecta tumulabor mortua terra.

postea O | iniecta Calphurnius 1481 : intacta OR : in tacta G : (in) tanta manus prima in marg. MS. 75 paulo post a. 1459 scribens : iniacta dub. Passeratius 1608, iterum coni. ut uid. Ellis 1867

64.154

quaenam te genuit sola sub rupe leaena,

64.155

quod mare conceptum spumantibus exspuit undis,

spumantibus OGR : exspumantibus MS. 31 a. 1457 : <e> spumantibus dub. Rossbach 1854 | expuit G

64.156

quae Syrtis, quae Scylla rapax, quae uasta Charybdis,

sirtix O : syrtis G | quos Realinus 1551 24v, nescio an memoria lapsus | scilla O : silla GR | rapaxque O : rapax GR : uorax MSS. Regius alter, Puteanus, ed. 1472 : forax male Vossio attribuit nescio quis | uasta OGR : rapta MS. 31 a. 1457 : rauca Pleitner 1876 43 | Charybdis ed. 1472 : caribdis OGR, cfr. Goold 1958 113 : Carybdis MSS. nescio qui

64.157

talia qui reddis pro dulci praemia uita?

taliaq(ue) redis O

64.158

si tibi non cordi fuerant conubia nostra,

connubia OGR

64.159

saeua quod horrebas prisci praecepta parentis,

scaeua Puteolanus 1473 | saevaque abhorrebas ed. 1472 | pemtis O

64.160

attamen in uestras potuisti ducere sedes,

at tamen O | nostras O : uostras Scaliger 1577a | uersum 64.163 huc transp. O

64.161

quae tibi iucundo famularer serua labore

iocundo OGR

64.162

candida permulcens liquidis uestigia lymphis,

līphis O

64.163

purpureaue tuum consternens ueste cubile.

purpurea que MS. 31 a. 1457 | cubille O, corr. O¹

64.164

sed quid ego ignaris nequiquam conqueror auris

si OGR, corr. R² | ingratis Wakefield 1797 97 | nec quicquam O : necquicquam G : neiquicquam Baehrens 1876 | conqueror MS. 73 post a. 1450, MS. 40 a. 1453, nonnulli MSS. Statii, Puccius 1502m 1502vi : conquerar OGR | auris R²mG² : aures OGR : aureis Baehrens 1876

64.165

externata malo, quae nullis sensibus auctae

externata manus prima in MS 44 a. 1474 iam exarato, Avancius 1495 4r : extñata (= extennata ?) O : extenuata GR : consituata manus prima in MS 44 a. 1474 iam exarato, tardius | maloque O

64.166

nec missas audire queunt nec reddere uoces?

nec (2°) OGR : aut nescio quis

64.167

ille autem prope iam mediis uersatur in undis,

prope iam OGR : properans Pleitner 1876 43, prob. Trappes-Lomax 2007 188

64.168

nec quisquam apparet uacua mortalis in acta.

mortalis harena Peiper 1875 39 | acta Falcoburgius ap. Heinsium 1646-81, Heinsius (†1681) 1742 646, cfr. supra ad 64.60 : alga OGR : aura (i.e. ora) W. Wagner 1866 483

64.169

sic nimis insultans extremo tempore saeua

sic OGR : sed unus MS. Stati 1566 | extremo <in> MS. 46 a. 1460, prob. Trappes-Lomax 2007 188 | saeue Nisbet 1978 102

64.170

fors etiam nostris inuidit questibus auris.

fers O | in uidit G | questubus Scaliger 1577a | auras secunda manus in MS. 4 fere a. 1463-1525 scribens, Parthenius 1485 : aures Puteolanus 1473

64.171

Iuppiter omnipotens, utinam ne tempore primo

iuppiter O, Petrarca in Verg. Ambros. fol. 113v : iupiter G, Macrobius Sat. 6.1.42 : iup(ite)r R | ne OGR : non Macrobius Sat. 6.1.42, Petrarca in Verg. Ambros. fol. 113v : nec ed. 1472 | primo OGR : duro dub. Schrader ante 1784 54r

64.172

Gnosia Cecropiae tetigissent litora puppes,

tetigisset Baehrens 1874 52 | littora O | pupes O : puppis Baehrens 1874 52

64.173

indomito nec dira ferens stipendia tauro

inpendia dub. Schrader ante 1784 54r | tauro OGR : fratri Ramler 1793

64.174

perfidus in Creta religasset nauita funem,

in creta O, coni. aut saltem scripsit Froehlich 1849 254 : in cretam GR : intortum Gratwick 1979

64.175

nec malus haec celans dulci crudelia forma

hic GR

64.176

consilia in nostris requiesset sedibus hospes!

consilia in MSS. 42 et 128 a. 1460 ca., Puteolanus 1473 : consilium OG : conscilium R | nostris om. O | requiesset MS. 122 a. 1460 : requisisset OGR : quaesisset ed. 1472, MS. 15 ante a. 1479, MS. Regius alter, unus MS. Statii : haesisset libri nescio qui teste Passeratio 1608

64.177

nam quo me referam? quali spe perdita nitar?

nam OGR : nunc Spengel 1826 et 1827 3, prob. Maehly 1871 351-2 (cfr. Eur. Medea 502) : iam Peiper 1875 40, iterum coni. Baehrens 1876 | refferā O | nitar MS. 46 a. 1460, manus prima in codice MS. 122 a. 1460 scribens, MS. 15 ante a. 1479, R^3?, Puteanus, Faurianus, Ald. 1502 : nitor OGR

64.178

Idaeosne petam montes? at gurgite lato

Idaeosne Parthenius 1485 in comm., iterum coni. ut uid. Marcilius 1604 11 : idoneos ne OGR (yd- G) : Idmoneos ne R² : dedalios prima ut uid. manus in marg. codicis MS. 3 a. 1455 conscripti : Idmeneos ne ed. 1472, Idmenaeos damn. Avancius 1495 4r : Ischmiacos nescio quis teste MS 119 a. 1530, Isthmiacos nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) : Isthmoneos manus altera s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20), 'alii' teste Statio 1566 : idoneos Victorius 1521 in margine, Idoneos ne agn. Victorius 1553 318 : immanesne Statius 1566 : Isthmon, eosne Scaliger 1577 66 et 1577a : Idomeniosne Vossius 1684 : Haemoniosne dub. Schrader ante 1784 54r : Dictaeosne Koeler 1788 154 : Icariosne Orellius 1822 : Idomeneosne Santenius 1825 429, denuo coni. Lachmann 1829 : Idam ideone Landor 1842 358 : Idomeneusne Lachmann 1850 192 : Idomeneine Buecheler 1860 : Edonosne Peiper 1875 40 : Idmeneosne Baehrens 1876 : anne meos Gigli 1880 93 : Sidoneosne aut Sidoniosne Baehrens 1885 | Idaeos repetam 'I.H. Vossii glossae marginal. p. 226' teste Schwabe 1866 | montis Scaliger 1577 66 et 1577a : colles coni. ut uid. Vendel-Heyl 1850 348 | at Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi : a OGR (ag- G) : ah A. Guarinus 1521 : ac MS 120 s. XVI : ubi falso ut uid. Doeringio attribuit nescio quis, profecto quia Doering 1788 Statium 1566 ad uersum sequentem citat : an dub. Ellis 1867 in app. : aut Peiper 1875 40 | lato OGR : uasto MS 120 s. XVI, MSS. nonnulli ut uid. | 64.178-179 Idam ideone petam? montes (ah gurgite uasto / discernens!) ponti truculentum diuidit aequor. Landor 1842 358

64.179

discernens ponti truculentum diuidit aequor.

discurrens MS. unus teste Statio 1566 : discedens MSS. nonnulli teste Statio 1566 : deserpens Wakefield 1796 129 | ponti O, 'in vetusto libro Mediolanensi' teste Vossio 1684 : pontum GR (Pontum Peiper 1875 40) : patriam Avancius 1535 : penitus dub. Statius 1566 : spatium Leyser 1835 39 : pontus Heyse 1855 : portum Fritze 1862 17 | ubi diuidit OGR (ubi del. Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi, MSS. recentiores nescio qui nisi fallor) : ubi clauditur dub. Statius 1566 : auidae inuidet Baehrens 1874 52 : alludit ubi Peiper 1875 41 : ubi me inuidet 'olim' Pleitner 1876 44 | quis me discernens truculentum diuidit aequor Froehlich 1849 254

64.180

an patris auxilium sperem? quemne ipsa reliqui

an R²mG² : im- O : in GR : at Gebhardus 1618 : ac Sillig 1830 293 | quem ne OG¹R : ipsam ne q G : quem ue R²

64.181

respersum iuuenem fraterna caede secuta?

fraterna iuuenem respersum coni. et statim damn. ipse Fisch 1875 teste Trappes-Lomax 2012 640, iterum coni. Trappes-Lomax 2007 189 | secuti Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi

64.182

coniugis an fido consoler memet amore?

consoles me man(et) O

64.183

quine fugit lentos incuruans gurgite remos?

qui ne O : qui ue GR : qui Ald. 1502 : quid ue damn. A. Guarinus 1521 in comm. : quippe dub. Realinus 1551 27r, nescio an iam alii antea | qui refugit A. Guarinus 1521 | lentos O : uentos GR : uetitos MS. 129a ca. a. 1450, dub. Scaliger 1577 66, iterum coni. ut uid. Peiper 1875 41 : unctos MS. 31 a. 1457 : uentis MS 44 a. 1474, et profecto iam MSS. alii antea : uentoso dub. Victorius 1521, dub. Statius 1566 : tinctos Pleitner 1876 44 | curuans in Trappes-Lomax 2007 189 | qui fugit incuruans lentos in gurgite remos? Avancius 1535

64.184

praeterea nullo † litus sola insula tecto

praetereo A. Guarinus 1521 in contextu | litus OGR : <co>litur A. Palmer 1879 345 : recipit Baehrens 1885 : laeta est Birt 1904a 423 | litus sola insula tecto OGR : littus nullo sola insula tecto Avancius 1535, 'membranae' teste Marcilio 1604 11, at non MS. 83 a. 1465, scilicet codex membranaceus qui Marcili erat : litus solum, nullo insula tecto dub. Scaliger 1600 77 : nullo (litus solum) insula tecto Vossius 1684 : litus, nullo solamina tecto Huschke 1792 102 : litus solum nulla insula tecto Ramler 1793 in contextu : nullo litus, nullo insula tecto C.H. Weise 1843 : solum litus, sola insula tota Koch 1864 318 : nudum litus, sola insula tecto Baehrens 1874 53, iterum coni. Peiper 1875 41 : nullo litus tecto, insula sola Baehrens 1876 : nullo litus tota insula tecto Pleitner 1876 44 : nullo litus sola insula tecto <est> Oksala 1965 69 : <praebet> nullum sola insula tectum Trappes-Lomax 2007 189

64.185

nec patet egressus pelagi cingentibus undis.

pater R

64.186

nulla fugae ratio, nulla spes: omnia muta,

racio R, corr. R² | nulla est spes unus MS. Stati, Puccius 1502b 1502m 1502vi, iterum coni. Eschenburg 1865 43 : nullae spes 'alii' teste A. Guarino 1521 in comm. : nulla spest Trappes-Lomax 2007 190

64.187

omnia sunt deserta, ostentant omnia letum.

deserti G, corr. G¹

64.188

non tamen ante mihi languescent lumina morte,

m(ich)i OR : michi G

64.189

nec prius a fesso secedent corpore sensus,

affesso O : ab fesso dub. Baehrens 1876 : affecto Nettleship ap. Postgate 1889 viii

64.190

quam iustam a diuis exposcam prodita multam

iusta O | a diuis R² : adiuis OGR | perdita Lennep 1747 37 | multam Ald. 1502 : muletā O : mulctam GR

64.191

caelestumque fidem postrema comprecer hora.

suprema Dousa filius 1592 39 | comprecer MSS. 46 et 122 a. 1460 : comprecor OGR, def. Pighi 1952 41-2

64.192

quare facta uirum multantes uindice poena

uiri Schrader 1761 et ante 1784 54r, Tibullum 3.6.42 collaudans : reum dub. Schrader ante 1784 54r : hominum Trappes-Lomax 2012 641 | multantes Ald. 1502 : mulctantes OGR | quae malefacta flagrum multatis uindice poena Eldick 1782

64.193

Eumenides, quibus anguino redimita capillo

eumenydes GR | anguino OGR : auguineo ed. 1472 : anguineo MS. 15 ante a. 1479, MSS. Pu., F., Puteolanus 1473, iterum coni. ut uid. Peiper 1875 41

64.194

frons exspirantis praeportat pectoris iras,

expirantis G | postportat O (cfr. 64.11) | temporis nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20)

64.195

huc huc aduentate, meas audite querellas,

meas OR²mG² : et meas GR | audire Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi | querelas GR

64.196

quas ego, uae miserae, imis proferre medullis

ue OGR : nunc Puteolanus 1473 : num Ald. 1515 : me B. Schmidt 1887 | uae! sic interpunxit L. Mueller 1870, iterum suo Marte Trappes-Lomax 2007 191 | miserae MS. 31 a. 1457 : misera OGR : miseram B. Schmidt 1887 | imis manus recentior in R (nisi forte ex imis uoluit) et D.F.S. Thomson 1970 : extremis OGR : ex imis MSS Lond. add. 12005, Par. 8232, Casaubon, iterum coni. ut uid. Vossius 1737 in comm. : extremas dub. Baehrens 1876

64.197

cogor inops, amens, ardenti caeca furore.

ardens cogor inops Ramler 1793 in contextu | amens ardenti Nisbet 1995 387 : ardens amenti OGR | animi, caecata furore Peiper 1875 41

64.198

quae quoniam uerae nascuntur pectore ab imo,

non uerae sed uere scr. ed. 1472

64.199

uos nolite pati nostrum uanescere luctum,

64.200

sed quali solam Theseus me mente reliquit,

quali solam MSS. 46 et 122 a. 1460 : qualis sola OGR : qualis solita Peiper 1875 41 | reliquid O

64.201

tali mente, deae, funestet seque suosque.'

fimestet G, corr. G²

64.202

has postquam maesto profudit pectore uoces

posquam Schulze 1909 268

64.203

supplicium saeuis exposcens anxia factis,

anxia OGR : saucia dub. Schwabe 1866 in app.

64.204

annuit inuicto caelestum numine rector.

inuicto MS. 8 a. 1412 : inuito OGR | caelestum OGR : caelei tum Pleitner 1876 44

64.205

quo motu tellus atque horrida contremuerunt

quo motu Heyse 1855, iterum coni. ut uid. Schulze 1888a, Fleischer 1898 15 (cui male quo moto attribuit Dolç 1963) et Friedrich 1908 : quomodo tunc OGR : quare tunc MS F : quo tunc et MS. 52 a. 1467 : quare tum et (nisi tantum explicationis causa) quo nutu MS 120 s. XVI, quod iterum coni. Koch 1864 318 et Schwabe 1864 15 : quo nutu et Fea 1811 xiii : quo intonuit Riese 1865 300, unde quo tonuit Riese 1884 in comm. : quo penitus Peiper 1875 41 : quo cuncta et Pleitner 1876 44 : quo motast Gigli 1880 97 : conmotast dub. Novák 1886 339 | contremuere MS. 15 ante a. 1479, corrector codicis D.

64.206

aequora concussitque micantia sidera mundus.

concussusque libri ueteres probante Vossio 1684 in comm., iterum coni. ut uid. Wakefield 1796 138 | micācia O | sydera G | concusseique (-sique Fleischer 1898 15) micantia sidera mundei Pleitner 1876 44 : concussique micantia sidera mundi Baehrens 1885

64.207

ipse autem caeca mentem caligine Theseus

mentem MS. 52 a. 1467, Statius 1566 : mente OGR : mentis MS. 122 a. 1460 (et Regius primus, Monacensis, codices Statii, secunda manus in MS. 4 fere a. 1463-1525 scribens)

64.208

consitus oblito dimisit pectore cuncta

conscius Puteolanus 1473 : concitus ed. Basilensis a. 1530 | oblico Peiper 1875 42 | cunta GR

64.209

quae mandata prius constanti mente tenebat,

64.210

dulcia nec maesto sustollens signa parenti

lucida Schrader ante 1784 54v et 69r, iterum coni. ut uid. Wakefield 1797 236 | sustollens OR²mG² : -tolens GR

64.211

sospitem Erectheum se ostendit uisere portum.

Erechtheum Vossius 1684 (-cht- Schrader ante 1784 54r, -cth- Baehrens 1876) : ereptum OGR : erectum MSS. La Ricc St2, A. Guarinus 1521 in comm. : et ereptum MSS. R2 Pu Maff, ed. 1472 : et erectum nescio quis - MS. Faurianus, nisi fallor; 'nonnulli' teste Statio 1566 : Erechtheos Heinsius (†1681) 1742 574 et 646 | uiscere G, corr. G² | portus Heinsius (†1681) 1742 574

64.212

namque ferunt olim, classi cum moenia diuae

classi cum (quum Scaliger 1577a) GR : classicum O : classis cum A. Guarinus 1521 : castae cum Pontanus 1566, Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi : castae tum Baehrens 1874 53 : cassitae Housman 1886-1936 | moenia R primo, Ald. 1502 : moenico OGR¹ | die manus recentior in R | Actaeae olim coniecit Heinsius (†1681) 1742 646, i.e. ferunt Actaeae olim cum (cfr. Fritze 1862 ad loc.) | 64.212-213 namque ferunt, natum uentis quum crederat Aegeus Landor 1842 358

64.213

linquentem gnatum uentis concrederet Aegeus,

linquentem OGR : linqueret et Ald. 1515 | concrederet Avancius 1495 4r : cum crederet OGR | egens OGR, corr. R²

64.214

talia complexum iuueni mandata dedisse:

complexo MSS. L, Dr, MS. 31 a. 1457 : complexu Avancius 1535

64.215

'gnate mihi longe iucundior unice uita,

gnati O | michi (O)GR | longe Hoeufft 1807-8 6 et 1814, quod male Nodello attribuit nescio quis : longa OGR | iocundior OGR

64.216

gnate, ego quem in dubios cogor dimittere casus,

64.216 post 64.217 transp. Baehrens 1870 | q(uonia)m O | dimictere R, corr. R²

64.217

reddite in extrema nuper mihi fine senectae,

rediite G, corr. G¹ | extremae Ald. 1502 | michi (O)GR

64.218

quandoquidem fortuna mea ac tua feruida uirtus

feruide Phillimore 1919 316

64.219

eripit inuito mihi te, cui languida nondum

michi (O)G(R) | cui OR²m : quem GR : al' cui G² : quoi Scaliger 1577a, iterum coni. dub. Schwabe 1886 in app. : cum aut quom Gaertner 2007 28

64.220

lumina sunt gnati cara saturata figura,

64.221

non ego te gaudens laetanti pectore mittam,

lectanti O | mictam R, corr. R²

64.222

nec te ferre sinam fortunae signa secundae,

64.223

sed primum multas expromam mente querellas,

mutas dub. Heinsius (†1681) 1742 646 : moestas Eldick 1785 | querelas GR

64.224

canitiem terra atque infuso puluere foedans;

caniciem OG | infuso R²mG² : infulso OGR | fedans OG¹R¹ : fe.ans G : fedens R

64.225

inde infecta uago suspendam lintea malo,

invecta Astius 1812 22, profecto typothetae errore (Astius 1812 182 infecta in lemmate et in comm.) | alto dub. Schrader ante 1784 54v

64.226

nostros ut luctus nostraeque incendia mentis

ut OGR : in MS. Puteanus

64.227

carbasus obscurata dicet ferrugine Hibera.

obscura R² | dicet OGR : decet MS. unus teste Statio 1566, iterum coni. Lachmann 1829 : dicat Avancius 1495 4r : dictet aut deceat aut doceat (quod probauit Peiper 1875 42) Statius 1566 : indigetet Froehlich 1849 255 : signet Conington 1861 : notet Cornish 1913 | obscura euolget Gigli 1880 97, at obscura uolget Gigli 1880 29 | hybera GR

64.228

quod tibi si sancti concesserit incola Itoni,

sancti OGR, ita et Turnebus 1565 277v : sanctae Realinus 1551 30r, Muretus 1554 95r, unde Turnebus 1580 | concedens A. Guarinus 1521 : tanti nescio quis ante Ramler 1793 | itoni H. Barbarus in Plin. III cap. vii, nonnulli teste A. Guarino 1521 in comm. ('non improbauerim legentes incola itoni') : ithomi O : ythomi GR : ithyni Parthenius 1485 et fort. iam antea : Ithonis Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi : Hymeti A. Guarinus 1521 : ithyni Realinus 1551 29v in lemmate, nescio an iam alii antea : thomi et hydri agn. Realinus 1551 29v : Itones Realinus 1551 30r : Itonis Muretus 1554 94v-95r et profecto iam antea (in MSS.), Turnebus 1565 277v

64.229

quae nostrum genus ac sedes defendere Erecthei

quod Turnebus 1565 277v | ac MS. 46 a. 1460, manus prima in codice MS. 122 a. 1460 scribens : has OGR : et Turnebus 1565 277v | secles O : sedis Sillig 1823 | Erechthei Vossius 1684 (-cth- nescio quis) : freti OGR : freta MS. 46 a. 1460 : bueta ed. 1472, unde Butae Orellius 1822 : sueta MS. Faur. in marg., edd. Venett., Calphurnius 1481, secunda manus in MS. 4 fere a. 1463-1525 scribens, Turnebus 1565 277v : sueta est MS. Puteanus : Hymeti A. Guarinus 1521, nisi iam aliquis antea : fretis Statius 1566, Scaliger 1577 66 'ex ueteri scriptura' (scil. e freti in MS. 52 a. 1467 conscripto) et 1577a : Erectheu male Vulpio attribuit nescio quis : auitas Heinsius (†1681) 1742 646 : creti Mitscherlichius 1782 48 : creto aut ferro aut priscas aut sanctas aut forti dub. Gurlitt 1787 121 : adorsis Doering 1788 'olim' : Erecthi dub. Buecheler 1860 : Erechthi male Buechelero attrib. Schwabe 1866

64.230

annuit, ut tauri respergas sanguine dextram,

annuat MS Mont., MS. Commelin., Ald. 1502, A. Guarinus 1521, Turnebus 1565 277v | et Puccius 1502m 1502vi, Canter 1564 218 | annuerit tauri ut Ald. 1515 | respargas Scaliger 1600a

64.231

tum uero facito ut memori tibi condita corde

tu GR

64.232

haec uigeant mandata, nec ulla oblitteret aetas:

obliteret OR²mG² (al' obliteret etiam super lineam add. mG²) : oblitueret G : obliterat R

64.233

ut simul ac nostros inuisent lumina collis

ac manus prima in codice MS. 122 a. 1460 scribens, manus prima in MS. 75 paulo post a. 1459 scribens, -ac MS. 46 a. 1460 : hec OGR, haec scr. Pighi 1961 | tua uisent lintea dub. Heinsius (†1681) 1742 646 : inuisis lumine dub. Schrader ante 1784 54v | colleis Ald. 1502

64.234

funestam antennae deponant undique uestem

antenne RmG² : antēnene ne O : antennē ne G : antemnae Schulz

64.235

candidaque intorti sustollant uela rudentes,

sustolant OR : substolant G (-toll- G²) : sustollant R²m | uella O | post hunc uersum fragmentum apud Nonium p. 546 seruatum, ab aliis Cinnae attribuitum (lucida qua splendet summi carchesia mali, de quo uide L. Mueller 1870 xxx-xxxi) inseruerunt Faernus (†1561) 1566 et dubitanter Muretus 1554 95r, qui in contextu lacunam tantum indicauit

64.236

quam primum cernens ut laeta gaudia mente

gaudia OGR : candida Pleitner 1876 44

64.237

agnoscam, cum te reducem aetas prospera sistet.'

quum Scaliger 1577a | etas OGR : sors MS. Puteanus et Faur., Ald. 1502, A. Guarinus 1521 ope codicum ('uel sors legatur et erit clarior sensus'), unde fors Avancius 1535, iterum coni. Dousa filius 1592 40 (e lectione uulgata sors), prob. Housman 1891 294 et McKie 2009 98 : freta Froehlich 1849 255 : aura Koch 1864 318 : rate aut rata Peiper 1875 42 : dea dub. Baehrens 1876 : lux parum ueri simile uidebatur Baehrensio 1885, prob. tamen Nisbet 1978 111 et McKie 2009 98 : lucs Housman 1886-1936 : aestas A. Palmer 1896 dub. in app. | prospera OGR : decstera Housman 1891 | sistet O : sistens G : sistant R : sistent G¹R¹ | acta prospera sistent Weber 1890 135 : actae prospera sistent coni. et damn. Weber 1890 136

64.238

haec mandata prius constanti mente tenentem

contanti G, corr. G¹

64.239

Thesea ceu pulsae uentorum flamine nubes

ceu R²mG² : seu OGR

64.240

aerium niuei montis liquere cacumen.

aereum O | post et ante liquere interpunxit C.H. Weise 1843

64.241

at pater ut summa prospectum ex arce petebat

64.242

anxia in assiduos absumens lumina fletus,

anxia OR²mG² : ansia GR | in OGR : etiam m : al' in m¹ | assiduos OGR : aduersos Doering 1834 | absumens OGR : contollens ed. 1472, secunda manus in MS. 4 fere a. 1463-1525 scribens, Regius alter | fluctus dub. Mitscherlich 1786 109

64.243

cum primum inflati conspexit lintea ueli,

quum Scaliger 1577a | inflati OGR : infecti Sabellicus 1490-93 10v, iterum coni. Schrader ante 1784 54v et 69v : infausti Heyse 1855 : ingrati Peiper 1875 43 | linthea OR, corr. R¹ | ueli ] sueti G, corr. G¹ et G² : mali coni. ut uid. Schrader ante 1784 69v

64.244

praecipitem sese scopulorum e uertice iecit,

et uertice G, corr. G²

64.245

amissum credens immiti Thesea fato.

inmiti O : īmitti G : īmiti G¹R | facto O

64.246

sic funesta domus ingressus tecta paterna

paternae Ald 1502, manus recentior in MS. Puteanus, secunda manus in MS. 4 fere a. 1463-1525 scribens, Statius 1566, Baehrens 1874 53

64.247

morte ferox Theseus, qualem Minoidi luctum

Marte Marcilius 1604 12, dub. Passeratius 1608, Baehrens 1874 53 | et ante et post ferox Theseus interpunxit C.H. Weise 1843 | minoidi ed. 1472, secunda manus in MS. 3 fere post a. 1455 scribens : minoida OGR : Minoia MS. Guelferbytanus? : Minoae aut Minoiae Rossbach 1854 xv | quali Minoida luctu (dandi casu) D'Orvill 1750 651

64.248

obtulerat mente immemori, talem ipse recepit.

attulerat Canter

64.249

quae tum prospectans cedentem maesta carinam

quem G, corr. G² | tum (= tū) MS. 59 a. 1450 ut uid., MSS. 10 et 49 a. 1460 ca. : tamen (= tñ) OGR : tantum dub. Statius 1566 : mane (ante aspectans) Maehly 1871 352 | prospectans OGR : a(spectans) suprascripsit et aliquot tardius al' addidit R² ) : aspectans mG² : al' pro(spectans) suprascripsit m¹ : adspectans Scaliger 1577a | credentem O | mesta OGR : cuncta ueteri libri probante Vossio 1684 in comm., nescio an typothetae errore aut ipsius memoriae lapsu | accedentem … carina damn. Avancius 1495 4r | quae tamen abscedentem exspectans moesta carinam dub. Passeratius 1608 : quae interea spectans (aspectans iterum coni. ut uid. Tucker 1910 5) cedentem maesta carinam Peiper 1875 43

64.250

multiplices animo uoluebat saucia curas.

multiplicis Scaliger 1577a

64.251

at parte ex alia florens uolitabat Iacchus

parte MS. 84 a. 1450 ca., MS. 3 a. 1455 ca. (cfr. Manil. 1.326) : pater OGR | iachus OGR

64.252

cum thyaso Satyrorum et Nysigenis Silenis

64.253

te quaerens, Ariadna, tuoque incensus amore.

et querens OR : et querenus G : te querens R²m, tequerens G² : te cernens aut teque uidens Koeler 1788 245 | ariadna MS. 122 a. 1460 : adriana OGR | post hunc uersum alterum excidisse censuit Bergk 1854, dissensit autem O. Skutsch 1962 : uersus duo excidisse censuit et e.g. <te somno uictam tandem spectabat in ora, / spectabant Satyri, spectabant Maenades ipsae,> suppl. Birt 1890a : <nec procul instabant infestum Maenades agmen> suppl. Goold 1973

64.253b

...

64.254

quae tum alacres passim lymphata mente furebant

64.254-267 post 64.391 transp. Herrmann 1957 et 1957a 675 | 64.254 quae tum Bergk 1854 : qui tum OGR : quantum MS 44 a. 1474 : quin tum manus prima in MS 44 a. 1474 iam exarato : quam tum Schwabe 1866 : quicum dub. Baehrens 1876, coni. etiam Pleitner 1876 et Heyse (†1884) 1889 : quiscum dub. Baehrens 1876 : circum Tucker 1910 5 : quoi aut cui tum Floratos 1957 | cui Thyades O. Skutsch 1962, prob. D.F.S. Thomson 1997 in comm. (quoi ...) : cui (= quoi) famulae McKie 2009 81 | linphata O | post hunc uersum lacunam indicauit Lenchantin de Gubernatis 1928

64.255

euhoe bacchantes, euhoe capita inflectentes.

euhoe … euhoe MS. 8 a. 1412 : euche … euche OGR : eu oe … eu oe Parthenius 1485 | bachantes OGR | euhoe bacchantes euhoe, capita interpunxit Pleitner 1876 45 | euhoe bacch<antes, trepidanti Maenades ore / euhoe clam>antes, euhoe capita inflectentes Pighi 1952 43 | post hunc uersum lacunam ind. Cornish 1904

64.256

harum pars tecta quatiebant cuspide thyrsos,

horum MS. 46 a. 1460, manus prima in MS. 122 a. 1460 scribens | quaciebāt O | thirsos O : tirsos GR

64.257

pars e diuolso iactabant membra iuuenco,

e diuolso R² : e diuolso OGR : e diuulso ed. 1472 : e diuerso nescio quis teste MS 119 a. 1530 | raptabant MS. 52 a. 1467, unde Scaliger 1600 77 et 1600a

64.258

pars sese tortis serpentibus incingebant,

64.259

pars obscura cauis celebrabant orgia cistis,

hunc uersum post 64.250 transp. D'Orvill 1750 263 | pars OGR : nunc D'Orvill 1750 263 | canis OR, corr. R¹ | celabant Valckenaer 1739, Broukhusius ap. D'Orvill 1750 263

64.260

orgia quae frustra cupiunt audire profani;

64.260 del. Koeler 1788 248 | orgiaq(ue) O | p(ro)phani O

64.261

plangebant aliae proceris tympana palmis

alie OGR : alii ed. 1472 : aliei Lachmann 1829 | timpana O

64.262

aut tereti tenuis tinnitus aere ciebant,

tenais O : tenueis Ald. 1502 : tenues C.H. Weise 1843 | tinnitus OR²m^2?G² : tintinitus GR : tintinnitus m | acre nescio quis ante Hertzberg 1862

64.263

multis raucisonos efflabant cornua bombos

multis Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi, Latini (†1593) 1677 : multi OGR : multaque Ald. 1515, A. Guarinus 1521 : multae Scaliger 1600 78 | raucisonis ... bombis Ald. 1502 | efflabant MS. 78 a. 1423 : efflebant OGR : inflabant Dousa filius 1592 41 | multi raucisono sufflabant cornua bombo Peiper 1875 43

64.264

barbaraque horribili stridebat tibia cantu.

horibili G

64.265

talibus amplifice uestis decorata figuris

64.266

puluinar complexa suo uelabat amictu.

poluinar Scaliger 1577a

64.267

quae postquam cupide spectando Thessala pubes

posquam Schulze 1909 268 | thesala OR²m¹G² : thesalia GR : thessalia m

64.268

expleta est, sanctis coepit decedere diuis.

dein cedere dub. Statius 1566 | diuis OGR : tectis nescio quis teste MS 119 a. 1530 : cliuis Peiper 1875 44

64.269

hic, qualis flatu placidum mare matutino

hec O : nec MSS. nonnulli teste Vossio 1684 : hi ed. Lips. : ac Vossius 1684 : heic dub. Baehrens 1876 | hic, qualis ] nec qualis et aequalis MSS. nonnulli teste Vossio : ac quali Vossius 1684 : ac qualis Ramler 1793

64.270

horrificans Zephyrus procliuas incitat undas,

cephirus O : çephirus GR | procliuit O: procliuis R¹ : procliues Puccius 1502vi : proclines Puccius 1502v : proclinas et procliues 'alii libri' teste Passeratio 1608

64.271

Aurora exoriente uagi sub limina Solis,

sub limina MS. 78 a. 1423 : sublimia OGR : sub lumina Ald. 1502

64.272

quae tarde primum clementi flamine pulsae

tarde OGR : tardi Puteolanus 1473 : rarae MS 120 s. XVI, Latini (†1593) 1677

64.273

procedunt leuiterque sonant plangore cachinni,

procedunt OGR : prociduum Scaliger 1577 67 et 1577a | leuiterque O : leuiter GR : leni manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens, MS. 52 a. 1467 : leui 'in quibusdam' (i.e. MSS.?) teste Doering 1788, agn. Koeler 1788 253 : lenique Lennep 1747 38 | leni et resonant Vossius 1684, Valckenaer 1768 : lenes resonant B. Schmidt 1887 | resonant manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens, MS. 122 a. 1460, MS. 52 a. 1467 | clangore MS. L ut uid., nescio an alii codices, Dousa filius 1592 42, nescio an iterum coni. Schrader ante 1784 70r | cachinni Rm : chachini OG (-inni G²) : cachinnum Scaliger 1577 67 et 1577a, Fea 1811 xiv

64.274

post uento crescente magis magis increbescunt,

increbrescunt ed. 1472 | magis magis OGR : magis damn. Avancius 1495 4r

64.275

purpureaque procul nantes ab luce refulgent:

purpureaeque Lennep 1747 38 | nantes ab OGR : nantes a MS. 83 a. 1465, profecto alii : uariantes Puccius 1502b 1502m 1502oa 1502ob 1502vi, MS. 120 s. XVI, Avancius 1535, Fea 1811 xiv : uibrantes Mitscherlich 1786 126 : fluitantes Maehly 1871 352 : nascente ab Baehrens 1874 54 | refulgent MSS. 46 et 122 a. 1460 : refulgens OGR | purpurea ac procul errantes ab luce refulgent Peiper 1875 44

64.276

sic tum uestibuli linquentes regia tecta

tum (= tū) MS. 78 a. 1423 : tamen (= tñ) OGRm² : tibi m, m² scribens in R, G² : ibi Haupt 1841 10 itemque 1853 et 1855 12, iterum coni. ut uid. Bergk 1854 : tum ibi Rossbach 1854 | uestibuli OGR : uestibulo Schrader 1776 11 et ante 1784 30bis r et 31r et 70r : uestibulis dub. Schrader 1776 11 : Thessalii e.g. Maehly 1871 352 : festini Baehrens 1874 54 : uestis ubi Munro 1882 : e uestibulis dub. Ellis 1889 : uestiflui Nisbet 1995 388 : diluuio dub. McKie 2009 95 | tum uestibuli ] tempestiui Trappes-Lomax 2007 196 | linquentes MS. 8 a. 1412 : linquentis OGR | uestibulum linquens et dub. Schrader ante 1784 70r | tecta OGR : texta Peiper 1875 44

64.277

ad se quisque uago passim pede discedebant.

ad MS. 129a a. 1450 ca., MS. 52 a. 1467, unus MS. Stati : at OGR : a R^3?, MS. 31 a. 1457, MSS. Puteanus, Faurianus, MS. prima Stati, ed. 1472, dub. Vulpius 1737 : pro Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi

64.278

quorum post abitum princeps e uertice Peli

abitum OG² : hab- GRm (posth- R) | euertice OGR : e u- R² | Peli nescio quis : peley O : Pelei GR, def. Lachmann 1850 246 : Pelii Ald. 1502 : Peleu male Corradino de Allio attribuit nescio quis

64.279

aduenit Chiron portans siluestria dona:

chyron G | siluestria OGR : celestia MS. 31 a. 1457 : redolentia Pleitner 1876 45

64.280

nam quoscumque ferunt campi, quos Thessala magnis

quoscunque Ald. 1502, A. Guarinus 1521 in comm. : quodcumque OGR : quotcumque A. Guarinus 1521 in contextu (post nec), fort. typothetae errore | fere campis Peiper 1875 45 : Pherae campis Baehrens 1876 | campi MS. 31 a. 1457 : campis OGR | quot nescio quis teste MS 119 a. 1530 | thesalia O : thesala GR | magnis RmG² : magis OG

64.281

montibus ora creat, quos propter fluminis undas

quot A. Guarinus 1521

64.282

aura parit flores tepidi fecunda Fauoni,

aura R²mG² : aurea OGR | p(ar)it aut p(er)it OG?Rm, parit G², prob. Owen 1893 : p(er)rit m^2? : aperit Housman 1889 et 1890 340-341 : parat Haverfield 1893 | floris Scaliger 1577a | facunda R, corr. R²

64.283

hos indistinctis plexos tulit ipse corollis;

hic Fleischer 1898 16 | in distinctis G, scr. Wakefield 1797a 215 : in districtis Puteolanus 1473 : indistrictis dub. Passeratius 1608 : interstinctis Heinsius (†1681) 1742 647 : indistinctos '& liber noster scriptus, & alii' probante Corradino de Allio 1738 | indistinctos plexis Doering 1778 in contextu | corulis OG : curulis R : al' corollis R²m¹G²

64.284

quo permulsa domus iucundo risit odore.

quo MS Diez. 37, Puccius 1502b 1502vi : quod O : quot GR : quis MS. Faurianus, Calphurnius 1481 : quo is Puccius 1502m 1502v : queis Ald. 1515 | iocundo OGR

64.285

confestim Penios adest, uiridantia Tempe,

penios MS. 38 a. 1465 ca. : penies OGR : uel eos R², (ue)l os m¹, al' os G² : peneios manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens, MS. 31 a. 1457, MSS. 46 et 122 a. 1460, familia codicum Florentina (MSS. 83 a. 1465, 11 a. 1466, 105 a. 1465-1470), MS. 56 a. 1465 ca. : peneos ed. 1472 : peneus Puccius 1502b 1502m 1502vi : Pheneosque et Fleischer 1898 18 | adest MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460 : adest ut OGR : adit Ald. 1502, iterum coni. aut prob. Marcilius 1604 12 | uiridancia O : inundantia unus MS. Stati : undantia dub. Statius 1566

64.286

Tempe, quae siluae cingunt super impendentes,

tempe q(uae) R²m²G² : tempeq(ue) OGR | impedientes damn. Avancius 1495 4r

64.287

Haemonisin linquens claris celebranda choreis,

64.287 del. Astius 1812 198-9 | Haemonisin (> emonisin > monisin > minosin) Heinsius (†1681) 1646-81 et 1742 647 (Aemonidum iam Turnebus 1565 277v, Haemonidum Schrader ante 1784 55r) : minosim OGR : minosin 'nullus liber manu scriptus ... extat, quae non habeat' teste Scaligero 1577 68, at codex suus Cuiacianus (i.e. MS. 52 a. 1467 noster) Minosim habet, minosini MS. 15 ante a. 1479 : Naiadum Realinus 1551 37v : annosus Codex Regius apud Ginguené : Minosium Calphurnius 1481, secunda manus in MS. 4 fere a. 1463-1525 scribens : minosion damn. Parthenius 1485 in comm. : Mniosion Parthenius 1485 : minosum damn. Avancius 1495 4r: Messein aut Nessoin Barbarus 1495 c8r : Nereidum Ald. 1502 : Nessonidum cod. Perusinus nescio quis (non MS. 52), B. Guarinus (†1503) 1521, 'alii' teste Mureto 1554 96v : Mnision damn. A. Guarinus 1521 in comm. : Naiadum Realinus 1551 37v : Mnemosynum nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) : Musarum aut Mnemosynae Statius 1566 : Minyasin Scaliger 1577 68 (ubi semel Minuasin scripsit) et 1577a : aeriae Marcilius 1604 12 : Xyniasi et Vossius 1684 : uinosus Corradinus de Allio 1738, uinosis A. Allen 1989 : uenosus dub. Corradinus de Allio 1738 in comm. : Meonisin nescio quis ante Heinsium (†1681) 1742 647 : Mnemosysin dub. Heinsius (†1681) 1742 647 : Mnemonidum ed. Gottingensis 1742, Mitscherlichius 1786 129, male Vulpio attribuit nescio quis : Dryasin Schrader ante 1784 55r, iterum coni. Lee 1990 : Mnemonisin Koeler 1788 260, iterum coni. Unger 1842 22 et iam ante hunc Froehlich 1849 255, prob. Rebelo Gonçalves 1959 : umbrosae dub. Astius 1812 197 : Naiasin Haupt 1841 69 : Minoisin dub. Hermann 1841 263, iterum coni. Fleischer 1898 20 : Aemonisin Unger 1842 22 : Magnessum Ellis 1867 : Meliasin Madvig 1873 29 : Limosin Froehner 1892 307 : Peneisin Lenchantin de Gubernatis 1928 : Mnemosynes Herrmann 1957 et 1957a 675 : umbrosae Wiman 1963 34 : Minois Oksala 1965 73 : Edonisin Arkins 1994 218 | claris MS. Taurinensis, unus MS. Stati, Ald. 1502 : doris OGR : chloris editio Veneta nescio qua ut uid., Baryn. teste Orellio 1822 : latis Turnebus : doctis Statius 1566, male Mureto attribuit Herrmann 1957 : ductis aut plaudis, nisi fallor, aut (quod iterum coni. ut uid. Fea 1811 xv) heros 'CR' dub. probante Schradero ante 1784 55r (at non Corradinus de Allio 1738) : hilaris Unger 1842 22 : pulchris Haupt 1841 70 (pulcris Hauptio attribuit Schwabe 1866) : propriis dub. G. Hermann 1841 263 : crebris dub. Lachmann (†1851) 1861 : diris Heyse 1855 : diis Fritze 1862 : diuis Schwabe 1866 in app. : udis Maehly 1871 352 : duris Madvig 1873 29 : floris Peiper 1875 45 : solitis Magnus 1877 : puris primo coni. deinde ipse damn. Roscher 1880 786 : solis Schulze 1880 390 : uariis Riese 1884 : caris B. Schmidt 1887 : sacris Housman 1890 341 : Dotis dub. Froehner 1892 307, iterum coni. Fleischer 1898 20 : nauis dub. Owen 1893 : Chlori dub. Ellis 1904 : Horis Perrotta 1931 | celebrata McKie 2009 123 | Minoisin Tempe linquens celebranda choreis G. Hermann 1841 263

64.288

non uacuus: namque ille tulit radicitus altas

non uacuos Bergk 1854 (-uus iam B. Guarinus [†1503] 1521, nescio an etiam codices MSS.) : non accuos O : non acuos GR : al' nonacrios R²m¹ : al' nonacrias G² : Nonacriis damn. A. Guarinus 1521 : non acies Statius 1566 : non agros Turnebus 1565 277v : Minyadum Marcilius 1604 12 : Boebiados Vossius 1684 : dona suas Lennep 1747 39 : pone gerens Astius 1812 199 : non parcus Unger 1842 24 : non requies coni. et subito damn. Unger 1848 429 | namque OGR : atque Ald. 1502 : inque A. Guarinus 1521, nescio an typothetae errore : nam, quae Corradinus de Allio 1738 | ille OGR : inde Marcilius 1604 12, iterum coni. Baehrens 1885 : ipse Baehrens 1876 | radicibus Lenz 1787 169, iterum coni. ut uid. Herrmann 1957 in contextu (at nihil in apparatu commemorat), typothetae errore aut ipse memoria lapsus, prob. Nisbet 1978 111 | actas Heinsius (†1681) 1742 647, iam Turnebus teste Heinsio 1646-81 : altis Lenz 1787 169 : alnos McKie 2009 83 | Cranona erisonamque, tulit radicitus altas Scaliger 1577 69 et 1577a

64.289

fagos ac recto proceras stipite laurus,

fages O : fractas McKie 2009 83

64.290

non sine nutanti platano lentaque sorore

nutanti R²mG² : mutanti OGR : luctanti prima ut uid. manus in MS. 3 ca. a. 1455 scribens : lutanti MS. 112 a. 1460, Heinsius teste Mitscherlichio 1786 134 : lactanti libri ueteres teste Vossio 1684 in comm. : laetanti Vossius 1684, Heinsius (†1681) 1646-81 et 1742 96 et 647 : flutanti Heinsius (†1681) 1742 647 : tutanti dub. Ramler 1793 | letaque 'codd. fere omnes' teste Orellio 1822, profecto MS. 52 a. 1467 : fletaque Scaliger 1577 69 et 1577a : flendaque aut flebilique coni. et subito damn. Gurlitt 1787 122 : fletuque Birt 1904a 423 | sorore MS. 31 a. 1457, MSS. 46 et 122 a. 1460 : sororum OGR : sororem Bernardus Pisanus 1522 : sororei Baehrens 1876

64.291

flammati Phaethontis et aeria cupressu.

flamati O : flamanti GR | phetontis OGR : Phaetontis Schulze 1909 268 | aerea Puteolanus 1473 | aerias cupressus Ramler 1793 : aeria cyparisso Fea 1811 xiv

64.292

haec circum sedes late contexta locauit,

tircum O | contesta OGR, corr. R²

64.293

uestibulum ut molli uelatum fronde uireret.

uestibulis male Schradero (1776 11) attribuit Koeler 1788 265 | uelatum R²mG² : uellatum OGR : uestitum nescio quis in MS 119 a. 1530, nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) : uallatum Baehrens 1876 | niteret MS. 31 a. 1457

64.294

post hunc consequitur sollerti corde Prometheus,

solerti OGR

64.295

extenuata gerens ueteris uestigia poenae,

pena OGR : pęnę R² : pene mG²

64.296

quam quondam silici restrictus membra catena

quam MS. 129a a. 1450 ca., MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460 : qua OGR | silici OGR : Scythicis Heinsius 1646-81 : silice male Doeringio attrib. Koeler 1788 265 in lemmate : in Scythia Schwabe 1865 : triplici Baehrens 1876 : Scythica Riese 1884 : in silici Postgate teste Cornish 1913 | resittus O | cathēa O : chatena G

64.297

persoluit pendens e uerticibus praeruptis.

euert- OGR

64.298

inde pater diuum sancta cum coniuge natisque

diuum m : diui OGR : dium dub. Baehrens 1885 | natisque MS. 8 a. 1412 : gnatisque OGR : gratisque m : al' gratis G²

64.299

aduenit caelo te solum, Phoebe, relinquens

aduenit, coelo Ald. 1502 : aduenit, coelo Muretus 1554 in contextu

64.300

unigenamque simul cultricem montibus † ydri

altricem Herrmann 1957 675 | ydri OGR (Hydri prob. Peiper 1875 45) : Idri 'vetera exemplaria' probante Vossio 1684, at equidem nescio utrum in his codicibus Idri an Hidri an Ydri an Hydri legerit : Idae manus prima in MS. 122 a. 1460 ut uid. scribens, manus prima in marg. MS 44 a. 1474 iam exarati : Hydrae Statius 1566 : udis Marcilius 1604 12 : Imbri dub. Schrader ante 1784 55v : hirtis dub. Schrader ante 1784 70r : Iri dub. Ellis 1876 : Istri aut Histri Baehrens 1885 : Vrbis Herrmann 1954 246 et 1957 et 1957a 675 | montibus hydri MS 44 a. 1474 et profecto MSS alii, Scaliger 1577 69 et 1577a : montis Ithyni (Ithini Avancius 1535) Parthenius 1485 et fort. iam alii antea, manus prima in marg. MS 44 a. 1474 iam exarati : e montibus Idae MS. Gudianus (aut plures?), Palladius 1496 in contextu : montis Ithomi Ald. 1502 : in montibus Idae male Palladio attribuit Realinus 1551 39r, scr. Muretus 1554 in contextu : montis Ithonis Puccius 1502b 1502vi, Itonis Puccius 1502v, Victorius 1521 damnante Mureto 1554 97r : montis It(h)oni (Ithomi in contextu) A. Guarinus 1521 in comm., Ith- Fea 1811 xiv : montium Abydi Froehlich 1849 256 : montium, adire Gigli 1880 98

64.301

Pelea nam tecum pariter soror aspernata est,

palea OR : Pallada manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens

64.302

nec Thetidis taedas uoluit celebrare iugalis.

thedas O | iugaleis Ald. 1502

64.303

qui postquam niueis flexerunt sedibus artus,

posquam MS. 4 a. 1463, prob. Bergk 1854 | niueis OGR : niueos Statius 1566 246 in contextu, iterum coni. ut uid. dub. Rossbach 1854

64.304

large multiplici constructae sunt dape mensae,

largae MS. Regius alter et Puteanus, Muretus 1554 in contextu | sunt extructae Baehrens 1885

64.305

cum interea infirmo quatientes corpora motu

quum Scaliger 1577a | quom in terra infirmo quatiens Puteolanus 1473 : tum uetera infirmo quatientes Garrod 1908 67 | metu G, corr. G¹

64.306

ueridicos Parcae coeperunt edere cantus.

ceperunt GR : teperunt O | eclere O

64.307

his corpus tremulum complectens undique uestis

his OGR : hic m : al' hic G² : is ed. 1472 | corpus OGR : tempus anonymus a. 1787 | uestis in marg. libri Palat. papyr., Parthenius 1485, 'alii' (sc. codices) teste Avancio 1495 4r, secunda manus in marg. MS. 4 fere a. 1463-1525 scribens : questus OGR : quercus Avancius 1495 4r, MSS. nonnulli, 'emendo' ita plagiarius iste Palladius 1496 : querens 'codex meus' teste Avancio 1495 4r : quae sunt nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) : cestus dub. Orellius 1822 in app., iterum coni. ut uid. Unger 1848 431 : cinctus Unger 1848 433 | hic (nisi forte post uersum sequentem) lacunam indicauit Statius 1566 207, suo Marte ut uid. lacunam unius uersus indicauit Gurlitt 1787 124

64.308

candida purpurea talos incinxerat ora,

purpureis ramis ed. Lipsiensis ut uid., Ald. 1502 radiis praestrinxerat Bernardus Pisanus 1522 | talos ed. Iuntina 1503, A. Guarinus 1521, -que talos secunda manus in marg. MS. 4 fere a. 1463-1525 scribens : tuos OGR : tyros MS. 129a a. 1450 ca., unus MS. Statii, nonnulli Palatini : -que Tyros MSS. nonnulli teste Vossio 1684 in comm. : rubicunda MS. 31 a. 1457 : Tyrios MS. 52 a. 1467 : quam Tyro Vossius 1684, non ope codicum, sed suo Marte, ut uid. : suras coni. ut uid. Schrader ante 1784 70v : Tyriorum 'alii' teste Schwabe 1866 in app. | incinxerat G : intinxerat OR : extinxerat MS. 52 a. 1467 : intexerat manus prima in MS. 52 paulo post a. 1467, Avancius 1495 4r, prob. Nisbet 1978 111 : excinxerat Scaliger 1577 70 et 1577a : tinxerat Meleager 1618 29 : ter cinxerat et intexerat alii teste Ramler 1793 : distinxerat Peiper 1875 45 | Tyros intertinxerat Statius 1566 : Tyrios excinxerat Scaliger 1577 70 et 1577a : Tyriorum tinxerat aura Meleager 1618 29 : Tyrios quam tinxerat (aut cinxerat) ora Gurlitt 1787 124 : Tyros intertinxerat aut Tyrios intexerat aut ramis intinxerat 'alii' teste Ramler 1793 : talos intexuerat coni. ut uid. Vendel-Heyl 1850 351 | candida purpureis cirris intexta erat ora Unger 1848 435 : candida erat, pulchra quam Tyro incinxerat ora dub. Doering 1834 in comm.

64.309

at roseae niueo residebant uertice uittae

at OGR : et A. Guarinus ut uid., Gebhardus 1618 : ac Heyse 1855 | roseę MS. 31 a. 1457, at in -eo corr. ipse : roseo OGR, def. Lafaye 1922 67-8 : raso aut tonso aut cano Gurlitt 1787 124 | at roseae ] ambrosio Vulpius 1710 in comm., iterum coni. Bergk 1834 1004 : annoso Ernst Schulze teste Lachmann 1829, prob. Baehrens 1872 83 : Atropeo dub. Peiper 1875 46 : atro sed Birt 1878 9 et 1878a 7 | niueo MS 48 a. 1475 ca. (ibi post roseo) : niuee GR, def, Lafaye 1922 67-8 : uinee O | mitrae coni. ut uid. Schrader ante 1784 70v

64.310

aeternumque manus carpebant rite laborem.

64.311

laeua colum molli lana retinebat amictum,

colum R²mG² : collum OGR | amictam manus prima in MS 44 a. 1474 iam exarato, Puccius 1502v 1502vi, A. Guarinus 1521

64.312

dextera tum leuiter deducens fila supinis

filia O | dum Froehlich 1849 256 | supinis OGR : supremis Schrader ante 1784 55v, iterum coni. dub. Maehly 1871 353

64.313

formabat digitis, tum prono in pollice torquens

formabant Doering 1778 in contextu, profecto typothetae errore (non ita Doering 1788) | digittis O | prona Avancius 1535 | in om. MSS. 50 a. 1460 ca., MSS. 47 82 a. 1465 ca., MS. 19a saec. XV, del. MS 120 s. XVI, item Muretus 1554 in contextu, Hertzberg 1862, Kraggerud 1993 | police OGR, def. Baehrens 1885, corr. R² : uertice MS 44 a. 1474, MS. 15 ante a. 1479 : uertice MS. 98 a. 1450 ca., MS. 10a a. 1465 : uortice MS. aut MSS. antiqui teste Vossio 1684 in comm.

64.314

libratum tereti uersabat turbine fusum,

uibratum Vulpius 1710 in comm. | uersabat turbine OGR : librabat uertice MS. 31 a. 1457 : uibrabat uertice Pleitner 1876 45-46

64.315

atque ita decerpens aequabat semper opus dens,

decurrens Pleitner 1858 23 et 1876 46 | opus dens RmG² : epusdens O : opus dans ut uid. G ante rasuram

64.316

laneaque aridulis haerebant morsa labellis,

lanea ut Froehlich 1849 256 | haererent Froehlich 1849 256

64.317

quae prius in leui fuerant exstantia filo;

leui OGR : leni ed. 1472, secunda manus in MS. 4 fere a. 1463-1525 scribens, MS. Caesenas, MSS. Regii, MS. Gudianus alter : seui Puccius 1502v | extantia OG

64.318

ante pedes autem candentis mollia lanae

candentis OGR : canentis MS 120 s. XVI | molia O

64.319

uellera uirgati custodibant calathisci.

uelera GR, corr. R² | uirginei Broukhusius 1702 281 | custodiebant GR | calathisci MS. 122 a. 1460 (calatisci probat Avancius 1495 4v) : calathisti OGR : calasti 'lectio mea antiqua' teste Avancio 1495 4v

64.320

haec tum clarisona uellentes uellera uoce

haec tum OGR : hae tum MS. 15 ante a. 1479, MS. 106 a. 1495 ca. : heae tum (i.e. hae tum?) Avancius 1495 4r | uellentes Fruterius (†1566) 1605b 389, iterum coni. Bergk 1834 1004, damn. L. Mueller 1870 xxxi : pellentes OGR : pectentes Statius 1566 : polientes dub. Heinsius (†1681) 1646-81 et 1742 648 : plectentes Hertzberg 1862, male Statio attribuit Baehrens 1885 : pauientes Owen 1893 : pernentes Camps 1973 132-3 : carpentes nescio quis ap. Camps 1973 133 | uelera R, corr. R² | pellentes aera Faernus (†1561) 1566 : pellentes pectora dub. Heyse (†1884) 1889 : pellentes aethera A. Palmer 1896 | uoce OGR : tela Garrod 1908 65

64.321

talia diuino fuderunt carmine fata,

dimisso libri nonnulli teste Vossio 1684 in comm. : diuiso libri nonnulli probante Vossio 1684

64.322

carmine, perfidiae quod post nulla arguet aetas:

64.322 del. Herrmann 1957 et 1957a 675 | crimine manus prima in marg. MS 44 a. 1474 iam exarato, Calphurnius 1481 : carmina ed. 1472 | perflabat MS. 52 a. 1467 | arguit 'malim' ita Lachmann (†1851) 1861

64.323

'o decus eximium magnis uirtutibus augens,

hic et toto in carmine Parcarum quod sequitur uersus aliquot excidisse suspicatus est Birt 1882 402 : in carmine Parcarum quinos uersus Atropi Clothus Lacheseos partibus attribuit Vossius 1684 in comm. | <et> magnis Ald. 1515, codices nonnulli teste Statio | aucte Grebe 1912 [327]

64.324

Emathiae tutamen, Opis carissime nato,

uersum ita interpungendum esse docuit Housman 1915 | Acmathiae (nisi Arm-) MS 120 s. XVI | tutamen opis MS. 78 a. 1423, tutamen iam manus prima in MS. 8 a. 1412 conscripto : tutum opus OGR : al' tu tamen opis R²mG² : columen (-en, A. Guarinus 1521) Peleu Ald. 1502 | clarissime Puteolanus 1473 | nato OGR : natu (post clarissime) Dousa pater 1581 32, quod male Scaligero attribuit nescio quis : Peleu Froehlich 1849 256 : fato Schwabe 1866 in app. : notis Baehrens 1885

64.325

accipe, quod laeta tibi pandunt luce sorores,

lenta MS. 31 a. 1457 | pandunt tibi F. Marx | luce OGR : uoce manus prima in marg. MS. 3 fere a. 1450-60 scribens, Lennep 1747 39

64.326

ueridicum oraclum; sed uos quae fata sequuntur,

oracl(um) ut uid. O : oraculum GR | sed uos ] seruos codd. nonnulli teste Vossio 1684 in comm. : serues Vossius 1684 : seruans Astius 1812 26 et 208-9 : saluos Peiper 1875 47 | sequantur Avancius 1495 4v | uosque facta secuntur O

64.327

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

sub tegmina GR : subtegmine O : subtegmina O¹ : sub tecmina (hic et infra semper) Puccius 1502v : subtemina (sed infra semper subtegmina) Avancius 1535, Scaliger 1577a (et hic et infra) | ducenti subtemine Macrobius Saturnalia 6.1.41 | curite G | quattuor uersus hinc excidisse censuit Pleitner 1876 88

64.328

adueniet tibi iam portans optata maritis

optata R²mG² : aptata OGR

64.329

Hesperus, adueniet fausto cum sidere coniunx,

64.329-330 delendos esse indicauit Herrmann 1957a 676, sine dubio typothetae errore aut ipse memoria lapsus (nihil ad hanc rem in Herrmann 1957) | 64.329 Hespeus O | aduenit Gabbema 1659, nescio an typothetae errore | conside(re) O : cu(m) sydere GR : quom sidere Baehrens 1876 | coniux Ald. 1515

64.330

quae tibi flexanimo mentem perfundat amore

64.330 om. O | te Lachmann 1829 | flexanimo Muretus 1554 in contextu : flexo animo GR : flexanima Puccius 1502v : flexa anima Victorius 1521 : flexanimae Avancius 1535 | perfundet Statius 1566 246 in contextu, profecto typothetae errore (at non ita Statius 1566 289 in comm.) : defundat aut profundat Baehrens 1885 | mentem perfundat amore Muretus 1554 in contextu : mentis perfundat amorem GR : mentis perfundat amore (cfr. 64.372) MS. Puteanus, Lachmann 1829 | flexanimae Veneris perfundat amorem Fea 1811 xiv : flexi animi mentem perfundat amorei Baehrens 1876

64.331

languidulosque paret tecum coniungere somnos,

somnos MS. 78 a. 1423 : sonos OGR

64.332

leuia substernens robusto brachia collo.

64.332 post 64.333 transp. Vossius 1684 in comm., item denuo Rossbach 1854 xvii : post 64.374 Herrmann 1957 et 1957a 676 | uenia O | bracchia MS. 31 a. 1457

64.333

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

64.334

nulla domus umquam tales contexit amores,

64.334-337 om. MS. 52 a. 1467, quod prob. Scaliger 1577 70-71, omiserunt etiam ut uid. nonnulli MSS. alii | tales unquam MS. 8 a. 1412 et alii : umquam (un- G) tales OGR : tales umquam MS. Oxon. Laud. lat. 78, MS. Faurianus, Ald. 1502 (un-) | contexit OGR : connexit dub. Lachmann 1829 : conspexit coni. et damn. ipse Lenz 1787 : coniunxit (cfr. 64.335) Baehrens 1885

64.335

nullus amor tali coniunxit foedere amantes,

conexit (cfr. 64.334) Baehrens 1885, male Lachmanno attrib. nescio quis | amateis Ald. 1502

64.336

qualis adest Thetidi, qualis concordia Peleo.

tetidi O, corr. O¹ | concordie R, corr. R¹ | Pelei Ald. 1502 | lacunam unius uersus indicauit Herrmann 1957 et 1957a 676

64.337

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

64.338

nascetur uobis expers terroris Achilles,

64.339

hostibus haud tergo, sed forti pectore notus,

64.339 del. Landor 1842 358

64.340

qui persaepe uago uictor certamine cursus

cursu Lenz 1787, quod (nisi fallor) inde sumpsit et antea interpungendum esse indicauit Gurlitt 1787 125

64.341

flammea praeuertet celeris uestigia ceruae.

flamea OGR | preuertet MS. 78 a. 1423 : peruertet O : preuertit GR : praeuortet Scaliger 1577a

64.342

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

sub tegmina GR

64.343

non illi quisquam bello se conferet heros,

bello quisquam ed. Lips.

64.344

cum Phrygii Teucro manabunt sanguine campi

quum Scaliger 1577a | phrygii m : frigii O : phrigii GR : Phrygiae dub. Statius 1566, iterum coni. ut uid. Froehlich 1849 256 et L. Mueller 1870 xxxii : Phrygio Mitscherlichius 1782 50 : rigui Lenz 1787 | teucro RmG² : teucto O : teuero G : tenero MS. Regius alter, duo MSS. Statii 1566 : tepidi Mitscherlichius 1782 50 : tepido dub. Suringar 1803 xiii | manebūt O : maculabunt Froehlich 1840 62 : manabunt dub. Froehlich 1849 256 | campi manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens, Politianus 1472-1494, falso editioni Romanae a. 1479 ca. attributum, 'in quibusdam, sed non admodum bonae notae libris, legitur ... , ut jam aliis notatum' teste Vossio 1684 in comm., McKie 2009 124-5 (cfr. Stat. Ach. 1.86-87) : teuen O : tenen GR : al' teuen R²m : teucri MS. 8 a. 1412 : trunci MS. 78 a. 1423 : riui manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens, Calphurnius 1481 : terrae (quod iterum coni. ut uid. Riese 1884 et certe Hartman 1890) aut muri Statius 1566 : acerui Vossius 'ad marginem Nonii adscripserat' teste Burmanno 1759 73 : muri 'alii' probante Vulpio 1737 : trunci nescio qui teste Ramler 1793 : cliuei Haupt 1837 75 : Theben Froehlich 1840 62 et dub. 1849 256 : Thebae dub. Froehlich 1849 256 : fines Fritze 1862, iterum coni. ut uid. Novák 1886 339 : tempe dub. L. Mueller 1870 xxxii : tellus Peiper 1875 47 : sentes Walter 1940 : tebae Pighi 1952 43 : fines Delz 1998 | cum campi irrigui manabunt sanguine Teucri Leyser 1835 39 : cum Phrygio Teucri maculabunt sanguine Theben Froehlich 1840 62 : campi cum Phrygio manabunt sanguine Teucri Pleitner 1858 47 : quom Phrygiae teucro manabit sanguine tellus Peiper 1875 47, item Owen 1890 313 (cfr. Culex 306)

64.345

Troicaque obsidens longinquo moenia bello

Troiaque MS. 15 ante a. 1479

64.346

periuri Pelopis uastabit tertius heres.

tercius OGR

64.347

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

sub tegmina mG², subtegmina O : sub tegmine GR

64.348

illius egregias uirtutes claraque facta

64.349

saepe fatebuntur gnatorum in funere matres,

64.350

cum incultum cano soluent a uertice crinem

quum Scaliger 1577 71 et 1577a | incultum Baehrens 1874 55 (inculto 'si canos crines uelis retinere' Baehrens 1885) : in ciuios O : inciuum O¹: inciuium G : in ciuium R : in cinerem MS. 78 a. 1423 primo ut uid., MSS. 10 et 49 a. 1460 ca., MSS. 46 et 122 a. 1460, incinerem MS. 31 a. 1457 : incuruum MS. unus Stati : cinerem MS. 52 a. 1467 : tremulum Ald. 1515 : tremulo Avancius 1535, nescio quis in marg. MS. Fauriani : incuruo Statius 1566, iterum coni. Ellis 1867 : cineri Scaliger 1577 71 ('nisi, quod verisimilius, cinerei pro cineri scriptum fuit') et 1577a, Dousa filius 1592 42 : in cinere Latini (†1593) 1677 : cinere Scaliger 1600 82 et 1600a : in luctum Peiper 1875 47 : in Ciero Ellis 1888 130 : incassum Macnaghten 1897 149 : in gremium Birt 1904a 424 : incinctum Lenchantin de Gubernatis 1928 : in niuem Herrmann 1957 et 1957a 676 | cano Baehrens 1874 55, iterum coni. Peiper 1875 47 : canos OGR : incanos Ald. 1515 : in canos dub. Passeratius 1608 | soleunt O | crinem Baehrens 1874 55 : crimen O : crines GR : crinis Scaliger 1577a | cum cinere intinctae soluent a uertice crines Massimi 1957 268

64.351

putriaque infirmis uariabunt pectora palmis.

putriaque Heinsius (†1681) 1742 648, iterum coni. ut uid. Earle 1903 271 et Pighi 1961 : putridaque OGR : putidaque unus MS. Stati : luridaque Petreius 1528 ca., 'aliquando putaui legendum esse' ita Passeratius 1608 : lucidaque male Passeratio attribuit nescio quis : liuida nescio qui teste Heinsio (†1681) 1742 648 : patriaque nescio quis teste Ramler 1793 | in firmis G

64.352

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

subtegmina O : sub tegmine R : sub tegmina GR²

64.353

namque uelut densas praecerpens messor aristas

64.353-356 om. R, add. R² | 64.353 praecerpens MS. Puteanus, Statius 1566 : praecernens OR²mG² : praeterriens G : procernens MS. 31 a. 1457, MS. 15 ante a. 1479 : praesternans MS. Vossii ut uid. : prosternens MS. 122 a. 1460 : praesternens Scaliger 1577a : procellens dub. Vossius 1684 in comm. : praecaedens aut praeceidens Baehrens 1885 : praecurens MS. Petropolitanus | dēpsas O | cultor GR²

64.354

sole sub ardenti flauentia demetit arua,

post hunc uersum lacunam unius uersus indicauit Vossius 1684 in comm., item suo Marte ut uid. Rossbach 1854 : exempli gratia <sic Marte indomito Phrygiae populabitur arua,> Troiugenum infesto prosternens suppleuit Froehlich 1849 257

64.355

Troiugenum infesto prosternet corpora ferro.

troiugenum R²mG² : tronigenum O : trouigenum G | prosternens R² | ferrum O | post hunc uersum lacunam indicauit codex Par. lat. 7990 probante Rossbach 1854

64.356

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

sub tegmina G

64.357

testis erit magni uirtutibus unda Scamandri,

magni Heinsius (†1681) 1646-81 et 1742 648 : magnis OGR | Camandri dub. Peiper 1875 47

64.358

quae passim rapido diffunditur Hellesponto,

passim OGR : passu 'tentabam olim' Mitscherlichius 1786 150 | rabido Ramler 1793 | hellesponto MS. 8 a. 1412 : elesponto OGR : Hellesponte Gebhardus 1618

64.359

cuius iter densis angustans corporum aceruis

quoius Scaliger 1577a | densis Nisbet 1978 103 : cessis O : cesis GR : celsis Baehrens 1885 : caecis dub. Ellis 1904 : densis Nisbet 1978 103 | augustans Burmannus secundus e codicibus damnante Mitscherlichio 1782 50

64.360

alta tepefaciet permixta flumina caede.

lumina G : flumine m : al' flumine G² : al' lumina l' flumina m²

64.361

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

64.361 om. Doering 1778, nescio an iam Heyne | sub tegmina GR² : sub tegmine R | post hunc uersum lacunam indicauit et <testis erit data Priamidae pro corpore merces> suppleuit Froehlich 1849 257 : longiorem lacunam statuit L. Mueller 1870 134 iam praeeunte Statio

64.362

denique testis erit morti quoque reddita praeda,

64.362-379 hoc ordine codices : 64.362, 366-370, 363-364, 371-379 Hermes 1889 12 : 64.366-368, 365, 363-364, 369-374, 362, 375-377, 379 Herrmann 1957 et 1957a 676 | 64.362 Marti nescio quis ante Doeringium 1778 | dedita Muretus 1554 in contextu : debita dub. Markland 1881 153

64.363

cum teres excelso coaceruatum aggere bustum

quum Scaliger 1577a | teres OGR : terrae Parthenius 1485 : teucrum dub. Heinsius (†1681) 1742 648, nescio quis ante Heinsium (†1681) ap. Burmannum 1759 73 : interea Peiper 1875 47 | e celso dub. Heinsius 1646-81, iterum coni. ut uid. Martyni-Laguna 1790 673 (at ex celso male Martyni-Lagunae attribuit Schwabe 1866, coni. dub. Astius 1812 218) : e caeso dub. Heinsius (†1681) 1742 648 | funereum celso congestum ex aggere bustum I.C. Scaliger teste Michaeler 1785

64.364

excipiet niueos perculsae uirginis artus.

perfusa MS. 15 ante a. 1479 : perfusae MS. Mediolanensis teste Vossio 1684 : percussae manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens, Parthenius 1485, prob. Marcilius 1604 13, iterum coni. ut uid. Wakefield 1797a 267 | post hunc uersum lacunam unius uersus indicauit Vossius 1684 in comm.

64.365

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

64.365 post 64.366 transp. Rossbach 1854 xvii | sub tegmine R : sub tegmina GR²

64.366

nam simul ac fessis dederit fors copiam Achiuis

simulac MS. 46 a. 1460, simulhac iam MS. 31 a. 1457 : simul hanc OGR | fons O : sors nescio quis (MSS. recentiores?) | copia G, corr. G²

64.367

urbis Dardaniae Neptunia soluere uincla,

uincla OGR : tecta ed. Lips.

64.368

alta Polyxenia madefient caede sepulcra;

atra Froehlich 1849 257 | polixenia O : polisenia GR | madefient MSS. 42 et 128 a. 1460 ca., manus nescio an prima in MS. 4 a. 1463 conscripto : madescent OGR : mitescent MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460, Peiper 1875 17 : madidescent aut madidascent dub. Statius 1566 : madefiant Gebhardus 1618 : mutescent Rossbach 1854 : mansuescent Fritze 1862, iterum coni. Peiper 1875 17 : manascent Hertzberg 1862 | Polixeniane madescent ... sepulcra? Owen 1890 312

64.369

quae uelut ancipiti succumbens uictima ferro,

subccubens G : succubens G¹ : procurrens MS. 31 a. 1457 : procumbens Pleitner 1876 46, nescio an iam MSS. recentiores

64.370

proiciet truncum summisso poplite corpus.

64.370 post 64.371 transp. Vossius 1684 in comm. | proiiciet G : porriciet A. Guarinus 1521 ('si ... legerimus, forte non absurdum') | truncum OGR : pulchrum Ramler 1793, pulcrum Ramlero attrib. Schwabe 1866 | sumisso O : succiso Baehrens 1876

64.371

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

sub tegmina GR² : sub tegmine R | lacunam unius uersus statuit Rossbach 1854

64.372

quare agite optatos animi coniungite amores:

agitte O : agite GR¹ : agit R | optantes ed. 1472 | añ (= ante) O : animis Parthenius 1485

64.373

accipiat coniunx felici foedere diuam,

64.373 post 64.374 transp. Ramler 1793 | coniunx OGR : iuuenis Nisbet 1995 389 | sidere Ramler 1793

64.374

dedatur cupido iam dudum nupta marito.

post hunc uersum 64.332 transp. Herrmann 1957 et 1957a 676

64.375

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

subtegmina O : sub tegmina GR² : sub tegmine R

64.376

non illam nutrix orienti luce reuisens

64.377

hesterno collum poterit circumdare filo.

hesterno MS. 38 a. 1465 ca. : esterno O : externo GR | coluum damn. Avancius 1495 4v

64.378

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

64.378 om. MS. Faurianus, del. Vossius 1684 in comm., Bergk 1854 et Rossbach 1854, B. Schmidt 1887 : 64.378 deleuit et alium uersum excidisse censuit Hermes 1889 12 | sub tegmina GR² : sub tegmine R

64.379

anxia nec mater discordis maesta puellae

64.379-381 om. O

64.380

secubitu caros mittet sperare nepotes.

se cubitu GR | mictet R, corr. R²

64.381

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.'

sub tegmina ducite GR

64.382

talia praefantes quondam felicia Pelei

praefantes OGR : praesentes manus prima in marg. MS. 3, fere a. 1450-60 scribens, scr. aut iterum coni. Lenz 1787 : profantes Muretus 1554 in contextu, Gronovius, iterum coni. ut uid. Mitscherlichius 1786 154 : praefatae Guyet ante 1656 a & b | felicia OGR : fatalia 'Legitur ... in quibusdam libris' damnante Vossio 1684 | Pelei Scaliger 1577 71 et 1577a, fort. iam alii antea : peley O : Pelii Avancius 1535 : Peleo Tollius 1671 164, Tollio attribuit Heinsius (†1681) 1742 648, dub. Heinsius 1646-81 : Pelio dub. Heinsius 1646-81 | talia de fatis quondam felicis Achillei Froehlich 1849 257

64.383

carmina diuino cecinerunt pectore Parcae.

diuiso Vossius 1684 | cecinerunt MS. 78 a. 1423 : c(er)nere O : cecinere GR : cecinere e Baehrens 1874 55 | pectore OGR : omine MS. 52 a. 1467 : pectine liber Vaticanus probante Vossio 1684 | carmine diuino cecinerunt omina Parcae Lennep 1747 39 : carmine apud diuos cecinerunt omina Parcae Lenz 1787

64.384

praesentes namque ante domos inuisere castas

non ante sed post praesentes interpunxit Earle 1903 271 et Postgate 1908a | castas OGR : castae male in MS. 4 a. 1463 conscripto legit nescio quis : suetae dub. Heinsius 1646-81

64.385

heroum et sese mortali ostendere coetu

heroum et sese Sigicellus 1566, iam Calphurnio attrib. Schwabe 1866 : nereus se se OGR: nereus et sese manus prima in MS. 52 paulo post a. 1467, ed. 1472 : saepius et sese Calphurnius 1481 : in terris sese et aut et uero sese et dub. Statius 1566 : Nereus ut sese scr. Scaliger 1577a, 'uetus lectio' damnante Scaliger 1577 71 : uerius et sese Meleager 1618 29 : terrenas sese et Maehly 1871 353

64.386

caelicolae nondum spreta pietate solebant.

non dum G | post hunc uersum languidior tenera cui pedens sicula beta (i.e. uersum 67.21) scripserunt OGR, at exulare iussit Parthenius 1485

64.387

saepe pater diuum templo in fulgente residens,

diuôm scr. Wakefield 1796 259 | infulgente ORmG² : in fulgente G : a fulgente Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi, Pontanus teste Statio 1566 : e fulgente Falcoburgius teste Heinsio 1646-81 | residens scr. Fisch 1875 43 teste Trappes-Lomax 2012 642, etiam coni. Baehrens 1876, Heyse (†1884) 1889, typothetae errore Gigli 1880 34 : reuisens OGR : renidens Avancius 1535 : reuertens Owen 1890 312 | fulgentia templa reuisens Muretus 1554 : templa illa in gente reuisens Froehlich 1849 257 : templa in fulgore reuisens Peiper 1875 48

64.388

annua cum festis uenissent sacra diebus,

cum MS. 122 a. 1460 (qū Puteolanus 1473) : dum OGR : quom scr. Wakefield 1796 259 | uenissent MSS. 42, 49, 128 a. 1460 ca., MS. 52 a. 1467 : uenisset OGR | duobus O, corr. O¹

64.389

conspexit terra centum procumbere tauros.

t(er)ram O : terrae aut ferro Leyser 1835 40 : terrai dub. Baehrens 1876 | cemtum R, corr. R¹ : Cretum Muretus 1554 in contextu : Creta Wakefield 1796 259 : cretam dub. Orellius 1822 in app. | procumbere OGR : procurrere MS. 78 a. 1423 : percurrere nescio quis teste Ramler 1793 : prorumpere Wakefield 1796 259 | tauros manus prima in MS 44 a. 1474 iam exarato : currus OGR

64.390

saepe uagus Liber Parnasi uertice summo

Parnassi nescio quis | <e> uertice MS. 15 ante a. 1479, A. Guarinus 1521 | sumo O

64.391

Thyiadas effusis euantis crinibus egit,

Thyiadas Sillig 1823 : thiadas O : thyadas GR | ouantis R² : euanteis Ald. 1502 | esit O | post hunc uersum lacunam indicauit et exempli gratia <saepe oculos licuit mortales cernere Phoebum / Pythia uisurum aut adytis oracla daturum> suppleuit L. Mueller 1870 xxxii | 64.254-267 huc transp. Herrmann 1957 et 1957a 675

64.392

cum Delphi tota certatim ex urbe ruentes

64.392-393 del. dub. Koeler 1788 294 | quum Scaliger 1577a | certatim MS. 8 a. 1412 : certatum OGR | ruentes MSS. 46 et 122 a. 1460 : tuentes OGR

64.393

acciperent laeti diuum fumantibus aris.

acciperent MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460 : acciperet OGR | al' leti R², leti mG² : lacti OGR, prob. Vossius 1684 et Cressey 1980 (cfr. 68b.124) : letis manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens | uatem diuom aut laeti Phoebum Peiper 1875 48 | spumantibus MS. 122 a. 1460, prob. Vossius 1684 et Cressey 1980 | acciperent laeti diuum ] acciperent Letonigenam (Laet- 1742) dub. Heinsius (†1681) 1646-81 et 1742 170 et 649, male ut uid. Vossio attribuit nescio quis : Latum acciperent laeti dub. Heinsius 1646-81 : Letoïdem aut Letoum acciperent laeti Heinsius (†1681) 1742 649 | acciperent taedis diuum fumantibus acres aut acciperent laeti diuum furialibus armis Lenz 1787

64.394

saepe in letifero belli certamine Mauors

letifo O : letifero O¹GR | mauros G

64.395

aut rapidi Tritonis era aut Rhamnusia uirgo

rapida Nisbet 1978 104 | hera OGR | ramnusia ed. 1472, etiam MSS. Ven. et Petropol. teste Della Corte 1977 : ranusia GR : ramūsia O : amarunsia Baehrens 1874 56 (Amarynthia Baehrens teste Goold 1983) : Amarysia Peiper 1875 48

64.396

armatas hominum est praesens hortata cateruas.

armata Statius 1566 249 in contextu | ortata O

64.397

sed postquam tellus scelere est imbuta nefando

posquam Schulze 1909 268 | scelus tellus O, corr. O¹ | nephando O

64.398

iustitiamque omnes cupida de mente fugarunt,

iusticiamque OG : iustitiamque R : iustificamque nescio quis teste MS 119 a. 1530

64.399

perfudere manus fraterno sanguine fratres,

fratres OGR¹ : manus fratres R

64.400

destitit extinctos natus lugere parentes,

64.400 post 64.401 transp. dub. Rossbach 1854 xvii, prob. Hubbard 1984 | natus O : natos GR | parenteis Ald. 1502 : penates MSS. recc. nonnulli ut uid., male codici MS. 78 attrib. Schwabe 1866

64.401

optauit genitor primaeui funera nati

captauit Mitscherlichius 1786 155 : patrauit Baehrens 1874 56 | gnati Mitscherlichius 1786 155, profecto iam alii antea

64.402

liber uti nuptae poteretur flore nouellae,

uti nuptae Maehly 1871 353, iterum coni. L. Mueller 1876 et nisi fallor Cornish 1913 : ut in nupte O : ut innupte G : ut inupte R : ut hinc nuptae Baehrens 1874 56 : ut intactae Heyse (†1884) 1889 : ut innupto dub. Schwabe 1886 in app. | poteretur MS. 122 a. 1460 : potiretur OGR | nouellae Baehrens 1874 56 : nouerce OGR (-cae R², def. Giangrande 1975, Watson 1984, J.P. Wilson 1988) : nuriclae Postgate 1892, 1893 242, et 1893a in app.

64.403

ignaro mater substernens se impia nato

substernens se OGR : se obsternens 'membranae Palatinae' probante Barthio 1664 2.596 | improba Nisbet 1978 104 | gnaro se mater substernens impia nato Koeler 1788 299

64.404

impia non uerita est diuos scelerare penates.

diros Schrader ante 1784 71v | penates MS Bodl. Canon. 33 (ubi postea erasum), ed. 1472 : parentes OGR : parentis dub. Lachmann (†1851) 1861 : parentum I.H. Vossius 'gl. mg. 266' teste Schwabe 1866

64.405

omnia fanda nefanda malo permixta furore

permissa Dousa filius 1592ed

64.406

iustificam nobis mentem auertere deorum.

iusticiam G, corr. G² | mēte O | aduertere O

64.407

quare nec talis dignantur uisere coetus,

tales Ald. 1502, profecto iam alii antea

64.408

nec se contingi patiuntur lumine claro.

claros dub. Doering 1788, iterum coni. Baehrens 1885 : clari dub. Baehrens 1885

65.1

Etsi me assiduo defectum cura dolore

defectu O : confectum G : confecttum R : al' defectum R²

65.2

seuocat a doctis, Hortale, uirginibus,

seuocat MS. 31 a. 1457, se uocat MSS. 46 et 122 a. 1460 : sed uacat OGR : seiugat coni. ut uid. Marcilius 1604 13 : deuocat Baehrens 1876 | hortale MS. 10 a. 1460 ca., MS. 38 a. 1465 ca., et profecto multi alii codices : ortale OGR, def. Haupt 1837 79

65.3

nec potis est dulcis Musarum expromere fetus

dulcis (-ces MSS. 46 et 122 a. 1460 : -ceis Ald. 1502) musarum MS. 31 a. 1457, MSS. 46 et 122 a. 1460 : dulcissimus harum (hauum O) OGR : harum dulces (-is probante Scaligero 1577 72) manus prima ut uid. in marg. MS. 52 paulo post a. 1467 | fetus GR : fretus O : fletus MS. 59 a. 1450 ut uid., MSS. 10 et 49 a. 1460 ca. : foetus Ald. 1502 : sensus nescio quis teste Ramler 1793

65.4

mens animi, tantis fluctuat ipsa malis,

animi OGR : hominum ed. 1472 : animo Pleitner 1876 46 | ipsa OGR : icta Heinsius (†1681) 1646-81 et 1742 649

65.5

namque mei nuper Lethaeo in gurgite fratris

nam mersi dub. Gaertner 2007 29 | letheo MS. 52 a. 1467 : lethaeo in Parthenius 1485 : loethi O : lethei GR : Lethes in dub. Gaertner 2007 29 | factis O

65.6

pallidulum manans alluit unda pedem,

pallidullum O | abluit MSS. 83 a. 1465, 11 a. 1466, 105 a. 1465-1470 : alligat Baehrens 1885

65.7

Troia Rhoeteo quem subter litore tellus

Tidia (quod in hoc scripturae genere haud multum distat litteris Troia) O : Tydia GR : al' Troia R² : al' Troya m² : al' troya G² : Ilia A. Palmer 1896 dub. in app. : Lydia male in codice G legit et ipse scripsit Pighi 1961 | retheo O : rhaeeteo G : rheetheo R : rhetheo R², unde etiam G² | supter G, corr. G¹ | littore O

65.8

ereptum nostris obterit ex oculis.

obterit OGR : obtegit 'alii' teste A. Guarino 1521 in comm., 'quaedam exemplaria vetera' teste Vossio 1684 in comm. : sustulit Puccius 1502b (subst-), 1502m 1502v 1502vi : obruit Statius 1566 : abstulit Maehly 1871 353 : abdidit Gaertner 2007 30 | lacunam uersuum VI indicauit C.H. Weise 1843

65.9

...

65.9-14 'aliunde huc illatos esse' arbitratus est Rossbach 1854 : eos del. Gruppe 1859 8-13 : eos post 101.6 inseruit Haase 1861, quod probauit Hermes 1889 15, qui autem uersus 65.9 et 105.6 interpolatos esse censuit : post 101.6 uersus 68b.92-96, et deinde hos uersus inseruit Pleitner 1876 28-30 | 65.9 om. OGR : cum uersus iam in multis codicibus manu scriptis suppletus fuisset, multi editores antiquiores ea supplementa pro sincera lectione habebant, at supplementa omittenda esse censuit Statius 1566 ('Versus hic nothus. nec enim ullo est in manuscripto'), item Scaliger 1577 72, omisit Scaliger 1577a | ante hunc uersum lacunam trium distichorum indicauit et deinde <alloquar, audiero nunquam tua fata loquentem> pro genuino habens scripsit C.H. Weise 1843 | <ei misero frater iocundo e lumine adempte> add. MS. 4 a. 1463 conscriptus teste Baehrens 1876, at equidem hunc uersum in codice haud repperi : <alloquar, audiero numquam tua loquentem> MS. 31 a. 1457 (nunq-), MSS recc. nonnulli, pars quorum inseruerunt uerba, acta, facta aut fata (facta scr. ed Reg. 1481, uerba manus prima in MS. 75 non multum post a. 1459, scr. Parthenius 1485, Puccius 1502m 1502vi, fata MS. 75 a. 1460 ca., Vossius 1684 e codicibus MSS., audiero ne umquam Ald. 1502) : <alloquar, audierone umquam tria uerba loquentem> dub. Fruterius (†1566) 1584 130, 1605 374 et 1605a 390 et 401 : <ego ego audiero unquam tua fata loquentem?> in codice suo repperit, unde <ergo ego te audiero nunquam tua dicta loquentem?> coniecit Corradinus de Allio 1738 : <alloquar? audiero nunquam tua facta loquentem?> Jacobs 1826 46 : <alloquar, audiero numquam tua uerba? loquentem> Sillig 1830 285 : <alloquar, audiero (aut audibo) numquam te suaue loquentem> Froehlich 1849 258 : <alloquar, audiero nunquam tua facta loquentem> dub. Lachmann (†1851) 1861, eodem uersuum ordine ut Lachmann 1829, de quo uide infra : <alloquar, a! durumst, numquam te uoce loquentem!> Peiper 1875 59 : <ei misero frater iocundo e lumine adempte> Baehrens 1876, quod in <ei tecum mihi iocundum quoque lumen ademptum> commutare maluisset M. Schmidt 1880 779 : <alloquia audibo numquam tua suaue loquentis> Pleitner 1876 30-31 : <numquam ego te primae mihi ademptum in flore iuuentae> Munro 1878 154 : <ergo auscultabo nunquam te suaue loquentem?> M. Schmidt 1880 778 : <Aule, queror, potero numquam te audire loquentem?> Heyse (†1884) 1889 : <numquam ego te posthac audibo dulce loquentem> 'quanto melius saluae anaphorae ui daturi fuissent Itali ...' Baehrens 1885 : <numquam ego percipiam posthac te dulce loquentem> Birt 1890 xviii : <alloquar, audiero numquam te uoce loquentem> Owen 1890 312, qui supplementum in codice 4 a. 1457 corruptum, sed genuinum esse censuit, prob. Owen 1893 : <numquam ego te potero posthac audire loquentem> A. Palmer 1896 : <adloquar, audiero numquam te alterna loquentem> Tucker 1910 5 : <alloquar, audiero numquam tua <<furta>> loquentem> cetera uerba pro genuinis habens <furta> ita suppl. Herrmann 1957et 1957a 676 | lacunam ita suppleuit Lachmann 1829 : <tu mea tu moriens fregisti commoda, frater, / tecum una tota est nostra sepulta domus, / omnia tecum una perierunt gaudia nostra, / quae tuus in uita dulcis alebat amor. / hei misero fratri iucundum lumen ademptum, / nunquam ego te, misero frater adempte mihi, / alloquar, audiero nonquam tua ... loquentem>, sed Lachmann haud intellexit hunc uersum iam interpolatum esse; ceteros sumpsit e 68a.21-24, 68b.93, 68b.92 : item suppleuit, sed in fine <ergo ego te nunquam, frater adempte mihi / alloquar? audiero (aut audibo) nunquam tua uerba loquentis?> scribere maluit Froehlich 1849 258

65.10

numquam ego te, uita frater amabilior,

65.10-14 genuinos quidem esse, at 'aliunde huc illatos esse' censuit Rossbach 1854 xvii

65.11

aspiciam posthac? at certe semper amabo,

aspitiam R | post hac G | at MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460, manus prima in MS. 122 a. 1460 scribens : aut OGR : an Vossius 1684

65.12

semper maesta tua carmina morte canam,

carmina MS. 129a ca. a. 1450, MS. 73 post a. 1450, MS. 40 a. 1453 : carmine OGR | canam manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens, MS. 31 a. 1457 : tegam OGR : legam manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens, iterum coni. Herrmann 1957 et 1957a 676 : geram MS. 38 a. 1465 ca. : feram dub. Schrader ante 1784 75r : gemam (cfr. 65.14 gemens) Peiper 1875 60 : seram Tucker 1910 5

65.13

qualia sub densis ramorum concinit umbris

65.14

Daulias, absumpti fata gemens Ityli.

Daulias nescio an prima manus in MS. 122 a. 1460 conscripto, manus prima in MS. 4 a. 1463 conscripto, MS. 118 a. 1465 ca., MS. 116 ca. a. 1465 ut uid. : Bauilla O : Baiula GR : al' Dauilas R² : Daunias MS. 31 a. 1457 | absumpti Statius 1566, MS. 120 s. XVI, Carrio ut uid. : assumpta O : asumpti G : assumpti R : absumptei Baehrens 1876 | facta gemes O | Ityli Ald. 1502 : ithilei O : ythilei G : ithiley R : protei MS. 52 a. 1467 : itylei Calphurnius 1481, Itylei iterum coni. Lachmann 1829 et 1850 246 : ithios Puccius 1502m 1502vi, Latini (†1593) 1677 : Ithyos Puccius 1502b : Ityos Avancius 1535

65.15

sed tamen in tantis maeroribus, Hortale, mitto

attamen Schrader ante 1784 75r | memroribus R, corr. R¹ | ortale OGR, def. Haupt 1837 79

65.16

haec expressa tibi carmina Battiadae,

excerpta 'alii' teste A. Guarino 1521 in comm., manus s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) : experta manus prima in MS. 75 haud multum post a. 1459 scribens, MS. 48 a. 1475 ca., libri plerique probante Vossio 1684 : excerta MS. 52 a. 1467 : exparta MS. 90 a. 1470 | battiade ed. 1472 : actiade OR : acciade G : bactiade R² : Bacchiadae MS. Petropolitanus

65.17

ne tua dicta uagis nequiquam credita uentis

ne quicquam OG : nequaquam Baehrens 1885

65.18

effluxisse meo forte putes animo,

efluxisse O : effuxisse G : effluxisse G¹R

65.19

ut missum sponsi furtiuo munere malum

65.19-24 'fragmentum carminis Callimachei, quod latine uertit Catullus' continere censuit Rossbach 1854 xvii | sponsae nescio qui teste Passeratio 1608

65.20

procurrit casto uirginis e gremio,

proccurit O (c primum expunxit O¹)

65.21

quod miserae oblitae molli sub ueste locatum,

misere Peiper 1875 48, iterum coni. siue potius interpretatus est dub. Owen 1893 in comm., item Agar 1925 281 | locata O, corr. O¹ | quod miserae (oblitae molli sub ueste locatum) ita interpungendum esse censuit Landor 1842 359

65.22

dum aduentu matris prosilit, excutitur,

65.23

atque illud prono praeceps agitur decursu,

dumque 'olim' Doering 1834 (at non Doering 1792) | illic O : illinc quibusdam libri teste Vossio 1684 in comm. | preces O : praeceps <dum> dub. Doering 1792

65.24

huic manat tristi conscius ore rubor.

hinc MS. 129a a. 1450 ca. | manet <in> Landor 1842 359 | orbe R, corr. R²

66.1

Omnia qui magni dispexit lumina mundi,

dispexit Calphurnius 1481 : despexit OGR, def. Barrett 1982 : descripsit dub. Bentley 1697 436, prob. McKie 2009 133-139 : discrepsit 'Bentl. docte' teste Schradero ante 1784 75r | lumina OGR : munera 'Scripti libri' teste Vossio 1684 in comm. : moenia Vossius 1684 : limina Rehm 1934 | suspexit sydera celi Ferrari ca. 1530-1586 a

66.2

qui stellarum ortus comperit atque obitus,

obitus MS. 59 a. 1450 ut uid. : habitus OGR, def. Pighi 1951 43 : abitus MS. unus Stati

66.3

flammeus ut rapidi solis nitor obscuretur,

flameus OGR | obsculetur O

66.4

ut cedant certis sidera temporibus,

et Baehrens 1885 | ceteris O | sydera G | tempora sideribus 'conieci aliquando' ita Baehrens 1885

66.5

ut Triuiam furtim sub Latmia saxa relegans

sub latmia manus nescio an prima in MS. 122 a. 1460 conscripto, sublatmia Calphurnius 1481 : sublamina O : sublimia GR : al' sublamia uel sublimina (primam litteram i expunxit et a suprascr. ipse) R² : sub lamia MS. 75 ca. a. 1460, manus prima in MS. 128 ca. a. 1460 scribens, Puteolanus 1473, 'libri veteres' teste Vossio 1684 in comm. : sub lemnia manus prima in MS. 75 haud multum post a. 1459 scribens | relegans MS. 122 a. 1460 : religans OGR

66.6

dulcis amor gyro deuocet aerio:

dultis G ante rasuram | gyro ed. 1472, MSS. Corr D La3 La5 (goero Scaliger 1577 72, giro iam manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens, guro Ellis 1867 in contextu, cfr. Baehrens 1874 26) : guioclero OGR : cliuo MS. 59 a. 1450 ut uid., MS. 49 a. 1460 ca., cluio MS. 10 a. 1460 ca. : curru MSS. Na1 Pu Voss1, Santenius : circo Ellis 1878 : puro Peiper 1875 49 | deuoret ed. 1472 | aerio OGR : aereo MSS recentiores nonnulli : aetherio Meineke 1861

66.7

idem me ille Conon caelesti in lumine uidit

in lumine Vossius 1684 in comm. (lumine iam MS. 46 a. 1460, manus prima in MS. 122 a. 1460) : numine OGR : munere MSS. recentiores nonnulli, ed. 1472, 'liber Marcelli pontificis' teste Statio : limine MS. 46 a. 1460, manus prima super lineam in MS. 122 a. 1460, MS. 60 ca. a. 1450-1500 : lumine Canter 1564 177 : nomine aut lumine dub. Statius 1566 : in limine dub. Heinsius 1646-81, dub. Doering 1792 in comm. : in limite dub. Doering 1792 in comm. : in culmine Maehly 1871 353, iterum coni. Cornelissen 1878 307 : in limine Baehrens 1885 | caelestum munere 'Legendum videtur e codd.' ita Valckenaer (†1785) 1799 52

66.8

e Bereniceo uertice caesariem

e bereniceo 'codices omnes' teste Avancio 1495 4v, prob. Goold 1958 113-4 (e beroniceo MS. 122 a. 1460, eberoniceo Calphurnius 1481) : ebore niceo OGR, 'Nestor uocabularius' teste Avancio 1495 4v : e Beroniceae Faber (†1672) 1675 : e Beronicaeo Rossbach 1854

66.9

fulgentem clare, quam multis illa dearum

66.9-10 del. Valckenaer (†1785) 1799 52 | 66.9 dare G, corr. G² | deorum MS 120 s. XVI, Latini (†1593) 1677 | cunctis illa deorum Haupt 1837 81 : cuiuis illa deorum Froehlich 1849 259 : templis illa dearum Pohl 1860 57 : cultrix illa dearum Birt 1904a 424 : uotis mille deorum Tucker 1910 6 : uotis illa deorum McKie 2009 140-1

66.10

leuia protendens brachia pollicita est,

policita est O : pollicitast Lachmann 1850 66

66.11

qua rex tempestate nouo auctus hymenaeo

qua rex Puteolanus 1473 : quare ex OGR | nouo <est> Avancius 1495 4v, nescio an ope codicis | auctus OGR : auectus MS 10 ca. a. 1455-60, iterum coni. Peiper 1875 49, item Birt 1904a 426, prob. Goold 1958 107 : cedens 'alii' teste A. Guarino 1521 in comm. : mactus Dacier 1675 212, et profecto illinc Withof (†1769) 1802 1 : abductus Froehlich 1849 259 : gaudens Maehly 1871 353 : functus Pleitner 1876 46 : iunctus male Pleitnero attribuit Monse 1895 10 : fruitus Weber 1890 156 : uinctus dub. Monse 1895 10 : auctatus Goold 1969 186, damn. McKie 2009 146 | himeneo O | nouis auctus hymenaeis Ald. 1502, prob. Busche 1894 397 et McKie 2009 148, iterum coni. Richards 1895 306

66.12

uastatum finis iuerat Assyrios,

uastatum MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460 : uastum OGR | fines MS. 46 a. 1460, maluit McKie 2009 149 (cfr. 64.3) : fineis A. Guarinus 1521 | uastum iter ad fines ed. 1472 | iuerat MS. 40 a. 1453, MS. 46 a. 1460, MSS. 38 et 56 a. 1465 ca., MS. 103 a. 1475 ca. : ierat OGR, def. Birt 1890b et 1904a 426-7 : iuuerat ed. 1472 | assyrios ed. 1472 : assirios OGR : ad surios Peiper 1875 49 : ante Syros Owen 1890 312

66.13

dulcia nocturnae portans uestigia rixae,

noctume G, corr. G²

66.14

quam de uirgineis gesserat exuuiis.

exiuius O

66.15

estne nouis nuptis odio Venus? anne parentum

anne MS. 52 a. 1467 : atque OGR, def. Statius 1566, Birt 1904a 424, Pighi 1961 : estne male Mureto attribuit nescio quis : estue Latini (†1593) 1677 : nonne Trappes-Lomax 2007 210 | parentum OGR, def. McKie 2009 149-155 : uirorum Maehly 1871 353 : pauentes Baehrens 1874 57-8 : pauentum Baehrens 1876 : maritum B. Schmidt 1887, iterum coni. Postgate 1888 249 : parata Peiper 1875 49 : parantem Weber 1890 158 : patrantum Tucker 1910 6 : parumper et parantum et parentes nescio qui teste Cornish 1913 : prem<en>tum Richmond 1919 137 : suorum Watt 2000 67 : mariti Green 2005 | an quod auentum Munro 1878 156 : an quod amantum Owen 1893, prob. Ramírez de Verger 2004 41

66.16

frustrantur falsis gaudia lacrimulis,

frustrantur salsis Heyse 1855 : frustrant non falsis Birt 1904a 424

66.17

ubertim thalami quas intra limina fundunt?

uberum O | intra OGR : inter MS. 129a a. 1450 ca., unus MS. probante Statio 1566 : iuxta Goold 1983 : citra Nisbet 1978 105 | limina MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460, manus prima in MS. 122 a. 1460 : lumina OGR

66.18

non (ita me diui) uera gemunt (iuuerint).

diui MS. 78 a. 1423 : diu OGR : di ut Statius 1566 : diei, i.e. profecto diuei Baehrens 1876 | geniūt O | iuuerint OGR : iuerint ed. 1472, Dacier 1675 212 : superi dub. Heinsius 1646-81 ut uid. (nisi superi pro diui coniciebat) | non ita me uerum die gemuere iuuent et non ita mi diui, uera gemunt, aderint 'alii' et 'non desunt qui legant' teste A. Guarino 1521 in comm. : non ita. ne diui, ut uera gemant, sierint Heinsius (†1681) 1742 649 : non, ita me di ament, pectore uera gemunt De Clercq van Jever 1767 : non, ita me diui, uera queruntur, ament Withof (†1769) teste Schradero 1784 75v, item Withof 1802 2

66.19

id mea me multis docuit regina querellis

querelis OGR

66.20

inuisente nouo proelia torua uiro.

ordinem uersuum 66.20-33 ita commutauit Herrmann 1957 et 1957a 673-4 : 66.20, 23-28, 31-32, 21-22, 29-30, tunc demum 33 et sequentes posuit

66.21

et tu non orbum luxti deserta cubile,

et OGR : al' at R²m¹G², def. Maguire 1887 : an Puccius 1502b 1502m 1502oa 1502ob 1502p 1502vi, MS 120 s. XV, Latini (†1593) 1677 : quam Bentley : aut Hertzberg 1862 | non (= nō) GR : ūo (= uero) O | ut tu nunc Doering 1792 : ut tu uere Ramler 1793 | lusti 'fortassis melius' A. Guarinus 1521 in comm. | deserte Catulle nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) ante aut fort. post hunc uersum lacunam indicauit A. Guarinus 1521 in comm. ad 63.33 (q.u.)

66.22

sed fratris cari flebile discidium,

sed OGR : et Vossius 1684 | fratris GR : f(a)ctis O | dissidium GR : desidium Calphurnius 1481

66.23

cum penitus maestas exedit cura medullas.

cum OGR : quom ed. 1472 : quum Scaliger 1577a : quam Bentley 1697 436 : tum 'possis etiam' ita Lachmann (†1851) 1861 : ut Baehrens 1876 | tostas Peiper 1875 50 | maestas excedit Ald. 1515 : maestae exedit <tibi> Maehly 1871 354

66.24

ut tibi tunc toto pectore sollicitae

ut OGR : et Puccius 1502b 1502m 1502vi, MS 120 s. XVI | ibi G | tūc O : nunc GR : al' tunc R²m¹G² : nec male Siluio 1685 attribuit Foscolo 1803 : tum Haupt 1861 | sollicitae MS. 122 a. 1460 (qui postea <et> ut uid. addidit), Puteolanus 1473 : solicitet OGR : sollicite Scaliger 1600a

66.25

sensibus ereptis mens excidit! at <te> ego certe

ereptis OGR : erectis MSS. Ambrosiani : e rectis Vossius 1684 : e trepidis Maehly 1871 354 | ex cidit R, corr. R² : decidit Vossius 1684 in contextu | at <te> Avancius 1535, iterum coni. ut uid. Vossius 1684, Peiper 1875 50 : at OGR : at<que> MSS. Stati, Ald. 1502 : ast MS 10a a. 1465 et MS 57 a. 1470-80 et fort. iam antea, MSS. Ambrosiani : at<qui> Puccius 1502b 1502m 1502vi, Muretus 1554 in contextu, Pontanus teste Statio 1566, MS. 120 s. XVI : ac <te> Heyse 1855

66.26

cognoram a parua uirgine magnanimam.

magnanimam MS. 31 a. 1457, MSS. 46 et 122 a. 1460 : magnanima OGR

66.27

anne bonum oblita es facinus, quo regium adepta es

oblita's Scaliger 1577 73 | quo Puccius 1502m 1502v 1502vi, 'MS. Leidensis' teste Orellio 1822 : quam OGR : quod Puteolanus 1473 : cum 'in multis codicibus olim impressis' teste Robortello 1544 : quum Faernus (†1561) 1566 : quom Baehrens 1885 | regium OGR : regis Froehlich 1849 259 | adepta es Calphurnius 1481 : adeptos O : adeptus GR : adepta's Scaliger 1577 4 et 73, coni. ut uid. Lachmann 1850 67, item Mueller 1861 303 : adoptas Baehrens 1885

66.28

coniugium, quod non fortior ausit alis?

quod OGR : quo MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460, manus prima in MS. 122 a. 1460 scribens | forcior O : fortius manus prima in MS. 129a a. 1450 ca., ed. Iuntina a. 1503 | quo nil fortius Owen 1890 312 | ausit Puccius 1502b 1502v, 'u(etus) c(odex)' teste Petreio 1528 ca. = Puccius 1502p, 'in antiquis codicibus' teste Nicetto 1544 : aut sit OGR : auxit Ald. 1502 : adsit nescio quis teste MS 119 a. 1530 : aussit Housman 1886-1936 | alis OGR : auis Ald. 1502 | quod non fortior ausit alis Puccius 1502v 1502vi : quo non fortior adsit ali nescio quis teste MS 119 a. 1530 : quo non fortior hausit Halyn aut quo non fostior (i.e. fortior aut forte faustior) audit auis Heinsius (†1681) 1742 650 : quod non fortior ulla cluit Withof (†1769) 1802 4, scr. Valckenaer (†1785) 1799 53 : quo non fortius ausa dabis aut ausit Ares aut potius ausa parent? Eldick 1785 : quoi non faustior adsit auis Santenius, nescio ubi : quo non fortior est alius aut quo non fortior aut similis Froehlich 1849 259 : quod non ausit alis mulier Baehrens 1885 : quod nec fortior ausit alis Gaertner 2007 31

66.29

sed tum maesta uirum mittens quae uerba locuta es!

cum O : tum GR : tu A. Guarinus 1521, 'quaedam exemplaria' probante Vossio 1684 in comm. | mictens R, corr. R² | que OGR : quę R2 | locuta's Mueller 1861 303 | ante aut forsitan post hunc uersum lacunam indicauit A. Guarinus 1521 in comm. ad 63.66 (q.u.)

66.30

Iuppiter, ut tristi lumina saepe manu!

Iuppiter O : Iupiter G : Iup(ite)r R | tersti Avancius 1495 4v, prob. Peiper 1875 50 | manu OGR : madent Parthenius 1485

66.31

quis te mutauit tantus deus? an quod amantes

tantum MSS. recentiores probante Nisbet 1978 111, iterum coni. Schrader 1776 12 et ante 1784 3r et 30bis r et 31r et 75v; iterum coni. etiam Maehly 1871 354, qui tantum? deus? scripsit | tantus dolor Peiper 1875 50 : tantum? febris? Baehrens 1876 | quid te mutauit tantum? deus, an quod Pleitner 1876 47 | amanteis Ald. 1502

66.32

non longe a caro corpore abesse uolunt?

adesse G | ualent Baehrens 1876

66.33

atque ibi me cunctis pro dulci coniuge diuis

at quae Ald. 1502 : neque Falcoburgius teste Heinsio 1646-81 | ita manus prima in MS. 75 haud multum post a. 1459 scribens, prob. Valckenaer (†1785) 1799 53 | me Puccius 1502m 1502p 1502v 1502vi, Latini (†1593) 1677, male nisi fallor Colotio attribut nescio quis, iterum coniecisse uidetur Bentley 1697 436 : pro OGR (proh agn. A. Guarinus 1521 in comm.) : prae Muretus 1554 in contextu, iterum coni. Peiper 1875 50 | cuntis G | praecunctis Avancius 1535 | at quae ibi praedulci cunctis pro coniuge diuis Marcilius 1604 13 | 'in codice tamen manuscripto hic ingens erat fenestra sicut et supra ubi inquit, At tu non orbum, et alibi sed tu moesta uirum.' A. Guarinus 1521 in comm.

66.34

non sine taurino sanguine pollicita es,

taurino om. O | pollicita's Lachmann 1850 66 | post hunc uersum lacunam indicauit Muretus 1554 in contextu

66.35

si reditum tetulisset. is haud in tempore longo

al' si R²m¹G² : sed OGRm : sei Schwabe 1866 | redditū O : palmam coni. sed damn. ipse Baehrens 1885 | tetulisset MS. 28 a. 1460-70, MS. 45 a. 1465 ca., prob. Avancius 1495 4v : te tulisset OGR : audisset MSS. nescioqui ut uid., ed. 1472 : retulisset MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460, manus prima in MS. 122 a. 1460 scribens, 'nestor uocabularius' teste Avancio 1495 4v : uidisset Markland teste Santenio ap. Valckenaer (†1785) 1799 123 | haud Ald. 1502 : aut OGR, def. Corradinus de Allio 1738 : haut Statius 1566 | longo <et> Muretus 1554 in contextu : autem coni. aut Vossio attrib. Schrader ante 1784 77r | is haud in ] is, aut ni dub. Dacier 1675 213 : is, hautque in dub. Valckenaer (†1785) 1799 54 : is haut ita Froehlich 1849 259 : ouans. is Baehrens 1885

66.36

captam Asiam Aegypti finibus addiderat.

asyam GR | egipti O | adiiceret A. Guarinus 1521 in contextu : addiderit scr. Valckenaer (†1785) 1799 53, 'edd. vett.' teste Orellio 1822

66.37

quis ego pro factis caelesti reddita coetu

queis Muretus 1554 in contextu | perfectis dub. Schrader ante 1784 77r

66.38

pristina uota nouo munere dissoluo.

disoluo O : dissolui Valckenaer (†1785) 1799 54

66.39

inuita, o regina, tuo de uertice cessi,

66.40

inuita: adiuro teque tuumque caput,

capud OR, corr. R²

66.41

digna ferat quod si quis inaniter adiurarit -

ferat quod GR : feratq(ue) O : feret quod Puccius 1502m 1502vi, MS 120 s. XVI | adiurarit Ald. 1502 : adiuraret OGR | feram quod siquid ... adiurarim A. Guarinus 1521 et profecto iam aliquis antea : feram quod siquid ... adiurarint 'etiam legi potest' A. Guarinus 1521 in comm.

66.42

sed quis se ferro postulet esse parem?

quis Statius 1566, Froehlich 1849 259, iterum coni. Green 2005 : qui OGR, def. Owen 1893

66.43

ille quoque euersus mons est, quem maximum in oris

ille quoque OGR : quone ille Baehrens 1874 58 : <quo> ille quoque coni. et damn. ipse Vahlen 1888 1365-6 : illi quo Birt 1904a 427 | euictus Weber 1890 133 | quae O | maximum Puccius 1502v, 'alii' teste A. Guarino ut uid., nescio an suo Marte Avancius 1535 : maxima OGR : maxim' Scaliger 1577 73 | maxima natu Parthenius 1485 : maxima in orbe manus prima in MS 44 a. 1474 iam exarato, 'alii legunt' teste Parthenio 1485 in comm. : maximum in orbe 'alii' damnante Mureto 1554, Auratus teste Eldick 1785, Valckenaer ante 1786, dub. Schrader ante 1784 77r, prob. Trappes-Lomax 2012 643 : maxima in armis Marcilius 1604 13 : maximum in auris dub. Schrader ante 1784 77r, iterum coni. Weber 1890 133

66.44

progenies Thiae clara superuehitur,

Thiae dub. Vossius 1684, at sine ulla dubitatione Bentley 1697 437 : phitie O : phytie GR : Phtię MS. 122 a. 1460 : Phthiae Parthenius 1485 in comm, prob. Peiper 1875 50 : Clytiae dub. Vossius 1684 in comm. : Pityae Hertzberg 1845 | dara nescio qui damnante Statio 1566 | Emathiae Progne rara Froehlich 1849 260 | suph… aut supl… aut sim. initiabat O, corr. ipse : super uehitur G

66.45

cum Medi peperere nouum mare, cumque iuuentus

tum OG : cum R : quum Scaliger 1577a | peperere MS. 122 a. 1460 : propere OGR : properare MS. 40 a. 1453, MSS. 38 et 56 a. 1465 ca., iterum coni. Peiper 1875 51 : prorupere ed. 1472, damn. Avancius 1495 4v : propriore et perrupere edd. antiquae teste Orellio 1822 : irrupere Avancius 1495 4v : rupere A. Guarinus 1521 in comm., iterum coni. ut uid. Pleitner 1876 47 : pepulere dub. Statius 1566 : propereque Marcilius 1604 14 : proruere Orellius 1822 : propulere H.R. 1830 135, iterum coni. Rossbach 1854 : reperere Froehlich 1849 260 : fodere Bergk 1854 : ecfodere W. Wagner 1866 45 : ropere dub. Pleitner 1876 47 | nouom Postgate 1893a, R. Herzog 1936 345, scr. Friedrich 1908 in contextu (uide ad 1.1) | cūq(ue) O : atque GR : al' cumque R² : quumque Scaliger 1577a

66.46

per medium classi barbara nauit Athon.

in hoc uersu iamque scribere uoluit Peiper 1875 51, equidem nescio ubi | Atho Muretus 1554 in contextu, Ferrari ca. 1530-1586 b aut alia manus in eodem libro, Vossius 1658 137-8 'ope libri vetusti'

66.47

quid facient crines, cum ferro talia cedant?

facient OGR : faciant Puteolanus 1473, nescio quis teste MS 119 a. 1530, MS Bodl. teste Orellio 1822 | quum Scaliger 1577a

66.48

Iuppiter, ut Chalybon omne genus pereat,

Iuppiter O : Iupiter G | chalybon Politiano attributum, prob. Goold 1958 107, scr. Victorius 1521, chalybum Politianus 1472-94, at litteris Graecis scripsit Marcilius 1604 14, Calibon Politiano attribuit et prob. Avancius 1495 4v : celerum O : celitum GR : al' celorum R² : al' celtum R^2bis : scelerum manus prima in MS 44 a. 1474 iam exarato, MSS. Ambrosiani, profecto etiam nonnulli MSS alii, MSS. Ambrosiani : taeli codex 'meus' teste Avancio 1495 4v : taelorum Avancius 1495 4v : telorum Pontanus teste Puccio 1502b 1502m, Parthenius 1485 : <si>celicum Scaliger 1577 74 : celtum (sic!) Vossius 1684 : Telchinum Withof (†1769) teste Schradero ante 1784 77r, item Withof 1802 7, scr. Valckenaer (†1785) 1799 54 : Chalyborum Santenius (†1798) 1825 299 : Zelitum Froehlich 1849 260 : Calybum Schuster 1949 | Iuppiter, ut pereat omne genus Chalybum Huschke 1819

66.49

et qui principio sub terra quaerere uenas

querr(er)e O

66.50

institit ac ferri stringere duritiem.

institit OGR : iusticiae MS. 38 a. 1465 ca. | ferri (ita iam MS. 31 a. 1457, MSS. 46 et 122 a. 1460) stringere Heyse 1855 : ferris fingere O : ferris fringere GR : ferris frangere MS. 40 a. 1453, MS. 38 a. 1465 ca. : ferri frangere MS. 31 a. 1457, MSS. 46 et 122 a. 1460 : ferri fingere 'Melior lectio habet' teste Vossio 1684 in comm., Itali teste Baehrens 1885 : ferri uincere Markland teste Schwabe 1866 : ferri infringere Santenius teste Valckenaer (†1785) 1799 55 : ferri effringere Froehlich 1849 260, iterum coni. ut uid. Gigli 1880 39 | duriciem OGR

66.51

abiunctae paulo ante comae mea fata sorores

abiucte, nisi fallor, O : abruptae MS. 52 a. 1467, prob. Scaliger 1577 75 et Dacier 1675 215 : abductae Puccius 1502v 1502vi | facta O

66.52

lugebant, cum se Memnonis Aethiopis

quum Scaliger 1577a | menonis ethyopis GR

66.53

unigena impellens nutantibus aera pennis

undigena Heinsio attribuit nescio quis, nescio an recte | impellente Muretus 1554 in contextu | nutantibus OGR² : mutantibus R : natantibus Muretus 1554 in contextu : nictantibus Bentley 1697 437, prob. Wakefield 1797a 336, iterum coni. Martyn 1974 : nitentibus Schrader ante 1784 77v | aeria R : aere dub. Statius 1566

66.54

obtulit Arsinoes Locridos ales equus,

arsinoes O, al' arsinoes R²m¹G² : asineos GR : assyriis 'alii' teste A. Guarino 1521 in comm. : Arsinoae Statius 1566 | Locridos Bentley 1697 437-8 : elocridicos OGR : daridos MS. 31 a. 1457 : claridos MSS. 46 et 122 a. 1460 : gloridos Puteolanus 1473 : cloridos Calphurnius 1481 : chloridos Avancius 1495 4v, Froehner 1892 304 : Locricos Statius 1566 : Locricus dub. Schrader ante 1784 94v : Cypridos dub. Schrader ante 1784 94v, iterum coni. Bergk 1854 : Acridos Dilthey 1860-1907 : Cypridis Baehrens 1885 : Bocridos Ellis 1889 374 et 384-6 | ales MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460, Avancius 1495 4v : alis OGR | equos OGR : equis Ald. 1502 : aquis Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi | alisequus aut ales eques Statius 1566, prob. Housman 1929 : aliseques Housman 1886-1936 : alitebos Bickel 1941 108-129

66.55

isque per aetherias me tollens auolat umbras

66.55-65 non ordine transmisso relinquendos, sed primo uersus 57-58, deinde 55-56, deinde 63-64, dein 66.59-62, postremo 65 et sequentes scribendos esse censuit Canter 1566 : 66.57-58 et 55-56 saltem hoc ordine collocandos esse censuit Marcilius 1604 14 | 66.55 isque OGR : is quia m, unde al' quia G² | aethereas ed. 1472 : aerias dub. Riese 1884 in comm., damn. Wilamowitz 1925, iterum coni. Trappes-Lomax 2012 643 | auolat O, scr. Canter 1566, Valckenaer teste Foscolo 1803 : aduolat GR : euolat dub. Doering 1792 : abuehit Froehlich 1849 260 : abuolat Ellis 1867 | umbras OGR : auras Calphurnius 1481, iterum coni. ut uid. Giardina 2012 226 : undas Zwierlein 1987

66.56

et Veneris casto collocat in gremio.

casto OGR : caro nescio quis teste MS 119 a. 1530 : claro Avancius 1535 | collocat O : aduolat GR : al' collocat R²m¹G² | aduoluit gremio Statius 1566 : consociat gremio Marcilius 1604 14

66.57

ipsa suum Zephyritis eo famulum legarat,

cyphiritis (ç- G) OG : ciphyritis R : zyphyritis R² | famulumque damn. Parthenius 1485 in comm. | Eo (i.e. 'Aurorae', scilicet filium Fleischer 1898 24 | legarat ORm, al' legarat G² : legerat G

66.58

Graia Canopitis incola litoribus.

Graia Lachmann 1829 (Graiia Baehrens 1874 25, prob. Baehrens 1885) : gracia O : gratia GR : grata Ald. 1502 : gnata Scaliger 1577 76 et 1577a : Trassa Bickel 1941 85-107 | canopitis dub. Statius 1566, prob. Wilamowitz 1925 : conopicis O : canopicis GR : canopeis Calphurnius 1481, MSS. nonnulli teste Goold 1983 : canopieis ed. Rom. a. 1479 ca., iterum coni. ut uid. Scaliger 1577 76 ('antiquo illo more scriptum fuit ...') et Lachmann 1829 : canobitis Ald. 1502 : Canopitarum Avancius 1535 : Canopiticis dub. Statius 1566 : Canopiis Scaliger 1577a | in loca dub. Heinsius (†1681) 1646-81 et 1742 650, sine dubitatione Vossius 1684 | littoribus O

66.59

hic, liquidi uario ne solum in lumine caeli

ni MSS. nonnulli (B2 P1 P2 qui dicuntur), ed. 1472 | hic liquidi Friedrich 1908 : hi dii uen ibi OGR : sic etiam MSS. nescio qui teste Schwabe 1866 : ni dii ibi ed. 1472 : hi dii ibi Puteolanus 1473 : scilicet ut Calphurnius 1481 : scilicet in Ald. 1502, sed iam ed. 1474 (nescio mehercle qualis) teste Orellio 1822, prob. Marcilius 1604 14 : lumen uti dub. Statius 1566 : ludit ubi Scaliger 1577 76 et 1577a : sidere ibi Vossius 1684 : siderei Schrader ante 1784 77v : lumen ibi H.R. 1830 134, prob. dub. Mette 1955 : siderei ut G. Hermann 1838 312 (hinc ut uid. siderei Bergk 1854) : arduei (-ui Haupt 1861) ibi Haupt 1841 15 : nigri enim uti G. Hermann 1841 247 : numen ibi Ritschl 1845 : hic etenim Froehlich 1849 260 : litoribus Bergk 1854 : indidem ibi Heyse 1855 : inde sibi Pleitner 1858 23 et 1876 47 : hinc (hic Grebe 1912 [137]) nitidi Hertzberg 1862 : aduena ibi Conington 1861 : hic, niuei Baehrens 1874 59 : lumen ibi Peiper 1875 51 : sidusque ibi Tartara 1881 34 : sidus ibi Tartara 1882 : hic lumen Mowat 1885 254, prob. dub. Mette 1955 : hic tunc coni. ut uid. Housman 1886-1936 : diue, tibi Simpson 1886 : inde Venus Postgate 1888 249 : inuida enim Vahlen 1888 1370 : inuida ibi Vahlenio attrib. Thomas 1890, suo Marte coni. etiam Nigra 1891 : diues ibi dub. A. Palmer 1891 8 : diuini hic Owen 1890 311 : indumen Bury 1892 : hic Veneri Owen 1893 : hic donum A. Palmer 1896 : hic dii Macnaghten 1897 149, iterum coni. Albini 1961 : hic ipsi Fleischer 1898 27 : chimerini Bury 1909 8 : deinde illinc Fraenkel : deinde uiris Pfeiffer : gentibus hic Bickel 1941 82-5 : hic ipsi Fleischer 1898 27 : hic autem Kakridis 1903 : hic dii (deleto uen ibi) Lafaye 1922 69-70 et 1922a : hinc, liquidi ut Stampini : lumen ibin Herrmann 1957 et 1957a 674 : siderum ibi Oksala 1965 79 : splendidior Luck 1966 285-6 | solum Avancius 1535, iterum coni. A. Palmer 1879 360 : sola G. Hermann 1838 312 | in OGR : sub ed. 1472 : om. Ald. 1502 | lumine MS. 8 a. 1412 : numine OG : mumine R : limine MS. 52 a. 1467 : limite ed. 1472, MSS. recentiores teste Orellio 1822 : culmine Peiper 1875 51 | iuuenile phaos per ambages uerborum scribere uelle uidetur Statius 1566 : di bene fecerunt Marcilius 1604 14 : hic iuueni ismario Ellis 1867 in app. | scilicet in uario ne solum lumine caeli A. Guarinus 1521 : scilicet haec uario ne sola in lumine coeli Avancius 1535 : ut uidit ueni uario ne lumine caeli Novák 1886 339

66.60

ex Ariadnaeis aurea temporibus

ex OGR : aut MS. 52 a. 1467, prob. Scaliger 1577 77 et Marcilius 1604 14 | ariadnęis MS. 122 a. 1460, Ariadnaeis Ald. 1502, prob. Goold 1958 114 : adrianeis OGR | auira G, corr. G²

66.61

fixa corona foret, sed nos quoque fulgeremus

nos GR : uos O

66.62

deuotae flaui uerticis exuuiae,

exuuie RmG² : eximie OG

66.63

uuidulam a fluctu cedentem ad templa deum me

uuidulam B. Guarinus (†1503) 1521, Puccius 1502b 1502m 1502vi : uindulū OGR : uiridulum R²mG² : uuidulum MS. 28 a. 1460-70, MS. 45 a. 1465 ca., η, 'codex meus' teste Avancio 1495 4v : uiuidulum MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460, MS. 52 a. 1467 : uiudulum MS. 122 a. 1460 : uiuidulo Scaliger 1577 77 et 1577a, at (ante a fluctu) 'uetus mea restitutio' ut testatus est I. Palmerius 1580 16 : uuidulae Santenius : uuidum ut G. Hermann 1838 312 : turbidulam Baehrens 1885 | a fluctu R¹mG² : afluctu OG : ad flāma R : a fletu 'codex meus' teste Avancio 1495 4v, 'MS. Mo.' nescioquis, 'emendo' ita plagiarius iste Palladius 1496 : a flatu Scaliger 1577 77 et 1577a : afflatu Scaligero attribuit Orellius 1822 : a luctu Baehrens 1874 59 (ab l- Baehrens 1885) : fletu Friedrich 1908 in contextu : fluctu Friedrich 1908 in comm. : afflatu Oksala 1965 85 | cedentem OGR : tendentem Avancius teste Schwabe 1866 : ascendens Froehlich 1849 260 | uuidulam ac fletus edentem Heinsius (†1681) 1742 650 | ad Santenium omisisse refert Orellius 1822, at non ita Santenius ap. Valckenaer (†1785) 1799 171 | deum me MS. 31 a. 1457 : decūme O : decume (-mm- G) GR : dianae MS 44 a. 1474, MSS. nescio qui teste Orellio 1822 : dione damn. A. Guarinus 1521 in comm., MSS. nescio qui teste Orellio 1822 : dee me Puccius 1502b 1502vi : Dionae Giovenazzi teste Santenio ap. Valckenaer (†1785) 1799 171

66.64

sidus in antiquis diua nouum posuit.

66.65

Virginis et saeui contingens namque Leonis

uirgis O | laeui A. Palmer 1879 359 | namque OGR : ora Ald. 1502

66.66

lumina, Callisto iuncta Lycaoniae,

Callistoi Grotius teste Foscolo 1803 | dextra A. Palmer 1879 359 : nixa Housman 1886-1936 : pone Zicàri 1953 379 | iuncta Lycaonia Simpson | Callistoe iuncta Lycaoniae Parthenius 1485 : calixto iuxta licaonia OGR : calisto iuxta licaonia MS. 8 a. 1412 (lich- MS. 78 a. 1423) : calisto iusta lycaonia MS. 31 a. 1457, unde Callisto justa (iuxta Lachmann 1829, profecto e MS. 3 a. 1455 ca. et e MS. 4 a. 1463 conscriptis) Lycaonida Scaliger 1577 78 et 1577a : Callisto iuncta Lycaonidi Callimachi editor Londinensis a. 1741 ut uid., cfr. Valckenaer (†1785) 1799 56 et 171 : Callisto iuxta Lycaoniam Rossbach 1854 : Callisto mixta Lycaoniae Peiper 1875 51 : Calisto tacta Lycaonia Baehrens 1885

66.67

uertor in occasum, tardum dux ante Booten,

ocasum OG | mox aut uix dub. Schrader ante 1784 77v | bootē O : boothen G : boothem RG² : boethem m

66.68

qui uix sero alto mergitur Oceano.

sese alto mergit in De Clercq van Jever 1772 90 | occeano OGR

66.69

sed quamquam me nocte premunt uestigia diuum,

quicq(uam) O

66.70

lux autem canae Tethyi restituit,

lux OGR : lucem manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens : luce Puteolanus 1473 : lucae Calphurnius 1481 | autem MS Diez. 37 : aut OGR : tamen A. Guarinus 1521 | cauae Herrmann 1957 | tethyi Ald. 1502 : theti OGR | restituit Politianus 1472-1494, iterum coni. Lachmann 1829, damn. Paratore 1963 417 : restituem OGR : restitue ed. 1472 : restituor Puteolanus 1473 : restituat Statius 1566 : restituem Meleager 1618 30 | restituam thetidi manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens : restituor thetidi Calphurnius 1481

66.71

(pace tua fari hic liceat, Rhamnusia uirgo,

parce OGR, corr. R² | hic OGR : haec Puteolanus 1473 : hoc Owen 1893 : om. A. Palmer 1896 | ra(m)nusia ed. 1472, ramnusia Calphurnius 1481 : ranūsia O : ranusia GR : Rhannusia Ald. 1502 : Rhamnusia A. Guarinus 1521

66.72

namque ego non ullo uera timore tegam,

ullo O : nullo GR : ulla Weber 1890 131, fort. typothetae errore

66.73

nec si me infestis discerpent sidera dictis,

nec OGR : nam MS. 52 a. 1467 : non manus prima in MS. 52, a. 1467 aut paulo post scribens | si me MS. 52 a. 1467 : sine OGR | discerpent MS. 31 a. 1457 : diserpent OGR : discerpant MS. 52 a. 1467 | dictis GR : doctis O : diuis Avancius 1535 : dextris Bentley 1697 438 : digitis Bergk coniecisse dicitur, quod ego uix credo

66.74

condita quin nostri pectoris euoluam)

candita G | qui OGR : al' quin R² : quom Weber 1890 132 | nostri Watt 1990 129-30 : uere OGR, def. Lenchantin de Gubernatis 1928 : ueri MS. 31 a. 1457 (uerei Lachmann 1829) : imi Nisbet 1978 105, unde imo Gaertner 2007 31 | euoluam Puteolanus 1473 : euolue OGR : euoluem Vossius 1684 in lemmate, typothetae errore, nisi fallor | quae ueri pectoris euoluo Baehrens 1885

66.75

non his tam laetor rebus, quam me afore semper,

hiis O | afore Statius 1566 (abfore iam manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens) : affore OGR : ah fore aliquis probante Marcilio 1604 14 (fort. Marcilius ipse) | ante semper interpunxit Pighi 1950

66.76

afore me a dominae uertice discrucior,

afore Statius 1566 (abfore iam MS. 78 a. 1423) : affore OGR : ah fore aliquis probante Marcilio 1604 14 (fort. Marcilius ipse) | ade sribere incepit, dein adnē (= adomine) scripsit O | discrutior OGR

66.77

quicum ego, dum uirgo quondam fuit, omnibus expers

quicum OGR : quin cum MS rec. nescioquis : quo qui MS rec. nescioquis | dum OGR : primo quin et deinde qui MS. 52 a. 1467, at quom 'noster' (i.e. liber) teste Scaligero 1577 78 : quum Scaliger 1577a quondam OGR : damnis W. Wagner 1866 485 : curis (> quoris) L. Mueller 1870 xxxiv : nondum Friedrich 1908 | quondam uirgo Statius 1566 319, profecto typothetae errore (non ita ibid. in lemmate et p. 301 in contextu) | omnibus OGR : ominis Auratus probante Passeratio 1608, iterum coni. ut uid. Rehm 1941 : ordinis Crain : ignibus C. Hermann : Hymenis Eschenburg 1865 43, iterum coni. Wilamowitz 1879 200 : ignibus Maehly 1871 354 : o! nimis Fleischer 1898 21 : comiugus (pro coniugis) Bickel 1950a : hominis Herescu 1957 | expers OGR : expleta Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi, 'v(etus) c(odex)' Petreius 1528 ca. = Puccius 1502p, Colotius : explet MS 120 s. XVI : expressa Statius 1566 : aspersa Marcilius 1604 14 (adspersa Marcilio attribuit Schwabe 1866) : expreta dub. Passeratius 1608 : expersa T. Faber (†1672) 1675, exspersa Heinsius 1646-81, iterum coni. Schrader ante 1784 96r et Froehner 1892 305, espersa Heinsius (†1681) 1742 650 : explens Doering 1792 : exples Heyse 1855 : extans Baehrens 1876 : expasta Pleitner 1876 47 : et spes A. Palmer 1879 361 : ex pars Munro teste Baehrens 1885 : expes Fleischer 1898 31 | fuit omnibus expers, ita interpungendum esse censuit Owen 1890 312 | quicum ego, dum uirgo quidem erat muliebribus expers O. Skutsch 1969 41, prob. Arkins 1994 218-9, damn. Watt 2000 67 : quicum ego, dum uirgo quondam, muliebribus expers O. Skutsch 1970 | 66.77-78 omnibus una / exspersa unguentis dub. Ellis 1889

66.78

unguentis, una uilia multa bibi.

unguentis una OGR : unguenti una (?) MS. Oxon. Canon. Class. Lat. 33 : unguentorum una MSS. nescio qui (Fu Voss, Par 8236) ut uid., scripsit Avancius 1535, iterum coni. Maehly 1871 354 : unguenti Assurii aut Surii aut Syrii Passeratius 1608 (Suriei ut uid. male Hauptio attribuit nescio quis, coni. dub. Riese 1884 in comm.), quod male Aurato attribuit Orellius 1822 : unguentis, murrae Vossius 1684, unde unguentis, myrrhae Valckenaer (†1785) 1799 56 et 188 : unguentis crocini dub. Heinsius 1646-81 : unguentis, rhodini Orellius 1822 : unguenti s una Lachmann 1829 : <se> unguentis, una Doering 1834 : unguentes nunc iam Ellis, equidem nescio ubi : unguibus, unguenti Bosscha teste Ellis 1878 : ungentis <se> una dub. Munro 1878 157 : ungenti si iam Gigli 1880 105 : post una unguenti E. Thomas 1890 : unguenti cuatum Bickel 1941 136-46 : unguentis nuptae Morel 1953, prob. Axelson 1960, unde unguentis nuptis dub. Pighi 1961 in app. : nuptarum unguentis Pighi 1961 : unguentis nunc iam Watt 2000 67 | uilia Lobel 1949 : milia O : millia GR : melina aut lilina Oksala 1965 82: mitia Wiman 1966 778

66.79

nunc uos, optato quas iunxit lumine taeda,

nunc OGR : at Scaliger 1577 78 'ex nostro libro', at MS. 52 a. 1467 nunc habet | optatos MS. 52 a. 1467 : optata Puteolanus 1473 | quas Calphurnius 1481 : quem OGR : al' quam R² : quae MS. 52 a. 1467 : queis dub. Statius 1566 : quum 'pro quoniam' Corradinus de Allio 1738 : quom Haupt 1853 : quo Vahlen 1880a et 1888 1373 | iunxit OGR : uinxit Puccius 1502b 1502m 1502vi, MS 120 s. XVI | nunc, post optato quam luxit Hertzberg 1862 | nunc quas aut quum optato coniunxit lumine taeda dub. Schrader ante 1784 7r : nunc nox optato queis luxit lumine taedae Pleitner 1876 48, luxit iterum coni. ut uid. Heyse (†1884) 1889

66.80

non prius unanimis corpora coniugibus

non OGR : nunc Birt 1904a 428 | prius 'emendo' ita Palladius 1496 : post OGR : uos Hertzberg 1862 | unanimis MS. 52 a. 1467 (-eis Baehrens 1876) : uno animus OGR : unanimos ed. 1472 | postunanimis Marcilius 1604 14 | corpora OGR : uincula Calphurnius 1481 : cingula dub. Heinsius 1646-81 | et quas unanimis uincula coniugii Bernardus Pisanus 1522 (= Puccius 1502b?) : composita unanimis corpora coniugibus aut corporibus Schrader ante 1784 7v

66.81

tradite nudantes reiecta ueste papillas,

reiecta MS. 122 a. 1460 : retecta OGR : detecta nonnulli MSS. Stati

66.82

quam iucunda mihi munera libet onyx,

quam OGR : quum Marcilius 1604 14 : sed Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi : qua Scaliger 1577 79 et 1577a : quae dub. Faber (†1672) 1675 : quin Fuss 1823 52, iterum coni. Lachmann 1829 (in u. 80 non post legens), coni. aut saltem scr. Hertzberg 1862 | iucunda ed. 1472 : iocunda OGR | m(ich)i OR : michi G | onix OGR | libat dub. Schrader ante 1784 96r

66.83

uester onyx, casto colitis quae iura cubili,

onix OGR | colitis que G : colitisq(ue) O : queritus que R : quaeritis quae MSS. recentiores : petitis quae MS. 129a a. 1450 ca., MS. 31 a. 1457, MS. 52 a. 1467, prob. Scaliger 1577 79 : quatitis quae dub. Statius 1566 : quaeris quae Vossius 1684 : geritis quae dub. Ellis 1889 | casto colitis quae ] custoditis quae Froehlich 1849 261 | cubile Statius 1566 | iura cubile Bosscha teste Ellis 1904 | casti petitis quae iura cubilis scr. Gigli 1880 40

66.84

sed quae se impuro dedit adulterio,

in puro dedat damn. Avancius 1495 4v : impuro foedat Puccius 1502b 1502m 1502oa 1502ob 1502v 1502vi, 'v(etus) c(odex)' teste Petreio 1528 ca. = Puccius 1502p, Colotius ut uid., Latini (†1593) 1677

66.85

illius a mala dona leuis bibat irrita puluis:

a OGR : ah MS. 31 a. 1457, Scaliger 1577 79 et 1577a : om. ed. 1472 : o dub. Statius 1566 | illius aemula Kershaw 1993 : illiu' uae mala Trappes-Lomax | ebibat Bernardus Pisanus 1522 | dona leuis bibat ed. 1472 : leuis bibat dona OGR | inita G | illius mala dona leuis bibat irrita puluis ed. 1472 : illius aura leuis bibat et dona irrita puluis manus prima in MS 44 a. 1474 iam exarato, Ald. 1515, MSS. nescio qui : illius aura leuis dona et bibat arida puluis Avancius 1535

66.86

namque ego ab indignis praemia nulla peto.

abindignatis O : ab indigetis GR : al' indignis R² : al' indignatis R^2bis : ab indigenis MS. Ambros. B teste Orellio 1822 : ab indigneis Baehrens 1876, iterum coni. Postgate 1888 267 | namqe indignatis 'vetus lectio, quae in melioribus camparet (sic!) libris' probante Vossio 1684 in comm.

66.87

sed magis, o nuptae, semper concordia uestras,

sed OGR : sic 'alii' teste A. Guarino 1521 in comm. | uestras MS. 52 a. 1467 : nostras OGR : uostras scr. Valckenaer (†1785) 1799 57

66.88

semper amor sedes incolat assiduus.

incolet scr. Valckenaer (†1785) 1799 57

66.89

tu uero, regina, tuens cum sidera diuam

quum Scaliger 1577a | sydera G

66.90

placabis festis luminibus Venerem,

luminibus OGR : numinibus ed. 1472 : muneribus Puteolanus 1473 : liminibus Puccius 1502m 1502v 1502vi, dub. Statius 1566

66.91

unguinis expertem ne siris esse tuam me,

unguinis Bentley 1697 438 : sanguinis OGR | ne siris Baehrens 1876, prob. Riese 1884, Courtney 1982 49-50 : non uestris OGR : uestris non ed. 1472, MSS. nonnulli, quod damn. ut uid. Parthenius 1485 in comm. : non nostris MSS. nonnulli : tuis non Calphurnius 1481 : uotis non Parthenius 1485 : non uotis Ald. 1502, Pontanus teste Statio 1566 : non monstres Colotius : non uerbis dub. Statius 1566, iterum coni. ut uid. Birt 1904a 428 : non siueris Scaliger 1577 79 et 1577a : ne siueris male Scaligero attribuit nescio quis : non ueris et uerbis nescio qui ante Passeratium 1608 : non nolis dub. Passeratius 1608 : non uerticis Vossius 1684 : non feceris dub. Fuss 1823 50 : non siris Lachmann 1829 post Scaligerum : non iusseris Ellis 1867 : non uelis dub. Dilthey 1860-1907 : non uestri est dub. Simpson 1886 : noli nostri Starkie 1890 325 : tum uelis Herrmann 1957, cfr. 1957a 674 | tuam Ald. 1502, MSS. nonnulli teste Orellio 1822 : tuum OGR : tui Calphurnius 1481 (tuei Fleischer teste Dolç 1963) : meum MS. Palatinus teste Orellio 1822 | esse: tuam me Vulpius 1737 : esse tuam: me scr. Valckenaer (†1785) 1799 57 | sanguinis expertem non monstres esse tui me Puccius 1502b 1502v 1502vi : sanguinis expertem, non astris assiduam me Froehlich 1849 261 : sanguinis expertem, noli neglexe, tuam me Pighi 1956 122 : sanguinis expertem non uestro ex asse tuam me Paratore 1963 418

66.92

sed potius largis effice muneribus,

si potis es Vossius 1684 | pocius G | effice OGR : affice MS. 52 a. 1467, prob. Scaliger 1577 79

66.93

sidera cur iterent 'utinam coma regia fiam!'

66.93-94 si, dea, curam iteres, uti iam coma regia fiam, / <quam propere ad dominae laeta caput redeam; / sidera tum ualeant, me non tardantia uel si> / proximus Hydrochoo fulgeret Oarion dub. Pleitner 1876 49 | 66.93 sydera G : effice male Ellisio attribuit nescio quis | cur (quor MS. 52 a. 1467, quur Scaliger 1577a) iterent OGR : cur rutilent MS 10a a. 1465, MS 57 a. 1470-80 : cur retinent? 'siue Pontanus is fuit, siue quiuis alius' teste Statio 1566, Puccius 1502v, MS. 'Vatic. ex Pontani correct. ut uidetur' Orellius 1822, falso A. Guarino attributum, at scr. Avancius 1535 : cur iterant? Puccius 1502vi, MS 120 s. XVI : cur inter? Marcilius 1604 14 : cur iterem? dub. Schrader ante 1784 95v : sic iterent dub. Schrader ante 1784 96r : corruerint Lachmann 1829 : cur rident Froehlich 1849 261 : corruerent Ellis 1867 : corruant coni. si recte intellego Riese 1884 : ui retinent Baehrens 1885 : permittant Novák 1886 340 : cur uerear aut potius cur haerent Nigra 1891 : cursum iterent Lenchantin de Gubernatis 1928 : cur iter dent? Herrmann 1957 et 1957a 674 : me retinent Oksala 1965 83 | utinam GR : utina O : uter ut in codice suo repperit et iterum ut coniecit Corradinus de Allio 1738, iterum ut nescio an iterum coni. Hertzberg 1862 141 : iterum Markland teste Santenio ap. Valckenaer (†1785) 1799 201 : ut iam (= ut iā) Baehrens 1876 : <dum> iterum Wiman 1966 778 | sidera cum intereant, ut tunc coma regia fiam Statius 1566 : sidera cuncta ruant, si iterum coma regia fiam Weber 1890 165

66.94

proximus Hydrochoi fulgeret Oarion!

hydrochoi ed. 1472, prob. Goold 1958 114 : id rochoi (idr- G) OGR : Arcturo Marullus teste Foscolo 1803 : iriconi uetus codex teste Puccio 1502m : Erigone Puccius 1502m 1502v : irico mi uetus codex teste MS. 119 a. 1530 : Iroco mi MS. 119 a. 1530 : Eridano Dousa filius 1592 49 : Heniocho dub. Froehlich 1849 261 : Hydrochoo Puccius in exemplare Monacensi, cfr. Lobel 1952 98 (at non Puccius 1502vi), Markland teste Santenio ap. Valckenaer (†1785) 1799 201 | fulgeat Ald. 1502, Marullus et Grotius teste Foscolo 1803 : fulguret 'codex antiquus' teste Avancio 1495 4v, A. Guarinus 1521, Baehrens 1874 60 : fulgor et Fuss 1823 50 et 52, dub. Froehlich 1849 261 : fulgoret Baehrensio attribuit Postgate 1893a : fulserit Wiman 1966 778 | oarion OGR : oyrion 'alii autem legunt ...' Parthenius 1485 in comm. : aorion Puteolanus 1473 : erigone Avancius 1535 : Oarios MS. 120 s. XVI : Orionis coni. ut uid. Froehlich 1849 261 | proximus Arcturos fulgeat Erigonae Muretus 1554 in contextu, 'Postremus autem uersus, ut a nobis scriptus est, ita legitur in ueteribus libris' Muretus 1554 104v, item (Erigone) 'in quibusdam editionibus' teste Dousa filio 1592 49 : proximus Arcturo fulgor et Erigone I. Palmerius 1580 15 : sit procul hydrochoi fulgor et Oarion Peiper 1875 51

67.1

O dulci iucunda uiro, iucunda parenti,

dulci iniucunda Pleitner 1876 49, iterum coni. Goligher 1899 : custos iucunda Gaertner 2007 32 | iucunda ... iucunda ed. 1472 : iocunda … iocunda OGR

67.2

salue, teque bona Iuppiter auctet ope,

iupiter OG : iup(ite)r R

67.3

ianua, quam Balbo dicunt seruisse benigne

ianua, quam fato dicunt seruisse benigno De Clercq van Jever 1767 47

67.4

olim, cum sedes ipse senex tenuit,

cum sedes OGR : quom sedes MS. 52 a. 1467 : quum sedis Scaliger 1577a : quum has aedes Dousa filius 1592 51 | senex GR : senes O

67.5

quamque ferunt rursus nato seruisse maligne,

quāq(uam) O | rursum De Clercq van Jever 1767 47 et fort. iam alii antea | nato Froehlich 1849 261 : uoto OGR : fato De Clercq van Jever 1772 47 : natae Schrader ante 1784 102r, iterum coni. Baehrens 1876 et Gigli 1880 102-3 : Varo P. Krumbholz ap. Weber 1890 168 : domino Giri 1909 538 | seruire De Clercq van Jever 1772 47 | malig(n)e O : maligno G : malīgno R, uirgula postea erasa

67.6

postquam es porrecto facta marita sene.

posquam Schulze 1909 268 | es Ald. 1502 : est OGR | porrecto OR² : porecto GR : proiecto Calphurnius 1481, A. Guarinus 1521 in lemmate: protecto Ald. 1502 | es porrecto ] exporrecto nescio quis teste MS 119 a. 1530 | porretto … pacta Badian 1980 | tacta Rossbach 1854 : fracta Peiper 1875 51 | marita MS. 31 a. 1457, MSS. 46 et 122 a. 1460 : marite OGR | factu' maritu' Froehlich 1849 261 | sene OGR : soror 'Liber scriptus qui olim fuit Hieronymi Commelini' teste Vossio 1684 in comm. | postquam est proiecta functa marita sene (sic!) Statius 1566 : postquam es proiectae facta ministra lupae De Clercq van Jever 1772 47 : postquam est prouecto facta marita Helene Wiman 1963 35

67.7

dic agedum nobis, quare mutata feraris

age dum Calphurnius 1481 : age de OGR, def. Lafaye 1922 70 : age, dic Ald. 1515, Statius 1566, Marcilius 1604 15 : age, da Meleager 1618 31 | nobis MS. 73 post a. 1450, MS. 40 a. 1453, MS. 3 a. 1455 ca. : uobis OGR

67.8

in dominum ueterem deseruisse fidem.

dominam Schrader ante 1784 102r | uenerem GR desseruisse G, corr. G¹

67.9

'non (ita Caecilio placeam, cui tradita nunc sum)

67.9-11 ianuae partibus assignauit dub. Rossbach 1854 xix | 67.9 plateam R : pateam Statius 1566 | Caeciliae dub. Schrader ante 1784 102r | quoi Scaliger 1577a | tradita GR : traditā O : reddita damnat Avancius 1495 4v : credita Avancius 1495 4v

67.10

culpa mea est, quamquam dicitur esse mea,

quaquam O

67.11

nec peccatum a me quisquam pote dicere quicquam,

67.12

uerum † istius populi ianua qui te † facit,

hic 'inane spatium relinquere, quam inanes uersus ponere' maluit Muretus 1554 | hunc uersum poetae partibus assignauit dub. Rossbach 1854 xix | uere Lee 1990 | istius OGR : isti R² : huius MS. 15 ante a. 1479 : istis ed. 1472, Vahlen 1885, Magnus 1907 309-10, prob. Giri 1909 540, Wick 1913 33 : istec Calphurnius 1481, isthaec Parthenius 1485, MS Par. 8458, Puccius 1502v, Ald. 1515 : isti nescio quis teste Mureto 1554 : istoc tertia manus in MS. 78, i.e. Marko Marulic : istud dub. Lachmann 1829 : istuc Froehlich 1849 262 : istud Heyse 1855 : est os Ellis 1867 : est uox Baehrens 1876, etiam coni. 'olim' Mowat 1885 255 : astu Munro 1878 158-63 : isto in Riese 1884 : is mos Postgate 1888 250 : ita ius Tucker 1910 6 : est id Agar 1925 282 | uerbum istuc VanSittart 1885 'olim' : uerum'st ius Munro ap. Ellis 1867, uerum est ius iterum coni. Oksala 1965 85 | populo MS. 49 a. 1460 ca., nescio an iam familia Florentina et Senensis : populi ed. 1472 : potius Calphurnius 1481, Puccius 1502v : populis Vahlen 1885, Magnus 1907 309-10, prob. Giri 1909 540, Wick 1913 33 | ianua OGR : ianitor Calphurnius 1481, Puccius 1502v : nenia MS. Pal. membr., naenia Scaliger 1577 3, nainia Scaliger 1577 82 : fabula dub. Lachmann 1829 : insania Froehlich 1849 262 | qui te OGR : ipse Puccius 1502v : quidque Statius 1566 : Quinte Scaliger 1577 82 et 1577a (cfr. 1577 3), prob. Mowat 1885 255 : quime in libro suo repperit, et illinc quine coniecit Corradinus de Allio 1738 : quisque Rossbach 1854 : quanta Schwabe 1864 15 : cuncta Baehrens 1876 : quicque Munro 1878 158-9, iterum coni. ut uid. Vahlen 1885, cfr. Vahlen 1905 : quippe Munro 1878 158-63, Schulze 1880 361, Postgate 1889 : rite Novák 1886 340, iterum coni. Oksala 1965 85 : sponte Giri 1909 539 : quae ipse Pighi 1951 44 : iniqua Camps 1987 | facit OGR : faciat Vossius 1684 : faciet Riese 1884 | istis populi ianua qui refacit ed. 1472 : istaec (istuc Puccius 1502vi) potius ianitor ipse facit Puccius 1502v 1502vi : isti populo dii mala multa ferant Ald. 1502 : isti populo ianua quid re ficit codex manu scriptus teste A. Guarino 1521 in comm. : istis me auctorem esse facit populus nescio quis teste Mureto 1554 : istis probri ianua quidque facit Statius 1566 : isti piplo ianua, Quite, facit I. Palmerius 1580 171 : isti populo ianua quid faciat? Vossius 1684 : istud populi uana querela facit Heyse 1855 : est uox populo 'ianua cuncta facit' Baehrens 1876 : isto in populo ianua quid faciet? Riese 1884 : isto in populo ianua quippe facit Gray 1886 2 : istuc populi lingua quieta tacet A. Palmer 1896 : istud populi lingua quiete tegit dub. A. Palmer 1896 in app. (at istuc A. Palmerio attribuit Goold 1988) : est uox populi 'ianua, Quinte, facit' J. Mowat ap. A. Palmer 1896 in app. : istest populus, ianua, qui te agitat Stampini 1919 625 : istius populi nequiter iam faciunt Herrmann 1957 et 1957a 681 : inscis probri ianua quicque facit Wiman 1963 36 : est ius populi, ianua rite facit Oksala 1965 85 : istud populi est 'ianua quicque facit' D.F.S. Thomson 1978 : etsi populi uana loquela facit Lee 1990 | fingere sed populus turpia quaeque solet Doering 1834

67.13

qui, quacumque aliquid reperitur non bene factum,

67.13-14 ianuae partibus assignauit dub. Rossbach 1854 xix | 67.13 qui OGR : quin Calphurnius 1481, Puccius 1502m 1502v 1502vi, Ald. 1515 : at A. Guarinus 1521 : quor Pleitner 1876 49 | quoicunque Pleitner 1876 49

67.14

ad me omnes clamant: ianua, culpa tua est.'

omnis MS 120 s. XVI | tuast Lachmann 1850 66, tua'st Lachmanno attribuit Schwabe 1866

67.15

non istuc satis est uno te dicere uerbo,

67.16

sed facere ut quiuis sentiat et uideat.

qui uis OGR | senciat G

67.17

'qui possum? nemo quaerit, nec scire laborat.'

qui Puccius 1502v 1502vi : quid OGR : quod Statius 1566 323 in contextu | possim MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460, manus prima in MS. 122 a. 1460 : possit MS. 52 a. 1467, fort. MSS. alii, prob. I. Palmerius 1580 171 : possis coni. Scaliger 1577 83 et 1577a, 'a plerisque inventum' teste Marcilio 1604 15

67.18

nos uolumus: nobis dicere ne dubita.

hunc uersum poetae partibus attribuit Marcilius 1604 15 | nobis Muretus 1554 in contextu, male codicum factioni δ attribuit Mynors 1958 : uobis OGR : uerum Puccius 1502v | ue O | nec dubia Statius 1566

67.19

'primum igitur, uirgo quod fertur tradita nobis,

uobis dub. Schrader ante 1784 102r

67.20

falsum est. non illam uir prior attigerat,

non OGR : namque manus prima in MS 44 a. 1474 iam exarato, alii MSS. recentiores ut uid., nanque Ald. 1515 : non qui Scaliger 1577 83 et 1577a : nunquam Doering 1792 in comm. : non quo Heyse (†1884) 1889 | attigerat MS. 122 a. 1460 : attigerit OGR

67.21

languidior tenera cui pendens sicula beta

uersum hinc om. O, crucem in codicis margine addidit (nisi fallor) non scriba, sed lector nescio quis : post 64.386 habent OGR | quoi Scaliger 1577a | sicula OGR : uerpula Puccius 1502v 1502vi : succula 'in optimo exemplari' probante Vossio 1684

67.22

numquam se mediam sustulit ad tunicam;

nusquam ed. 1472 | ad Calphurnius 1481 : hanc OGR | media sustulit hinc tunica Statius 1566

67.23

sed pater illusi gnati uiolasse cubile

illusi Baehrens 1885 : illius OGR : ipsius Muretus 1554 in contextu : ille sui Scaliger 1577 83 et 1577a, prob. Wick 1913 40 : illius, a! dub. Riese 1884 in comm., iterum coni. ut uid. Morgenstern 1894 xix (illius a! nati) : illius <ut> Weber 1890 166 : illi eius Cahen 1902 : illustris McKie 2009 160-1 | gnati OGR : nati ed. 1472 : gnate MS. 31 a. 1457 et MS. 4 a. 1463, unde gnatei Lachmann 1829 : generi Froehlich 1849 262

67.24

dicitur et miseram conscelerasse domum,

67.25

siue quod impia mens caeco flagrabat amore,

tecto MSS. nonnulli teste Statio 1566

67.26

seu quod iners sterili semine natus erat,

sterilis semine notuerat Pleitner 1876 50 | seu quod uir, sterili semine natus, iners Froehlich 1849 262

67.27

ut quaerendum unde<unde> foret neruosius illud,

ut legendum censuit Schrader ante 1784 12r, iterum coni. Rossbach 1854, prob. Bergk 1863 viii : et OGR : ne Ald. 1502, iterum coni. Pleitner 1876 51 : nec Scaliger 1577 83 in lemmate, fort. typothetae errore | quaerendum unde <unde> Statius 1566 : querendus unde OGR : querendus <ut> unde MS. 31 a. 1457 : quaerendus <et> unde ed. 1472, nescio an iam MSS. : querendum <erat> unde Avancius 1495 4v, prob. dub. Giri 1909 543-4, Kroll : quaerendum <ali>unde Ald. 1502, iterum coni. ut uid. Rossbach 1854 : quaerendum <ne> aliunde Bernardus Pisanus 1522 : quaerendus <is> unde Lachmann 1829 : quaerendus <ei> unde Haupt 1837 85 : quaerendum <alic>unde Pleitner 1876 51 : quaerendum <hic> aut <auido> 'similiaque uaria conicere licet' Baehrens 1885 : quaerendus <homo> unde Lenchantin de Gubernatis 1928 : quaerendu<st> unde Terzaghi : quaerendus <uir> unde Herrmann 1957 et 1957a 681 | illud OGR : illuc Scaliger 1577a : ile Rossberg 1877a 844 | quaerendum<que nec> unde foret neruosius illud Calphurnius 1481, 'veterorum librorum in ... optimo ... Quemadmodum in suis quoque libris reperit Parthenius' teste Vossio 1684

67.28

quod posset zonam soluere uirgineam.'

çonam OGR

67.29

egregium narras mira pietate parentem,

67.29-40 Catulli partibus assignauit Rossbach 1854 : 67.29-35 Froehlich 1849 262 : 67.29-34 uiatoris (uiatorem enim, nec poetam, in hoc carmine loqui putabat) partibus Pighi 1961 | 67.29 narras OGR : narrem MS. 31 a. 1457, unde Varum Pleitner 1876 41 : narrans ed. 1472 | mura MS. Palat. papyrac. : mora Meleager 1618 31 | pietate OGR : uirtute Puteolanus 1473 | parentum O

67.30

qui ipse sui gnati minxerit in gremium.

sunt gnati O : suae gnatae Barthius probante Schradero ante 1784 12r, Froehlich 1849 262 | imminxerit Scaliger 1577 83 ('adolescentes olim reposuimus', equidem nescio ubi) et 1577a

67.31

'atqui non solum hoc dicit se cognitum habere

at qui G | hoc dicit se O : se dicit G : se dicit hoc R : hoc se dicit MS. 129a a. 1450 ca., Ald. 1502 : hunc se dicit Ald. 1515 | atqui hoc non solum est, quod dicit cognitum habere Froehlich 1849 262, qui omnia usque ad 67.35 non ianuae sed poetae partibus attribuit

67.32

Brixia Cycneae supposita speculae,

67.32-33 del. Dilthey 1860-1907 : eos ita deleuit, ut tantummodo nomen Brixia de uersu 32 conseruaret Froehlich 1849 262 | 67.32 Cycneae Vossius 1684 in comm. (cycnea 'iam Petreius, Pontanum secutus' ita D.F.S. Thomson 1997, male, at 'nonnulla haud contemnendae uetustatis exemplaria' teste I.C. Zanchi 1531) : chinea OGR (-aea Ald. 1502, -eae Avancius 1535, -aeae Muretus 1554 in contextu) : ciconia damn. Parthenius 1485 in comm. : cenomanae Puccius 1502b 1502m 1502p 1502v 1502vi : Echinaeae Turnebus 1564 92 r-v : Echinea Latini (†1593) 1677 : Tyrrhena Mowat 1885 255 | supposita speculae Pontanus 1566, Puccius 1502b 1502m 1502v, Colocius : suppositum specula OGR, def. A. Klotz 1931 355-6 : supposita in specula Ald. 1502, scr. I.C. Zanchi 1531, prob. Peiper 1875 51, Giri 1909 544 : suppositum in specula 'quod nonnullis placere video' ita Vulpius 1737, iterum coni. Mowat 1885 255 | Chinaeae supposita speculae Pontanus 1566 : khioneai (Graecis litteris scriptum) supposita speculae Bury 1909 8 : <quae> Euganeae suppositast speculae Agar 1925 282 : Cycneae suppositum speculae Schuster 1949a : Chinea sub posita specula Pighi 1961 : Chineae suppositum speculae Paratore 1963 421-2 : Chinea sub positum specula Bardon 1970 : clinatae supposita speculae Forsyth 1989

67.33

flauus qua molli percurrit flumine Mella,

67.33-34 del. Maffei 1719, quod probauit Sillig 1823, Rossbach 1845 et Pighi 1952 44-8, eos suo Marte del. ut uid. A. Palmer 1896 : eos genuinos esse censuit Beltrami 1905 259 | qua Zicàri 1953 381 : quam OGR | moli O | praecurrit Avancius 1535 mela MS. 122 a. 1460, mella MS. 75 a. 1465 ca., Puteolanus 1473 : melo O, def. Beltrami 1905 : mello GR

67.34

Brixia Veronae mater amata meae,

Veronae OGR : Varonae Pleitner 1876 51 : matronae Giangrande 1970 | tuae Puccius 1502p 1502v 1502vi, coni. dub. Scaliger 1577 84

67.35

sed de Postumio et Corneli narrat amore,

67.35-48 uiatoris partibus attribuit Pighi 1961 (uide ad 66.29) | sed OGR : et L. Mueller 1870 xxxiv | posthumio OGR : Postumii Ald. 1502 | narrat OR : amat G

67.36

cum quibus illa malum fecit adulterium.

67.37

dixerit hic aliquis: quid? tu istaec, ianua, nosti,

67.37-40 Catulli partibus assignauit Schwabe 1866 | dixit O | hic GR¹ : hec O : his R : heic Postgate 1888 267 | quid OGR : qui Ald. 1502 | iste OGR : istaec R²

67.38

cui numquam domini limine abesse licet,

quoi Scaliger 1577a | deum O : diuum 'libri meliores' probante Vossio 1684 in comm. : demum 'in Codice Canonicorum Ecclesiae Patavinae' teste Vulpio 1737, 'in nostro codice' probante Corradino de Allio 1738 | lumine O

67.39

nec populum auscultare, sed hic suffixa tigillo

ascultare O | hic MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460 : hec OGR : hoc MS. 59 a. 1450 ut uid., MS. 122 a. 1460, MS. 49 a. 1460 ca., MS. 38 a. 1465 ca. : huic Ald. 1502 : heic Schwabe 1866 | sufixa O : affixa nescio quis teste MS 119 a. 1530

67.40

tantum operire soles aut aperire domum?

67.41

saepe illam audiui furtiua uoce loquentem

audiuit R

67.42

solam cum ancillis haec sua flagitia,

solam MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460, MS. 52 a. 1467 : sola OGR | cum ancillis 'Scripsit ad me nuper Venetijs uir quidam doctissimus meique amantissimus ... putare se hic legi debere' ita Robortellus 1544 46r, secunda manus (saec. XV?) in MS. 83 a. 1465, Statius 1566, 'ueteres libri aliqui' teste Marcilio 1604 15 : (con)cillis O : conciliis GR : cum ciliis Calphurnius 1481 : consiliis Ald. 1502 : a cecilijs Puccius 1502m 1502vi : cum moechis MS 120 s. XVI : consciolis dub. Manutius teste Mureto 1554, Scaliger 1577 84 et 1577a : Caeciliis Vossius 1684 : cum scillis Bergk 1863 viii | tua damn. Avancius 1495 4v

67.43

nomine dicentem, quos diximus, utpote quae mi

ut pete O

67.44

speraret nec linguam esse nec auriculam.

speraret Calphurnius 1481, Pontanus 1566, prob. Goold 1958 107-8 : sperent OGR : speret R²mG² | nec linguam speret dub. Statius 1566

67.45

praeterea addebat quendam, quem dicere nolo

addebant O : ardebat MSS. omnes teste Statio, damn. Avancius 1495 4v

67.46

nomine, ne tollat rubra supercilia.

ne MS. 8 a. 1412 : te OGR | tollat OR²mG² : collat GR | supercillia G

67.47

longus homo est, magnas cui lites intulit olim

cui 'lego' ita Palladius 1496 (quoi Scaliger 1577a) : qui OGR : quos Vossius 1684 in contextu, nescio an typothetae errore | littes O | intullit G

67.48

falsum mendaci uentre puerperium.'

mendaci MS. 78 a. 1423 : mendacii OGR : mendacei Baehrens 1876 | uentre OGR : matre Pleitner 1876 130

68a.1

Quod mihi fortuna casuque oppressus acerbo

totum carmen 68a (et item 68b) pro interpolato habuit Gruppe 1859 504 | 68a.1 Quo O, dub. Heinsius 1646-81 | m(ich)i OR : michi G

68a.2

conscriptum hoc lacrimis mittis epistolium,

conspersum Schrader ante 1784 103r : constrictum Baehrens 1885 | hoc GR : hec O : del. Puccius 1502b 1502v 1502vi, om. Muretus 1554 in contextu, quod improbauit Santenius 1788 : ec Baehrens 1885 : huc Weber 1890 105, iterum coni. Halbertsma 1896 145 | 'in vocabulo lacrimis corrupto latere genetivum aliquem' suspicatus est Weber 1890 105 | mittis O : mittit G : mictit R, -tt- R² | epistolium O : epystolium G : epistolion Trappes-Lomax

68a.3

naufragum ut eiectum spumantibus aequoris undis

naufragum MS. 12 a. 1445 ca., MS. 31 a. 1457, MS. 70 paulo ante a. 1459 : naufragium OGR : naufragi Heinsius (†1681) 1646-81 et 1788 | et Puccius 1502m 1502v 1502vi, prob. Wakefield 1797 53 | eieptum MS. 42 a. 1460 ca. : ereptum profecto MSS. alii

68a.4

subleuem et a mortis limine restituam,

68a.5

quem neque sancta Venus molli requiescere somno

68a.5-8 post 68a.14 transp. Herrmann 1957 et 1957a 674

68a.6

desertum in lecto caelibe perpetitur,

disertum G | thalamo MS. Stati, ut uid., 'quidam audaculi' damnante Scaligero 1577 84

68a.7

nec ueterum dulci scriptorum carmine Musae

uet^rm O : ueterem Ald. 1502

68a.8

oblectant, cum mens anxia peruigilat:

cui Statius 1566 : quum Scaliger 1577a | ansia O | peruigilet MS 10a a. 1465, MS. 52 a. 1467

68a.9

id gratum est mihi, me quoniam tibi dicis amicum,

m(ich)i OR : michi G | ducis MSS. omnes teste Statio, MS. 52 a. 1467

68a.10

muneraque et Musarum hinc petis et Veneris.

et (1°) om. MS. 38 a. 1465 ca. et Regiae chartae (=P2?) teste Santenio 1788 | petit G | Veneris Giardina 2007 | munera Musarumque hinc petis, hinc Veneris MS. Leid. no. 128 teste Santenio 1788 (equidem D.K. nescio qualis fuerit)

68a.11

sed tibi ne mea sint ignota incommoda, Manli,

incommoda MS. 117 ca. a. 1445, MSS. 59 et 84 ca. a. 1450, MS. 73 post a. 1450, MS. 40 a. 1453 : commoda OG : comoda R | manli MS. 40 a. 1453, MS. 31 a. 1457 : mali OGR : al. mauli R² : malli MS. 8 a. 1412 : Mani Lachmann 1829 : amice Schoell 1880 473 : mi Alli Diels, male Schoellio attribuit Schuster 1950-51 48

68a.12

neu me odisse putes hospitis officium,

seu G | sospitis Schrader ante 1784 103r

68a.13

accipe, quis merser fortunae fluctibus ipse,

aspice MS. 52 a. 1467, Puteolanus 1473, MSS. nonnulli teste Santenio | quid Puteolanus 1473, MSS. nonnulli teste Santenio : quam Crinitus : queis Ald. 1515 | uerser MSS. nonnulli teste Vossio 1684

68a.14

ne amplius a misero dona beata petas.

68a.5-8 post hunc uersum transp. Herrmann 1957 et 1957a 674

68a.15

tempore quo primum uestis mihi tradita pura est,

68a.16

iucundum cum aetas florida uer ageret,

68a.16 post 68b.48 scr. OGR : hinc om. O, crucem in margine addidit nescio quis | iucundum ed. 1472 : iocundum GR | quum Scaliger 1577a

68a.17

multa satis lusi: non est dea nescia nostri,

luxi R, corr. R²

68a.18

quae dulcem curis miscet amaritiem.

curis OGR : uitis Baehrens 1876 : Musis Hermes 1888 11 | amaritiem R : amaritionem O : amariritiem G (corr. G¹)

68a.19

sed totum hoc studium luctu fraterna mihi mors

luctu OGR : ludi Harrison

68a.20

abstulit. o misero frater adempte mihi,

abscidit MS. 52 a. 1467 | o misero m : omisero OGR : ei misero Baehrens 1876, prob. Heyworth 1998 108 | m(ich)i O : michi GR

68a.21

tu mea, tu moriens fregisti commoda, frater,

68a.21-24 et hic et post 65.8 scr. Lachmann 1829 : eos hinc omisit et tantum post 65.8 scr. Froehlich 1849 263 : hos uersus et 68b.97-100 (ubi 68a.22-24 = 68b.94-96) post 101.6 transp. A. Weise 1862 28 : hos uersus del. Bernhardy 1865 | 68a.21 comoda OR

68a.22

tecum una tota est nostra sepulta domus;

68a.23

omnia tecum una perierunt gaudia nostra,

68a.24

quae tuus in uita dulcis alebat amor.

in uita MS. 8 a. 1412 ut uid., at certe MS. 78 a. 1423 : inuita OGR

68a.25

cuius ego interitu tota de mente fugaui

quoius Scaliger 1577a

68a.26

haec studia atque omnes delicias animi.

68a.26-30 del. confusis ut uid. numeris Landor 1842 361, at profecto 68a.27-30 intendebat | 68a.26 omnem O : omnis MS. 31 a. 1457 : omneis Ald. 1502 | delitias R

68a.27

quare quod scribis Veronae turpe Catullo

68a.27-30 ut ex alio opere Catulli male illatos delere uoluit ut uid. (nec 68a.26-30, ut scripsit) Landor 1842 361, eos del. Landor ap. Ellis 1867 | 68a.27-29 'Veronae ... / ... / ... cubili' ex epistula Manli citatum esse suspicatus est Santenius 1788 | 68a. 27 quod OGR : quae unus MS. Vossii teste nescio quo (non ipso Vossio) | uetone O, corr. O¹ | catullo MS. 31 a. 1457, MS. 70 paulo ante a. 1459 ut uid., manus prima in MS. 122 a. 1460 scribens, catulo MS. 46 a. 1460 : catulle OGR : Catullo est Froehlich 1849 263

68a.28

esse, quod hic quisquis de meliore nota

quod hic OGR : quoad Froehlich 1849 263 | quisquis OGR : quisq₃ MS. 117 ca.a. 1445, MS. 39 post a. 1458, MSS. 10 et 69 a. 1465 : quisquam Muretus 1554 in contextu, iterum coni. ut uid. Livineius (†1599) 1621 : uix cui Vossius 1684 in comm. : quiuis maluit Lachmann 1829 : uiduus Baehrens 1874 60 : si quis Peiper 1875 53 | quod istic quis Heyse (†1884) 1889 | nota <est> Puccius 1502b 1502m 1502p 1502v 1502vi : notast Munro 1878 167

68a.29

frigida deserto tepefactet membra cubili,

tepefactet Bergk 1854 : tepefacit OGR : al. factat R² : tepefecit MS. 12 ca. a. 1445, MS. 73 post a. 1450, MS. 40 a. 1453, unus MS. Stati, MS. Faurianus, nescio an iterum coniecerit Munro 1878 167 : tepescit MS. 128 a. 1460 ca. : tepefiunt MS. 85 a. 1500 ca., MS. Commelinianus, Baluzianus : tepefiant 'optimus liber', quem ego D.K. reperire nequiui, probante Vossio 1684 in comm. : tepefacta MS. Mediceus nescioquis teste Santenio 1788 (profecto MS. Laur. 33.23) : tepefiat Schrader ante 1784 104r, iterum coni. A. Weise 1869 13 : tepefaxit dub. Lachmann 1829 : torpescit Baehrens 1885 : tepefactat Birt 1890 xii : tabescat Weber 1890 120 | cubilli O

68a.30

id, Manli, non est turpe, magis miserum est.

manli MS. 31 a. 1457, MSS. 10 et 49 a. 1460 ca. : mali OGR : malli MS. 78 a. 1423 : Mani Lachmann 1829 : mi, Alli Schöll 1880 473 | miserumst Lachmann 1850 67

68a.31

ignosces igitur si quae mihi luctus ademit,

ignoscens O | siq₃ (= sique) R, corr. R² | m(ich)i O: michi GR

68a.32

haec tibi non tribuo munera, cum nequeo.

cum GR : tū O : quom ed. 1472 : quum Scaliger 1577a : quoi Heinsius 1646-81

68a.33

nam quod scriptorum non magna est copia apud me,

non quod MS. Bodleianus, MS. 42 a. 1460 ca. : namque et Heyse (†1884) 1889 : iam quod Monse 1895 17

68a.34

hoc fit, quod Romae uiuimus: illa domus,

hec O | quod OGR : quum Puccius 1502b 1502vi : cum Puccius 1502v | haec fit, quom Heyse (†1884) 1889

68a.35

illa mihi sedes, illic mea carpitur aetas;

m(ich)i O : michi GR | mea OGR : mihi Ald. 1502, damn. Santenius 1788

68a.36

huc una ex multis capsula me sequitur.

ima O | ex OGR : e unus MS. Mediolanensis teste Santenio 1788, Muretus 1554 in contextu | casula MS. Laurentianus 33.12 | mo O, corr. O¹

68a.37

quod cum ita sit, nolim statuas nos mente maligna

quum Scaliger 1577a | noli O | nos OGR : me MS 10a a. 1465

68a.38

id facere aut animo non satis ingenuo,

ingenuo MS. 8 a. 1412 primo : ingenio OGR

68a.39

quod tibi non utriusque petenti copia posta est:

non OGR : nulla Nisbet 1978 106 | utriusque OGR : prius usque Heinsius 1646-81 : penite usque Hermes 1888 11 : ulla usque Hermes 1889 4, male ut uid. Webero attribuit nescio quis (Weber 1890 111 utriusque probat) : hucusque Nisbet 1978 105 | petenti OGR : petiti Parthenius 1485, MS. 106 ca. a. 1495, 'ut liquide habet noster liber scriptus' prob. Corradinus de Allio 1738 | copia posta est OGR : copia facta est MSS. 104 ca. a. 1455, 31 a. 1457 : copia praesto est Froehlich 1849 263 : copia porcta est Ribbeck 1862 377 : copia parta est Schwabe 1864 15 : copia aperta est Baehrens 1876 : copia prompta est Baehrens 1885 : exempla paraui Nisbet 1978 106

68a.40

ultro ego deferrem, copia siqua foret.

ultra MS. 23 ca. a. 1425, MS. 58 ca. a. 1430, iterum coniecit M. Schmidt 1880 785 | deferrem MS. 122 a. 1460 : differrem OR : differem G | si qua m : siqua OGR

68b.41

Non possum reticere, deae, qua me Allius in re

initium carminis noui indicauit MS. 120 s. XVI, et suo Marte Rode 1785 : uersus duo ante 68b.41 deesse censuit Richmond 1919 138-9 : carmen 68b (et item 68a) pro interpolato habuit Gruppe 1859 504 | qua m' alius Scaliger 1577 4 et 84, at qua me Allius Scaliger 1577a (quam me Allius male Scaligero attribuit et damn. Santenius 1788) : quam fallius OGR : quam fallimus Puteolanus 1473 : qua Mallius MS. 50 a. 1460 ca., Calphurnius 1481, Politianus 1472-94 : quam mallius MS. 13 a. 1474-75 : qua manlius MS. 85 a. 1500 ca. : quam manlius MS. 44 a. 1474, MS. 86 post a. 1473, iterum coni. Newman 1990 229 n. 1 : qua me manlius Vossius 1684 in contextu : qua me Aelius Giardina 2012 217 | in re R : ire O : īre G | qua Manlius arte Castelvetro 1727 : qua me Acilius re Heyse 1855

68b.42

iuuerit aut quantis iuuerit officiis,

iuuerit … iuuerit GR : inuenit … uiuerit O : iuuerit … fouerit Cornelissen 1878 307, prob. Nisbet 1978 106-7 (cf. Agius, Epicedion Hathumodae 74 quantis incolumis fouerit officiis) : iuuerit … auxerit Usener | aut OGR : et dub. Schwabe 1886 in app.

68b.43

ne fugiens saeclis obliuiscentibus aetas

68b.43-44 post 68b.46 transp. Froehlich 1849 263-4, item suo ut uid. Marte Herrmann 1957 et 1957a 674 | ne Calphurnius 1481 : nec OGR, def. Hand 1809 33 : non MS. 78 a. 1423 : haec MS. 52 a. 1467, Puteolanus 1473 : ne haec A. Weise 1869 16-7 : nei Baehrens 1876 | seclis manus prima in MS. 78 paulo post a. 1422 scribens : sedis OGR

68b.44

illius hoc caeca nocte tegat studium,

teget coni. ut uid. Marcilius 1604 15

68b.45

sed dicam uobis, uos porro dicite multis

68b.45-48 post 68b.50 transp. Kiss 2009 | 68b.45-46 del. Schoell 1880 478 | 68b.45 porto O

68b.46

milibus et facite haec carta loquatur anus

millibus GR | ecficite Trappes-Lomax 2007 232 | hoc Fruterius (†1566) teste Santenio 1788 | c(er)ata O : certa GR : al. carta R²m : curua 'emendo' ita Palladius 1496, at iam scr. MSS. nonnulli ut uid. : cera dub. Statius 1566 : fama Fruterius teste Santenio 1788

68b.47

...

68b.47-50 del. Hand 1809 32 : eos aliunde transpositos esse suspicatus est A. Weise 1862 18-20 | 68b.47 omisit, post 68b.50 uersum 68b.151 (q.u.) et deinde 68b.48 inseruit Froehlich 1849 264 | 68b.47 om. OGR, uersus uacuus in GR, defic(it) G in margine : <omnibus et triuiis uulgetur fabula passim> (in margine Mediolanensis exemplaris, adscripto 'Seneca suppleuit', teste Vossio 1684) MS. 128 a. 1460 ca., alii MSS. recentiores : <omnibus inque locis celebretur fama sepulti> (MS. Phillipps 9590 = Dublinensis K. 2. 37, Puccius 1502m) suppl. MSS. recentiores nonnulli : <Letheasque undas repetat remigis Acherontis> et deinde <Letheas undas repetat remigisque Acherontis> suppl. manus secunda in MS. 52 post a. 1467, at <muscosi repetat uada remigiis Acherontis> se 'in nostro ... aliena manu' scriptum repperisse testatus est Scaliger 1577 85 : 'Hic uersus in manuscriptis non erat . ... itaq. quicumq. legitur uersus hoc loco, nothus is est' ita Statius 1566, supplementa suo Marte ut uid. iterum deleuit Scaliger 1577 85 : <uiuat in ore hominum plus uno clarior aeuo> Corradinus de Allio 1738 : <uiuorum uolitans clarescat in ore uirorum> suppl. Schrader ante 1784 103v : <ut qualis fuerit, dum uixit, carmina narrent> suppl. e.g. Doering 1834 : <sed scabra intactum seruet rubigine nomen> e uersu 68b.151 suppl. Froehlich 1849 264 : <laudibus ut toto dum uiuit clareat orbe> Gigli 1880 41 : <uersibus ut nostris etiam post funera uiuat> suppl. e.g. Baehrens 1885 : <notescatque magis uiuus uolitetque per ora> suppl. Birt 1904a 428 : <uiuat uti nostro notus iam carmine grato> Friedrich 1908 451, unde <uiuat uti nostro clarus iam carmine semper> Helm 1963 : <iocundum ut capiat, dum est aetas florida, munus> Tucker 1910 7 (uide ad 68b.49) : <milibus ut facile in uita noscatur ab ipsis> suppl. Pascoli 1929 44 : <sic per opus nostrum crescat sua fama per annos> Green 2005

68b.48

notescatque magis mortuus atque magis,

notescamque G : innotescatque MS. 127 a. 1450-1500 ca. : notescat MS. 40 a. 1453 : clarescatque Muretus 1559, nisi fallor, memoria lapsus

68b.49

nec tenuem texens sublimis aranea telam

nec OGR : ne Ald. 1502 : neu Conte | subtilis agn. A. Guarinus 1521 in comm., 'libri nonnulli' teste Vossio 1684 in comm., iterum coni. Nisbet 1978 107 : subtilem MS. 10a a. 1465, MS. 57 a. 1470-80 | uersum 68a.16 huc inseruerunt OGR, iocundum cometas florida ut (ū O) ageret scribentes : om. MS. 122 a. 1460

68b.50

in deserto Alli nomine opus faciat.

in deserto alli (ali GR) OGR : in deserto alii 'in libris veteribus' teste Vossio 1684 in comm. : in deserto aliis MS. 10a a. 1465, Statius 1566 : deserto in Mallii Calphurnius 1481 : Manli in deserto MS. Saibantis chartaceus teste Santenio 1788 : deserto in Manli Muretus 1554 in contextu : in deserto Auli Marcilius 1604 15, iterum coni. Westphal 1867 100 : deserto Malli Vossius 1684 in comm. : deserto Manlii Vossius 1684 in contextu : deserto Manli in Santenius 1788 : in deserto Acili Heyse 1855 : in deserto illi Pennisi 1959 235 : in deserto Aeli Giardina 2012 217 | inde sepulcrali nomini opus faciat nescio quis in marg. codicis Vallieriani teste Santenio 1788 | post hunc uersum 68b.151 (q.u.) et deinde 68b.48 inseruit Froehlich 1849 264

68b.51

nam mihi quam dederit duplex Amathusia curam

nam OR : non G | m(ich)i O : michi G | amatuntia ed. 1472 : Amathuntia Ald. 1502 : Amathunsia Bach 1823

68b.52

scitis et in quo me torruerit genere,

in me quo Doering 1792 in comm. | torruerit Turnebus 1565 62v, prob. dub. Statius 1566, habent etiam MSS. Palatinus membranaceus et Commelinianus teste Santenio 1788, at equidem D.K. suspicor Santenium codicem Palatinum falso citasse, sub Commeliniani nomine autem nescio quod exemplar typis impressum cum eruditorum notis manuscriptis latere : corruerit OGR : polluerit codex manu scriptus teste A. Guarino 1521 in comm., agn. codex Cacciae teste Santenio 1788 : exhorruerit olim suspicauerat Lambinus 1564 246 : corpuerit Markland 1788 | cenere Ioh. Is. Pontanus 1597 592 | in quo mi cor ruerit genere dub. Statius 1566 : in qua me torruerit Venere scr. Schrader ante 1784 103

68b.53

cum tantum arderem, quantum Trinacria rupes

quum Scaliger 1577a | arderent Unger 1866 | Trachinia Robson 1972

68b.54

lymphaque in Oetaeis Malia Thermopylis,

limphaque O : lymphaue altera ut uid. impressio editionis Ald. 1502 : undaque unus MS. Vaticanus teste Santenio 1788 | in oetaeis MS. 118 ca. a. 1456-59, in oëtęis MS. 122 a. 1460 : incetheis O : in eetheis G : in cetheis G¹ : in oetheis G^1bis : in oethis R | malia MS. 46 a. 1460 : maulia OGR : Daulia 'in eo codice qui olim fuit Hieronymi Commelini' probante Vossio 1684 in comm. : Lamia Iacobus Taurellus damnante Statio 1566 : Lathia nescio quis : Manlie Marcilius 1604 15 : mi ilia Unger 1866 : Maalia Schmid 1974 74 | t(er)mopil(is) O : termophilis G : termophylis R : Thermopulis dub. Baehrens 1885

68b.55

maesta neque assiduo tabescere lumina fletu

lumina MS. 52 a. 1467 : nūmula O : numula GR : pupula dub. Ellis 1867 in app.

68b.56

cessarent tristique imbre madere genae,

cessarent MS. 10a a. 1465, MS. 52 a. 1467 : cessare ne OGR : cessaret MS. 31 a. 1457 : cessare MS. 58 s. XV : cessare et ed. 1472 | tristique OGR : neque tristi Avancius 1535 | ymbre G | genae. ita interpunxit Froehlich 1849 264 | lacunam octo uersuum indicauit Hering

68b.57

qualis in aerii perlucens uertice montis

68b.57-62 post 68b.72 transp. Richmond 1919 140 | 68b.57-58 et 68b.61-62 post 68b.66 transp. et 68b.59-60 del. Trappes-Lomax | 68b.57 aerei ed. 1472 : aerio Haupt 1837 87, profecto memoria lapsus aut typothetae errore | pellucens Ald. 1502 : pollucens A. Guarinus 1521 : praelucens Nisbet 1978 108

68b.58

riuus muscoso prosilit e lapide,

68b.59

qui cum de prona praeceps est ualle uolutus,

quum Scaliger 1577a | de prona R : deprona OG : de prono olim Santenius 1788 | ualle MS. 31 a. 1457, MS. 122 a. 1460, manus prima in MS. 46 a. 1460 scribens : ualde OGR : colle Schrader ante 1784 105r, olim Santenius 1788 : calle Suringar teste Bach 1823 : alpe Rossberg 1877a 844 | uoluptus O, corr. O¹ : uolutans MS. 31 a. 1457

68b.60

per medium densi transit iter populi,

medium OGR : campum (ante sensim) Baehrens 1874 60 | densi OGR : sensim Haupt 1837 89 : lenti Peiper 1875 52-3 : cliuom Weber 1890 126 : ludens A. Palmer 1896 : uadens A. Palmer 1896 dub. in app. : splendens aut ridens Postgate 1912 14-5 : properi Nisbet 1978 114 | transit iter OGR : transgreditur aut -uehitur dub. Kiss 2009 | populi OGR : scopuli Huschke 1792 95

68b.61

dulce uiatorum lasso in sudore leuamen,

dulce manus prima in MS. 110 ca. a. 1470 scribens, Calphurnius 1481 : duce OGR : utque Puteolanus 1473 | uiato(rum) O, def. Statius 1566 : uiatori GR : al. –rum R² | lasso MS. 118 ca. a. 1456-59, MSS. 75 et 116 ca. a. 1465, MS. 107 a. 1467 ca., MS. 108 a. 1479 : basso OGR, def. Birt 1904a 428 : lapso MS. 42 ca. a. 1460 : passo aut asso I. Palmerius 1580 184v : uasto Peiper 1875 53 : crasso Baehrens 1874 61 : salso Baehrens 1878 770, iterum coni. ut uid. Riese 1884 | leuamen manus prima in MS. 118 ca. a. 1456-59 scribens, Calphurnius 1481 : leuamus OGR : lauamus MS. 118 ca. a. 1456-59, MSS. 46 et 122 a. 1460 | utque uiatores lassi in sudore leuamur MSS. Saibantis duo teste Santenio 1788

68b.62

cum grauis exustos aestus hiulcat agros,

quum Scaliger 1577a | exluctos dub. Eldick 1785 | hiultat O

68b.63

ac uelut in nigro iactatis turbine nautis

ac MS. 86 post a. 1473, Palladius 1496 in contextu : hec O : hic GR : flet MS. 59 ca. a. 1455, Puteolanus 1473 : at Muretus 1554 in contextu, iterum coni. ut uid. Landor 1842 361 | uelud in R, corr. R² : ueluti MS. 76 ca. a. 1468, iterum coni. dub. Kiessling 1877 18 et, ut uid., Baehrens 1885 | ac uelut in ] uel qualis Froehlich 1840 64 et 1849 264

68b.64

lenius aspirans aura secunda uenit

lenius MS. 78 a. 1423 : leuius OGR

68b.65

iam prece Pollucis, iam Castoris implorata,

iam prece OGR : iam face De Clercq van Jever 1772 43, et hinc ut uid. face aut phace Markland († 1776) 1881 153, face etiam coni. at 'Anonymus, nisi sit Iac. Phil. D'Orvillius' teste Santenio 1788 : iamque ope Eldick 1788 : iam pare Peiper 1875 53 | implorata MS. 118 a. 1456-59 ca., MSS. 42, 49, 128 a. 1460 ca., prob. Nipperdey 1850 : implorate OGR : implorante MS. 65 a. 1455 ca., MS. 70 paulo ante 1459, MS. 46 a. 1460, Statius 1566 : imploratu dub. Lachmann 1829 : implorati Heyse 1855, unde imploratei Schwabe 1866 : implorato Peiper 1875 53 | iam prece Polluces, iam Castoras implorante Guyet ante 1656 a & b, Vossius 1684 in contextu : iam prece Polluces iam Castoras implorantes 'librorum quorundam scriptura' ita Vossius 1684 in comm.

68b.66

tale fuit nobis Allius auxilium.

allius in contextu et ł (= uel) manlli(us) ad finem uersus O : manlius GR : Manius Lachmann 1829 : Aelius Giardina 2012 217 | 'post 66 aliquando putaui inserendos esse uu. 157 et 158' ita Schwabe 1866

68b.67

is clausum lato patefecit limite campum

classum GR : crassum MS. 83 a. 1465, MS. 11 a. 1466, MS. 105 a. 1465-1470 ca. : lassum in MS. 52 a. 1467, littera c erasa; quod autem pro laxum habuit et probauit Scaliger 1577 86 : claussum Schwabe 1866 : clussum dub. Schwabe 1866 in app.

68b.68

isque domum nobis isque dedit dominam,

isque (2°) OGR : atque Froehlich 1849 264 | dominae Froehlich 1849 264, iterum coni. ut uid. Herrmann 1957 et 1957a 682 : thalamum Giardina 2012 228

68b.69

ad quam communes exerceremus amores.

Adq^m, id est, siue ad quem siue ad quam O : ad quam GR : ad quem Baehrens 1878 770 : ut clam Schöll 1880 476 : cum qua Riese 1884 in comm. : atque ubi E. Thomas 1890 : in qua (quod iterum coni. et damn. Kiss 2009) et in quam coni. et damn. Perrotta 1927 142-3 : ut iam (ut Harrison ap. Kiss 2009) coni. et damn. ipse Kiss 2009 | comunes G : coeuntes Birt 1904a 431 : confines Garrod 1908 69

68b.70

quo mea se molli candida diua pede

cura Baehrens 1872 836

68b.71

intulit et trito fulgentem in limine plantam

tuto Avancius 1535 : terto aut terso aut tersam (aut tersam fulgenti) Peiper 1875 53

68b.72

innixa arguta constituit solea,

inixa O : innexam Ramler 1793 : innixsa Ellis 1878 | argulta R, corr. R¹ : angusta codex Lipsii teste Santenio 1788 : aurata Garrod 1908 69 | constitit in Ald. 1502, item MSS. Commelinianus Baluzianus Faurianus Vallerianus in mg. Mediolanensis et Regiae chartae item teste Santenio 1788 : conticuit Landor 1842 362

68b.73

coniugis ut quondam flagrans aduenit amore

68b.73-132 del. Ramler 1793 : 68b.73-142 del. Landor 1842 361 | 68b.73 amore R² : amorem OGR : amorei Baehrens 1876 ('de prisco ablatiuo amorei siue amori' ita Baehrens 1885)

68b.74

Protesilaeam Laodamia domum

p(ro)tesileam O : prothesileam GR | Laodamia MS. 73 post a. 1450, prob. Kiessling 1877 3, Goold 1958 113 : laudomia OGR : Laodamea Sillig 1823 : Laudamia Usener 1865 225-36

68b.75

inceptam frustra, nondum cum sanguine sacro

68b.75-130 carmen integrum de Laodamia constituere et male huc insertos esse censuit A. Weise 1862 14 | 68b.75-76 post 68b.84 transp. A. Weise 1862 16-7 | inceptam MS. 90 a. 1470 : incepta OGR : inceptum MSS. 46 et 122 a. 1460 : incepto MS. 106 ca. a. 1495, iterum coni. Froehlich 1849 265 : incepta <ut> MS 54 ca. a. 1500 : incepta <et> codex Vaticanus nescio quis teste Santenio 1788 : accepta <et> Calphurnius 1481, MSS. Corvini et Cacciae nescio qui et 'ed. Rom. a. 1474' teste Santenio 1788, at non ed. Rom. a. 1479 ca., nec ed. Mediol. 1475 : accepta Puccius 1502oa 1502ob 1502v profecto e Calphurnio, A. Guarinus 1521 : ingressa MS 120 s. XVI, Latini (†1593) 1677 : insessam Eldick 1788 : incepto a Munro 1878 179 | nondum cum (quum Scaliger 1577a) OGR : cum nondum Avancius 1535

68b.76

hostia caelestis pacificasset eros.

coelesteis Ald. 1502 | conciliasset MS. 31 a. 1457, codd. nouem teste Santenio 1788, prob. Pleitner 1876 52 : conciliaret 'quidam Marulliani' damnante Scaligero 1577 68, nescio an memoria lapso | heros OGR

68b.77

nil mihi tam ualde placeat, Rhamnusia uirgo,

68b.77-78 del. Trappes-Lomax 2002b 583 | 68b.77 m(ich)i OR : michi G | iam Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi : tum Schrader ante 1784 105r | ualide Meleager 1618 31, 'in uno alterove Cod. et Editione vetusta' teste Santenio 1788 | Rhamnusia Ald. 1502 : rāmusia O : ranusia GR

68b.78

quod temere inuitis suscipiatur eris.

quam Scaliger 1577 86 e MS. 52 a. 1467 conscripto, scilicet uerborum compendiis confusus, cum in illo codice quod, et in margine prima manu additum al' qui legatur : quum Schrader ante 1784 105r e fonte antiquiori, nisi fallor : quam <ut> Landor 1842 362 | suscipiatur heris OGR : suscipiam superis Hoerschelmann 1889

68b.79

quam ieiuna pium desideret ara cruorem

quod Puccius 1502v 1502vi | desideret manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens, MSS. 69 et 104 a. 1455 ca., MS. 10a a. 1465 : deficeret OGR : defideret MS. 78 a. 1423 : desiderat Statius 1566 345 in lemmate (-eret ibid. in notis, et p. 333 in contextu) et Thomson 1997 in contextu, uterque profecto typothetae errore : defecerit Statius 1566 : disgeret 'alii' teste Scaligero 1577 86 : desugeret Scaliger 1577 86, damn. Marcilius 1604 15 : defigeret Marcilius 1604 15 : diuos roget dub. Vossius 1684 in comm.

68b.80

docta est amisso Laodamia uiro,

laodamia MS. 73 post a. 1450, Parthenius 1485, prob. Kiessling 1877 3, Goold 1958 113 : laudomia OGR : Laodamea Sillig 1823 : Laudamia Usener 1865 225-36 | uirgo OGR, corr. R²m^2?G³

68b.81

coniugis ante coacta noui dimittere collum,

noui MSS. 18 et 65 a. 1455 ca., Avancius 1535 (nouei Schwabe 1866) : nouit OG : uenit nouit R, uenit exp. R¹ : al. uo- R² : nouum MS. 31 a. 1457 | dimictere R | colum dimittere uouit 'codex meus' teste Santenio 1788

68b.82

quam ueniens una atque altera rursus hiems

hyemps O : hyēms G : hyems R : hiemps L. Mueller 1870

68b.83

noctibus in longis auidum saturasset amorem,

68b.84

posset ut abrupto uiuere coniugio,

ut abrupto R : ut abinnupto O : ut ab rupto G : ut innupto MS. 59 a. 1455 ca., MS. 10a. 1460 ca. : ab innupto MS. 57 a. 1475 ca., MS. 15 ante a. 1479 : ut erepto 'olim suspicabar' ita Suringar 1803 xvi : ut abrepto dub. Suringar 1803 xvi, iterum coni. Munro 1878 187 : ut absumpto Baehrens 1874 61 : ut a! rupto Peiper 1875 53

68b.85

quod scibant Parcae non longo tempore abesse,

68b.85-86 del. Trappes-Lomax | 68b.85 quem Peiper 1875 53 | scribant MS. 31 a. 1457 : scibat maluit Lachmann 1829 : scirant L. Mueller 1870 xxxv, prob. Riese 1884 in comm. | longo tempore OGR : longe tempus (quod iterum coni. Gaertner 2007 34) aut tempora Schrader ante 1784 105v (cfr. Ov. Her. 18.191) : longum tempus dub. Kiss 2009 | abesse MSS. 46 et 122 a. 1460 : abisse OGR, def. Riese 1884, Kroll 1923 et Maggiali 2008 in comm. : adesse Santenius 1788 : uixe Ribbeck 1862 377 : obire Maehly 1871 355 : obisse Baehrens 1874 61 | quod scibant Parcae haut longum fore, Protesilaus Froehlich 1849 265

68b.86

si miles muros isset ad Iliacos.

si miles O : similles G : similes RmG² | adyliacos O : ad yliacos G

68b.87

nam tum Helenae raptu primores Argiuorum

cū O | achiuorum ed. 1472

68b.88

coeperat ad sese Troia ciere uiros,

68b.89

Troia (nefas!) commune sepulcrum Asiae Europaeque,

asye G | europae asiaeque MSS. 69 et 104 ca. a. 1455, MS. 70 paulo ante 1459, ed. 1472

68b.90

Troia uirum et uirtutum omnium acerba cinis.

acerbu' cinis dub. Kiss 2009 205

68b.91

quaene etiam nostro letum miserabile fratri

68b.91-100 hinc del. A. Weise 1869 35 (uide etiam ad 101.6), eos suspicatus est ut uid. etiam Knoche 1936 | 68b.91 quaene etiam Heinsius 1646-81 et 1742 651, damn. Haupt 1841 12 et Bergk 1861 333, prob. McKie 2009 125-130 : que uetet id OGR : quae (uae!) etiam id manus prima in MS. 78 paulo post a. 1422 (id om. Sillig 1823 in comm.) : quae ueter id Puteolanus 1473 : quaeue etiam Puccius 1502m 1502p 1502v et que ue scribens 1502vi, codex nescio quis teste Heinsio (†1681) 1742 651 : quaeue etiam id (etiam ut uidetur typothetae errore pro et) Calphurnius 1481, clare autem ita Parthenius 1485, MS. Matthiae Corvini teste Santenio 1788 : quae nempe et Ald. 1502 : quaeque et A. Guarinus 1521 : quae uae et 'alii' teste A. Guarino 1521 in comm. : quae ueteri dub. Statius 1566 : quae, ue, ter Scaliger 1577 86 et 1577a : quae (ue te) Scaliger 1600 99 et 1600a : quaene etiam id Lipsius, MS. Cacciae teste Santenio 1788 : quae uae, uae, et Dousa filius 1592ed : quae nunc et Marcilius 1604 15, prob. Watt 1990 130 : quae nuper Passeratius 1608 : uae mihi, quae et (quae est Heinsio attributum) aut quaene etiam Heinsius (†1681) 1742 651 (quod damn. Haupt 1841 12, Bergk 1861 333) : quaemet et id Vossius 1684 : quae uecte id in codice suo repperi et quae uecto id coniecit Corradinus de Allio 1738 : quis neget? et Schrader ante 1784 105r : quae tenet, et Eldick 1788 : quin etiam id Huschke 1792 97 : quaeque etiam et quaeque heu falso Santenium in marg. editionis Venetae repperisse dixit Bach 1823 : quae nunc hei! aut quae, ualeat! Bach 1823 : queis ueluti Froehlich 1849 265 (queis ueluti id male Froehlichio attribuit Ellis 1867) : quare etiam Haupt 1841 12 : quae uel sic Bergk 1854 : quae uel et id Rossbach 1854, iterum coni. ut uid. Simpson 1886 : quae ueterum id Heyse 1855 : quae uelut id Conington 1861 : quaeque itidem Hertzberg 1862, iterum coni. Owen 1893 : quae uitai Ribbeck ante Ribbeck 1862 378 : quin eadem et C. Paucker : haec etiam Koch 1864 319 : quae nuper id Heyse ut uid., equidem nescio ubi : quae uelut his aut eis E. Palmer 1867 : quae quater id dub. Ellis 1867 in app. : qualiter id Ellis 1878 : quae taetre id Munro 1878 179 : quin etiam Gray 1886 3 : qua ualet, id Macnaghten 1897 149-50 : quae uel idem Macnaghten & Ramsay 1899 : qualiter et Ellis 1904 et (et) Cornish ap. Ellis 1904 : quae ueteri Herrmann 1957 674, at 'editionibus' attribuit Herrmann 1957a : <nam>que etiam Courtney 1982 : quae uetita et Maggiali 2008 | nostro OGR : domino (nisi fallor) Statius 1566 : nostrae Ribbeck ante Ribbeck 1862 378, iterum coni. dub. Herrmann 1957 et 1957a 674 : fatum Ellis | frater OGR, al. fratri R² : patri dub. Herrmann 1957a 674 : matri (post nostrae) Herrmann 1957 et dub. 1957a 674

68b.92

attulit? ei misero frater adempte mihi,

hei GR | frateter GR, corr. G¹R² | m(ich)i O : michi GR

68b.93

ei misero fratri iucundum lumen ademptum,

68b.93-96 ut e carmine 65 interpolatos del. Froehlich 1849 265, eos iterum del. M. Schmidt 1880 779-780, Riese 1884 et Hermes 1889 15 : eos post 101.6 (q.u.) inseruit Pleitner 1876 28-30 | 68b.93 hei OGR | iocundum lumen GR : iocundūq(ue) limine O | ademptum MS. 8 a. 1412 : adeptum OGR | hei misero, frater, iucundum lumen, ademte! Hoeufft 1807-8 7 : ei misero frater iocundo e lumine adempte Baehrens 1876

68b.94

tecum una tota est nostra sepulta domus,

68a.21 et 68b.94-100 (ubi 68b.94-6 = 68a.22-24) post 101.6 transp. A. Weise 1862 28 | 68b.94 nostra est tota unus codex Vossii teste nescioquo (non Vossio 1684) | sepulcra OR | tecum tota in una est nostra sepulta domus codex Vallierianus teste Santenio 1788

68b.95

omnia tecum una perierunt gaudia nostra,

68b.96

quae tuus in uita dulcis alebat amor.

inuita O

68b.97

quem nunc tam longe non inter nota sepulcra,

68b.97-100 del. A. Weise 1862 27 (uide supra ad 68b.91) | 68b.97 quem nescio an prima manus in MS. 118 ca. a. 1456-59 conscripto, manus prima in MS. 52 paulo post a. 1466, MS. 86 post a. 1473, Calphurnius 1481 : que OGR : te Baehrens 1876 | i(n) ter G | sep(u)lcra O : sepulcrea G, corr. G¹

68b.98

nec prope cognatos compositum cineres,

cognatos OGR : cognatas dub. Kiss 2009 | cineres MS. 104 ca. a. 1455, MS. 118 a. 1456-59 ca., MS. 70 paulo ante a. 1459 ut uid., MS. 31 a. 1457 : cineris OGR, def. Baehrens 1885

68b.99

sed Troia obscena, Troia infelice sepultum

Troia, obscena Troia Pighi 1951 45 | obscura Baehrens 1876 | sepulchrum MS. 129a ca. a. 1450, Avancius 1495 4v

68b.100

detinet extremo terra aliena solo.

extremo OGR, def. Marcilius 1604 15 : hesterno unus MS. Santenii : externo MS. Vaticanus et Commelinianus teste Santenio 1788, Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi : a nostro Calphurnius 1481, item MS. Guelf. et MS. Corvini regis, Puccius 1502vi

68b.101

ad quam tum properans fertur <simul> undique pubes

68b.101-104 del. Richmond 1919 138-9 | 68b.101 tum OR, in Leidensi et Aldina secunda teste Santenio 1788 : tuum G : cum Ald. 1515 | prosperans MS 120 s. XVI | ferretur MS. 52 a. 1467 | <simul> add. MSS. plures teste Santenio 1788, ed. 1472 : <et> MSS. 83 a. 1465, 11 a. 1466, 105 a. 1465-1470 ca. : <uaga et> nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) : <ut> male in codicibus Gudianis legit Santenius 1788 : <tunc> codex Lambinianus teste Santenio 1788 : <unde> Lipsius 1586, 'in nostro quidem unde undique, sed unde transuerso calamo deletum' ita Corradinus de Allio 1738 : <cuncta> Froehlich 1849 265 : <torua> aut <trux> aut potius <circum> Peiper 1875 54 : <terram> Pleitner 1876 53 : <lecta> dub. Eldick 1788 : <ualida> 'ego aliquando' ita Baehrens 1885 | feruentior undique Vossius 1684 : fertur <ui> uindice A. Palmer 1891, prob. A.W. Verrall ap. A. Palmer 1896 | pupes O | ad quam tunc (tum Marcilio attribuit Vulpius 1737) fertur propera <undique et> undique pubes Marcilius 1604 15 : ad quam tum properans feruentior undique pubes Vossius 1684 : ad quam tum properauit et undique et undique pubes 'ineditum apud me, nescio an D'Orvillii' teste Santenio 1788

68b.102

Graeca penetralis deseruisse focos,

greca OGR : Graia L. Mueller 1870 xxxv : Graiia Trappes-Lomax 2007 240 | penetralis OGR : penetrales nescio quis : penetraleis Ald. 1502 | foccos O : deos MS. 31 a. 1457, MS. 104 a. 1455 ca. | deseruere deos Vossius 1684

68b.103

ne Paris abducta gauisus libera moecha

ne G : nec OR : neu MS. Commelinianus et Baluzianus teste Santenio 1788 : nei Baehrens 1876 | ps, id est, pars O | mecha OGR

68b.104

otia pacato degeret in thalamo.

octia O : ocia GR | paccato O

68b.105

quo tibi tum casu, pulcerrima Laodamia,

quo MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460 : quod OGR | tū OR : cum G | pulc(er)ima O : pulcherrima G : pulcherima R | Laodamia MS. 73 post a. 1450, prob. Kiessling 1877 3, Goold 1958 113 : laudomia OGR : Laodamea Sillig 1823 : Laudamia Usener 1865 225-36

68b.106

ereptum est uita dulcius atque anima

68b.107

coniugium: tanto te absorbens uertice amoris

uortice Ald. 1502, MS. Vallierianus teste Santenio 1788

68b.108

aestus in abruptum detulerat barathrum,

arruptum G, corr. G¹ : abruptum <ut> Pleitner 1876 35 | depulerat dub. Heinsius 1646-81 | baratrum OGR : barathrum MS. 122 a. 1460

68b.109

quale ferunt Grai Pheneum prope Cyllenaeum

68b.109-118 del. Brunér 1863 626 | 68b.109 fuerunt G, corr. G¹ | Pheneum Avancio attribuit nescio quis, Latini (†1593) 1677 : peneum OGR | Cyllenaeum Goold 1958 114, et nisi fallor, iam alii antea : cilleneum OGR : 'ratio postulabat Cylleneam. Est enim urbs.' Scaliger 1600 99 | penaeum propter amoenum Parthenius 1485, MS. Matthiae Corvini teste Santenio 1788

68b.110

siccare emulsa pingue palude solum,

siccare Schrader 1776 11 et ante 1784 26v et 31r : sicari O : siccari GR : spectare Schrader ante 1784 106r | e mulsa Scaliger 1600a | pingue OGR : putre dub. Schrader ante 1784 106r

68b.111

quod quondam caesis montis fodisse medullis

fudisse MS. Leidensis et Saibantis unus, prob. Corradinus de Allio 1738

68b.112

audit falsiparens Amphitryoniades,

audit I. Palmerius 1580 102 : audet OGR : aldit MS. 4 a. 1463 : ausus Calphurnius 1481 : gaudet dub. Schrader ante 1784 26v et 106r, iterum coni. A. Weise 1863 34, prob. aut iterum coni. Peiper 1875 54 | falsi parens OGR | amphitryoniades MS. 118 a. 1456-59, MS. 122 a. 1460 : amphit(ri)oniadis O : amphytrioniadis GR

68b.113

tempore quo certa Stymphalia monstra sagitta

stimphalia OR

68b.114

perculit imperio deterioris eri,

perculit MS. 78 a. 1423 : pertulit OR : pertullit G | deterrioris G | heri OGR

68b.115

pluribus ut caeli tereretur ianua diuis,

tereretur R : terreretur O : treerretur G : terretur G¹R²

68b.116

Hebe nec longa uirginitate foret.

heb(e et) nec ut uid. O : Hebe et ne Fleischer, prob. Merrill 1916 128

68b.117

sed tuus altus amor barathro fuit altior illo,

sed tuus ardor amore adeo fuit acrior illo Froehlich 1849 265 | barathro MS. 122 a. 1460 : baratro OGR

68b.118

quod † tuum domitum † ferre iugum docuit.

quod Ald. 1502 : qui OGR : quin MS. 39 post a. 1458 : quem dub. Schrader ante 1784 26v | tuum OGR, def. Kiessling 1877 4-5 : diuum MS. 104 a. 1455 ca., MS. 31 a. 1457, MS. 70 paulo ante a. 1459 : tum MS. 75 a. 1465 ca. : te non (post qui) 'uetustior lectio' et dominum (quod iterum coni. Ellis 1867) 'alii' teste A. Guarino 1521 in comm. : dominae codex Vaticanus teste Santenio 1788 : tunc te secunda manus in MS. 4, fere a. 1463-1525 scribens (tum te Riese 1884, iterum coni. Friedrich 1908) : dirum Bernardus Pisanus 1522, haud recte ut uid. Puccio attribuit Santenius 1788 : diuus nescio quis teste MS 119 a. 1530 : te non Falcoburgius teste Heinsio 1646-81, 'alii' teste Mureto 1554 : tantum Statius 1566 : domini Latini (†1593) 1677, haud scio an editoris culpa; etiam excerpti Ruhnkeniani teste Santenio 1788 : te adeo aut nondum Heinsius 1646-81 : in uita Vossius 1684 : tunc Corradinus de Allio 1738 : domitor dub. Schrader ante 1784 106r : Phtium Eldick 1785 : inuitam 'anonymus, quem D'Orvillium suspicor' ita Santenius 1788 : tauri Schrader (†1784) 1788 : durum dub. Lachmann 1829, cfr. Vahlen 1902 : tamen Heyse 1855 : toruum et inuitum nescio qui ante 1878 : uiduam Kiessling 1877 13 : tum ui aut potius Diti Schoell 1880 : actutum Ellis 1889 : tandem Owen 1893 : te tum Macnaghten 1897 150 (tunc Macnaghtenio attributum) : taurum Richmond 1913 : te iam Merrill 1916 128 : tumulo Richmond 1919 140 : tuum erum Agar 1925 282 : tantum Lenchantin de Gubernatis | domitum OGR : indomitum MS 10a a. 1465 (in d-), iterum coni. Vossius 1684, Froehlich 1849 265, Owen 1893, et Harrison ap. Kiss 2009 : dominae MS. Vaticanus teste Santenio 1788 : dominum MS. 5 ca. a. 1465, MS. 76 ca. a. 1468, MSS. 29 et 112 ca. a. 1475, MS. 43 ca. a. 1450-1500, Calphurnius 1481 : domini MS 120 s. XVI, et profecto Latini (†1593) 1677 : indomitam Statius 1566 : dominus Schrader ante 1784 26v : domitam dub. Bach 1823, iterum coni. ut uid. dub. Lachmann 1829 : <te> indomitam Doering 1834 : domini Kiessling 1877 13 | quique diu indomitam (quique 'sic Commelin. et Baluz.') Sillig 1823 | docuit OGR : domuit unus MS. Vossii : potuit MSS. Santeni, Baluzianus, Palatinus teste Santenio 1788 | qui uiuam in domini te ire rogum docuit Eldick 1788

68b.119

nam nec tam carum confecto aetate parenti

nec tam carum O : nec causa carum GR : al. neque tam carum R² : neque tam sacrum Marcilius 1604 15

68b.120

una caput seri nata nepotis alit,

ulla Falcoburgius ap. Heinsium 1646-81, damn. Santenius 1788

68b.121

qui cum diuitiis uix tandem inuentus auitis

68b.121-2 post 68b.124 transp. Marcilius 1604 16 | 68b.121 tum Ald. 1502 : quum Scaliger 1577 87 et 1577a : quum <in> dub. Scaliger 1577 87 | diuiciis OG

68b.122

nomen testatas intulit in tabulas,

ceratas aut signatas dub. Schrader ante 1784 106r | detulit scr. Parthenius 1485

68b.123

impia derisi gentilis gaudia tollens

irrita dub. Heinsius 1646-81

68b.124

suscitat a cano uolturium capiti;

suscitat a MS. 128 a. 1460 ca., MSS. 75 et 118 a. 1465 ca., MS. 116 ca. a. 1465 ut uid., MS. 43 a. 1450-1500 : scuscitata OR : scusoitata G : suscitata MS. 8 a. 1412 : suscitat et MS. 104 ca. a. 1455, MS. 31 a. 1457 : se citat a aut se citat in dub. Statius 1566 : suscitat ah Scaliger 1577 87 et 1577a | caro Marcilius 1604 16, nescio an ope codicum | uulturium MS. 86 post a. 1473, Calphurnius 1481, MS. 106 ca. a. 1495, Av. Em. 1500 : uoltarium OGR | capiti OGR : capite Parthenius 1485, MSS. nonnulli, Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi : capitei saltem intelligendum, etsi forte non scribendum, esse censuit Scaliger 1577 87 | 68b.121-2 huc transp. Marcilius 1604 16

68b.125

nec tantum niueo gauisa est ulla columbo

pulla Vossius 1684, damn. Santenius 1788

68b.126

compar, quae multo dicitur improbius

comp(ar)q(ue) O : compar qui MSS. tres Statii | compar seu quicquid Parthenius 1485, MS. Corvini Regis, damn. Avancius 1495 4v : comparseu q (sic!) A. Guarinus 1521 : compar seu quid alid Lambinus 1570

68b.127

oscula mordenti semper decerpere rostro,

68b.128

quam quae praecipue multiuola est mulier.

quam quae MS. 26 a. 1476, MS. 15 ante 1479, nescio an iam MS. 39 post a. 1458, iterum coni. Vossius 1684, quamque iam MS. 99 ca. a. 1450 : quamquam OGR : quantum Calphurnius 1481, damn. Avancius 1495 4v : quaeque et Puccius 1502m 1502v 1502vi : quaequae Puccius 1502b : quam cum Ellis 1904 | uulgiuola dub. Heinsius 1646-81, damn. Santenius 1788 | es Ruhnkeniana excerpta teste Santenio 1788 | quam (quae praecipue multiuola est) mulier Avancius 1535

68b.129

sed tu horum magnos uicisti sola furores,

sed tu horum MS. 122 a. 1460 : sed tuorum OGR : sed tu olim MS. 52 a. 1467, prob. Scaliger 1577 88 : sed tu harum Muretus 1554 in contextu : tu uerum Pleitner 1858 85 : sed tu alios Brunér 1863 626 | sed tu Chaonios dub. Eldick 1788

68b.130

ut semel es flauo conciliata uiro.

semel es flauo MS. 31 a. 1457, MSS. 46 et 122 a. 1460, et nescio an iam MS. 8 a. 1412 : semel efflauo O : semel eflauo GR : semel est flauo MS. 117 ca. a. 1453-56, MS. 43 a. 1450-1500 : Semele flauo MS. 5 ca. a. 1465, MS. 15 ante a. 1479

68b.131

aut nihil aut paulum cui tum concedere digna

aut OGR : sic Doering 1792 in comm. : at Pleitner 1858 85 | n(ichi)l O : nichil GR | paulum MS. 85 a. 1500 ca., Puccius 1502b 1502m 1502p 1502v 1502vi : paulo OGR | quoi MS. 52 a. 1467 | tum MS. 76 a. 1468 ca., MS. 86 post a. 1473, Puccius 1502b 1502m 1502vi : tu OGR : plus Statius 1566 : quam A. Weise 1869 29 | tu concedere digna es Pleitner 1858 85

68b.132

lux mea se nostrum contulit in gremium,

nostrum <ut> Pleitner 1858 85 et 1876 35 | contullit G : cum tulit 'ita in meo legebatur' prob. Corradino de Allio 1738

68b.133

quam circumcursans hinc illinc saepe Cupido

qua MSS. quinque et duae Venetae teste Santenio 1788 | circumcursans GR : circum cursans O | huc illuc MSS. duodecim teste Santenio 1788, MSS. 83 a. 1465, 11 a. 1466, 105 a. 1465-1470 ca. : huc illuc Ald. 1502 : hinc atque hinc MS. Vaticanus teste Santenio 1788 : hic illic MS. Leidensis teste Santenio 1788

68b.134

fulgebat crocina candidus in tunica.

crocina OGR : crocea nescio quis teste MS 119 a. 1530, nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20)

68b.135

quae tamen etsi uno non est contenta Catullo,

cotēpta catulo O, -llo corr. O¹

68b.136

rara uerecundae furta feremus erae,

uerecundae editores plerique, Bickel 1950b : uerecunde maluit A. Guarinus 1521 in comm. (ante heri), Peiper 1875 54, Buechner 1950 | here OGR : heri 'legitur et' A. Guarinus 1521 in comm.

68b.137

ne nimium simus stultorum more molesti:

uersuum 68b.137-142 ordinem ita: 141 - 138-140 - 137 - 142 commutauit Froehlich 1840 52-53 et 1849 266 | 68b.137 simus OG, Hieremias de Montagnone 2.1.5 : scimus R | tutorum Baehrens 1874 62

68b.138

saepe etiam Iuno, maxima caelicolum,

68b.138-141 del. Hand 1809 27-32 : 68b.138-140 Catullianos, at aliunde illatos, uersum 68b.141 autem interpolatum esse censuit Hermes 1889 15 | ipsa etiam Iuno Schrader ante 1784 30bis r et 106r : passa etiam Iuno dub. Schrader ante 1784 106r : saepe quidem Iuno scribi debuisse censuit Hand 1809 29

68b.139

coniugis in culpa flagrantem contudit iram

coniux Schrader teste Schwabe 1866 | flagrantem OGR : fragrantem MS. 23 a. 1425 ca. : flagrante MS. 64 post a. 1467 : flagrauit MS. 86 post a. 1473, MS. 118 a. 1456-59 ut uid., Ald. 1502 : flagrabat Calphurnius 1481 : flagrantis manus secunda in MS. 4 fere a. 1463-1525 scribens | contudit iram Hertzberg 1862, uide iam Hertzberg 1855, nescio an etiam coniecerit Heyse (†1884) 1889 : cotidiana O : quotidiana GR : continet iram Santenius 1788 : concoquit iram Lachmann 1829, unde conquoquit iram Schwabe 1866 : condidit iram Pohl 1860 58 : concipit iram Baehrens 1876 : concitat iram Pleitner 1876 26 : colligit iram Baehrens 1885 : combibit iram nescio quis ap. A. Palmer 1896 82 : prodidit iram D.H. Madden ap. A. Palmer 1896 83 : custodibat Birt 1904a 429 : coibuit iram Lafaye 1922 71 et 1922a in app. (cobuit dub. Lafaye 1922a in app.) | flagrante reconciliata Eldick 1788 : flagrans est questa Dianae A. Palmer 1896 in app., cfr. ibid. 82-84 : flagrante excanduit ira Postgate | lacunam uersuum duo indicauit hic dub. Statius 1566, aut hic aut post uersum sequentem Rossbach 1854

68b.140

noscens omniuoli plurima furta Iouis.

noscens omniuoli OGR : omniuoli ignoscens Heinsius teste Santenio 1788, at tantum ignoscens scr. Heinsius 1646-1681 | plurima OGR : perfida Baehrens 1876 : turpia Baehrens 1885 | furta MS. 104 a. 1455 ca., MS. 31 a. 1457, MS. 70 paulo ante a. 1459, MS. 43 a. 1450-1500 : facta OGR : pacta Baehrens 1876 : probra Baehrens 1885 | lacunam uersuum duo aut hic aut post uersum anteriorem indicauit Rossbach 1854 | 68b.157-8 huc transp. Vretska 1966

68b.141

atqui nec diuis homines componier aequum est

68b.141-142 inuerso ordine (i.e. primo 142, deinde 141) post 68b.137 inseruit A. Weise 1862 33 : eos aliunde illatos esse suspicatus est Kroll 1923 | 68b.141 del. Hermes 1889 15, uide etiam ad 68b.138-141 | atqui MS. 48 a. 1475 ca., MS. 85 a. 1500 ca., Calphurnius 1481 (atquei Schwabe 1866) : atque OGR : at quia MS. 31 a. 1457 (atq-), MS. 46 a. 1460, manus prima in MS. 122 a. 1460 scribens, e codicibus sumpsit Lachmann 1829, prob. Munro 1878 191 : at qui MS. 52 a. 1467 | nec OGR : non dub. Hand 1809 28 | atqui nec ] ut, siquidem Froelich 1840 52 et 1849 266 : at - siquidem A. Weise 1869 17 et 32 | at quia non cum diis Westphal 1867 90 | hominem MS. 31 a. 1457 | componier MS. 104 a. 1455 ca., MS. 50 a. 1460 ca., Calphurnius 1481 : componere OGR | equum OGR : fas MS. 106 a. 1495 ca., iterum coni. Herrmann 1957 et 1957a 675 : aecum Pighi 1961 in contextu | post hunc uersum lacunam indicauit et uersum sequentem omisit Muretus 1554 in contextu : inter hunc uersum et sequentem lacunam indicauit Marcilius 1604 16, item suo Marte ut uid. Herrmann 1957 : uersus XVIII excidisse censuit Ellis 1867 : uersus duo excidisse censuit Pleitner 1876 72, item suo Marte ut testabatur Herrmann 1957 et 1957a 675 : uersus quattuor excidisse censuit Richmond 1919 139 : inter componere <fas est> et ... aequum est uersus quattuor excidisse censuit Schuster, cfr. Courtney 1985

68b.141b

...

<qui sua caelicolis attribuunt uitia> suppl. Baehrens 1885 : <nec mala quot Iuno, quantaue nos patimur> Goold 1973

68b.141c

...

<nec decet hos annos morum custodia dura> suppl. Baehrens 1885 : <tolle igitur questus, et forti mente, Catulle> Goold 1973 : <nec mihi de caelo descendit 'tolle mariti> Green 2005

68b.142

ingratum tremuli tolle parentis onus.

68b.142 om. MSS. nonnulli probante Mureto 1554 113r, del. Broukhusius teste Santenio 1788 | queruli tolle Schrader ante 1784 106r : tremulist illa (olla Haupt 1837 41) dub. Lachmann 1829 | tolle OGR : tale Birt 1904a 429 | opus Schrader ante 1784 106r, iterum coni. Postgate 1888 253, prob. Nisbet 1978 111 | nec gratum tremuli tollere amantis onus aut tollere onus uigilis Schoell 1880 : ingratum est mulier perfida amantis onus aut tollere perfida onus Bury 1885 272-3 : ingratum <est> tremuli 'tolle' parentis 'onus' Hermes 1889 15

68b.143

nec tamen illa mihi dextra deducta paterna

nec tamen OGR : non etenim Froehlich 1840 53 et 1849 266 : nec tandem Baehrens 1876 | m(ich)i O : michi GR | dextra MS. 109 a. 1430 ca., MS. 56 a. 1465 ca. (dexstra Schwabe 1866, prob. Goold 1958 112, decstra 'ipse in ed. minore' Ellis 1867) : deastra O : de astra GR : ueta MS. 57, unde Vesta Vossius 1684 : claustris Schoell 1880 477 : de aula Baehrens 1881 : de ara coni. et ipse damn. Baehrens 1885 | deducta OGR : depacta Garrod 1908 69 : de ducta Postgate 1912 15 : <ab> (<a> Kiss 2009) deducta Trappes-Lomax 2007 243 | paterna OGR : paternam dub. Doering 1792 : paternis Schoell 1880 477

68b.144

fragrantem Assyrio uenit odore domum,

fragrantem MS. 117 a. 1445 ca., MS. 31 a. 1457 : flagrantem OGR : fragrans Ramler 1793 : flaglantem Ellis 1889, nescio an typothetae errore : fraglantem Ellis 1904 | assirio O | torum dub. Schrader ante 1784 8r

68b.145

sed furtiua dedit mira munuscula nocte

furtiua OG : furtiue R, a super e scripsit R¹ | mira OGR, def. A. Weise 1869 33-4, Arkins 1994 224-5, Kiss 2009, damn. Postgate 1888 253 : nigra Calphurnius 1481, iterum coni. ut uid. W. Wagner 1866 485 : rigua Marcilius 1604 16 : prima Heinsius 1646-81, iterum coni. Giardina 2012 228 : minima dub. Schrader ante 1784 106v : niuea dub. Schrader ante 1784 107r : mire aut media Landor 1842 361 : mi Iro Froehlich 1849 266 : rara Haupt 1853 : muta Heyse 1855, retraxit Heyse (†1884) 1889 : misero Koch 1864 319 : tuta aut scita coni. et damn. ipse A. Weise 1869 34 : surda Peiper 1875 54 : tacita Lain 1986 : pura dub. D.F.S. Thomson 1997 in comm. | munusclà O

68b.146

ipsius ex ipso dempta uiri gremio.

ipsius ex tepido Giardina 2012 228

68b.147

quare illud satis est, si nobis is datur unis,

is secunda ut uid. manus in m, MS. 23 a. 1425 ca., MS. 58 s. XV, Puccius 1502b 1502m 1502vi et profecto iam nonnulli inter MSS. recentiores : his GR : hiis O : id MS. 8 a. 1412, MS. 22 a. 1400-1425, MS. 95 ca. a. 1425 : hic MS. 65 a. 1455 ca., manus prima in MS. 65 ca. a. 1455 scribens | unus MS. 104 ca. a. 1455, MS. 31 a. 1457, Puccius 1502b 1502m : unum MS. 15 ante a. 1479 : imus Scaliger 1577 89 et 1577a, prob. Lipsius teste Santenio 1788, at damn. Marcilius 1604 16 : usu dub. A. Palmer 1891 8

68b.148

quem lapide illa diem candidiore notat.

quem OGR : quod Calphurnius 1481, iterum coni. ut uid. Scaliger 1600 101 et 1600a : quo Ald. 1502 : quum Marcilius 1604 16 | diem Puteolanus 1473 : dies OGR, def. Schuster 1950-51 51-2 | dies ... notat ] notat ... dies Fisch 1875, iterum coni. Baehrens 1876 | candiore O | notat OGR : notet MS. 31 a. 1457, MS. Baluzianus teste Santenio 1788

68b.149

Hoc tibi, quod potui, confectum carmine munus

68b.149-160 del. dub. A. Weise 1862 23 | 68b.149 initium carminis noui esse indicauit Gigli 1880 108, item Riese 1884 | quod OGR, def. Vahlen 1882 1 : quo Muretus 1554 in contextu (cfr. Ciris 44), iterum coni. Froehlich 1849 266, prob. Grebe 1912 106-7 : qua L. Mueller 1870 xxxvi

68b.150

pro multis, Alli, redditur officiis,

Ali Scaliger 1577 89, Alli Scaliger 1577a (Manli iam Puccius 1502b 1502m 1502vi) : aliis OGR : illis MS 120 s. XVI : Auli (sic!) Marcilius 1604 16 : Acili Heyse 1855 : <mi> Alli Paratore 1963 427

68b.151

ne uestrum scabra tangat robigine nomen

68b.151-2 del. Froehlich 1849 266, qui uersum 68b.47 e 68b.151 ita: <sed scabra intactum seruet rubigine nomen> suppleuit | 68b.151 nostrum A. Guarinus 1521, 'superiores' teste Santenio 1788, MSS. nonnulli teste Bach 1823 : uostrum Scaliger 1577 89 et 1577a | tingat Maehly 1871 355 | rubigine OGR

68b.152

haec atque illa dies atque alia atque alia.

alia atque alia OGR : alia ex alia Peiper 1875 54

68b.153

huc addant diui quam plurima, quae Themis olim

addant MS. 106 a. 1495 ca., Avancius 1535, Maehly 1871 355, prob. dub. Riese 1884 in comm. et Trappes-Lomax 2007 244 : addent OGR

68b.154

antiquis solita est munera ferre piis.

68b.155

sitis felices et tu simul et tua uita

68b.155-156 post 68b.158 transp. Rossbach 1854 | 68b.155 sitis MS. 31 a. 1457, MSS. 46 et 122 a. 1460 (seitis manus prima in MS. 52 a. 1467 conscripto, iterum coni. Baehrens 1874 26, prob. Postgate 1888 267) : satis OGR | ut tu dub. Doering 1792 72 in comm. | et tua uita R² : et tua uite OGR¹ : tua uirtute R : et tui nati MS. 38 a. 1465 ca. : et tua uirtus MS. Mediceus quartus teste Santenio 1788 : et tua amita dub. Schrader ante 1784 106v : et mea uita Perrotta : et tua Circe aut uirgo aut nupta Giardina 2012 218

68b.156

et domus <illa> in qua lusimus et domina

et OGR : atque dub. Statius 1566 | <illa> add. Postgate 1888 252 (<ista> Weber 1890 119, suo Marte iterum add. dub. Kiss 2009) : <ipsa> MS. 31 a. 1457, MS. 15 ante a. 1479 : <ipsi> Octavius Pantagathus ap. Statium 1566, MS. Nanianus teste Santenio 1788 : <ipse> Scaliger 1577 89 et 1577a : <usque> Owen 1890 312 | post qua add. <nos> MS. 43 a. 1450-1500, secunda manus in MS. 7 a. 1481 conscripto ('in Vallieriano correctum erat' teste Santenio 1788), prob. Schwabe 1864 16, Goold 1958 108 : <olim> Ellis 1904 : <una> Tucker 1910 7, item Richmond 1913 et 1919 139 | luximus R, corr. R² | <ipsi> in qua lusimus in domina Schrader ante 1784 107r

68b.157

et qui principio nobis † terram dedit aufert †,

68b.157-158 del. Doering 1792 in comm., prob. Sillig 1823, suo Marte ut uid. del. Hering 1972 : 'erat cum conicerem eos post uersum 66 inserendos esse' ita Schwabe 1866 in app. : eos post 68b.139, i.e. profecto post 68b.140, transp. Vretska 1966 : post 68b.154 Rossbach 1854, item suo Marte ut uid. Pennisi 1959 227 : post 68b.160 dub. Doering 1792 in comm., item suo Marte ut uid. Owen 1890 312 | 68b.157 et qui OGR : at qui MS. 111 ca. a. 1465, MS. 110 ca. a. 1470 : ut qui Schrader ante 1784 106v : det qui dub. Doering 1792 : is qui 'erat cum ego coniecerem' ita Schwabe 1866 : dum qui Vahlen 1882 5 : en qui Vretska 1966 : ei qui Newman 1990 231 et 241 | principio OGR : praecipue Calphurnius 1481 : quam primo B. Schmidt 1887 : principem erae Hermes 1888 15 | nobis OGR : uobis Froehlich 1849 266, Wiseman 1974 : terram Westphal 1867 25 | terram dedit OGR : dominam dedit Ald. 1502 : teneram dedit Statius 1566 : te trandedit (sic!) Scaliger 1577 89 et 1577a, unde te transdedit Heyse 1855, te tradidit Vulpius 1710 in contextu, 'vulgatae editiones' teste Vulpio 1737 : patefeceris dub. Schrader ante 1784 106v : me tradidit Froehlich 1849 266 : -met eram dedit 'olim' Schwabe 1866 in app. : rem condidit Ellis 1867 : nobis dedit Westphal 1867 25 : taedam dedit Baehrens 1874 63 : caram dedit Peiper 1875 54 : curam dedit Baehrens 1876 : te et eram dedit Munro 1878 179-93 et 1879 : te iam dedit Gigli 1880 44 : era quae dedit Schoell 1880 480 : dextram dedit Ellis 1885 85 : ceram dedit Hermes 1888 15, iterum coni. ut uid. Bury 1909 9 : quae tradidit Owen 1893 : ter eram dat et Agar 1925 282 : se et eram dedit Perrotta 1927 145-8 : terram dat et Lenchantin de Gubernatis 1928 : te, era, dedit <et> Johnson 1944 : torrem dedit Wiman 1966 779 : erat omnia Kinsey 1967 : terram edere Macleod 1974 : pater addit et Condorelli 2009 : tutas dedit Giardina 2012 229 | aufert OGR : auream MS. 106 ca. a. 1495, nescio quis teste MS. 119 a. 1530 conscripto : auctor manus prima in margine in MS. 52 paulo post a. 1467 ut uid. scribens, male ut uid. codici Leidensi attribuit nescio quis, iterum coni. Rossbach 1854 (auctore Vossius 1684) : aufore uel auspice uel augure nescio quis in margine MS. 40 a. 1453 conscripto, ubi male autore et augure et auspice legisse uidetur Santenius 1788 : aufer in uno libro se inuenisse testatus est Vossius 1684 in comm., iterum coni. A. Weise 1863 22 : augur nisi fallor, male se in codicis Leidensis margine legisse testatus est nescio quis, auger i.e. augur iterum coni. Herrmann 1957 et 1957a 675 : a quo Calphurnius 1481 : atque Parthenius 1485 in comm. : ac fert et ac fere et Afer (quod iterum coni. Munro 1878 179-93 et 1879, Aafer Schmid 1974 74) Statius 1566 : Oufens Scaliger 1577 89, Vfens Scaliger 1577a : auspex Lipsius teste Santenio 1788, iterum coni. Peiper 1875 54 cf. 73, item olim Kiessling 1877 16 : offert Corradinus de Allio 1738, cui offerre male attribuit nescio quis : Aule dub. Corradinus de Allio 1738 in comm. : ubertim Wetstenius ap. Santenium 1788 : auferre dub. Bach 1823 : Anser Heyse 1855 : hospes Ellis 1885 85 : haustis Baehrens 1885, iterum coni. R. Herzog 1936 347 : aureae Hermes 1888 15 : e quo Fleischer 1898 35 : audens Friedrich 1908 : Auster Richmond 1913 et 1919 139-40 : audax aut absens Merrill 1916 129 : antest da Silva 1930 : ac uer Walter 1940 : Allius Viejo Otero 1943 : aufert<que> Pennisi 1959 224, iterum coni. Kiss 2009 : adsit Wiman 1966 779 : frater Kinsey 1967 : fertur Macleod 1974 : Alli Green 2005 : auctam Li 2010 53 : auctis Li 2010 55 : aures Giardina 2012 229 | et qui principio terram nobis dedit aufert MS. 31 a. 1457 : et qui praecipue cordi est, terra abdite frater Eldick 1785 : et qui principio quam terriculam dedit aufert Birt 1904a 430 : et qui principio nos nobis tradidit Afer aut Anser Tucker 1910 7 : et qui principio nos nobis tradidit auspex Goold 1973 | 68b.157-158 aufert / a quo sunt primo ] a quo / sunt primo <nobis> Calphurnius 1481, item Perrotta 1927 145-8 e cod. recentiori, qui est fortasse secunda manus in MS. 8, i.e. Hermolaus Barbarus

68b.158

a quo sunt primo omnia nata bona,

a quo OGR : a! quoi Schöll 1880 : qua mea Hermes 1888 15 : uno Fleischer 1898 35 : a qua Ferrero 1955 153 et 439 | sunt primo OGR : primo sunt MS. 45 a. 1465 ca., MS. 52 a. 1467, prob. Scaliger 1577 89, scr. Vossius 1684 in contextu, iterum coni. Oksala 1965 88 : spes primost dub. Ellis 1878 : sunt praerepta aut potius sunt permissa Schoell 1880 480 : sunt porro mi Baehrens 1885 : sunt promota Hermes 1888 15 : sunt postremo Fleischer 1898 35 : sunt primo <haec> Helm 1963 : sunt primo <igni> Wiman 1966 779 : sunt uno dub. Nisbet 1978 114, iterum coni. Giardina 2012 229 | sunt primo nobis Calphurnius 1481 : sunt nobis primo nescio quis teste MS. 119 a. 1530 : <nunc> a quo sunt primo Pighi 1951 45 | omnia OGR : <iam> omnia ed. 1472 : omina Avancius 1535, iterum coni. A. Palmer 1896 : <mi> omnia Haupt 1837 86 et iam Itali teste L. Muellero 1870 xxxvi, at ego D.K. nescio ubi : <tum> omnia B. Schmidt 1887 : dulcia Kinsey 1967 : plurima aut tot mihi dub. Nisbet 1978 114 : condita Trappes-Lomax 2001 307 | nata OGR : nota R, corr. ipse, at scr. Vossius 1684 in contexto, profecto typothetae errore : nostra Schoell 1880 480 | bono OGR : bono littera a super o addita MS. 128 ca. a. 1460 : bona MS. 46 a. 1460 | tum mihi nata bonei dub. Ellis 1878 : semina aut potius momina nata boni Peiper 1875 55 : omine uota bono Hermes 1888 15 : tanta parata bona Trappes-Lomax 2007 245 | quocum sunt misero mi omnia ademta bona Eldick 1785

68b.159

et longe ante omnes mihi quae me carior ipso est

et OGR : sed Latini (†1593) 1677 | omneis Ald. 1502 | michi quae GR : m^ιq₃ (= michique) O | et longe ante omnes, mihi quae me carior ipso est editores plerique : et longe ante omnes mihi, quae me carior ipso est mauult Maehly 1871 355

68b.160

lux mea, qua uiua uiuere dulce mihi est.

dulce mihi est MS. 78 a. 1423 : michi dulce est OGR : dulce mihist Lachmann 1850 66

69.1

Noli admirari, quare tibi femina nulla,

69.2

Rufe, uelit tenerum supposuisse femur,

rufe m : ruffe OGR

69.3

non si illam rarae labefactes munere uestis

non si illam rarae Ald. 1502 (carae dub. Ellis 1867 335) : nos illa mare OGR : non illam rarae Calphurnius 1481 : non ullam rarae Avancius 1495 4v : non ullam Rallae 'alii' e Nonio teste A. Guarino 1521 in comm. : non ullam auratae Avancius 1535 : non si illam Tyriae aut potius uariae (quod iterum coni. Agar 1925 282) Peiper 1875 55 : non si illam Coae Baehrens 1885 : non si ullam meirae Fleischer 1898 36 | labefactos ed. 1472 : labefactas Avancius 1495 4r ut uid., damnans lectionem labefactans

69.4

aut perluciduli deliciis lapidis.

proluciduli MSS. fere omnes Statii, pro luciduli ed. 1472 : pelludiculi Ald. 1502 | delitiis R

69.5

laedit te quaedam mala fabula, qua tibi fertur

qua G^3? : que OGR

69.6

ualle sub alarum trux habitare caper.

uale O | sub alarum O¹ : suba- ORG^3? : suballarum G

69.7

hunc metuunt omnes, neque mirum: nam mala ualde est

69.8

bestia, nec quicum bella puella cubet.

qui cum MSS. 46 et 112 a. 1460 : cui cum OGR

69.9

quare aut crudelem nasorum interfice pestem,

intercipe Nisbet 1978 109

69.10

aut admirari desine, cur fugiunt.

cum Froehlich 1849 267 | fugiunt GR : frigiunt O : fugiant Avancius 1535, nescio an iam MSS. recentiores, iam aliquis ante 1460 ut censuit Goold 1983 : fugitent dub. Heinsius 1646-81 | aut <te> admirari desine cur fugiant Heinsius (†1681) 1742 651

70.1

Nulli se dicit mulier mea nubere malle

male O

70.2

quam mihi, non si se Iuppiter ipse petat.

m(ich)i OR : michi G | iupit(er) O : Iupiter G iupp(ite)r R

70.3

dicit; sed mulier cupido quod dicit amanti,

70.4

in uento et rapida scribere oportet aqua.

uento OGR : uino Gifanius 1565 425, damn. Dousa pater 1581 21, 'ineptissimi homines et uento quouis inaniores' teste Dousa filio 1592 54, iterum coni. ut uid. Burmannus 1759 541 | aquis Dousa pater 1581 21, nescio an typothetae errore

71.1

Si cui iure bono sacer alarum obstitit hircus,

cui Calphurnius 1481 : -qua OGR : al' quo R² : qua ed. 1472 : quam nescio quis teste MS 119 a. 1530 : quoi Meleager 1618 31 : qua 'in vetusto Mediolanensi libro' probante Vossio 1684 : -quoi Baehrens 1872 846 | iure Palladius 1496 in contextu et in lemmate : uiro OGR : Virro A. Guarinus 1521 et fort. iam aliquis antea (Virobon Calphurnius 1481, -rr- Parthenius 1485) : Vetti Starkie 1890 327 : Hirre dub. Paratore 1963 430 uiro bello ed. 1472 : uirobon Calphurnius 1481 : uirosus dub. Vossius 1684 in comm.: Vibulli Pohl 1860 62 : Hirre bono aut Hirre bone, a! dub. Paratore 1963 430 : scortorum Phillimore 1919 320 | si cui Virro homini A. Guarinus 1521 | iure bonae scortatorum A. Palmer 1881 149 : Virro, Bonae scortatorum dub. Ellis 1889 437 : Virro, Bonae sacratarum dub. Ellis 1889 437 : Vare, bonae sectatorum A. Palmer 1896 | sacer alarum Calphurnius 1481, prob. Scaliger 1600 102-3: sac(ra)torum O : sacrorum GR : sacra res Palladius 1496 in comm. et in contextu : nasi sacer nescio quis teste MS 119 a. 1530 : sacer armorum Froehlich : sacer introsum (introrsum Ellisio attribuit nescio quis) Ellis 1867: sacer, o Rufe, Munro 1878 202: scortatorum Birt 1904 468 | obstit R, corr. R² : obruit nescio quis teste MS 119 a. 1530 : obsidet 'uiri docti' ante Meleagrum 1618 31 | hyrcus GR | sacer alarum obstitit hircus ] caper alarum obstitit hirtus dub. Heinsius (†1681) 1742 651 | siqua uiro blanda est, cui mox sacer obstitit hircus Ald. 1515 : si qua, Virro, bono sacro ritu obstitit hircus Scaliger 1577 90 : si quoi, Virro, bono ritu, sacer obstitit hircus Marcilius 1604 17 : siquoi, Virro, domos sacer alarum obsidet hircus Meleager 1618 31 : si quoi iure Bonae sacratorum officit hircus Froehlich 1849 267 : siquoi, uir bone, sacrato iure obstitit hircus Baehrens 1885 : si qua iure bonus sacro uiro obstitit hircus (cfr. Lucr. 2.853) Hermes 1888 10 : siquoi uirus, Oto, ac sacer alarum obstitit hircus Pighi 1956 123-4

71.2

aut si quem merito tarda podagra secat,

siquem MS. 52 a. 1467 : si quam OGR : si aliquam ed. 1472 : si aliquem Ald. 1502 : siqua Munro 1878 202-4 | podraga GR | secat MS. 31 a. 1457, manus prima in MS. 122 a. 1460 scribens : secūt O : secum GR : serat MS. 46 a. 1460 : secet ed. 1472 : sequar Puteolanus 1473 : necat 'quidam' damnante Scaligero 1577 90, iterum coni. ut uid. Maehly 1871 355

71.3

aemulus iste tuus, qui uestrum exercet amorem,

tuos Baehrens 1872 846 : meus Pleitner 1876 57 : putus Schoell 1880 488 | tuo qui lecto Baehrens 1885 : toro qui uestro Postgate 1888 254 | nostrum MS. 78 a. 1423, G^3?, prob. Pleitner 1876 57, Schoell 1880 488 et Nisbet 1978 109 : uostrum Scaliger 1577a : Vestri Tucker 1910 9 | exterret agn. Baehrens 1885

71.4

mirifice est a te nactus utrumque malum.

murifice R, corr. R¹ : Cornifici Phillimore 1919 318 | a te OGR, def. Statius 1566, Riese 1884 in comm., Lafaye 1922 71-3, McKie 2009 161-165 : apte manus prima in MS. 15 ante a. 1479 conscripto, iterum coni. Schoell 1880 486, Herrmann 1957 et 1957a 682, Oksala 1965 90, prob. Kaster 1977 : actu Ald. 1515 : tactu Turnebus 1565 284v : Acti MS 120 s. XVI, Latini (†1593) 1677 : ac tu 'vera scriptura' quam coni. Vossius 1684 : ate Schrader ante 1784 108r : aestu Ramler 1793 : adeo Hand 1809 87 : atei litteris Graecis scriptum Hauptio attribuit, nescio an recte, et se iterum coniecisse testatus est Bury 1909 8 : Atei Heyse 1855, ita Schwabe 1866 in app. (an Attei?) : certe Peiper 1875 55 : iuste se olim coniecisse testatus est Riese 1884 in comm. : Alli dub. Starkie 1890 326, iterum coni. Kroll 1923 : Arri dub. Starkie 1890 326 : Vare A. Palmerio attributum, qui tamen a. 1896 a te scripsit : antehac Friedrich 1908 : a se Postgate 1912 16 : alter Phillimore 1919 319 : a<d> te Castiglioni 1941 : Quinti Goold 1973 : autem Li 2012 | mirifico est astu Muretus 1554 : mirifico est (-o 'st Froehlich 1849 267) est fato falso ut uid. Scaligero attributum, scripsit G. Hermann 1838 313 : mirifica est arti Marcilius 1604 17 : mirifice est fato Rossbach 1854 : mirificast Ate Haupt 1837 94 : mirifica est poena Baehrens 1872 846 | utrunque G : utrimque Postgate 1912 16

71.5

nam quotiens futuit, totiens ulciscitur ambos:

iam Hand 1809 87 | quociens … tociens OG futuunt MS. 52 a. 1467, et profecto hinc Scaliger 1577a ambo Scaliger 1577a

71.6

illam affligit odore, ipse perit podagra.

podraga G : podager dub. Phillimore 1919 321

72.1

Dicebas quondam solum te nosse Catullum,

carmen 72 carmini 87 subiunxit Herrmann 1957 et 1957a 683

72.2

Lesbia, nec prae me uelle tenere Iouem.

pre me R : per me G : prime O

72.3

dilexi tum te non tantum ut uulgus amicam,

uolgus Scaliger 1577a

72.4

sed pater ut gnatos diligit et generos.

72.5

nunc te cognoui; quare, etsi impensius uror,

72.6

multo mi tamen es uilior et leuior.

mi (mei Ellis 1867) tamen es A. Guarinus 1521 in comm. (mi tum es in contextu, profecto typothetae errore), iterum coni. ut uid. Scaliger 1577 90 et 1577a : ita me nec OGR : ita me nec <tu> MS. 52 a. 1467 : ita nae mi tu Ald. 1502 : tu nunc mi es Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi : ita me nec tu Ald. 1515 : es nunc mi aut mi tu Ferrari ca. 1530-1586 a b : ita mi nunc tu es MS 120 s. XVI | mi tamen es multo Mureto attribuit nescio quis, prob. Spengel 1828 99

72.7

qui potis est, inquis? quod amantem iniuria talis

qui OGR : quid MS. 31 a. 1457 : quis ed. 1472, damnat Avancius 1495 4v | qui pote nam est Bernardus Pisanus 1522 et (omisso est) 'pis' teste Petreio 1528 ca. : qui pote sic aut qui potis hoc Statius 1566 : qui potis es nescio quis ante Ramler 1793 | inquam Avancius 1495 4v, fort. memoria lapsus aut typothetae errore | quod MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460 : quam OGR (inquisq(uam) O) : quid 'Libri vetustiores' teste Vossio 1684 in comm. : quae Statius 1566

72.8

cogit amare magis, sed bene uelle minus.

cogat Ald. 1502 | carmen 85 huc transp. Ald. 1515 : carmen 75 Herrmann 1957 et 1957a 683

73.1

Desine de quoquam quicquam bene uelle mereri

uersus … principium seincti tetrastici' Avancius 1495 4v | quicquam MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460, manus prima in MS. 122 a. 1460 scribens : quisquam OGR : quidquam MSS. nescio qui Statii, iterum coni. Herrmann 1957 : quemquam in MSS. recentioribus legit Statius : quisquis dub. Statius 1566

73.2

aut aliquem fieri posse putare pium.

pium OGR : tuum Ald. 1515

73.3

omnia sunt ingrata, nihil fecisse benigne <est>,

nich(il) O : nichil GR | est add. Ald. 1502, item Friedrich 1908, at damn. Hand 1809 38, Morgenstern 1894 xv

73.4

immo etiam taedet, <taedet> obestque magis,

initio uersus <prodest> add. Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi, etiam Guyet teste Vossio 1684 in comm., at non Guyet ante 1656 a & b : <iuuerit> Baehrens 1876 : <iam iuuat> Munro 1878 205 : <nil est> Morgenstern 1894 xv | imo GR | eciam G | immo <magisque> etiam Lenchantin de Gubernatis 1928 | <taedet> suppl. Ald. 1502, item Stocchi 1875 138 : <stetque> MS. 3 a. 1455 ca., MS. 31 a. 1457 : <statque> Calphurnius 1481 : <si fit> dub. Lachmann 1829 : <si sit> C.H. Weise 1843 : <laedit> Froehlich 1849 267 | obestque OG : obstetque R : stetque R² : statque A. Guarinus 1521 | magis Ald. 1502 : magisque magis OGR : magisque magis<que> 'in manuscripto' repperit Scaliger 1577 90, at non ita legitur in MS. 52 a. 1467 | <stat magis at>que magis MSS. nescio qui, iterum coni. ut uid. Bergk 1854 : <et> magis atque magis Marcilius 1604 17 : sitque magisterio Graef 1865 | <prodest, sed> taedet <iam> magis atque magis Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi : immo etiam, <Caeli>, taedet obestque magis Stocchi 1875 138 : immo taedet obestque et <magis at>que magis Postgate 1888 255

73.5

ut mihi, quem nemo grauius nec acerbius urget,

73.5-6 del. Hand, prob. Sillig 1823 | uae mihi 'in aliis etiam codicibus legitur' teste A. Guarino 1521, ue mihi Scaliger 1577 90 et 1577a: ut mehe (pro ut me) Marcilius 1604 17: id mihi aut hoc mihi Bergk 1854 xx mihi quem MS Esc. (b): m(ich)ique OR: michi que G urguet Sillig 1823

73.6

quam modo qui me unum atque unicum amicum habuit.

quae Birt 1904 469, iterum coni. O. Skutsch 1969 42 | habuit O et R² in marg. : habet GR

74.1

Gellius audierat patruum obiurgare solere,

gelius O (gell- O¹) : lelius GR : al' Gellius R² | solere Parthenius 1485 : flere OGR

74.2

si quis delicias diceret aut faceret.

delitias R

74.3

hoc ne ipsi accideret, patrui perdepsuit ipsam

hec O | perdepsuit Scaliger 1565 68, qui est profecto 'uir eruditus' ille ap. Statium 1566 : perdespuit OGR : perdesuit Livineius (†1599) 1621

74.4

uxorem et patruum reddidit Harpocraten.

ut Froehlich 1849 267 | reddidit GR : reddit O : redderet Froehlich 1849 267 | harpoc(ra)tem O : harpocrathem GR, cfr. Goold 1958 113

74.5

quod uoluit fecit, nam quamuis irrumet ipsum

74.6

nunc patruum, uerbum non faciet patruus.

hunc Statius 1566

75.1

Huc est mens deducta tua, mea Lesbia, culpa,

carmen 87 pro initio huius carminis habuit Scaliger 1577 91 et 1577a : hoc carmen carmini 87, ei ipso autem carmen 76 subiunxit Lachmann 1829 et Haupt 1837 38-9, prob. Bergk 1860a 509 et Pleitner 1876 67, dissensit Froehlich 1840 44-51, Froehlich 1849 267 et Schroeder 1892 5-7 : hoc carmen carmini 82 coniunxit Herrmann 1957 et 1957a 683, nec Statius, sicut refert ille | 75.1 huc OGR: nunc MS. 52 a. 1467, prob. Scaliger 1577 91, Lachmann 1829, Haupt 1837 39 | deducta OGR : adducta MS. 52 a. 1467, prob. Scaliger 1577 91 : obducta dub. Schrader ante 1784 110v : abducta dub. Doering 1792 in comm. : diducta Lachmann (†1851) 1861 | tua mea, Lesbia, culpa interpunxit dub. Postgate

75.2

atque ita se officio perdidit ipsa suo,

namque Gurlitt 1787 129 | prodidit manus prima in MS. 31, ut uid. a. 1457 scribens | tuo Avancius 1535 : pio Scaliger 1577 91 et 1577a

75.3

ut iam nec bene uelle queat tibi, si optima fias,

queat Lachmann 1829 : -que tot OGR : queam MS. 67 a. 1467 | optūa O : optima GR

75.4

nec desistere amare, omnia si facias.

facias OGR : patiar Newman 1990 255 | carmen 85 huc coniunxit Herrmann 1957 et 1957a 683, nec Statius, sicut refert ille

76.1

Si qua recordanti benefacta priora uoluptas

carmen 87 pro initio huius carminis habuit Froehlich 1849 268-9 | 75.1 siq(ue) O | 'multi hic uoluerunt esse alterius epigrammatis initium' A. Guarinus 1521 in comm. | bene facta post Ritschl ita scribendum esse censuit Schulze 1909 276

76.2

est homini, cum se cogitat esse pium,

quum Scaliger 1577a

76.3

nec sanctam uiolasse fidem, nec foedere in ullo

uiolase O | in ullo MS. 52 a. 1467 : nullo OGR, def. Loefstedt 1933 213 et Schuster 1949 101-2

76.4

diuum ad fallendos numine abusum homines,

nomine 'reposuimus e libris' ita Vossius 1684 in comm., at in contextu numine scripsit

76.5

multa parata manent in longa aetate, Catulle,

manent MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460 : manētū O : manenti GR : maneto Pleitner 1876 57 : manent iam Munro 1878 205-7 : manent tum nescio an iam MSS., scr. Schulze 1893a, legendum esse censuit Birt 1904 440, Friedrich 1908 | in longa OGR (inl- O) : cum longa Baehrens 1876 : <tum> in longa Schulze 1888 720 | catulli G, corr. G¹ | multa, Catulle, manent te in longa aetate, parata Froehlich 1849 268

76.6

ex hoc ingrato gaudia amore tibi.

exhaec O | ingratae Pleitner 1876 57 | amore GR : auicere O

76.7

nam quaecumque homines bene cuiquam aut dicere possunt

quoiquam Scaliger 1577a

76.8

aut facere, haec a te dictaque factaque sunt.

sint O

76.9

omnia quae ingratae perierunt credita menti.

omniaque GR : omnia quum dub. Bach 1823, omnia quom iterum coni. Weber 1890 137 | in grate G : -ae G^3? | omnia quae ingratam perierunt irrita amanti Pleitner 1876 57

76.10

quare cur tete iam amplius excrucies?

cur te<te> iam dub. Baehrens 1885, prob. Goold 1958 110 : cur te iam OGR : iam te cur (quor MS. 52 a. 1467, quur Scaliger 1577a) MS. 31 a. 1457, MSS. 46 et 122 a. 1460 : te iam cur MSS. recentiores nonnulli ut uid., Muretus 1554 in contextu, iterum coni. Pighi 1961 : cur te iam<que> Peipero attribuit nescio quis, haud scio an recte : cur te <iam> iam Baehrens 1876 : cur te<met> iam Baehrensio attribuit nescio quis : cur <tu> te iam A. Palmer 1879 352, iterum coni. Schoell 1880 484 : cur te iam a! Munro 1878 205-7 : cur te, <cur> iam B. Schmidt 1887 : cur te nunc dub. Riese 1884 in comm.: cur iam te<te> Housman 1889 viii : cur curis te Busche 1894 398 : <dic> cur te iam Birt 1904 440: cur <tu> te ipse Postgate ex Ellisio teste Cornish 1913 : cur <curis> te Garrod 1912 79 | amplius OGR : pluribus dub. Peiper 1875 55 | excrucias Pleitner 1876 58 | quaero, te iam cur amplius excrucient? Bach 1823

76.11

quin tu animo offirmas atque istinc te ipse reducis

quin tu MS. 52 a. 1467 : qui tui (tu corr. R²) OGR : qui tum MS. Bodl. nisi fallor teste Bach 1823 : quin te Ald. 1502 : quin dum Heyse 1 855 : quidni Baehrens 1874 63 | animo OGR : animum Bernardus Pisanus 1522 (= Puccius 1502b?) : animu (pro animum) Scaliger 1577 91 et 1577a | offirmas OG : affirmas R : firmas dub. Scaliger 1577 91 | atque OGR : itaque Scaliger 1577 91 et 1577a | istinc te ipse Ellis : instīcteque O : īstinctoque GR : instructoque MS. 52 a. 1467, prob. Scaliger 1577 91 ('archaica scriptura est, instructo pro instructu') : instincte Puteolanus 1473 : instringisque Ald. 1502 : a maerore Puccius 1502b 1502v 1502vi : instinctuque A. Guarinus 1521 et profecto iam antea : astringisque Muretus 1554 in contextu : istinc usque Statius 1566 : instrictuque Scaliger 1600 104 et 1600a : instructuque Scaliger 1600 104 in lemmate : isthinc te usque G. Buchananus : istinc teque Heinsius teste Lachmann 1829, iterum coni. Sillig 1823, damn. McKie 2009 166-7 : istinc te Vossius 1684 : istinc atque Iacobs : istinc te ipse dub. Ellis 1867 : inuictum inde Maehly 1871 355 : istinc tete Baehrens 1874 63 : istinc tepte Baehrens 1876 | reducis OGR : reducisque Ald. 1502 | tuaque istinc teque reducis Froehlich 1849 268 : teque istinc tute reducis Heyse 1855 : indestrictumque reducis (cfr. Ov. Met. 12.92) Peiper 1875 55 : teque istinc, uane, reducis Pleitner 1876 58 : aegrum instinctumque reducis Birt 1904 441 : teque istinc ipse reducis (cfr. Ov. Met. 9.745) Trappes-Lomax 2007 252, prob. McKie 2009 167-8 | quin te animo affirmas, teque adstringisque reducisque et quin tu animum obfirmas itaque instructoque reducis agn. Marcilius 1604 17 : quin tu animum obfirmas itaque, in gyrumque reducis Marcilius 1604 17 : quin tu animoum (sic, profecto pro -um) obfirmans instructum atque atque reducis Meleager 1618 32 : quin tu animum offirmas, atque istinc te reducis Vossius 1684

76.12

et dis inuitis desinis esse miser?

dis MS. 73 post a. 1450 : des OGR : deis MSS. 10 et 49 a. 1460 ca. : diis Calphurnius 1481 | et missa inuita Pleitner 1876 58

76.13

difficile est longum subito deponere amorem,

amicu R, corr. R¹ | amorem? ita interpunxit Garrod 1912 79

76.14

difficile est, uerum hoc qua lubet efficias;

qua lubet nescio quis, qualibet MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460, manus prima in MS. 122 a. 1460, et in MS. 75 haud multum post a. 1459 scribens : q(uam) lubet O : quam libet GR : quod lubet Calphurnius 1481 : si lubet Puccius 1502b 1502m 1502p 1502vi | officias O : efficies Calphurnius 1481, Puccius 1502m 1502v 1502vi, A. Guarinus 1521

76.15

una salus haec est, hoc est tibi peruincendum,

hoc R² : hec OGR | perficiendum nescio quis teste Ramler 1793

76.16

hoc facias, siue id non pote, siue pote.

hoc R² : hec OGR | faties R : facies MS. 8 a. 1412 : face sis Scaliger 1577 91 : facito Vossius 1684 in contextu, et ita iam MSS. nonnulli ut uid. | siue (1°) GR : sine O

76.17

o di, si uestrum est misereri, aut si quibus umquam

hunc uersum pro carminis noui initio habuit MS. 78 a. 1423, item Heyworth 1995 | dii OGR : dei Schulze | uostrum Scaliger 1577a | mis(er)i O | unq(uam) GR

76.18

extremam iam ipsa in morte tulistis opem,

extremam iam MS. 8 a. 1412 ut uid. ante rasuram, MS. 31 a. 1457 : extremo OGR : extrema R² | ipsa in Ald. 1502 : ipsam OGR : ipsa Puccius 1502v 1502vi, prob. Oksala 1965 93 : ipsi Bach 1823

76.19

me miserum aspicite et, si uitam puriter egi,

76.20

eripite hanc pestem perniciemque mihi,

pernitiemque R | m(ich)i O : michi GR | post mihi fortiter interpunxit Vahlen 1879 et 1880 10

76.21

quae mihi subrepens imos ut torpor in artus

quae Calphurnius 1481 : seu OGR : se MS. Bodleianus ut uid. : ut MSS. recentiores nonnulli ut uid. : hei Puccius 1502v, Lachmann 1829, prob. Vahlen 1880 10 (ei Magnus 1878, cfr. Ciris 237): haec dub. Statius 1566 : heu Meleager 1618 32 : sei Ellis 1867 : ceu Peiper 1875 56 | m(ich)i OR : michi G | quae mihi ] sensim Schoell 1880 484 | subrepens O : surrepens GR | ei nimis obrepens Gigli 1880 teste Magno 1887 178 | ut OGR : et Meleager 1618 32 : ceu Schrader ante 1784 30bis v et 31r | uelut anguis 'liber vetustus' teste Vossio 1684 in comm., dub. Schrader ante 1784 31r : ceu tortor dub. Schrader ante 1784 30bis v : ceu cancer dub. Schrader ante 1784 31r : ut cancer aut ut tortor dub. Schrader ante 1784 108v | torpor manus prima nisi fallor in MS. 78, paulo post a. 1422 scribens, manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens : corpore OGR | in corporis artus dub. Statius 1566 | imos uelut anguis in artus nescio quis teste Ramler 1793

76.22

expulit ex omni pectore laetitias.

ex omnis dub. Statius 1566 : exsomni dub. Passeratius 1608 : haec omnis Peiper 1875 56 | leticias OG : delitias R, corr. R¹

76.23

non iam illud quaero, contra ut me diligat illa,

ut me MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460 : me ut me OGR : me ut MS. 78 a. 1423 : me Schuster 1950-51 52

76.24

aut quod non potis est, esse pudica uelit:

76.25

ipse ualere opto et taetrum hunc deponere morbum.

76.26

o di, reddite mi hoc pro pietate mea.

dei OG : dii R | mi R² : m(ich)i O : michi GR | hec OR, corr. R² | o dii hoc reddite mi dub. Avancius 1495 4v | pro pietate m : p(ro)pⁱetate (= proprietate) O : proprietate GR

77.1

Rufe mihi frustra ac nequiquam credite amice

rufe m : ruffe OGR | m(ich)i OR : michi G | nequiquam nescio quis : ne quicquam OGR : nequidquam Doering 1792 in contextu | cognite 'cum in aliis male ... legeretur' teste Mureto 1554, 'ueteres ... libri' probante Marcilio 1604 17 | amico GR

77.2

(frustra? immo magno cum pretio atque malo),

imo GR | precio G

77.3

sicine subrepsti mi atque intestina perurens

siccine O | surrepsti Calphurnius 1481 : subrepti O : subrecti GR : subrepens agn. A. Guarinus 1521 in comm. | mi MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460, manus prima in MS. 122 a. 1460 scribens : mei OGR, scr. Westphal 1867 17 : ima Peiper 1875 56 | mi atque ] meaque Ald. 1502 : mihi ad Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi : mihique Ferrari ca. 1530-1586 a & b : meque Vossius 1684 in contextu, profecto iam alii antea | in testina G

77.4

ei misero eripuisti omnia nostra bona?

ei Lachmann 1829 (cfr. L. Muellerum 1870 xxxvi) : si OGR : al' mi R², quod prob. Schulze 1893 18 : sic MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460, manus prima in MS. 122 a. 1460 scribens, prob. Peiper 1875 56 : et Puccius 1502m 1502v 1502vi : hei Ellis 1867 | post eripuisti interrogationis notam add. Scaliger 1577 92 et 1577a | eripuisti? omnia nostra bona Vossius 1684 : eripuisti omnia? nostra bona Rossbach 1854 in contextu et cfr. p. xx

77.5

eripuisti, eheu nostrae crudele uenenum

Heripuisti G : arripuisti ed. 1472 | eheu R², Latini (†1593) 1677, Baehrens 1874 64 : heu OR : he heu G : heu heu ed. 1472 | crudelle G, corr. G¹

77.6

uitae, eheu nostrae pestis amicitiae.

eheu R², Baehrens 1874 64 : heu OR : he heu G : heu heu Calphurnius 1481 | nostro GR : laesae dub. Housman 1889 viii : non uerae A. Palmer 1896 | pestis Ald. 1502, B. Guarinus (†1503) 1521 : pectus OGR, def. Vossius 1684 in comm. et Macnaghten & Ramsay 1899 | amicicie OG | uitae, heu non uerae (aut uere) pectus amicitiae Palmer 1879 353 | post hunc uersum lacunam indicauit Birt 1882 402 : fragmentum 78b huc subiunxit Scaliger 1577 92 et 1577a, item Lachmann 1829, prob. Haupt 1837 40 et Froehlich 1849 268

78.1

Gallus habet fratres, quorum est lepidissima coniunx

78.2

alterius, lepidus filius alterius.

78.3

Gallus homo est bellus, nam dulces iungit amores,

dulceis Ald. 1502 : dulcis Scaliger 1577a

78.4

cum puero ut bello bella puella cubet.

puela cubit O

78.5

Gallus homo est stultus, nec se uidet esse maritum,

78.6

qui patruus patrui monstret adulterium.

78b.1

... sed nunc id doleo, quod purae pura puellae

hos uersus a praecedentibus seiunxit Statius 1566 ('Vehementer suspicor, ceteros, qui sequuntur, uersus, suo loco positos non esse') : eos post 77.6 collocauit Scaliger 1577 92 et 1577a, item Lachmann 1829, prob. Haupt 1837 40 et Froehlich 1849 268 : post 79.4 Oksala 1965 93 : post 80.8 Bergk 1860a 508, et iterum suo Marte Herrmann 1957 et 1957a 682 : post 87.4 Schroeder 1892 7-8 : post 88.8 Schmid 1974 92-3 : post 91.10 Corradinus de Allio 1738 : eos pro carminis 78 parte habuit Dornseiff 1936 349 : 'suspicati ingeniose, hos versus iv. iungendos cum carmine antecedente' (i.e. cum carmine 78, aut 77?) probante Marcilio 1604 17, qui carminum numeros confudit : initio huius carminis uersus quattuor deesse censuit Hermes 1889 16 | purae impura Ald. 1502 | ante hunc uersum <Non, Gelli, id dolui, quod fallere es ausus amicum / immemor unanimum tunc tacitusque tuli.> suppl. Pighi 1961 : <Lesbi, non quererer te foedis moribus esse, / si turpes tantum pollueres socios:> suppl. Goold 1973

78b.2

sauia comminxit spurca saliua tua.

sania OGR, corr. R² | conminxit Scaliger 1577 92 et (comm-) 1577a : (con)nuxit O : coniunxit GR

78b.3

uerum id non impune feres, nam te omnia saecla

uerum id non O : uerum non id G : id uerum non R | seda O

78b.4

noscent et qui sis, fama loquetur anus.

noscēt O : nosscent GR | quis scis GR : quis sis ed. 1472 : qui seis Baehrens 1876 : quis seis dub. Schmid 1974 93 | fama loquetur anus Calphurnius 1481 : famuloque tanus (canus G) OGR: al' -e- (i.e. tenus) R² : te famulosque tuos ed. 1472

79.1

Lesbius est pulcer. quid ni? quem Lesbia malit

Lesbius OGR : Caelius MS. 52 a. 1467 : Gellius Puccius 1502b 1502m 1502vi, Avancius 1535, iterum coni. Herrmann 1957 et 1957a 682 : Hellius Ferrari ca. 1530-1586 a & b | pulc(er) O : pulcher GR : polcher Scaliger 1577a | ni quem MS. 49 a. 1460 ca. ut uid., Calphurnius 1481, secunda manus in MS. 3 fere post a. 1455 scribens : inquam OGR : -ni quem MS. 10 a. 1460 ca. : ni quod MS. 59 a. 1450 ut uid., MS. 122 a. 1460 : nunquam MS. 46 a. 1460 | mallit GR

79.2

quam te cum tota gente, Catulle, tua.

79.3

sed tamen hic pulcer uendat cum gente Catullum,

pulc(er) O : pulcher GR : polcher Scaliger 1577a | hunc pulchrum uendet cum gente Catullus Froehlich 1849 269

79.4

si tria notorum sauia reppererit.

notorum O, sicut coni. Scaliger 1577 93 et 1577a : natorum GR : amatorum Calphurnius 1481, Heinsius 1742 651 : amicorum nescio quis teste MS 119 a. 1530 : Fatorum Froehlich 1849 269 : aratorum Peiper 1875 56 : potorum Pleitner 1876 60 : nostrorum Schoell 1880 482 | sania O : basia Schoell 1880 483 | repererit GR : surpuerit Heinsius (†1681) 1742 651 | si tria qua ioca, si seria reppererit Hermes 1888 5, at retraxit Hermes 1889 1 | fragmentum 78b huc subiunxit Oksala 1965 93

80.1

Quid dicam, Gelli, quare rosea ista labella

80.2

hiberna fiant candidiora niue,

ruberna O : hyberna GR | distant Pleitner 1876 59

80.3

mane domo cum exis et cum te octaua quiete

quum ... quum Scaliger 1577a | exis et MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460 : exisset OGR : exissem et MS. 122 a. 1460 : exisses nescio quis s. XVI in marg. Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20)

80.4

e molli longo suscitat hora die?

et mollis MS. 52 a. 1467 : de molli dub. Ellis 1904

80.5

nescioquid certe est. an uere fama susurrat

uere OGR : uera 'vet. lib.' teste Passeratio 1608 : uerax dub. Passeratius 1608

80.6

grandia te medii tenta uorare uiri?

tñta O : tanta GR : al' tenta R²

80.7

sic certe est: clamant Victoris rupta miselli

sic certe est OGR : sed certe MS. 52 a. 1467 : sic certe Scaliger 1577 93 et 1577a | uictoris OGR : uirronis A. Guarinus 1521 : unctoris 'in aliis' teste Mureto 1554 : Varronis dub. Scaliger 1577 94 : mutonis dub. Spengel 1828 95 : sunt oris Westphal 1867 124 : linctoris Maehly 1871 355-6 : rictoris Pleitner 1876 59 : fictoris dub. Ellis 1878 in app. | miselli OGR : puelli Puccius 1502b 1502m 1502vi : Viselli dub. Scaliger 1577 94 | 80.7-8 sic certest (clamant Victoris rupta miselli / ilia), et emulso labra notata sero ita interpungendum esse censuit Housman 1889a

80.8

ilia et emulso labra notata sero.

ilia et emulso A. Guarinus 1521 (probatque lectionem in comm.), Pierius Valerianus et Gabriel Faernus - i.e. Faernus (†1561) 1566 - teste Statio 1566 (ili' et emulso Scaliger 1577 94) : ille te mulso OGR : illa tui mulso Puteolanus 1473 : illo demulso damn. Avancius 1495 4v : ilia demulso Avancius 1495 4v, damn. A. Guarinus 1521 in comm. : ilia te mulso Palladius 1496 : illo et emulso damn. A. Guarinus 1521 in comm. : ilia te emulso Avancius 1535 : iliaque et mulso aut malto dub. Statius 1566 : ilia, ab emulso (labra notata, sc. esse) Baehrens 1885 : ilia se emulso Gaertner 2007 35 | labra OGR : barba Housman 1889 | notare 'emendo' ita Palladius 1496 | fragmentum 78b huc subiunxit Bergk 1860a 508, et denuo Herrmann 1957 et 1957a 682

81.1

Nemone in tanto potuit populo esse, Iuuenti,

Iuuenti ed. 1472 : uiuenti OGR

81.2

bellus homo, quem tu diligere inciperes,

81.3

praeterquam iste tuus moribunda ab sede Pisauri

ille Vossius 1684 in contextu | ab OGR : a m : ah Meleager 1618 32 | sepe Meleager 1618 12 | pisanum O

81.4

hospes inaurata pallidior statua,

81.5

qui tibi nunc cordi est, quem tu praeponere nobis

qui Calphurnius 1481, 'Codex meus' teste Avancio 1495 5r : quid OGR | nuc G

81.6

audes et nescis quod facinus facias?

et OGR : at Ald. 1502 : ah Fruterius (†1566) 1605a 396, Falcoburgius teste Heinsio 1646-81, dub. Heinsius (†1681) 1742 651 : a male Fruterio, Vossio, Vulpio, Doeringio attribuit Ellis 1867; etiam Casaubon teste Ellis 1867 : ei Lafaye 1922 74 et 922a, iterum coni. ut uid. Pighi 1961 | quod MS. 31 a. 1457, MS. 122 a. 1460 : quid OGR | quid fatuus facias Baehrens 1876

82.1

Quinti, si tibi uis oculos debere Catullum

82.2

aut aliud si quid carius est oculis,

aud O | seu damn. Vossius 1684

82.3

eripere ei noli, multo quod carius illi

ei OGR : hei Avancius 1495 5r ('ut sit nota interiectionis dolentis non autem ei noli: ut sit pronominis') : id Trappes-Lomax 2002a 78

82.4

est oculis, seu quid carius est oculis.

seu OGR : sed damn. A. Guarinus 1521 in comm. : si Avancius 1535 : sei Bergk 1854 | quid OGR : quod ed. 1472 | carmen 75 huc coniunxit Herrmann 1957 et 1957a 683, nec Statius, sicut refert ille

83.1

Lesbia mi praesente uiro mala plurima dicit:

83.2

haec illi fatuo maxima laetitia est.

hoc MS. 40 a. 1453, MS. 3 a. 1455 ca., MS. 38 a. 1465 ca., ed. 1472 | leticia OG : -tia R | laetitiast Lachmann 1850 66

83.3

mule, nihil sentis? si nostri oblita taceret,

mulle GR, prob. Umpfenbach 1876 | nich(il) O : nichil GR | nulle nihil MS. 76 a. 1468 ca. ut uid. : nulle mihi 'vet. lib.' teste Passeratio 1608, 'Codex Ecclesiae Patavinae, a me nuper, & olim ab Achille Statio consultus' teste Vulpio 1737 (at tantum Nulle 'In Patauino exemplo' teste Statio 1566)

83.4

sana esset; nunc quod gannit et obloquitur,

sanna O : samia GR : al' sana R² : sancta Peiper 1875 56 : salua A. Palmer 1891 8 | quod nunc ed. 1472 | gannit OGR : garrit Calphurnius 1481

83.5

non solum meminit, sed quae multo acrior est res,

83.6

irata est. hoc est, uritur et coquitur.

irata OGR : inuita MS. 4 a. 1463 : incensa Pleitner 1849 8 : lymphata Pleitner 1876 80 | hoc G : hec OR | oritur O | coquitur Lipsius 1586, Heinsius (†1681) 1742 651 : loquitur OGR : queritur A. Palmer 1879 354, iterum coni. Postgate 1888 256 | irata est: hoc aestu uritur et coquitur A. Palmer 1891 8

84.1

Chommoda dicebat, si quando commoda uellet

chommoda Pontanus 'iam undecim annis … licet politianus hoc inuentum sibi arroget' Avancius 1495 5v, Calphurnius 1481 : commoda OGR

84.2

dicere, et insidias Arrius hinsidias,

insidias OGR : hinsidias Calphurnius 1481 | arrius OGR : acrius ed. 1472 : arius Puteolanus 1473 : Arctius 'libri veteres' teste Vossio 1684 in comm. : Actius dub. Vossius 1684 in comm. | hinsidias Politianus 1472-94 : insidias he (hee O, he del. R²) OGR | dicere, hinsidias Arriu' si insidias Froehlich 1849 269

84.3

et tum mirifice sperabat se esse locutum,

84.3-4 post 84.10 transp. OGR : huc reuocasse dicuntur B. Guarinus (†1503) 1521 et Politianus, at equidem timeo ne A. Guarinus patri marginalia falso interpretatus sit, Politiani coniecturam pro paterna habens

84.4

cum quantum poterat dixerat hinsidias.

quum Scaliger 1577a | hinsidias Politianus ut uid., Parthenius 1485 : insidias OGR

84.5

credo, sic mater, sic liber auunculus eius,

84.5-6 del. Trappes-Lomax 2002a 78 | 84.5 liber OGR, def. Goold 1958 105 (Liber Muretus 1554 in contextu, Scaliger 1577 94 et 1577a, Ellis, Arkins 1994 225) : libet ed. Reg. 1481 : iber Marcilius 1604 17 : fuerat dub. Heinsius 1646-81 : Cimber dub. Heinsius (†1681) 1742 651 : Umber Pleitner 1876 61, iterum coni. A. Palmer 1891 8 : libere Lenchantin de Gubernatis 1928 in comm., at iam Wick teste D'Arbela 1947 et iam teste Cazzaniga ut uid., iterum coni. Oksala 1965 95 : gibber coni. et damn. ipse Nisbet 1978 110, at prob. Bauer 2000 : semper Nisbet 1978 110, prob. Gaertner 2007 36 : dixit coni. et damn. ipse Nisbet 1978 110 : magnus dub. Heyworth 1998 107 : fatur Watt 2000 68 | eius MS. 122 a. 1460 : eius est OGR : ei est MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460, Lond. Add. 11674 teste Ellis 1867 : eius 'st Pighi 1961 : olim Heyworth 1998 107 : aeque Butterfield 2008 : ante McKie 2009 132 | credo sic Mather sic Liber hauunculus eii est Meleager 1618 33, at 'Sic legentes probat Scioppius' teste Vossio 1684 in comm., equidem nescio ubi : credo, sic mater, <matertera,> auunculus eius Froehlich 1849 269 : credo, sic mater, sic Liber (auunculus eiust) dub. Ellis 1904

84.6

sic maternus auus dixerat atque auia.

dixerit MS. 52 a. 1467, prob. Scaliger 1577 94 | sic (si Meleager teste Schwabe 1866) Mathernus hauus dixerat atque hauia Meleager 1618 33 : Sic Mathernus, Hauus dixerit, atque Hauia 'Sic legentes probat Scioppius' teste Vossio 1684 in comm., ego D.K. nescio ubi

84.7

hoc misso in Syriam requierant omnibus aures,

hoc MS. 59 a. 1450 ut uid., MSS. 10 et 49 a. 1460 ca. : hec O : hic GR : al' hec R² : hinc dub. Statius 1566 | syriam Parthenius 1485 : siria O : syria GR : Syrias Baehrens 1876 | requirunt Puteolanus 1473 : requierunt Avancius 1535

84.8

audibant eadem haec leniter et leuiter,

audibant MS. 122 a. 1460 : audiebant OGR | leniter OGR : leuiter Santenius 1825 241, fort. e MS. Mediolanensi | et OGR : ac Heyworth 1998 107

84.9

nec sibi postilla metuebant talia uerba,

84.10

cum subito affertur nuntius horribilis:

quum Scaliger 1577a | nuncius OR : mincius G

84.11

Ionios fluctus, postquam illuc Arrius isset,

posquam MS. 4 a. 1463, prob. Bergk 1854 | illic O, corr. O¹ : illac A. Guarinus 1521 | arrius Politianus : arcius O : artius GR : arius Calphurnius 1481 | esset G | illuc appulit ipse 'Po(ntani) s(e)n(tent)ia' teste Ferrari ca. 1530-1586 a, scr. manus prima in MS. 113 a. 1520 conscripto

84.12

iam non Ionios esse, sed Hionios.

eēt (= essent? esset?) O | hionios MS. 52 a. 1467 et Politianus : ionios OGR

85.1

Odi et amo. quare id faciam, fortasse requiris.

hoc carmen ad finem carminis 72 transp. Ald. 1515 : carminis 75 Herrmann 1957 et 1957a 683, nec Statius, sicut refert ille | ama R, corr. R¹ | fortasse OGR : si forte Jacobs 1826 38 | nequiris O

85.2

nescio, sed fieri sentio et excrucior.

sed GR : si O | sencio O

86.1

Quintia formosa est multis. mihi candida, longa,

quīcia O | m(ich)i OR : michi G | loga O

86.2

recta est: haec ego sic singula confiteor.

hec OGR : hoc MS. 52 a. 1467 | sic om. MS. 31 a. 1457, 'non habent alii Codices' teste Avancio 1495 5r : si Markland 1881 153 | singulla G, corr. G¹ | haec ego sic ] haec ergo Puccius 1502m 1502v 1502vi | recta est. hoc ego. sic singula confiteor. Scaliger 1577 94 et 1577a

86.3

totum illud 'formosa' nego: nam nulla uenustas,

istud Markland 1881 153

86.4

nulla in tam magno est corpore mica salis.

86.5

Lesbia formosa est, quae cum pulcerrima tota est,

pulc(err)ima O : pulcherrima GR² : pulcherima R

86.6

tum omnibus una omnis surripuit ueneres.

omnes GR : omneis Ald. 1502 | subripuit O

87.1

Nulla potest mulier tantum se dicere amatam

87.1 'est meo quidem iudicio initium sepositi tetrastici' ita Avancius 1495 5r | carmen 87 pro initio carminis 75 (q.u.) habuit Scaliger 1577 91 et 1577a, item Froehlich 1849 268-9 | potest OR : pone G

87.2

uere, quantum a me Lesbia amata mea es.

mea es Scaliger 1577 91 et 1577a : mea est OGR : mea's Lachmann 1850 66

87.3

nulla fides ullo fuit umquam <in> foedere tanta,

nullo R, corr. R¹ | <in> add. Palladius 1496 in contextu, et suo Marte ut uid. Doering 1792 | pectore Giardina 2012 229-30 | tanta MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460 : tanto OGR

87.4

quanta in amore tuo ex parte reperta mea est.

quātam O : quantum Statius 1566 in contextu | tuo OGR : suo Ald. 1502 : meo Froehlich 1849 268 : illo Baehrens 1878 770 | meast Lachmann 1850 67 | quanta in amore meo ex parte reperta tuast Giardina 2012 229-30 | carmen 75 (q.u.) huc subiunxit Scaliger 1577 91 et 1577a, Lachmann 1829 et Haupt 1837 38-39, prob. Bergk 1860a 509 et Pleitner 1876 67, dissensit Froehlich 1840 44-51 et 1849 267 et Schroeder 1892 5-7 : fragmentum 78b huc subiunxit Schroeder 1892 7-8 : carmen 72 huc subiunxit Herrmann 1957 et 1957a 683

88.1

Quid facit is, Gelli, qui cum matre atque sorore

carmina 88-95 (quod duo carmina esse censuit) post 116.8 transposuit Pleitner 1876 99 | facis R, corr. R² | furore, corr. R¹

88.2

prurit et abiectis peruigilat tunicis?

prurit MS. 78 a. 1423 : p(ro)rurit O : proruit GR : prourit dub. Ellis 1867 in app. : prorit Baehrens 1876

88.3

quid facit is, patruum qui non sinit esse maritum?

facis O

88.4

ecquid scis, quantum suscipiat sceleris?

ec quid Puteolanus 1473, ecqu- manus prima in MS Gratianopolitano : et quid OGR : ecqui Lachmann 1829 | sis O | tantum R, corr. R¹

88.5

suscipit, o Gelli, quantum non ultima Tethys

tethys ed. 1472 : thetis OGR : tethis m

88.6

nec genitor Nympharum abluit Oceanus.

non Ald. 1502 | nimpha(rum) O : lympharum L. Mueller 1870 xxxvi | abluat Ald. 1502 : abluet Harrison 1996a | occeanus OGR

88.7

nam nihil est quicquam sceleris, quo prodeat ultra,

iam Vossius 1684 in contextu | nich(il) O : nichil GR quisquam A. Palmer 1879 355 | quod MS. 31 a. 1457 | ultro Vossius 1684 in contextu | prodeat, ultra post A. Palmer 1879 355 ita interpunxit Nisbet 1978 111

88.8

non si demisso se ipse uoret capite.

capiti dub. Nobbe 1821 10 | fragmentum 78b huc subiunxit Schmid 1974 92-3

89.1

Gellius est tenuis. quid ni? cui tam bona mater

tellius O | quidnam? A. Guarinus 1521 | quoi Scaliger 1577a

89.2

tamque ualens uiuat tamque uenusta soror

89.3

tamque bonus patruus tamque omnia plena puellis

tamque omnia OGR : tamque otia Watt 2000 68 : tamque atria Harrison 2001 : cui somnia McKie 2009 172

89.4

cognatis, quare is desinat esse macer?

mater OGR, corr. R²

89.5

qui ut nihil attingat, nisi quod fas tangere non est,

nich(il) O : nichil GR | attingit MS. 52 a. 1467, unde etiam Scaliger 1577 95 et 1577a

89.6

quantumuis quare sit macer inuenies.

sit MS. 73 post a. 1450, MS Carpentoractensis : fit OGR : sis MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460, MS. 56 a. 1465 ca.

90.1

Nascatur magus ex Gelli matrisque nefando

nascetur MS. 46 a. 1460, iterum coni. Richards 1895 306 | magus MS. 31 a. 1457, MSS. 46 et 122 a. 1460 : magnus OGR

90.2

coniugio et discat Persicum aruspicium,

discet Richards 1895 306 | aruspicium OGR

90.3

nam magus ex matre et gnato gignatur oportet,

magus MS. 31 a. 1457, MSS. 46 et 122 a. 1460 : magnus OGR | gignantur G | opportet O

90.4

si uera est Persarum impia religio,

religio OGR : relligio MS. 31 a. 1457

90.5

gratus ut accepto ueneretur carmine diuos

gratus coni. et damn. ipse L. Mueller 1870 xxxvii, at prob. Peiper 1875 56 : gnatus OGR, def. Lafaye 1922 74-5 : natus MS. 52 a. 1467 : gnarus Puccius 1502m 1502v 1502vi, Latini (†1593) 1677, Baehrens 1885 : nauos (> gnauus) L. Mueller 1870 xxxvii

90.6

omentum in flamma pingue liquefaciens.

omentum MS. 59 a. 1450 ut uid., MS. 31 a. 1457, MSS. 10 et 49 a. 1460 ca. : quītū O : omnetum G : omne tum R : omen tum m : fomentum dub. Ellis 1904 : unguentum Herrmann 1957 et 1957a 682 | flamma OR² : flama GR

91.1

Non ideo, Gelli, sperabam te mihi fidum

adeo Puccius 1502v, nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) | m(ich)i O : michi GR

91.2

in misero hoc nostro, hoc perdito amore fore,

hec ... hec O : hoc ... hoc GR : hoc ... (2° omissum) Calphurnius 1481 | hoc, perdite, amore fore Meleager 1618 34

91.3

quod te non nossem bene constantemue putarem

quin Avancius 1535, iterum coni. ut uid. Gigli 1880 teste Magno 1887 178 : qui Scaliger 1600 109 et 1600a | te <haud> Ramler 1793 | non nossem Avancius teste Baehrens 1876 (Ald. 2?), iterum coni. Maehly 1871 356 : cognossem OGR : cognoscem damnat Avancius 1495 5r : non noscem Avancius 1495 5r | constanterue R : constanterque MS. 129a a. 1450 ca., MS. 40 a. 1453, MS. 31 a. 1457 : constantemque A. Guarinus 1521, iterum coni. Trappes-Lomax 2002a 80 | putabam nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) : putare Froehlich 1849 269

91.4

aut posse a turpi mentem inhibere probro,

a MS. 31 a. 1457, MSS. 46 et 122 a. 1460 : aut (bis) OGR : haud manus prima in MS. 122 a. 1460 scribens : ab Baehrens 1876 | haud posse a MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460, 'in omnibus fere codicibus' legit Parthenius 1485 comm., 'codices utrique ueteres' teste Avancio 1495 5v, ed. 1472 : hoc posse a Parthenius 1485 in comm. : te posse Ramler 1793 aut aliquis antea | mentem MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460 : mente OGR

91.5

sed neque quod matrem, nec germanam esse uidebam

neque quod OGR : quod nec A. Guarinus 1521, prob. Bergk 1854, iterum coni. Froehlich 1849 269-70 | nec OGR : neque Vossius 1684 in contextu

91.6

hanc tibi, cuius me magnus edebat amor,

quoius me Scaliger 1577a : me cuius Peiper 1875 57

91.7

et quamuis tecum multo coniungerer usu,

91.8

non satis id causae credideram esse tibi.

91.9

tu satis id duxti: tantum tibi gaudium in omni

id duxti Ald. 1502 : induxti OR : in duxti G : hoc duxti Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi

91.10

culpa est, in quacumque est aliquid sceleris.

culpast Haupt 1837 32 | inq(uam)cūq(ue) O | fragmentum 78b huc subiunxit Corradinus de Allio 1738 : carmen 116 huc subiunxit Herrmann 1957

92.1

Lesbia mi dicit semper male nec tacet umquam

mala Itali teste Baehrens 1885 | u(m)q(uam) O : unquam G : unq(uam) R

92.2

de me: Lesbia me dispeream nisi amat.

92.2-4 amat … nisi om. GR : habent O et Gellius 7.16.2 | amet Vossius 1684 in contextu | dispeream me nisi Lesbia amat Ald. 1502

92.3

quo signo? quia sunt totidem mea: deprecor illam

92.3 in codicibus recentioribus et in primis editionibus impressis triginta quadragintaue modis scriptus repperitur | totidem O : eadem Riese 1884 in comm., iam MSS. recentiores : itidem B. Schmidt 1887 in app. | mea 'in veteri libro Mediolanensi' probante Vossio 1684 : ea O, Gellius 7.16.2 | deprecer Vulpius 1737 in contextu | post illam nec post assidue (92.3) interpunxit Passeratius 1608 | cui ego quasi eadem totidem mox deprecor illi Puteolanus 1473 : cui quo signo? quasi eadem totidem mox deprecor illi Ald. 1502 (deprecor illam A. Guarinus 1521) : cui quasi ego haec eadem totidem mox deprecor illi Avancius 1535 : quo signo? quasi eadem totidem mox deprecor illi Muretus 1554 : quo signo, quasi enim totidem mox deprecor illi Statius 1566 : quo signo? quasi non totidem mox deprecor illi Scaliger 1577 96-7 et 1577a e 'veteribus Gellianis exemplaribus' : quo signo? quasi non totidem mala deprecer illi Jacobs 1826 35 : quo signo? quia sentio idem: nam deprecor illam Froehlich 1849 270 et 1851 261 : quot signa eius sunt, totidem mea: deprecor illam Novák 1886 340

92.4

assidue, uerum dispeream nisi amo.

uerum Gellius 7.16.2 : uero O | amo OGR : al' amat R² : amem liber Mediolanensis probante Vossio 1684 in comm.

93.1

Nil nimium studeo, Caesar, tibi uelle placere

mi minimum studium est Pleitner 1876 132 | belle Usener 1866

93.2

nec scire utrum sis albus an ater homo.

nec scire Politianus 1472-1494, Parthenius teste Av. Em. ed. 2, 'legitur et in uetustiori codice' A. Guarinus 1521 in comm. : nec si ore OGR : nec si orem Avancius 1495 5r : nec curo Puccius 1502b 1502m 'ex Quintiliano', Puccius 1502v 1502vi, prob. Bondam 1759 125-6 : nec scio te Meleager 1618 33 : nescio ore 'aliquis existimet legendum' secundum Vossium 1684 in comm. : nescio Vossius 1684 in contextu : et nec scire et nec scirem scriptum fuisse putauit Ellis 1867 ('Credo locum duplici modo scriptum fuisse') : nec moror Pleitner 1876 132 : ne scierim dub. Ellis 1904 | sis albus an ater 'Parthenius dum nobis pueris Quintilianum enarraret ... ut non diu post aduertit Philippus Beroaldus' teste Avancio 1495 5r (sis iam manus altera in MS. Senensi, si Avancius 1495 5r), cfr. Quintilian. Inst. 11.1.38 : si saluus an alter OGR, def. Pleitner 1849 12-13 et 1876 132 | carmina 104 et 92 huc subiunxit Herrmann 1957 et 1957a 681

94.1

Mentula moechatur. moechatur Mentula? certe

mentulla G, corr. G¹ | mentula 2° ] mens tua Calphurnius 1481, Avancius 1495 5r : Moechia aut Mucia aut Moechula Baehrens 1876 | certe OGR : nostra Puccius 1502m, Puccius 1502v 'ex Quintiliano' (sed uide in 93.2) : uestra Puccius 1502b 1502vi post moechatur (1°) interpunxit ed. 1472 : post moechatur (1°) et post certe ed. Reg. 1481 : post moechatur (1°) et post mentula (2°) Markland 1881 154 (qui post mentula 2° interrogationis signum posuit), Koch 1864 320, Postgate 1888 256 (ut Markland) : post mentula (2°) Scaliger 1577a, Baehrens 1876

94.2

hoc est quod dicunt: ipsa olera olla legit.

post dicunt interpunxit Koch 1864 320 | olere olla facit 'alia exemplaria' teste Vossio 1684 in comm. | carmen 105 huc subiunxit Herrmann 1957 et 1957a 683

95.1

Zmyrna mei Cinnae nonam post denique messem,

Zmyrna Weichert 1830 169-171 : zinirna O : çinirna GR : çmirna R² : Smyrna ed. 1472, def. Morgan 1991 252, cfr. Priscian GL 2.23 et 2.41-2 | crine O | mensem O

95.2

quam coepta est, nonamque edita post hiemem,

hyemem GR : hiememst scr. Peterson 1891, profecto memoriae lapsu : hiemem <est> Owen 1893

95.3

milia cum interea quingenta Hortensius uno

aut aliquid ante hunc uersum defit, aut hic suo loco positus non est' Statius 1566 : Statium hunc uersum deleuisse refert Schwabe 1866, male : hunc uersum del. A. Palmer 1896 | milia O : millia GR : nilia Calphurnius 1481 : uilia Parthenius 1485 | quum Scaliger 1577a | in terrea G | quingenta OGR : ter quinque Froehlich 1849 270 : <ad> quingenta Tucker 1910 9 | ortensius O : hortensius GR, def. Owen 1893 : Tanusius Froehlich 1849 270 : Tamusius Froehlich 1851 279 : Hortensibus Unger 1855 21 : Hatrianus in aut is Munro 1878 209 et 213 : Hatriensis in Housman 1889, prob. Tucker 1910 9, Solodow 1987 144, Arkins 1994 219 | Hortensius uno ] Horrentius ullo Pleitner 1876 32 : onerantia rure dub. Hermes 1888 21-3 : horno ocius uno Heyse (†1884) 1889

95.4

...

<in pede stans fixo carmina ructat hians> suppl. Parthenius 1485 : <accipit autumno uersuum ab Antimacho> nescio quis, damn. Muretus 1554 : <stans pede uersiculos continuo uomuit> Ramler ut uid., equidem nescio ubi : <saepe die properans carmina protulerit> Weichert ap. Sillig 1823 et Weichert 1830 175 : <stans pede dictaret carina ineptus homo> aut <stans pede dictaret carmina plenus homo> Doering 1834 in comm. : <uersiculorum anno quolibet ediderit> Froehlich 1849 270 et 1851 279 : <uersiculorum actu fecerit, et nihilum> Heyse 1855 : <scripta stilo uersum prompserit ars Volusi> Unger 1855 33 : <mense> supplendum esse censuit Ellis 1867, <mense leuis quot habet carta legit Volusi> suppl. Ellis 1889 469 : <miretur Volusi carmina facta die> Peiper 1875 58 : <ingenium Volusi uersibus euomuit> Pleitner 1876 32 : <uersiculorum anno putidus euomuit> Munro 1878 209 : <mense manus Volusi fuderit hexametrum> Heyse (†1884) 1889 : <Furius iste Enni simius euomuit> Hermes 1888 23 : <stans pede uerbosus carmina composuit> Owen 1890 312 : <uersiculorum anno pertulerit Volusi> Owen 1893 : <saepius excudit stans pede uersiculos> Tucker 1910 9 : <mense aut plura putat pangere digna cedro> Lenchantin de Gubernatis 1928 : <aut plura anno se scribere posse putat> Pascoli 1929 80 : <ut caneret, scripsit, Marsica bella, die> Pighi 1956 125 : <uerborum ad populum saepe tenore canit> Newman 1990 370

95.5

Zmyrna cauas Satrachi penitus mittetur ad undas,

95.5 initium carminis noui esse indicauit Peiper 1875 58, et suo Marte ut uid. Pascal 1916 | Zmyrna Weichert 1830 169-171 : zinirna O : çinirna GR : çmirna R² : Smyrna ed. 1472 (uide ad 95.1) : hoc uocabulum 'librarii aut intempestivi correctores e sequenti versu ... supplere conati sunt', ita ut delendum sit secundum Vossium 1684 in comm. | cauas Puteolanus 1473 : canas OGR : tamen (quod iterum coni. Gigli 1880 teste Magno 1887 179) aut peregrinas Froehlich 1849 270 : suas Nisbet 1978 111 : sacras Heyworth 1990 et Morgan 1990 | Satrachi OGR, def. Haupt 1837 97-8 : atracis Parthenius 1485 : araris 'alii' teste A. Guarino 1521 in comm. : Atacis Petreius 1528 ca., 'alii' teste MS. 120 s. XVI, dub. Statius 1566 : Athacis Avancius 1535 : Athesis 'in aliis' teste Mureto 1554 : barathri Vossius 1684 : Atracis scr. Vulpius 1710 in contextu | gadum extremas Puccius 1502m, MS 120 s. XVI | patrias Gigli 1880 teste Magno 1887 179 | mictentur R : mictetur R² | Zmyrna cauas harrathi penitus mittetur in undas 'in veteribus libris ita haec concipiuntur' ut tradidit Vossius 1684 in comm., at ego D.K. nescio ubi harrathi et in legerit : illa cauas barathri penitus mittentur ad undas dub. Vulpius 1737

95.6

Zmyrnam cana diu saecula peruoluent,

Zmyrnam Weichert 1830 169-171 : zinirna O : çinirna GR : çmirna R² : Smyrna ed. 1472, dub. Statius 1566 (uide ad 95.1) | <in> cana MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460 : <in>cana MS. 122 a. 1460 | peruoluent Calphurnius 1481 : peruoluit OGR : peruoluet dub. Statius 1566

95.7

at Volusi annales Paduam morientur ad ipsam

aut nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20) paduam OGR, def. Haupt 1837 97-98 (Padoam Titius 1583 251) : apuam Scaliger 1577 98 et 1577a : Aduam Latini (†1593) 1677, Vossius 1684, prob. Heinsius (†1681) 1742 652 : Capuam Passeratius 1608 : Gadium Corradinus de Allio 1738, damn. Schrader 1776 5 : Apuam dub. Schrader ante 1784 110v : betam Unger 1855 26 : cupam Hermes 1888 22 | portentur MS. 52 a. 1467, unde porcentur (pro porgentur, quod scripsit Scaliger 1577a) Scaliger 1577 98 : portentur 'codex noster' probante Corradino de Allio 1738 | ipsum Vossius 1684, prob. Heinsius (†1681) 1742 652 | Pataui morientur ad urbem codd. recentiores nonnulli teste Parthenio 1485

95.8

et laxas scombris saepe dabunt tunicas.

95.9

parua mei mihi sint cordi monimenta ...

95.9-10 a praecedentibus seiunxit Politianus 1472-94, item Statius 1566 ('quin uero hoc aliud sit epigramma, aut pars potius epigrammatis, ne dubitandum quidem uidetur') et Lachmann 1829 : item dub. Froehlich 1849 270, qui hoc epigramma nesciocui e Catulli amicorum numero attribuit | 95.9 mei <Cinnae> coni. ut uid. Braga 1950 119 | m(ich)i OR : michi G | sunt MSS. nonnulli Statii, Ald. 1502 : sint <Cinnae> Baehrens 1876 | mihi sint ] musis Hermes 1888 23 | monum(en)ta O | ad finem uersus <laboris> add. MS. 109 a. 1425 ca., MS. 31 a. 1457, secunda manus in MS. 95 ca. a. 1445-1460 scribens : <sodalis> Politianus 1472-1494, prob. Solodow 1987 145 : <poetae> B. Guarinus (†1503) 1521 : <tribuni> agn. et ut uid. coni. ipse Vossius 1684 in comm. : <Philetae> Schrader ante 1784 110v, iterum coni. Bergk 1835 : <labosi> Ramler 1793 : <Catulli> Froehlich 1840 270 : <Phanoclis> Rossbach 1860 xxii : <Phalaeci> Munro 1878 209 et 213-4 : <Catonis> Leo 1903 : <lubenter> Schmid 1974 275 et 279 | parua meri mihi sint cordi monimenta <laboris> dub. Heinsius (†1681) 1742 652 : parua piei mihi sint cordi monumenta <laboris> Heyse (†1884) 1889

95.10

at populus tumido gaudeat Antimacho.

at populus uel tu timido O : at copo tumido Hermes 1888 23 | antimacho MS. 122 a. 1460 : eutimacho OGR : automatoi litteris Graecis Heyse (†1884) 1889

96.1

Si quicquam mutis gratum acceptumue sepulcris

mutis (muteis dub. Schwabe 1866 in app., iterum coni. ut uid. Baehrens 1874 25) gratum MS. 31 a. 1457, MS. 49 a. 1460 ca. : mutis et gratum OGR | acceptumue m : acceptum ue OGR : acceptumque MS. 52 a. 1467, iterum scr. Baehrens 1876, nescio an typothetae errore

96.2

accidere a nostro, Calue, dolore potest,

96.3

quo desiderio ueteres renouamus amores

96.3-4 post 101.2 transp. Slater 1913 128 : eos del. Trappes-Lomax 2012 645 | 96.3 quo GR : que O : cum A. Guarinus 1521, quod male Guarino attribuit Schwabe 1866 : quom Muretus 1554 in contextu, quod prob. Koch 1864 320 : quei Baehrens 1874 64, 'siue qui' Baehrens 1885 : quod Meyer 1889 257 | renouam(ur) O : reuocamus Peiper 1875 59, iterum coni. Pleitner 1876 61

96.4

atque olim missas flemus amicitias,

atque OGR : aut quo Peiper 1875 59 : et quei Baehrens 1876 : et quo Kiessling | Orco mersas Haupt 1846 : obitu scissas Pleitner 1876 61 : Orco missas Owen 1893 | amissas MS 10a a. 1465 : scissas Schwabe 1866 in app. : dimissas Peiper 1875 59 : discissas (post et quei) Baehrens 1876 : cultas nescio quis ante Riese 1884 : iunctas (quod iterum coni. Delz 1977) aut nexas aut mixtas e.g. coni. Baehrens 1885 : inter nos Weber 1890 130 : nexas Busche 1894 398 : messas dub. A. Palmer 1896 in app. | et queroli amissas Maehly 1871 356 | amicicias O

96.5

certe non tanto mors immatura dolori est

tantum dub. Baehrens 1876 | ī matura G | dolori est MS. 78 a. 1423 : dolor est OGR : dolorist Itali teste Baehrens 1885, Haupt 1837 32 : dolorei'st Ellis 1867 : doloreist scr. Pascoli 1929 81

96.6

Quintiliae, quantum gaudet amore tuo.

quintile OG : quintilie G¹R

97.1

Non (ita me di ament) quicquam referre putaui,

dij OGR : dei Peiper 1875 59 | quicquid OGR : al' quicquam R² : nunquam dub. Schwabe 1866 (nisi forte id pro non coniecerit) | differre Pleitner 1876 53

97.2

utrum os an culum olfacerem Aemilio:

utrum OGR : utrum ne male A. Guarino attributum, scr. Avancius 1535, prob. Lachmann 1850 99-100, Baehrens 1885, Goold 1958 110 | culum <ipse> Avancius 1495 5r : <iam> culum Puccius 1502m 1502v 1502vi | utrum culum anne os dub. Peiper 1875 59 | ol facerē O

97.3

nilo mundior hic nihiloque immundius illud,

nilo mundior Baehrens 1876 : nil omundius (omm- G) OGR : nichilomundius R² : nihilo mundius m | hic Baehrens 1876 : hoc OGR | n^l'oq₃, i.e. nichiloque O : nobisque GR : nihilo MS. 31 a. 1457 : nobis quam dub. Statius 1566 : natibusque Meleager 1618 34 : nihilumque Schrader ante 1784 111r | īmundius (ī mūdius G) illud OGR, def. Postgate 1888 256: inmundior illo MS. 31 a. 1457 : inmundior ille Lachmann 1829 : inmundior illest Baehrens 1885 | nihilo mundius hoc nobisque immundius illud MS. 3 fere a. 1450-60, ubi prima manus in margine inferiore paulo post nihil immundius hoc: nihiloque immundius illud addidit : mundius haec nihil est, nobisque immundius illud MS. nonnulli Statii : nil immundius hoc nihil est (estque A. Guarinus 1521) immundius illo Ald. 1502, prob. Pleitner 1876 53 : nil immundius hoc, nihiloque immundius illud Scaliger 1577a : mundius hoc nihil est, nihil est immundius illo MS 120 s. XVI, MS. Commelinianus : mundius hoc nihil est, nobisque immundius illo nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20), fort. iam MS. Palat. membr. : mundius hoc nihil est, nobisque immundius illud dub. Statius 1566, unde mundius hoc nihil est (nobisque immundius) illud scr. Sillig 1823 in contextu : nil immundius hoc, natibusque immundius: illoc Meleager 1618 34 : nil immundius hoc, nihiloque est mundius illud Guyet ante 1656 a & b : nil immundius hoc, nihil ore immundius: illo dub. Vulpius 1737 in comm. : nil immundius hoc, nihiloque est mundius illud Froehlich 1849 271 : nilo mundius hoc nilostque inmundior ille Schwabe 1866 : nil immundius hoc, nihilumque immundius illo Giardina 1984-85 197

97.4

uerum etiam culus mundior et melior,

eciam G

97.5

nam sine dentibus est. hoc dentis sesquipedalis,

hoc MS 108 a. 1479 : hic OGR¹ : hin R : os Froehlich 1849 271, prob. Pleitner 1876 53 | dentis os MS. 31 a. 1457 : dentis hos MS. 4 a. 1463 : denteis Ald. 1502 | sesquipedalis manus prima in MS. 122 a. 1460 et in MS. 75 haud multum post a. 1459 scribens, sexquipedalis MS. 31 a. 1457, esqui pedalis MS. 46 a. 1460 : seseque dedalis OGR | nam sine dentibus hic: dentis os sesquipedalis (deleto est) Rossbach 1854

97.6

gingiuas uero ploxeni habet ueteris;

uero OGR : putrido Puccius 1502m, MS 120 s. XVI | ploxini MS. 122 a. 1460, ploxeni in codicibus manu scriptis legitur teste Vossio 1684 in comm. : ploxnio O : ploxonio GR : ploxino MS. 78 a. 1423 : ploxenio Puteolanus 1473 : ploxeno Calphurnius 1481 : ploxemo 'lectio mea habet' ita Avancius 1495 5r : Ploxemi Ald. 1502 : putrido Puccius 1502b 1502vi | gingiuamque oram ploxeni habet ueteris Pleitner 1876 54

97.7

praeterea rictum, qualem diffissus in aestu

diffissus dub. Statius 1566 : deffessus O : defessus GR : defissus ('pro diffissus more antiquo') Vossius 1684 in comm. : dispessus Baehrens 1885 | estu MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460 : estum OGR, def. Scaliger 1577 101 : usum Pleitner 1876 54

97.8

meientis mulae cunnus habere solet.

megentis OGR, corr. R² | mule OR² : mulle GR | cōmis O : connus Friedrich 1908

97.9

hic futuit multas et se facit esse uenustum.

initium carminis noui indicauit Lachmann 1829, item Pleitner 1876 55, quod damn. Froehlich 1849 271 | h(ec) O | mulas Avancius 1535 | fecit GR | esse OGR : inde Avancius 1535

97.10

et non pistrino traditur atque asino?

pⁱstⁱno (= pristino?) O | traderis Barthius 1612 226, profecto memoriae lapsu | atque asino OGR : aeque asinus Avancius 1535 : atque asinus nescio quis damnate Vossio 1684 in comm.

97.11

quem siqua attingit, non illam posse putemus

97.12

aegroti culum lingere carnificis?

Agroti aut Argoti dub. Statius 1566 : Agroici dub. Pighi 1952 44, quod male Statio attribuit Paratore 1963 435

98.1

In te, si in quemquam, dici pote, putide Victi,

in quenquam Ald. 1502, secunda manus in MS. 3 fere post a. 1455 scribens : inquam quam OGR : quicquam MS. 52 a. 1467, prob. Scaliger 1577 101: inquam quid ed. 1472 : unquam quid Puteolanus 1473, iterum coni. ut uid. Pleitner 1876 55 : cuiquam Puccius 1502v | pote om. O | Vecti MSS. Statii, Puccius 1502m 1502vi, A. Guarinus 1521, Friedrich 1908 : Vetti Statius 1566, prob. Lipsius 1569 148-9 : Vitti Haupt 1861 : rictu Pleitner 1876 55 : Victor Herrmann 1957 et 1957a 682

98.2

id quod uerbosis dicitur et fatuis:

98.3

ista cum lingua, si usus ueniat tibi, possis

cum OGR : tu Pleitner 1876 55 | lubeat Pleitner 1876 55

98.4

culos et crepidas lingere carpatinas.

trepidas Avancius 1535 | carpantians O : carpatians GR : carpatinas R² : coprotinas 'alii' teste Parthenio 1485 in comm. : cercolipas Avancius 1535, et profecto iam antea (uide Marullum de Politiano) : carbatinas Scaliger 1577 101-2 post Politianum, scr. Scaliger 1577a, iterum coni. ut uid. Verdière 1955-56 97

98.5

si nos omnino uis omnes perdere, Victi,

uos O : uero Pleitner 1876 55 | omneis Ald. 1502 | Vecti MSS. Stati, Puccius 1502m 1502vi, A. Guarinus 1521 : Vetti Statius 1566 : Vitti Haupt 1861 : rictu Pleitner 1876 55 : Victor Herrmann 1957 et 1957a 682

98.6

hiscas: omnino quod cupis efficies.

hiscas Vossius 1684 : discas OGR : dicas MS. 52 a. 1467 : deiscas, i.e. dehiscas Hendrickson 1904

99.1

Surripui tibi, dum ludis, mellite Iuuenti,

surripui MS. 31 a. 1457, MSS. 46 et 122 a. 1460, nescio quae manus in MS. 78 a. 1423 conscripto : su(r)mpuit O : surripuit GR : surrupui Friedrich 1908 : surrupuii Schmid 1974 265 | loedis Trappes-Lomax 2007 69 | uiuēti O

99.2

sauiolum dulci dulcius ambrosia.

suauiolum OGR | ambrosia MS. 59 a. 1450 ut uid., MS. 31 a. 1457, MSS. 10 et 49 a. 1460 ca. : amb(ro)sio O : amrosio G : ambroxio R : ambrosio R¹

99.3

uerum id non impune tuli, namque amplius horam

ora Avancius 1495 2v, nescio an ope codicis : hora Avancius 1535

99.4

suffixum in summa me memini esse cruce,

sufixum O

99.5

dum tibi me purgo nec possum fletibus ullis

99.5-6 post 99.12 transp. Herrmann 1957 et 1957a 683

99.6

tantillum uestrae demere saeuitiae.

uestrae OGR : taetrae dub. Heyworth 1998 94 | seuicie O

99.7

nam simul id factum est, multis diluta labella

id OR : ad G : ac Herrmann 1957 et 1957a 683 | deluta Baehrens 1885

99.8

guttis abstersisti omnibus articulis,

abstersisti Avancius 1535, prob. Goold 1958 97 : abstersti O : astersi GR : abstersi aut abstersis MS. 78 a. 1423 | abstersi guttis MS. 31 a. 1457 : abstergis guttis Puteolanus 1473 : abstersti guttis Avancius 1495 4v-5r : guttis, abstersisti 'Ita est in ueteribus libris' sic Muretus 1554, at ad uerborum ordinem spectat, nec ad coniecturam abstersisti | omnibus OGR : <cum> omnibus Heyse (†1884) 1889 : mollibus Lee 1970

99.9

ne quicquam nostro contractum ex ore maneret,

ne MS. 59 a. 1450 ut uid., MS. 31 a. 1457, ne- MSS. 10 et 49 a. 1460 ca. : nec OGR : nei Baehrens 1876 : nee scr. Schmid 1974 265 | contactum Puccius 1502v 1502vi, iterum coni. dub. Rossbach 1854 | manaret O

99.10

tamquam commictae spurca saliua lupae.

comitte O : commicte G : commincte R : coniunctae 'codex meus' teste Avancio 1495 5r : conmistae Avancius 1495 5r : coniunctae dub. Statius 1566 | saliua G¹R : saliuia O : saluie G | lupe OGR : guttae codex Mediolanensis teste Vossio 1684 in comm., unde gulae Vossius 1684

99.11

praeterea infesto miserum me tradere amori

in festo G | mori dub. A. Palmer 1891 8 | misero me trudere more A. Palmer 1896 in app.

99.12

non cessasti omnique excruciare modo,

cesasti G, corr. G¹ | 99.5-6 post hunc uersum transp. Herrmann 1957 et 1957a 683

99.13

ut mi ex ambrosia mutatum iam foret illud

mi manus prima in MS. 78 a. 1423 ut uid. scribens, MS. 122 a. 1460 : m(ich)i O : michi GR | ambrosia MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460 : ambrosio OG, def. Baehrens 1885 : ambroxio R

99.14

sauiolum tristi tristius elleboro.

sauiolum OG : suauiolum R : sauiolum <in> Baehrens 1885 | helleboro manus prima ut uid. in MS. 78 a. 1423 scribens : elleboro OGR

99.15

quam quoniam poenam misero proponis amori,

99.15-16 del. Landor (†1864) teste Ellis 1867 | 99.15 amoris Postgate 1888 256 : amanti Lee 1990

99.16

numquam iam posthac basia surripiam.

numquam posthac MS. 52 a. 1467, unde non unquam posthac coni. Scaliger 1577 102 et 1577a, quod nonnulli se iam in codicibus manu scriptis repperisse dixerunt, nescio an recte : numquam <ego> iam posthac Peiper 1875 59

100.1

Caelius Aufillenum et Quintius Aufillenam

celius GR, caelius ed. 1472 : Gellius O,'legitur in scriptis libris' teste Vossio 1684 in comm. | aufilenum OGR | aufilenam OGR, Aufilenam scribere maluit Schmid 1974 18 et 20 : Aufidenam dub. Statius 1566 : Auffillenam scribere maluit Schmid 1974 19 et 30 | qncius O

100.2

flos Veronensum depereunt iuuenum,

ueronensum G : treronēsum O : trenorensum R : al' ueronensum R² : ueronensium MS. 40 a. 1453, MSS. 38 et 56 a. 1465 ca. | depereunt MS. 122 a. 1460 : depereret OGR : al' -ant R² : deperit, ei Schoell 1880 484

100.3

hic fratrem, ille sororem. hoc est, quod dicitur illud

hoc GR : hec O

100.4

fraternum uere dulce sodalicium.

100.5

cui faueam potius? Caeli, tibi, nam tua nobis

quoi Scaliger 1577a | po(tius) O : pocius GR, corr. R² | celi OGR : caeli ed. 1472 | nam OGR : iam Vossius 1684 ope codicum, ut uidetur

100.6

perspecta est igni tum unica amicitia,

perspecta manus prima in MS. 129a ca. a. 1450 scribens (perspecta est), MSS. 46 et 122 a. 1460 : perfecta OGR | est igni tum Palmer 1879 361, prob. Goold 1958 105-6 : ē (= est) ig(itur) ē O : est exigitur est G : est.igitur est R : al' exigitur R² : exigit hoc Colocius, Minturnus, Puccius 1502b 1502m 1502oa 1502ob 1502p 1502v 1502vi : est igitur 'in libris scriptis legitur' teste Vossio 1684 in comm., coni. Fruterius (†1566) 1584 93, prob. Marcilius 1604 18 : est signis Froehlich 1849 272 : exilio est Maehly 1871 356 : egregie est Baehrens 1876 : ex ignest Schoell 1880 485, cui ex igne est attribuit Baehrens 1885, ex igni est autem Mynors 1958 : igni tum est dub. A. Palmer 1896 in app. : auxiliost Tucker 1910 8 : ignibus est Gaertner 2007 37 | per facta exhibita est Lachmann 1829 : perspecta eximie est Koch 1864 320 : per facta ingenita est Wiman 1963 36 | amicicia OG

100.7

cum uesana meas torreret flamma medullas.

quum Scaliger 1577a | correret flama G

100.8

sis felix, Caeli, sis in amore potens.

celi OGR : caeli ed. 1472

101.1

Multas per gentes et multa per aequora uectus

multas O¹R²mG² : ultas OGR | gentis Vossius 1684 in contextu

101.2

aduenio has miseras, frater, ad inferias,

adueni Avancius 1535, Statius 1566 in comm. | adueni, ah! miseras Froehlich 1849 272 : adueni has, miser a! dub. Baehrens 1876 : adueni has, miser o dub. Baehrens 1885 | miseras OGR : seras Markland 1881 154, iterum coni. Woelfflin 1906 | 96.3-4 hunc transp. Slater 1913 128

101.3

ut te postremo donarem munere mortis

supremo Broukhusius in marginaliis suis teste Bach 1823 mortis OGR: amoris Puccius 1502v 1502 vi, Muretus 1554 in contextu, Maehly 1871 356: in artis Peiper 1875 59

101.4

et mutam nequiquam alloquerer cinerem

mutum ed. 1472 | ne quicquam OR : nequicquam GR² | uersus 65.9-14 huc inseruit A. Weise 1863 30

101.5

quandoquidem fortuna mihi tete abstulit ipsum,

101.5-6 del. Bernhardy 1865 | 101.5 quando quidem OGR | te 'libri veteres' teste Vossio 1684 in comm. : ted Marcilius 1604 18 : te te Lachmann (†1851) 1861

101.6

heu miser indigne frater adempte mihi.

hei Avancius 1535 : ei coni. et subito damn. Baehrens 1885, at prob. Heyworth 1998 108 | misero (cfr. 68a.20 et 68b.92) Puccius 1502m 1502v 1502vi, Avancius 1535, iterum coniecit Vossius 1684 in comm. : nimis dub. Landor 1842 364-5 | indigno scr. Ellis 1867 280, nescio an typothetae culpa, iterum coni. Trappes-Lomax 2007 280 : indignis male Ellisio (ibid.) attribuit nescio quis, nisi fallor | post hunc uersum lacunam indicauerunt L. Mueller 1870 xxxvii et Heyworth 1998 109 : uersus 65.9-14 huc inseruit Haase 1861, prob. Stocchi 1875 142-3, damn. L. Mueller 1870 xxxii, partim probauit etiam Hermes 1889 15, qui autem uersus 65.9 et 101.6 interpolatos esse censuit : uersus 68a.21-4 et 68b.97-100 (ubi 68a.22-24 = 68b.94-96) huc inseruit A. Weise 1862 28 : uersus 68b.93-96 et 65.9-14 huc inseruit Pleitner 1876 28-30

101.7

nunc tamen interea haec, prisco quae more parentum

nunc OGR : haec MS 120 s. XVI, Ferrari 1530-1586 a & b, Latini (†1593) 1677, Marcilius 1604 18 | hec O : hoc GR : om. ed. 1472 | haec tu interea 'in libro Mediolanensi' probante Vossio 1684 in comm. : nunc tamen in terra hac Rossbach 1854 | prisco que MS. 78 a. 1423 : priscoque OGR : prisco de ed. 1472, Marcilius 1604 18

101.8

tradita sunt tristi munere ad inferias,

reddita Broukhusius in marginaliis teste Bach 1823 | sunt OGR : nunc Marcilius 1604 18 | tristes munera Calphurnius 1481, scr. Riese 1884, prob. Baehrens 1885 : tristis munera Statius 1566 | adinfri^ras O

101.9

accipe fraterno multum manantia fletu

manācia O

101.10

atque in perpetuum, frater, aue atque uale.

haue Vulpius 1710 in contextu | ualle O

102.1

Si quicquam tacito commissum est fido ab amico,

i O | quoiquam dub. Statius 1566 : quoi quid Maehly 1871 357 : quid quoi Baehrens 1876 : quidquid nescio quis | tacite Ald. 1515, prob. Munro 1878 216 | si quoiquam tacitum uel si quidquid taciti Statius 1566 | fido sub amico MS. 83 a. 1465, unde sub fide amico Marcilius 1604 18 | ab amico R² : ab antiquo (aba- O) OGR : et amico Maehly 1871 356, iterum coni. Postgate 1888 257 | commissum <et> fido ab amico est Gigli 1880 teste Magno 1887 178

102.2

cuius sit penitus nota fides animi,

102.2 et 102.4 inter se transposuit Froehlich 1849 272 | 102.2 quoius Scaliger 1577a : quorum Froehlich 1849 272

102.3

me aeque esse inuenies illorum iure sacratum,

esse omissum 'in veteribus quibusdam libris' probante Vossio 1684 : nec aeque male Vossio attribuit Corradinus de Allio 1738 in comm. | me aeque esse male Vossio attribuit et scripsit D.F.S Thomson 1997, cfr. D.F.S. Thomson 1978 : nescio quis (meque liber Mediolanensis teste Vossio 1684 in comm., unde me aeque Vossius 1684) : meque esse OGR : meque exemplar Mediolanensis teste Vossio 1684 : me unum esse Ald. 1502 : me me (meme Puccius 1502vi) esse Puccius 1502m 1502oa 1502ob 1502v 1502vi, prob. Bondam 1759 226, prob. (ut ego D.K. credo) aut iterum coni. Ramler 1793 : me quem esse Statius teste Corradino de Allio 1738 : me aeque Vossius 1684 : nec aeque esse male Vossio attrib. Corradinus de Allio 1738 : me quoque aut me certe Doering 1792 in comm. : meque unum Pighi 1956 126 | atque esse iuuenes in MSS. repperit Statius 1566 | illorum OGR : illo tibi Puccius 1502m 1502oa 1502ob 1502v, MS 120 s. XVI, Latini (†1593) 1677, prob. ut uid. Heinsius (†1681) 1742 652 : Indorum Baehrens 1885 : mystarum Lenchantin de Gubernatis 1928 in comm. : hilorum Herrmann 1954 | me quem ipse adiures aut me quem ipse inuenias illo cum iure sacratum Statius 1566

102.4

Corneli, et factum me esse puta Harpocraten.

uersus 102.2 et 102.4 inter se transposuit Froehlich 1849 272 | 102.4 et del. Froehlich 1849 272 | natum Baehrens 1876 | putum dub. Schwabe 1886 in app. | Harpocraten D.F.S. Thomson 1978 : arpocratem O¹GR : ac pocratem O, cfr. Goold 1958 113 : Harpocratem MS. 52 a. 1467

103.1

Aut sodes mihi redde decem sestertia, Silo,

decem OGR : tuo unus MS. Statii : duo Faernus (†1561) 1566 | sextercia OG : sextertia R

103.2

deinde esto quamuis saeuus et indomitus,

esto quanuis Calphurnius 1481 : e(st) q(uam)uis O : est oquam uis G : est o quamuis R : esto quantumuis Puccius 1502v

103.3

aut si te nummi delectant, desine quaeso

at MS. Patauinus teste Statio 1566 | nummi ed. 1472 : mīmi O : mimi GR : al' numi R² : nimium MSS. nonnulli Statii : minii MS. 31 a. 1457 | delectauit O

103.4

leno esse atque idem saeuus et indomitus.

104.1

Credis me potuisse meae maledicere uitae,

hoc epigramma carmini 93, ei autem carmen 92 subiunxit Herrmann 1957 et 1957a 681 | ualedicere Scaliger 1577 103 | uite OGR : Quinti aut Victi e.g. Baehrens 1885 : Victi aut Vetti Starkie

104.2

ambobus mihi quae carior est oculis?

104.3

non potui, nec, si possem, tam perdite amarem;

si om. O | pdita O | amarem MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460, manus prima in MS. 122 a. 1460 conscripto : amare OGR

104.4

sed tu cum Tappone omnia monstra facis.

tu cuncta potes MS. 31 a. 1457 et MS. 4 a. 1463, unde tu cunctipotens Froehlich 1849 272 et tu cuncta uolens Pleitner 1876 61 : tu cum tripone MS. Patavinus teste Statio 1566 : tu cum caupone (copone Scaliger 1565 166) ed. 1472 : dum cuncta probas 'alii codices' teste A. Guarino 1521 in comm. : tu cuncta pone 'in quibusdam libris' teste Vossio 1684 : tu cum turpi ore Statius 1566 : tu cum Varrone Herrmann 1957 et 1957a 682 : tua, mi Tappo Goold 1983 | omnia OGR : talia Ramler 1793 | sed tua, Coponi, omina (aut crimina), nostra facis Vossius 1684 : sed tu cuncta appone omnia, monstra facis Radke 1995 256

105.1

Mentula conatur Pipleium scandere montem:

hoc carmen carmini 94 subiunxit Herrmann 1957 et 1957a 683 | pipleium R : pipileium OG : pipleum MS. 31 a. 1457, MSS. 46 et 122 a. 1460 : pipellum ed. 1472 : pipileum Calphurnius 1481 : pimplaeum Ald. 1502 | scandere MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460 : scindere OGR

105.2

Musae furcillis praecipitem eiciunt.

furcilis OG : furcillis R | eiiciunt GR | carmen 115 huc subiunxit Herrmann 1957 et 1957a 683

106.1

Cum puero bello praeconem qui uidet esse,

bello Ald. 1502 : obelio OG : obellio G¹R ('si nomen forte id pueri fuit' Statius 1566) : obello ed. 1472 : o bello A. Guarinus 1521 : Oebalio Guyet ante 1656 a & b : Obelli dub. Ellis 1867 in app. | esse OG : ipse R : isse Meleager 1618 34 : ipsum Vulpius 1737 et dub. Froehlich 1849 272, ante hoc uerbum interpungentes : ire Schwabe 1866 in app. : apte Pleitner 1876 61 | qui uidet, esse ita interpunxit Thomas 1890

106.2

quid credat, nisi se uendere discupere?

carmen 112 huc coniunxit Herrmann 1957 et 1957a 682

107.1

Si quicquam cupido optantique optigit umquam

si quicquam MS. 31 a. 1457, MSS. 10 et 49 a. 1460 ca., MS. 56 a. 1465 ca. : siquid q(ui)d O : si quicquid GR : si quis quid dub. Statius 1566 : si quoi quid Ribbeck 1862 378, nescio an iterum coniecerit Munro 1872a, prob. Gaertner 2007 38 : si quid quoi Baehrens 1876 : si qui quid Lenchantin de Gubernatis 1928 | cupidoque Ald. 1502, prob. Goold 1958 108 : cupido <mi> Marcilius 1604 18 : cupienti Pleitner 1876 62, iterum coni. A. Palmer 1896 dub. in app. | optantique <et> ed. 1472, Avancius 1495 5r : exoptantique Peiper 1875 60 : dubitantique Heyse (†1884) 1889 : optantique opis Slater 1924 150 | optigit O : obtulit MS. Patauinus probante Statio 1566 : contigit Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi, iterum coni. Trappes-Lomax 2001 308 : obtegit Marcilius 1604 18 | unquam G : unquam et A. Guarinus 1521 | si quicquid quoiquam cupide optanti obtigit unquam Froehlich 1849 272

107.2

insperanti, hoc est gratum animo proprie.

insperanti OGR : insperati Heinsius (†1681) 1742 652, nescio an iterum coni. Maehly 1871 357 : insperatum dub. Peiper 1875 60 et Pleitner 1876 62 | non post insperanti, sed post umquam (107.1) uirgulam ponendum esse censuit Trappes-Lomax 2001 308 | hec O

107.3

quare hoc est gratum nobis quoque, carius auro

quare OGR : uere Froehlich 1849 272 | h(ec) O | gratum OGR : factum Rossberg : donum aut pretium aut longe aut multum aut flauo aut fuluo exempli gratia Most 1984 175 | nobis quoque OGR : nobis et Avancius 1535, iterum coni. Heyworth 1984 : nobisque hoc dub. Statius 1566 : contra quoque dub. Marcilius 1604 18 : nobis, hoc Froehlich 1849 272 : nobisque est Haupt 1837 86 : Lido quoque Ellis 1867 : quouis quoque Baehrens 1876 : mi bis quoque Oksala 1965 99 | nobis, quin aut nobis quoque, carior auro Doering 1792 in comm., iterum coni. Postgate 1888 258 et iam Walker teste Postgate 1893a : nobis, quod carius auro est D.F.S. Thomson 1984 119 | quare hoc est nobis gratumque et carius auro G. Hermann 1838 313 : quare hoc est gratum fuluoque est carius auro Schoell 1880 489 : quare hoc est nobis quoque gratum <ac> carius auro Trappes-Lomax 2001 309

107.4

quod te restituis, Lesbia, mi cupido,

107.5

restituis cupido atque insperanti, ipsa refers te

atque īspirāti O : insperanti atque Froehlich 1849 272 : atque insperatam Pleitner 1876 63 | post insperanti interpungendum esse monuit R. Klotz 1859 vii-viii

107.6

nobis. o lucem candidiore nota!

lucem MSS. nonnulli teste Statio, Ald. 1502 : luce OGR¹ : luci R | nobis. o lucem ita interpungendum esse monuit Scaliger 1577 104 et Marcilius 1604 18, scr. Scaliger 1577a : o mihi luce magis Calphurnius 1481 : nobis o lucem magis Ald. 1502 : signandam o lucem Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi, Latini (†1593) 1677 : o lux cara magis Avancius 1535 : o mihi chara magis Parthenius 1485-86, o m. cara m. damn. Scaliger 1577 104 | hic lacunam indicauit dub. Statius 1566

107.7

quis me uno uiuit felicior, aut magis † hac est

uno OGR : nunc Peiper 1875 60 | uiuet Froehlich 1849 273 | quis uiuet me uno dub. Froehlich 1849 273 | foelltius Avancius 1495 5r, nisi fallor, typothetae errore pro felicius | aut OGR : et Schoell 1880 490 : haut Slater 1924 | magis hac est O : magis me est GR : magis est me ed. 1472 : magis hac quid Politianus 1472-1494, A. Guarinus 1521, Wiman 1963 26, Bardon 1970 : magis hac est Avancius 1495 5r : mage nostra Puccius 1502b 1502v, Casaubon : magis mi esse Statius 1566 : magis ista hac Dousa pater 1581 57 : magi' me esse Marcilius 1604 18 : magis esse Vossius 1684 in comm., iterum coni. ut uid. et damn. ipse Pasoli 1977 : mage nostra hac Bancks & Annesley 1702 134 et 502 : magis hac mea Ramler 1793 : magis hac res Lachmann 1829 : magis annos dub. Froehlich 1849 273 : magi' me esse Heyse 1855 : magis hace Ribbeck 1862 378 : magis ac me Schwabe 1866 in app. : magis aeui est Ellis 1867 : magis, a me! Peiper 1875 60 : magis ab dis Ellis 1876 : mage quicquam Pleitner 1876 63 : magis aeuum Munro 1880 : magis horas Schoell 1880 490, etiam coni. Schwabe 1886 in app. : magis hac re Riese 1884 : magis illac Novák 1886 340 : magis hac rem Postgate 1888 258 : magis Acme est Slater 1924 : magis hac mei Pighi 1956 126 : magis mea Herrmann 1957 et 1957a 683 : magis hac mi Oksala 1965 99 : magis umquam Lyne 1985 : magis hac sit Seva 1989 : magis hac esse D'Angour 2000 : mage uitam Trappes-Lomax 2001 310-311 : magi' nostra coni. e.g. Butrica 2002

107.8

optandus † uita dicere quis poterit?

optandus uita OGR : optandum uita Politianus 1472-1494, A. Guarinus 1521, Wiman 1963 36, Bardon 1970 : optandam uitam Puccius 1502b 1502v, Banckes & Annesley 1702 502 : optandum <in> uita Avancius 1535 : optandam uita Casaubon : optandum uitam Marcilius 1604 18 : optandas uita Lachmann 1829 : optandos uitae Froehlich 1849 273 : optandum <hac> uita Pleitner 1876 63, iterum coni. Pasoli 1977 : optandust uita Pighi 1956 126 : <mi> optandum <est> uita Pighi 1961 : hac <nostra> optandam Trappes-Lomax 2001 310-311 : uitam esse optandam Butrica 2002 | dicere OGR : ducere Puccius 1502v ut uid., Bancks & Annesley 1702 134 et 502 : degere Baehrens 1885 | quis OGR : quid Statius 1566, Latini (†1593) 1677, iterum coni. ut uid. Maehly 1871 357 et Giardina 1997-2000 144 : quas Baehrens 1876 | poterit OGR : potuit Puteolanus 1473 : poteris Maehly 1871 357, Giardina 1997-2000 144 | optanda ... o lucem candidiore nota! Slater 1924 | carmen 109 huc coniunxit Herrmann 1957 et 1957a 683

108.1

Si, Comini, populi arbitrio tua cana senectus

si, Comini A. Guarinus 1521 : sic homini OGR : sic horum MSS. nonnulli Statii : sic hominum ed. 1472 : Sicconi Calphurnius 1481 : Siconi Ald. 1502 : si Coni Avancius 1535 : si Cani Ferrari ca. 1530-1586 a & b | populi (-ei Fleischer 1898 39) arbitrio Statius 1566 (arbitrio populi iam Calphurnius 1481, at popul' arbitrio 'in Gallicano exemplari scriptum fuisse' censuit Scaliger 1577 104-5, cfr. p. 4) : populari arbitrio OGR : arbitrio populari Avancius teste Statio 1566 (at non Ald. 1502) et 'vet. lib.' probante Passeratio 1608, qui deleuit tua | sic populari homini arbitrio manus prima in MS. 78 anno 1423 ut uid. scribens : sic hominum arbitrio populari ed. 1472 : sic populari arbitrio hominum Puteolanus 1473 : si populi arbitrio, Comini Froehlich 1849 273, prob. Morgenstern 1894 xv tua om. 'libri veteres' teste Vossio 1684 in comm., del. 'Itali' probante Lachmann 1829

108.2

spurcata impuris moribus intereat,

in puris OR | mortibus Meleager 1618 34 | interiit Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi

108.3

non equidem dubito, quin primum inimica bonorum

108.4

lingua exsecta auido sit data uolturio,

execta MS. 46 a. 1460 : exercta O : exerta GR : excepta MS. 31 a. 1457 | uulturio OGR

108.5

effossos oculos uoret atro gutture coruus,

guture G : gurgite 'libri antiquiores' teste Vossio 1684 in comm., 'Cod. Patav.' teste Doering 1792 in comm.

108.6

intestina canes, cetera membra lupi.

extera 'veterum librorum scriptura' teste Vossio 1684 in comm.

109.1

Iucundum, mea uita, mihi proponis amorem

hoc carmen carmini 107 iunxit Herrmann 1957 et 1957a 683 | iucundum ed. 1472 : iocundum OGR : continuum Camps 1990 : iucunde dub. D.F.S. Thomson 1997 in comm. | amorem MS. 78 a. 1423 : amore OGR

109.2

hunc nostrum inter nos perpetuum usque fore.

hinc G, corr. G¹ : nunc Froehlich 1849 273 | inter nos OGR : aeternum Froehlich 1849 273 | perpetuumque OGR : perpetuum usque D.F.S. Thomson 1984 120

109.3

di magni, facite ut uere promittere possit

dii OGR | promictere R, corr. R²

109.4

atque id sincere dicat et ex animo,

109.5

ut liceat nobis tota perducere uita

perducere OGR, quod corruptum esse suspicatus est Lachmann 1850 367 : producere MSS. omnes Statii, Avancius 1535 : traducere dub. Baehrens 1885 | totam per ducere uitam dub. Baehrens 1885

109.6

aeternum hoc sanctae foedus amicitiae.

et(er)ne O : alternum ed. 1472, damn. Avancius 1495 5r | munus 'libri nonnulli' teste Vossio 1684 in comm. | amicicie OR² : amicitie GR

110.1

Aufillena, bonae semper laudantur amicae:

auffilena OGR

110.2

accipiunt pretium, quae facere instituunt.

precium OG | quia O : cum Avancius 1535 | quae pretium accipiunt, quod facere instituunt Guyet ante 1656 a & b : quae facere instituunt, cum accipiunt premium Froehlich 1849 273

110.3

tu quod promisti, mihi quod mentita inimica es,

promisti MS. 73 post a. 1450, MS. 40 a. 1453 : promisisti OG : promixisti R : promisti, <es> Tucker 1910 8 | ante mihi interpunxit Haupt 1853 : post mihi Muretus 1554 | mihi et quod 'uet. lib.' teste Passeratio 1608 | tu quod promisti mi, et quod Passeratius 1608 : tu quod promisti mihi, sed Froehlich 1849 273 : tu, promisisiti mihi quod Munro 1878 218-9, iterum coni. Baehrens 1885 | mentire Postgate 1886 437 et 1888 259 | inimica's Mueller 1861 303

110.4

quod nec das et fers saepe, facis facinus.

nec das OGR : non das Avancius 1535 | et A. Guarinus 1521 : nec OGR : sed Froehlich 1849 273, sed aut set Oksala 1965 100, prob. Radke 1995 256 : cum Heyse (†1884) 1889 : at Herrmann 1957 et 1957a 681 | quod capis et non das Puccius 1502m 1502v 1502vi | saepe OGR : turpe Puccius 1502m 1502v 1502vi, Froehlich 1849 273 : saeua Bergk 1854 : paene Grebe 1912 112 | facis O¹GR : facinus O

110.5

aut facere ingenuae, aut non promisse pudicae,

ingenuae Vossius 1684 : ingenue est OGR | promisse Parthenius 1485 : promissa OGR

110.6

Aufillena, fuit; sed data corripere

aut fillena O: auffilena GR sed data OGR: nec data Puccius 1502v 1502vi: setaba A. Guarinus 1521 in contextu

110.7

fraudando officiis plus quam meretricis auarae <est>,

fraudandost Schulze | officiis Bergk 1854 : efficit OGR : effecit MS. 78 a. 1423 : efficitur Calphurnius 1481 : effesti (sic!) Puccius 1502m 1502v 1502vi : inficitur Avancius 1535 : effecit nescio quae manus in MS. 4 a. 1463 conscripto, prob. Radke 1995 256 : effexit male codici MS. 52 a. 1467 attrib. et prob. Scaliger 1577 105, scr. Scaliger 1577a : effecti nescio quis, male codici MS. 78 attribuit Thomson 1997 : officium dub. Marcilius 1604 19, male Mureto attribuit nescio quis : effexit Scaliger 1577a : est facinus Tollius 1671 270, nescio an iterum coni. Benoist 1879, prob. aut coni. ipse Friedrich 1908 : effexti Vossius 1684 in comm. : dantem Froehlich 1849 273, Roeper 1862 541 : fictis Rossbach 1854 : effectum Heyse 1855 (effectu male Heysio attrib. Baehrens 1876, at effectu est male Heysio attrib. Dolç 1963) : est ficti Schwabe 1866 : effectis Ellis 1867 : est uitii Boehme 1862 39 : est furis Munro 1878 27 et 218-21 : nimio Vahlen 1879 : officio Riese 1884 : est fatuae et E. Thomas 1890 : est falsum Owen 1893 : est fictae A. Palmer 1896 : efficies Lenchantin de Gubernatis 1928 : officia est Gaertner 2007 39 | fraudantem dantem dub. Roeper 1862 542 | plus quam OR : plusquam G : uitio Avancius 1535 : perquam Maehly 1871 357 | auarae <est> Calphurnius 1481 : auare OGR : amare ed. 1472 | meretricis plusquam auarae dub. Schrader ante 1784 112r

110.8

quae sese toto corpore prostituit.

sese OGR : non Maehly 1871 357 | toto MS. 73 post a. 1450, MS. 40 a. 1453 : tota OGR : totam Westphal 1867 180 : tantum Maehly 1871 357

111.1

Aufillena, uiro contentam uiuere solo,

aufillena MS. 40 a. 1453 : aut fillenā O : auffilenā G : auffilemam R : anfillena MS. 73 post a. 1450, anfilena MS. 103 a. 1475 ca. : amphilena MSS. 38 et 56 a. 1465 ca. | (con)tēptam O : contenta est ed. 1472 : contentas Scaliger 1577 105 et 1577a

111.2

nuptarum laus ex laudibus eximiis;

nuptarum <est> Statius 1566 | ex Passeratius 1608, male Scaligero attribuit nescio quis : est OGR : e Statius 1566 | eximiis OGR : e nimiis Baehrens 1874 64 : ex nimiis male Baehrensio attribuit Dolç 1963, coni. A. Herzog 1889 : ex minimis Peiper 1875 60, iterum coni. Herrmann 1957 et 1957a 681 : eximia est Pleitner 1876 131 | laus innuptarum (in n- Puccius 1502vi) est laudibus eximia (-am, quod corr. ipse Puccius 1502vi) Puccius 1502v 1502vi : laus in nuptarum laudibus eximia est Avancius 1535 : nuptarum una est e laudibus eximiis Muretus 1554 in contextu : laus est nuptarum e laudibus eximiis Froehlich 1849 273 : nuptarum laus est laudibus e nimiis Baehrens 1876 : nuptarum laus e laudibus eximiast A. Palmer 1896 2, eximia est iterum coni. Gaertner 2007 40

111.3

sed cuiuis quamuis potius succumbere par est,

quoiuis Scaliger 1577a | quamuis OGR : om. 'Libri veteres' teste Vossio 1684 in comm., unde cuiuis Vossius 1684 : quauis Baehrens 1876 | par MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460 : pars OGR : fas ed. 1472

111.4

quam matrem fratres ex patre co<ncipere>.

ex patre co<ncipere> Wiman 1963 37, prob. O. Skutsch 1974 127 : expatruo OG : ex patruo R : ex patruo <parere> MSS. nonnulli teste Zicàri 1978 141, MS. Par. 8236 in marg., iterum coni. Doering 1834 in comm. et Schwabe 1864 8 : <efficere> ex patruo ed. 1472, MS. Bodl. ut uid., MSS. Parisini quattuor teste Rossbach 1854, at male codici G attribuit Boehme 1862 35 : <concipere> ex patruo Rossbach 1854 : <suscipere> ex patruo Heyse 1855 : <te parere> ex patruo Friedrich 1908 : ex patruo <patier> Schmid 1974 19 : ex patruo <parere est> dub. Cassata 1986 22 | quam matrem fratrei se facere ex patruo Roeper 1862 541

112.1

Multus homo es, Naso, neque tecum multus homo<st qui>

hoc carmen carmini 106 coniunxit Herrmann 1957 et 1957a 682 | moltus 'multus & molitus' Marcilius 1604 19 : mutus Munro ap. Ellis 1867 : mundus Baehrens 1874 64 : mulus Birks 1889 : nullus dub. Ellis 1889 495 cultus Hermes 1889 13 | homo es Parthenius 1485, MSS. Vossiani teste Sillig 1823 : homo est OGR : homo's L. Mueller 1870 xxxvii | neque OGR : nec MS. 31 a. 1457 : nam MS. 52 a. 1467 : sed Guyet 1656 a & b | tecum OGR : tantum Avancius 1535 : cecum ueteres libri probante Vossio 1684 : secum Vossius 1684 : solum Koch 1864 320 | mutus Munro ap. Ellis 1867 : mundus Baehrens 1874 64 : mulus Birks 1889 : nullus Ellis 1889 495 : cultus Hermes 1889 13 | homo<st qui> scripsi cum locus defecisset (uide etiam Trappes-Lomax 2007 8-9), et nescio an iam aliquis ante me, homo <est qui> Scaliger 1577a, cfr. 1577 105 (nisi fallor, male interpretatus erat codicem MS. 52 a. 1467) : homo OGR : homoque R² : homo <sed> MS. 129a a. 1450 ca., MS. 31 a. 1457 : homo est primo, deinde -que add. ipse ut uid. MS. 52 a. 1467 : homo <sed> Ald. 1502 : homo <qui> libri veteres probante Vossio 1684, male Calphurnio attribuit Sillig 1823 : homo<st qui> Munro ap. Ellis 1867 : homo <quin> dub. Ellis 1867 in app. : homo<st quin> Peiper 1875 61, etiam coni. Schwabe 1886, etiam Ellisio attribuitur, haud scio an recte : homo <aeque> Pleitner 1876 63 : homo <cum> A. Palmer 1896 : homo <non> Tucker 1910 8 : homo <alter> Wiman 1963 37 : homo <una> Oksala 1965 102 | multus homo, Naso, tecum est, <et> multus homo <a te> Froehlich 1849 274 et 1851 263 : multus homo es, Naso, neque tecum, <o> multus homo, <est quin> Akbar Khan 1969 11 | 112.1-2 multus homo (es, Naso, nam tecum multus homo) <est, qui> / descendit? Naso Scaliger 1577 105 et 1577a : multus homo est, Naso, (nam tecum multus homo es) qui / descendit? Naso Scaliger 1600 119 et 1600a : multus homo es, Naso, sed tecum multus homo est qui / descendit, Naso? Guyet ante 1656 a & b : multus homo est, Naso (nam tecum multus homo es) qui / descendit? Vulpius 1710 et 1737

112.2

te scindat: Naso, multus es et pathicus.

te scindat Peiper teste Schwabe 1886 in app., etiam coni. ipse Schwabe 1886 : descendit OGR, def. Arkins 1994 225-6 : descendis Ald. 1502, iterum coni. A. Palmer 1896 : desereris (nisi fallor) nescio quis teste MS 119 a. 1530 : te escendit Meleager 1618 35: te scindit Haupt 1853, prob. Baehrens 1885 (cfr. Priap. 77.9) : se uendit Koch 1864 320 : descendat dub. Ellis 1867 in app. : te scandat Peiper 1875 61 : discumbit D.F.S. Thomson 1987 | mutus Munro ap. Ellis 1867 : mundus Baehrens 1874 64 : mulus Birks 1889 : nullus Ellis 1889 495 | es OR : est G | pathicus? interrogationis notam addidit Scaliger 1577 105 et 1577a

113.1

Consule Pompeio primum duo, Cinna, solebant

cimia O | solebant OGR : sedebant Calphurnius 1481 : fouebas Puccius 1502b 1502m 1502oa 1502ob 1502v 1502vi : fuerunt nescio quis teste MS 119 a. 1530, iterum coni. ut uid. Froehlich 1849 274 : molebant Maehly 1871 357 : colebant Peiper 1875 61, iterum coni. dub. Herrmann 1957a 682 : dolabant Pleitner 1876 64

113.2

Maeciliam; facto consule nunc iterum

meciliam G, et Maeciliam coniecit Lachmann 1829 : mecilia OR : me cilia MS. 46 a. 1460 et MS. 56 a. 1460-70 ca. : militia MS. 90 a. 1470 : cecilia MS. 54 a. 1500 ca. : Caecilio 'scriptura optimi exemplaris' probante Vossio 1684 in comm. : moechilia MSS. nescio qui, nisi fallor, et certe Ald. 1502 : moechalia Parthenius 1485 : moecharia Puccius 1502v, A. Guarinus 1521 in comm. : moichidioi litteris Graecis scriptum coniecit Turnebus 1565 284r, moechidii damn. Schwabe 1862 211 : moechi, illo Statius 1566, Heinsius (†1681) 1742 653, Froehlich 1849 274 et 1851 266 : moechi. illi ah Scaliger 1577a, cfr. 1577 106 : Moechulei dub. Passeratius 1608, damn. Schwabe 1862 211 : moechilli ah! Meleager 1618 35, damn. Schwabe 1862 211 : Maechidia dub. Heinsius 1646-81 : moechari Doering 1792, iterum coni. dub. Froehlich 1851 266, damn. Schwabe 1862 211 : moechi: illo <at> Sillig 1823, damn. Schwabe 1862 211 : Mucillam Pleitner 1849 23 : Moecillam Baehrens 1874 65, quod olim scriptum fuisse censuerat iam L. Mueller 1870 xxxviii, prob. Paratore 1963 440-1 : <cum> Moecilla Baehrens 1876 : Moeciliam Lenchantin de Gubernatis 1928 | <at> facto Calphurnius 1481, iterum coni. Sillig 1823 : <hoc> facto Puccius 1502m 1502oa 1502ob 1502v 1502vi : facto <hoc> Baehrens 1874 65

113.3

manserunt duo, sed creuerunt milia in unum

mansuerunt O, corr. O¹ | creuerunt OGR : creuere et Busche 1894 399 | milia OGR : chilia Ioannes Phosphorus teste Palladio 1496 | in unum GR : inunum O : numum (pro nummorum) Froehlich 1849 274 : in annum Brunér 1863 640 : in utrumque nescio quis teste Baehrens 1885 : in horum Baehrens 1885 : iam sunt Busche 1894 399 : inusque Monse 1895 22

113.4

singula. fecundum semen adulterio.

singula ed. 1472 : singulum OGR, singulum (quasi singlum legendum fuisset) Scaliger 1577 106 et 1577a, damn. Lachmann 1850 412 : singlum MS. 45 a. 1450-1475 ca. | (fecundum semen!) Baehrens 1885 | ad ulterio G

114.1

Firmano saltu non falso Mentula diues

Firmano saltu Ald. 1502 : firmanus saluis OGR : firmanus salius ed. 1472 : firmanus saltus Avancius, Pleitner 1849 15 : Firmanus saltu male Palladio attribuit Schwabe 1862, scr. Ellis 1867, damn. Riese 1884 in comm. : Firmani saltus A. Guarinus 1521, Heinsius (†1681) 1742 653 : Formiano saltu MSS. nonnulli, prob. Muretus 1554, Passeratius 1608 : Formianus saltus Scaliger 1577 107 et 1577a : Formianus saltu Heyse 1855 | non OGR : nunc Pleitner 1876 64 | mentula MS. 49 a. 1460 ca. : mensula OGR | non post Mentula sed post diues interpungendum esse censuit Hermes 1889 13

114.2

fertur, qui tot res in se habet egregias,

tot res in se OGR : quot res in se MS. 40 a. 1453, MS. 38 a. 1465 ca. (inse), MS. 52 a. 1467, MSS. nescio qui Stati, prob. Scaliger 1577 107 : sibi tot res MS 120 s. XVI | egregias? cum interrogationis signo Scaliger 1577a: egregius Hermes 1889 13

114.3

aucupium omne genus, piscis, prata, arua ferasque,

aucupium MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460, manus prima in MS. 122 a. 1460 scribens : an cupiā O : aucupiam GR : aucupia MS. 73 post a. 1450, MS. 40 a. 1453 | pisceis Ald. 1502 | omnigenos pisces Gigli 1880 teste Magno 1887 179

114.4

nequiquam: fructus sumptibus exsuperat.

nequiquam nescio quis : nec quicq(uam) O, def. Hermes 1889 13 : ne quicquam G : neiquicquam Baehrens 1876 | sumptus fructibus MS. 31 a. 1457, prob. Pleitner 1876 64 | exuperat OGR : exuperet 'omnium, quos uidi, librorum scriptura' ut tradit Vossius 1684 in comm., uix recte : exuperas Scaliger 1577 107 et 1577a, iterum coni. Pleitner 1849 16, Herrmann 1957 et 1957a 683 (exs-)

114.5

quare concedo sit diues, dum omnia desint:

contendo ed. 1472 | sis Froehlich 1849 274 et 1851 270, iterum coni. Hermes 1889 13 | quare, concedo, sit diues Morgenstern 1894 xiv | omnia OGR : omina Peiper 1875 61 : tua Pleitner 1876 64 | si diues, domnia desint Baehrens 1876

114.6

saltum laudemus, dum modio ipse egeat.

saltum O : saltem GR, def. Pleitner 1849 15 : saltus Postgate 1888 262 | dum modo ipse egeat OGR : dum tamen ipse egeat manus prima in MS. 78 a. 1423 scribens : dum modo <et> ipse egeat MS. 18 a. 1455 ca., MS. 19 a. 1450 ca. : dum tamen ipse egeas nescio quis teste MS 119 a. 1530, 'Avantianus' teste Baehrens 1876 : dum tamen ipse egeat Ald. 1502 : dum domo ipse egeat dub. Lachmann 1829 et 1850 196, prob. Goold 1958 109 : dummodo <tu> ipse egeas Froehlich 1849 274 et 1851 270 : dummodo <te> ipse egeat Pleitner 1849 15 : dummodo <eo> ipse egeat L. Mueller 1870 xxxviii : dum domino aut dum moecho ipse egeat Peiper 1875 62 : dum modo <te> ipso egeat Baehrens 1876 : dum modo <homo> ipse egeat A. Palmer 1879 362 : dum domus ipsa egeat Tartara 1881 45 : dum bono ipse egeat Riese 1884 : dummodo <se> ipse aut <se> ipso aut sese Housman 1886-1936 : dum modulo ipse egeat B. Schmidt 1887 : commoda, dum ipse egeat Postgate 1888 262 : dum domi ipse egeat dub. Ellis 1889 : dum domo ipse egeas Hermes 1889 13 : dum domino ipso egeat Morgenstern 1894 xix, Housman : dummodo <ut> ipse egeat Tucker 1910 8 : dummodo <et> ipse egeat Lenchantin de Gubernatis 1928 : dummodo <homo> ipse egeat Meurig Davies 1950 : dum modio ipse egeat Richmond 1913, Ross : dum modo <is> ipse egeat Oksala 1965 103 | sit locuples semper, dum modo sic egeat MS 120 s. XVI

115.1

Mentula habet †instar triginta iugera prati,

hoc carmen carmini 105 coniunxit Herrmann 1957 et 1957a 683 | carmen 115 colloquium duorum hominum de Mentula esse censuit, uersusque 3-6 uni, alios alteri attribuit Froehlich 1849 274 | habes nescio quis teste MS 119 a. 1530, iterum coni. Lachmann 1829 et suo Marte ut uid. Housman 1886-1936 | istar O : instar GR : noster Avancius 1535 : iusti dub. Statius 1566 : iusta (pro iuxta, quod Scaligero attribuit Doering 1792 et suo ut uid. Marte coni. B. Schmidt 1887) Scaliger 1577 108 et 1577a : nostra aut uostra dub. Passeratius 1608 : ister Vossius 1684 in comm. : sterilis Froehlich 1849 274 : decies aut uicies aut centies uel simile dub. Froehlich 1849 275 : plus ter Pleitner 1876 65 : tonsi Munro 1878 221 et 225 : rigui A. Palmer 1881 149 : siluas Riese 1884 : Caesar, dub. Schwabe 1886 in app. (post habet,) : uester Postgate 1888 266 : bostar Ellis 1889 : testor Hermes 1889 13 : saltum Housman 1889 viii, prob. Akbar Khan 1969 8 : uasta, ad Bury 1909 8 : saturi aut potius Vestri Tucker 1910 8 : bis ter Zenger 1912 5 : transi Richmond 1913 : lustra et D.F.S. Thomson 1978 | Mentula iugerum habet triginta millia prati dub. Froehlich 1849 275 et 1851 272 : mentula habes: instar cetera summa maris Housman 1886-1936

115.2

quadraginta arui; cetera sunt maria.

cetera OGR : extera 'in Zanchi libro erat' teste Statio 1566 | maria OGR : paria Froehlich 1849 274 et 1851 272, prob. Pleitner 1876 65 : uaria Baehrens 1876 : nemoris Munro 1878 221 225-6 : uacua Seva 1989 | quadringenta arui, cetera ne memorem Zenger 1912 5

115.3

cur non diuitiis Croesum superare potis sit,

initium carminis noui indicauit Hermes 1889 13 | quur Scaliger 1577a | diuiciis OG | potis sit MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460, manus prima in MS. 122 a. 1460 scribens : potuisset OGR : potissit Lipsius 1569 37

115.4

uno qui in saltu tot bona possideat,

bona Avancius 1495 5r : moda OGR : modo damnat Avancius 1495 5r, liber Zanchi et alii teste Statio 1566 | Totmoda 'multi' teste Lachmann 1850 187 | Tmolia tossod' ekhei litteris Graecis scripsit Bury 1909 8 : tot moda opsideat Richmond 1913 | possiderat O | tot qui uno in saltu commoda possideat Peiper 1875 62 : tot qui in saltu uno commoda possideat Munro 1878 221 et 226 : qui uno in saltu tot commoda possideat Olszaniec 2006

115.5

prata, arua, ingentes siluas, altasque paludes

iugentis O | altasque paludes MS. 31 a. 1457, dub. legendum censuit Schrader 1784 5v, nescio an e codice, prob. Froehlich 1851 272, Boehme 1862 40 : saltusque paludesque (plaud- O) OGR : saltumque paludesque Vossius 1684 in lemmate, fort. typothetae errore : salsasque paludes Bergk 1854 : latasque paludes Rossbach 1854 : tractusque paludesque Baehrens 1876 : uastasque paludes Pleitner 1876 65, iterum coni. Goold 1983 : sata tesqua paludes Garrod 1908 73 : saltusque palustris Zenger 1912 5 : fluuiosque paludesque Castiglioni : udasque paludes Ramírez de Verger 2004 44-8

115.6

usque ad Hyperboreos et mare ad Oceanum?

hipboreos O | occeanum OGR

115.7

omnia magna haec sunt, tamen ipsest maximus ultro,

tamen ut sint maxima et ultra Ald. 1502 : tum uero maximus ipse est Puccius 1502b 1502m 1502vi, MS 120 s. XVI : tamen hic est maximu' lustro Scaliger 1576 xiii : tu uero maximus ipse es Ferrari ca. 1530-1586 a & b | ipse est MSS. 46 et 122 a. 1460 : ipse si OGR : ipse et MS. 31 a. 1457 : ipse es nescio quis teste MS 119 a. 1530, nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20), Ferrari ca. 1530-1586 a & b (= Puccius 1502oa & ob?) : ipse hic Statius 1566 : ipse's L. Mueller 1870 xxxviii : iste est Zenger 1912 7 | ultro Puteolanus 1473, prob. Lafaye 1922 75, suo Marte coni. Vossius 1684 in comm. : ultor OGR : idem nescio quis teste MS 119 a. 1530, nescio quis s. XVI in Ald. 1502 Bibl. Vaticanae (Ald. III 20), Ferrari ca. 1530-1586 a (= Puccius 1502oa?) : horum Avancius 1535, iterum coni. Baehrens 1876 : lustro Scaliger 1576 xiii, 1577 108 et 1577a : uultur Meleager 1618 35 : lurco aut ulcor dub. Schrader ante 1784 112v : ultra Landor 1842 365 : inter Froehlich 1849 275 et 1851 273 : multo Brunér 1863 642 : uultu Brunério attribuit nescio quis : unde hoc? Pleitner 1876 66 : ut re Munro 1878 221 et 226-7 : auctor A. Palmer 1879 362 : mutto Ellisio attribuit nescio quis, at uide Ellis 1876 : alter Postgate 1886 438 et dub. Schwabe 1886 in app. | maximu' lustro Scaliger 1577 108 et 1577a : maximu' uultur Meleager 1618 35 : maximu' cultor Rossberg 1877a 845, iterum coni. Bury 1909 8 : maximu' tutor Hermes 1889 13 : maximu' saltus Garrod 1908 74 : maximu' nyktor (id litteris Graecis) Bury 1909 8 : maxima adulter Zenger 1912 7 | tamen ut sint maxima et ultra Ald. 1502

115.8

non homo, sed uere mentula magna minax.

uere Parthenius 1485 : uero OGR | mencula O : mentulla G | magna OGR : multa Gaertner 2007 41 | minax OGR : nimis Ald. 1502 | <omnia,> non homo, sed [uere] mentula magna minax Froehlich 1849 275 et 1851 273

116.1

Saepe tibi, studiose, animo uenerante requirens

carmen 116 carmini 91 coniunxit Herrmann 1957 : carmen 116 del. dub. Gruppe 1859 504 | studiose A. Guarinus 1521 (Avancius teste Baehrens 1885, at non Ald. 1515), prob. McKie 2009 175 : studioso OGR | uenerante Giardina 1983 231, prob. McKie 2009 175 : uenante OGR : <et> uenante Avancius 1535 : uenanda Scaliger 1577 109 et 1577a : uenata Froehlich 1849 275 : ueneranda Hertzberg 1862 : uelut ante Peiper 1875 62 : conuersa Baehrens 1885 : uernacla A. Palmer 1885 : ueniam ante Hermes 1888 16 : ueni ante Birt 1890 xx : uerba ante A. Palmer 1891 8 : uerba apta Trappes-Lomax | requirens Avancius 1495 5r : requires OGR : requiris Parthenius 1485 et fort. iam antea : requiro Puccius 1502m, Avancius 1535 | animo et (ex- Puccius 1502b : ut MS 120) cupiente requiro Puccius 1502b 1502m 1502vi, MS 120 s. XVI : animo ueniam dare quaeras MS. 52 a. 1467, at quaeres 'uetus scriptura' teste Scaligero 1577 123

116.2

carmina uti possem mittere Battiadae,

possim A. Guarinus 1521 | mictere R, corr. R² : uertere A. Palmer 1885 | batiade O : batriade GR

116.3

qui te lenirem nobis, neu conarere

qui OGR : quis Avancius 1495 5r : queis Ald. 1515 | nobis OGR : nostris Avancius 1535 | neu OGR : ne A. Guarinus 1521 et fort. iam antea | quae te lenirent nobis ne (neu 1502oa) conarere Puccius 1502m 1502oa 1502ob 1502v 1502vi : queis de lenirem nobis, nec conarere Nobb 1821 7, profecto memoria lapsus : quis te lenirem, ne conarere <maligna> Froehlich 1849 275

116.4

tela infesta <meum> mittere in usque caput,

tela ope ingenii ut uid. Muretus 1554 (cf. Gaisser 1993 158) : telis GR : celis O | infestum MS. 31 a. 1457 : infestans Statius 1566, iterum coni. Birt 1890 xx : infesto Scaliger 1577 109 et 1577a : infestis Froehlich 1849 275 | infestum telis MS. 52 a. 1467, at postea ipse ordinem horum uerborum inuertendum esse indicauit | <meum> ope ingenii ut uid. Muretus 1554 (cf. Gaisser 1993 158) : <mihi> Baehrens 1876 : <pium> Hermes 1888 16 | mittere inusque MS. 45 a. 1465 ca., mittere in usque libri antiqui probante Mureto 1554, at equidem D.K. hoc in codicibus manu scriptis non repperi : mitteremusque (mict- R) OGR : icere musca MS. 52 a. 1467 (ijc-), Parthenius 1485 : icere musa MS. 90 a. 1470 : mittere musca Avancius 1495 5r : icere mi usque Puccius 1502m 1502v 1502vi : mi icere musca Statius 1566 : icere mi usque Marcilius 1604 19 | in festa haec (quod om. MS. 86 post a. 1474, B. Guarinus [†1503] 1521) in nostrum mittere tela (tella MS. 85 a. 1500? ca., taela MS. 86) caput MS. 74 a. 1475 ca. : infestum telis icere usque caput Ald. 1502 : tela infesta meum mittere in usque caput 'in libris ueteribus' probante Mureto 1554 : infesta in nostrum mittere tela caput 'In veteri libro' teste Vossio 1684 in comm. : telis infestans icere mi usque caput nescio quis teste Heinsio (†1681) 1742 653 : tela <tua> infestus mittere in usque caput C.H. Weise 1843 : telis infestis mi icere musca caput Froehlich 1849 275 : infestum telis icere mi usque caput Heinsius (†1681) 1742 653

116.5

hunc uideo mihi nunc frustra sumptum esse laborem,

hunc mihi nunc uideo Froehlich 1849 275

116.6

Gelli, nec nostras hinc ualuisse preces.

hinc OGR : hic MS. 31 a. 1457, manus prima in MS. 122 a. 1460 scribens : huc Muretus 1554 in contextu | uoluisse O | hinc ualuisse ] eualuisse Puccius 1502b 1502m 1502v 1502vi, prob. Bondam 1759 124 : quid ualuisse Latini (†1593) 1677 : inualuisse Birt 1890 xx

116.7

contra nos tela ista tua euitabimus acta,

contra nos OGR : quare nos Muretus 1554 in contextu : esto: nos Froehlich 1849 275 : concerta Hermes 1888 16 : caetra nos A. Palmer 1891 8, A. Palmer 1896 (cfr. Tac. Agr. 36) : contra post Macnaghten & Ramsay 1899 : contorto (… euitamus amictu) Camps 1973 137 | tua euitabimus acta ] uno uitabimus ictu Hermes 1888 16 : leui euitamus amictu dub. Cornish 1913 | euitabimus OGR : euitamus MS. 31 a. 1457 | amitha O : amicta GR : amictu manus prima in margine codicis MS. 59, a. 1450 ut uid. scribens, manus prima in MS. 122 a. 1460, MSS. 10 et 49 a. 1460 ca. : amica MS. 122 a. 1460, 'fere meliorum librorum scriptura' teste Vossio 1684 in comm. : hamis Vossius 1684 in comm. : amictei Ellis 1867 : iambis Peiper 1875 62 : icta Rossberg 1877a 845 : acta Baehrens 1885 : armis Birt 1890 xx : apta A. Palmer 1891 8 : uncta Owen 1893 : astu Macnaghten & Ramsay 1899 : amitha aut micta Kitchell 1986 : auctu Newman 1990 134 : ictu Green 2005 : missa Olszaniec 2006 : aucta McKie 2009 173-9 | nos contra ista iniecta tua euitabimus tela Trappes-Lomax 2002a 81

116.8

at fixus nostris tu dabis supplicium.

at fixus MS. 31 a. 1457, MS. 46 a. 1460 : affixus OGR : sed fixus Froehlich 1849 275 : afflictus Hermes 1888 16 | nobis 'alii codices' teste Parthenio 1485 in comm. | dabis OGR : dabi' Froehlich 1849 275 : dato Peiper 1875 62 | affixusque dabis tu mihi supplicium A. Guarinus 1521 in comm.